بررسی و تحلیل توزیع فضایی مساکن کوچک و کم دوام در شهر تبریز با استفاده از آماره های فضایی موران و نزدیکترین همسایگی
رسول قربانی
1
(
دانشگاه تبریز
)
مهدیه طاهونی
2
(
دانشگاه تبریز
)
فاطمه موحد
3
(
دانشگاه تبریز
)
الکلمات المفتاحية: توزیع فضایی, شهر تبریز, مساکن کوچک و کم دوام, موران و نزدیک ترین همسایگی,
ملخص المقالة :
این پژوهش توزیع فضایی مساکن کوچک و کم دوام در شهر تبریز را مورد مطالعه قرار داده است. بر این مبنا روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است. از منظر هدف از دسته تحقیق‌های کاربردی محسوب می‌شود. جهت تحلیل داده ها از نرم افزار Arc GIS و تکنیک تحلیل عاملی، آماره های فضایی موران و نزدیکترین همسایگی استفاده کرده است.
نتایج یافته ها نشان می دهد که مناطق شمال و شمال غربی تبریز (مناطقی که حاشیه نشین و یا اقشار کم درآمد هستند) دارای تراکم بالا و مساحت کم نرخ اشتغال و سواد پایین است که نقاط داغ شهر را به خود اختصاص داده اند. در مقابل مناطق مرکزی و ضلع شرقی تبریز به دلیل اینکه محل اسکان افرادی با میزان تحصیلات بالا، نرخ اشتغال تقریبا بالا و کالبدی متشکل از مصالح بادوام نظیر اسکلت فلزی و بتن می‌باشد؛ نقاط سرد از نظر وضعیت مسکن تبریز را به خود اختصاص داده است و در تحلیل خوشه ای توزیع فضایی مساکن کم دوام و بی دوام شهر تبریز مناطق حاشیه نشین شمال شهر در خوشه High - High، نواحی پیرامونی بافت تاریخی و قدیم شهر ، منطقه شهر اندیشه که از الگوی کوچک سازی و بلند مرتبه سازی در حاشیه بافت روستایی در جنوب شرق شهر و هچنین پیرامون محدوده های روستایی و نواحی برنامه ریزی شده در شرق شهر درخوشه Low – High ، نواحی حاشیه باغات و فضاهای عمده سبز در محدوده شهر در خوشه High - Low ، و مناطقی که هنوز کاملا ساخته نشده اند (اراضی پیرامونی شهر و شهرکهای نوساز حاشیه ای) یا در محدوده بافت تاریخی واقع شده اند در خوشه Low - Low هستند. این وضعیت از یک سو حاکی از وجود فاصله طبقاتی و دوگانگی در توزیع فضایی مساکن با کیفیت بالا در مناطق مختلف و از سوی دیگر بیانگر شکل توده های نسبتا گسترده مساکن کم دوام و کم مساحت در بخشهایی از شهر تبریز است که می تواند بستر ساز مشکلات اجتماعی مختلف باشد و از سوی دیگر بیانگر آنست که بلند مرتبه سازی و کوچک سازی های دهه های اخیر تا حدی به اختلاط اجتماعی در شهر کمک کرده است.
