بررسی وضعیت شکوفایی شهری (مورد مطالعه: مناطق هشت‌گانه شهر کرج)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

طاهر پریزادی ¹ (دانشیار، عضو هیأت علمی گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.)
هادی حسین خانی ² (دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران)

تاريخ الإرسال : 17 الأحد , شعبان, 1443 تاريخ التأكيد : 04 الثلاثاء , محرم, 1444 تاريخ الإصدار : 10 الثلاثاء , شعبان, 1445

الکلمات المفتاحية: مناطق شهری, شهر کرج, شکوفایی شهری, واژه های کلیدی: ارزیابی, مدل WASPAS,

ملخص المقالة :

چکیده
مقدمه: گسترش شهرنشینی و مسائل و مشکلات عدیده ناشی از آن برای زندگی شهری، بیش از پیش ضرورت توجه به تمام ابعاد توسعه و شکوفایی شهری را لازم ساخته است. در این راستا، بررسی شهرها براساس شاخص‌های شکوفایی شهری به عنوان یک چارچوب مفهومی وسیع و همه شمول، امر مهمی در بحث برنامه ریزی شهری می‌باشد. از این رو، هدف این پژوهش ارزیابی تطبیقی مناطق هشت‌گانه شهر کرج بر اساس شاخص‌های شکوفایی شهری می‌باشد.
روش: این پژوهش، بر اساس روش از نوع تحقیقات توصیفی-تحلیلی و بر اساس هدف کاربردی می‌باشد. روش گردآوری داده‌ها به‌صورت اسنادی-کتابخانه‌ای و روش تحلیل آن‌ها کمی–کیفی بوده است. همچنین، برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات از روش‌های آنتروپی شانون (برای محاسبه وزن معیارها) و تکنیک تصمیم‌گیری چند معیاره واسپاس(WASPAS) استفاده شده است.
یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که وضعیت مناطق کلان‌شهر کرج از نظر شاخص‌های بهره‌وری و توسعه زیرساخت بسیار نامطلوب است. سطح‌بندی مناطق از لحاظ شکوفایی شهری بیانگر این مطلب بوده است که منطقه 9 شهر کرج با امتیاز نهایی، 0.510، دارای وضعیت مطلوب، مناطق 1، 8 و 11 دارای وضعیت متوسط و مناطق 2، 5، 6 و 7 (چهار از هشت منطقه کلانشهر کرج) دارای وضعیت نامطلوب هستند. همچنین، منطقه پنج با امتیاز نهایی، 0.235، در نامطلوب‌ترین وضعیت قرار دارد.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که براساس امتیاز نهایی (Qi) بین مناطق هشت گانه شهر کرج از نظر شاخص‌های شکوفایی شهری (CPI) نابرابری شدیدی وجود دارد. همچنین، مناطق محروم کرج از نظر جغرافیایی اکثرا در شرق این کلانشهر قرار دارند و وضعیت نامطلوب در بعد توسعه زیرساخت نقطه اشتراک این مناطق است.

المصادر:

• Ahadnejad, M., Hazari, S., Meshkini, A., & Piri, I. (2017). Identifying the key factors affecting urban prosperity with a futuristic approach (Case study, Tabriz metropolis). Journal of Urban Research and Planning, 9(32), 15-30. [In Persian]  22067/jgusd.2021.45876.0


• Alavi, S., Nazmfar, H., & Eshghei, A. (2020). The Evaluation and Measurement of the City Prosperity Index (CPI) in Tehran Metropolis. Spatial Planing, 10(3), 77-97. [In Persian]


• Alijani, S., Pourahmad, A., Hatami Nejad, H., Keramatollah, Z & Sodoudia, S. (2020). A new approach of urban livability in Tehran: Thermal comfort as a primitive indicator. Case study, district 22. Urban Climate, 33, 1-15. [In Persian]


• Antwi-Afari, P., Owusu-Manu, D., Simons, B., Debrah, C., & Ghansah, F. (2021). Sustainability guidelines to attaining smart sustainable cities in developing countries: A Ghanaian context. Sustainable Futures, 3, 1-8. org/10.1016/j.sftr.2021.100044


• Aromar, R., & Rosenzweig, C. (2013). The Urban Opportunity: Enabling Transformative and Sustainable Development, Backpround Research Paper Submitted to the High Level Panel on the Post -2015 Development Agenda.


• Azar, Ali. (2020). Investigation of urban livability in DarwazehDar neighborhoods in Tabriz Metropolis , Journal of Sociological Studies, 50, 7-30. [In Persian] 30495/JSS.2021.1875035.1159


• Bakhtiari, S., Ranjbar, H., & Ghorbani, S. (2013). Combined index of economic well-being and its measurement for a selection of developing countries , economic growth and development research. 3(9), 41-58. [In Persian]


• Bolay, J. (2016). Prosperity and Social Inequalities: Montes Claros. How to Plan an Intermediary City in Brazil. 4236/cus.2016.42013


• Bonaiuto, M, Firnara F, & Ariccio, S. (2014). Perceived Residential Environment Quality Indicators (PREQIs) relevance for UN-HABITAT City Prosperity Index (CPI). Habitat International, 45, 53-63. org/10.1016/j.habitatint.2014.06.015


• Daneshpour, H., Saeedi Rezvani, N., Bazargar, M. (2019). Evaluation of eleven areas of Shiraz in terms of urban prosperity index using FAHP model. Journal of Urban Research and Planning, 9(33), 17-32. [In Persian] net/dor/20.1001.1.22285229.1397.9.33.2.1


• Easterlin, R. (1974). Does Economic Growth Improve the Human Lot? Some Empirical Evidence, In David, P.A.and M.W.Reder (eds.). Nations and Households in Economic Growth: Essays in Honor of Moses Abramowitz, 89-125. org/10.1016/B978-0-12-205050-3.50008-7


• Habitat, U. N. (2013), CITIES OF YOUTH: CITIES OF PROSPERITY, Routledge.


• Habitat, U. N. (2013), State of the world's cities 2012/2013: Prosperity of cities. Routledge.


• Jeroen, C. (2022). A procedure for globally institutionalizing a ‘beyond-GDP’ metric. Ecological Economics, 192, 1-5. org/10.1016/j.ecolecon.2021.107257


• Jones, S., Tefe, M., & Appiah Opoku, S. (2015). Incorporating stakeholder input into transport project selection–A step towards urban prosperity in developing countries? Journal of Habitat International, 45(1), 20-28. org/10.1016/j.habitatint.2014.06.017


• Kharazmi, O., & Nedayi, A. (2015). The effect of trust on the flourishing of innovation in cities: A study of Tehran Campus Science and Technology Park .[In Persian]


• Maleki, S., & Madanlujubari, M. (2017). Urban prosperity, First Edition, Tehran: University Jihad Publications. [In Persian] 22059/JHGR.2021.312513.1008196


• Mohamadkhani, M., Karkehabadi, Z., & Arghan, A. (2021). Measurement and evaluation of metropolitan areas of Tehran in terms of Urban Prosperity Index (CPI) indicators. Journal Research and Urban Planning, 12(44), 75-92. [In Persian] 30495/JUPM.2021.4172


• Mohtashami, N., Mahdavi Nejad, M., & Bemanian, M. (2016). Growth factors and barriers to urban prosperity. The Second International Conference on New Research Findings in Civil Engineering, Architecture and Urban Management. [In Persian]


• Mohtashami, N., Mahdavi Nejad, M., & Bemanian, M. (2017). Review of UNHCR policies to develop proposed measures to achieve urban prosperity. International Conference on Architectural and Urban Engineering, Tehran: Permanent Secretariat of the Conference. [In Persian]


• Namdar Ardekani, M., & Shakor, A. (2022). Determining the Development Rate of Eleven Areas of Shiraz City Using Morris Index and Scalogram. Journal of Research and Urban Planning, 12(47), 1-24. [In Persian] 30495/JUPM.2022.29392.4062


• Nazmfar, H., Eshghi, A., & Ghasemi, M. (2015). Investigating the situation of social justice in the spatial structure of the inner city (Case: Maragheh city). Journal of Geography and Environmental Studies, 3(11), 91-112. [In Persian]


• Rasoolimanesh, S., Badarulzaman, N., Abdullah, A., & Behrang, M. (2019). How governance influences the components of sustainable urban development? Journal of Cleaner Production, 238, 1-8.org/10.1016/j.jclepro.2019.117983


• Rudnik, K., Bocewicz, G., Landwójtowicz, A., & Czabak, I. (2021). Ordered fuzzy WASPAS method for selection of improvement projects. Expert Systems with Applications, 169, 1-31. org/10.1016/j.eswa.2020.114471


• Saif al-Dini, F., Poorahmad, A., Rezvan, D., & DehghaniAlvar, N. (2015). Contexts and Challenges of Implementing Urban Smart Growth Policy, Case Study: Khorramabad, Zagros Landscape Geography and Urban Planning Quarterly, 6(19), 57-79. [In Persian]


• Sands, G. (2015), Measuring the prosperity of cities, Journal of Habitat International, 45(1), 1-20.


• Sarrafi, M., TavakoliNia, J., & Mohammadian, H. (2014). New Thoughts in Urban Planning. Ghadyani Publishing – Tehran. [In Persian]


• Sarrafi, M. (2019). Another kind of developmental rethinking for Iran's stability. Journal of Spatial Planning and Planning, 23, 17-29. [In Persian]


• Schraven, D., Joss, S., & Jong, MD. (2021). Past, present, future: Engagement with sustainable urban development through 35 city labels in the scientific literature 1990–2019. Journal of Cleaner Production, 292, 1-16. org/10.1016/j.jclepro.2021.125924


• Statistical Yearbook of Karaj city, (2017). Information and Communication Technology Organization.


• Stead, D. (2015), What does the quality of governance imply for urban prosperity?, Journal of Habitat International, 45(1), 64-69. org/10.1016/j.habitatint.2014.06.014


• Un- Habitat. (2016). The City Prosperity Initiative, United Nations Human Settlements Programme, London: Earthscan.


• UN-Habitat. (2011). Cities and Climate Change: Policy Directions, Abridged edition, London: Earthscan.


• UN-Habitat. (2012). State of the World's Cities Report 2013: Prosperity Of Cities, New York: United Nation.


• United Nations. (2012). World Economic and Social Survey: Retooling Global Development, New York: United Nation (DESA).


• Wong, C. (2015). A framework for ‘City Prosperity Index’: Linking indicators, analysis and policy, Journal of Habitat International, 45(1), 3-9. org/10.1016/j.habitatint.2014.06.018


• Yigitcanlar, T., Dur, F., & Dizdaroglu, D. (2015). Towards prosperous sustainable cities: A multiscalar urban sustainability assessment approach, Journal of Habitat International, 45(1), 36-46. doi.org/10.1016/j.habitatint.2014.06.033


• Zavadskas, E. K., Turskis, Z., & Antucheviene, J. (2012). Optimization of Weigheted Aggregated Sum Product Assessment, Journal of Electronics and Electrical Engineering Electronika IR Electrotechnica, 122(6), 3-6. DOI:5755/j01.eee.122.6.1810