بررسی آسیب پذیری آبخوان شهری و مکانیابی مناطق مستعد پخش سیلاب شهری مبتنی بر روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP)

نصرت آقازاده ¹ ( گروه مهندسی عمران، واحد ارومیه ، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران )
میثاق گلدوست رضایی ² ( گروه مهندسی عمران، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی ،ارومیه ، ایران. )
رضا شکاری تپه ³ ( گروه مهندسی عمران، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی ،ارومیه )

تاريخ الإرسال : 27 الأربعاء , جمادى الأولى, 1444 تاريخ التأكيد : 11 السبت , شوال, 1445

الکلمات المفتاحية: &quot, آبخوان شهری&quot, آسیب پذیری, &quot, خوی, &quot, اکولوژی شهری, &quot, AHP&quot,

ملخص المقالة :

گسترش مناطق شهری، وجود فعالیت های مختلف تجاری و صعنتی و تغییر کاربری اراضی باعث شده که آبخوان‌های شهری از ریسک آلودگی بالایی برخوردار باشند و میزان تغذیه مستقیم آن‌ها به دلیل گسترش سطوح نفوذ ‌ناپذیر کاهش یابد لذا بررسی آسیب‌پذیری و تعیین محل مناسب جهت تغذیه آبخوان از طریق پخش سیلاب های شهری و رواناب می‌تواند در مدیریت و استفاده بهینه از این منابع مفید باشد. هدف از این مطالعه ارزیابی ریسک آلودگی و توسعه مدل دراستیک اصلاح شده DRAST-LUV برای تعیین آسیب‌پذیری آبخوان شهری خوی و مکان یابی مناطق مستعد برای پخش سیلاب‌های شهری با استفاده از مدل LANDSET-V به منظور تغذیه آبخوان شهری می‌باشد. نتایج بدست از مدل آسیب پذیری اصلاح شده آبخوان شهری نشان داد که در 16 درصد از مساحت منطقه مورد مطالعه ریسک آلودگی خیلی کم و در68 درصد کم تا متوسط می باشد. در بافت قدیمی شهری و در مناطق با عمق آب زیرزمینی کمتر از 10 متر که 16 درصد از کل مساحت منطقه را شامل میشود شاخص آسیب پذیری بیش از 3/0 بوده و ریسک آلودگی آب زیرزمینی در این مناطق بالاست. همچنین بر اساس شاخص GWQI عمدتاً بخش جنوبی شهر از کیفیت آب زیرزمینی مناسبی برای شرب برخودار نیست. ارزیابی حساسیت مدل آسیب‌پذیری نشان داد که شاخص آسیب پذیری بین 15/0 تا 352/0 تغییر می کند و مدل بیشترین حساسیت به پارامترهای منطقه غیر اشباع (A) و منابع آلاینده(S) و کمترین حساسیت به شاخص شهرنشینی(U) داشته که وزن این پارامترها در مدل اصلاح شده به ترتیب 18/0 ، 24/0و 09/0 می باشد. نتایج مدل مکانیابی پخش سیلاب نشان داد که فقط در 7/8 کیلومترمربع از محدوده مورد مطالعه(40 درصد از کل منطقه) می‌توان از طریق حوضچه پخش سیلاب آبخوان را تغذیه نمود که این مناطق عمدتاً در حاشیه مناطق شهری با شیب کمتر از 5 درصد، ضریب قابلیت انتقال بیش از 480 مترمربع بر روز و با کاربری زراعی و بایر می‌باشند.