تحلیل فضایی جایگاه زنان در طراحی فضاهای عمومی (مطالعه موردی: مناطق شهر زاهدان)
الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهریسودابه هاشم زهی 1 , معصومه حافظ رضازاده 2 , مریم کریمیان بستانی 3
1 - گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
2 - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
3 - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
الکلمات المفتاحية: زنان, تحلیل فضایی, فضاهای عمومی, طراحی جنسیتی, مناطق شهر زاهدان,
ملخص المقالة :
امروزه یکی از دیدگاه‌های محوری در برنامه‌ریزی و طراحی فضاهای عمومی، بحث عدالت جنسیتی، در طراحی این فضاها است. در طول چند دهه گذشته رابطه جنسیت و فضای شهری یکی از بحث‌های اصلی در عرصه جهانی تبدیل شده است. لذا حضور در فضاهای عمومی برای همه گروه‌ها فارغ از جنسیت، سن، سطح درآمد، شغل و ... امری ضروری است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر؛ تحلیل فضایی جایگاه زنان در طراحی فضاهای عمومی (مطالعه موردی: مناطق شهر زاهدان)، می‌باشد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، پیمایشی است. داده‌های مورد نیاز تحقیق به روش اسنادی - میدانی (پرسشنامه و مشاهده) گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر با استفاده از روش دلفی تعداد 20 نفر از برنامه‌ریزان و نخبگان محلی و مدیران شهری و اساتید دانشگاه از میان (بانوان)، انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از مدل Fuzzy Mamdani، استفاده شده است. نتایج نشان داد که وضعیت مناطق پنجگانه شهر زاهدان در ابعاد طراحی فضاهای عمومی (معنایی، فعالیتی، اجتماعی و کالبدی)، نامطلوب است. همچنین نتایج نهایی الویت‌بندی مناطق شهر زاهدان با توجه به ابعاد طراحی فضاهای عمومی با استفاده از مدل Fuzzy Mamdani نشان داد، منطقه (یک) شهر زاهدان با توجه به مقدار نافازی نهایی به عنوان خروجی سیستم استنتاج فازی، در اولویت قرار می‌گیرد.
نتایج نشان داد که وضعیت مناطق پنجگانه شهر زاهدان در ابعاد طراحی فضاهای عمومی (معنایی، فعالیتی، اجتماعی و کالبدی)، نامطلوب است. همچنین نتایج نهایی الویت‌بندی مناطق شهر زاهدان با توجه به ابعاد طراحی فضاهای عمومی با استفاده از مدل Fuzzy Mamdani نشان داد، منطقه (یک) شهر زاهدان با توجه به مقدار نافازی نهایی به عنوان خروجی سیستم استنتاج فازی، در اولویت قرار می‌گیرد
1. Abedini, A, Karimi, Z, Golshani, M, Nazari, N, (2017), Analysis of Women Desirable Urban Space Structure with Emphasis on the Security in Iranian-Islamic City (Case Study: The Mehdolghadam Neighborhood of Urmia City), Geographical Urban Planning Research, 5 (4): 629-644. doi: 10.22059/jurbangeo.2018.229754.689 [In Persian].
2. Ahmadi, L, (2013), Women and Gender in Islam: Historical Roots of a Modern, Publisher: Negahe Moaser. https://www.amazon.com/Women-Gender-Islam-Historical-Modern/dp/0300055838 [In Persian].
3. Asaad Sajadi N, Mahjub H, Borzouei S, Farhadian M, (2020), Thyroid disorder diagnosis based on Mamdani fuzzy inference system classifier. Koomesh, 22 (1): 107-113. http://koomeshjournal.semums.ac.ir/article-1-5453-en.html [In Persian].
4. Connor, D, (1986). A ladder of citizen participation. Second edition, edited by Richard T, Rutledge press: 2.
5. Day, K (2000), The Ethic of Care and Women’s Experiences of Public Space, Journal of Environmental Psychology, No 20: 103-124. https://doi.org/10.1006/jevp.1999.0152
6. Fanni, Z., Vahedi yeganeh, F, (2017), Check Indexes of Quality of Life Individual - Social Urban Spaces with an Emphasis on Gender (Case Study: City of Sanandaj). Journal of Studies of Human Settlements Planning, 12(1): 83-102. https://journals.iau.ir/article_531365.html [In Persian].
7. Habibi, M, Alipour Shojaei, F, (2015), A Comparative Study between two Public Spaces, the Park of Behesht-e-Madaran, as a Specific Public Space for Women and the Park of Ab-o-Atash in Tehran, Journal of Honar – ha – ye – Ziba-Memari-Va-Shahrsazi, 20 (1): 17-30. 20.1001.1.22286020.1394.20.1.2.3 [In Persian].
8. Khatibi, S, (2020), Semantic Differential in Urban Space Quality Analysis, Case study: Sepah Street of Qazvin. Geographical Urban Planning Research (GUPR), 8(1): 193-211. https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_76121.html?lang=en [In Persian].
9. Krenichyn, K, (2004), Woman and Physical Activity in an Urban Park: Enrichment and Support through an Ethic of Care, Journal of Environmental Psychology, 24 (1): 117-130. https://doi.org/10.1016/S0272-4944(03)00053-7
10. Lefebvre, H. (1991) The Production of Space, translated by David Nicholson, Smith, Blackwell, Oxford and Cambridge. https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=1793612
11. Loyde, B, (1975), Women's Place, Man's Place, Landscape, 20(1): 10-13. https://www.jstor.org/stable/3984519
12. Maleki, K, Farokhi, Za, Mehrabi Hessari, Y, (2015), measuring the extent of gender justice in the principles and criteria of Iranian-Islamic urban design, the Second International Congress of New Horizons in Architecture and Urbanism with Development and Technology Approach, Tehran. https://civilica.com/doc/531633/ [In Persian].
13. Memela, S. Maharaj, B. (2018) Refugees, violence and gender: the case of women in the Albert Park area in Durban, South Africa. 29(4): 429-443. https://link.springer.com/article/10.1007/s12132-018-9356-1
14. Mousavi Daramroudi, L, (2017), Women, their security and presence in public spaces of the city, the first national conference on women, urban regeneration and sustainable development, Kermanshah. https://civilica.com/doc/718012 [In Persian].
15. Nairi, F, Mohammadi, M, (2017), A Study of the Role of Women's Privacy in Iranian-Islamic Architecture, the First National Conference on Women, Urban Reconstruction and Sustainable Development, Kermanshah. https://civilica.com/doc/717998 [In Persian].
16. Navarrete-Hernandez, P, Vetro, A, Concha, P, (2021), Building safer public spaces: Exploring gender difference in the perception of safety in public space through urban design interventions, Landscape and Urban Planning, 214 (2), 104180. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2021.104180
17. Pain, R, (1997), Social Geographies of Women's Fear of Crime, Transactions of the Institute of British Geographers, 22 (2): 231-244. https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=1510106
18. Paul, T, (2011), Space, Gender, andFear of Crime: Some Explorations from Kolkata.” Gender, Technology and Development, 15 (3): 411– 35. Social Geographies of Women's Fear of Crime, Transactions of the Institute of British
19. Rafieian, M., Jafari, S, (2020), Evaluating Women's Satisfaction of Exclusive Public Spaces Quality with Emphasis on Sense of Safety; Case Study: Boostan-e Madaran Park, Andisheh New Town–Tehran. Strategic Rssearch on Social Problems in Iran University of Isfahan, 9(1): 133-158. 10.22108/srspi.2020.112335.1283 [In Persian].
20. Rahbari, L., Sharepour, M. (2013). Ciender and Right to the City: A Test of Lefebvre’s Theory. Iranian Journal of Sociology, 15(1): 116-141. 20.1001.1.17351901.1392.14.1.5.5 [In Persian].
21. Rodini, N, Hosseinabadi, Z, (2014), the Social Role of Baloch Women in the Tribal and Traditional Society of Balochistan from the Past to the Present, National Conference on the Status and Role of Women in Jihadi Management, Torbat Heydariyeh. https://civilica.com/doc/558927 [In Persian].
22. Saad, R, (2021), Women and DRR in urban slums – building resilience through development, International Journal of Disaster Risk Reduction, 60 (15), 102264. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2021.102264
23. Shariati Mazinani, S., Foroghzadeh, S, (2017), urban public spaces and women security: The case study of Mashhad. Strategic Rssearch on Social Problems in Iran University of Isfahan, 6(4): 71-90. 10.22108/ssoss.2018.100985.1007 [In Persian].
24. Smith, D. (1974), Women’s Perspective as a Radical Critique of Sociology, Sociological Inquiry: 44 (1), 7-13. https://doi.org/10.1111/j.1475-682X.1974.tb00718.x
25. Soltani, L, Zangiabadi, A, Nastaran, M, (2011), Urban Planning to Promote Arani-Islamic Identity of Women with Emphasis on the Role of Urban Neighborhoods, Iranian-Islamic City Studies, 4: 8-29. https://www.sid.ir/paper/177396/fa [In Persian].
26. Statistical Yearbook of Sistan and Baluchestan Governorate, (2019). Sistan and Baluchestan Governorate. [In Persian].
27. Zahedan city master plan, (2016). Zahedan municipality. [In Persian].
28. Zahedi, Sh.S, (2009), Women in Management, Tehran. University Publishing Center. [In Persian].
29. Zande Delan, A, Khaleghinejad, H, (2018), the relationship between the physical characteristics of desirability in commercial spaces with the individual characteristics of the audience from the perspective of women, the second national conference on architecture and urban planning, Shirvan. https://civilica.com/doc/789840 [In Persian].
