تحلیلی بر اکوتوریسم و توسعه سیاسی و امنیتی در شهر چابهار

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

الهه حمیدی ¹ , حجت مهکویی ² , امیر گندمکار ³ , احمد خادم الحسینی ⁴

1 - دانشجوی دکتری سیاسی، گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
3 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
4 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

تاريخ الإرسال : 26 الإثنين , ذو القعدة, 1445 تاريخ التأكيد : 28 الخميس , ربيع الثاني, 1446 تاريخ الإصدار : 19 الجمعة , جمادى الثانية, 1446

الکلمات المفتاحية: اکوتوریسم, توسعه سیاسی, توسعه امنیتی, شهر چابهار,

ملخص المقالة :

مقدمه: امروزه صنعت توریسم به علت پتانسیل و ظرفیت فراوانی که دارد به عنوان یکی از صنایع پررونق و درامدزا برای بسیاری از کشورهای جهان به شمار می آید و یکی از بخشهای این صنعت که مورد توجه خاص گردشگران قرار گرفته، اکوتوریسم است. چابهار یکی از شهرهای ایران است که با داشتن جاذبه های اکوتوریستی، می تواند در توسعه سیاسی-امنیتی شهر چابهار، استان سیستان وبلوچستان و کشور نقش مهمی را ایفاء نماید. بنابراین، هدف پژوهش حاضر، مطالعه کیفی نقش اکوتوریسم در توسعه سیاسی و امنیتی شهر چابهار می باشد. روش تحقیق: روش پژوهش حاضر از نوع روش کیفی و با رویکرد توصیفی-تحلیلی بوده و اطلاعات به دو روش کتابخانه ای و میدانی (مصاحبه) گردآوری و با استفاده از تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل شده است. در بخش کیفی تحقیق و با استفاده از روش تحلیل تم، از نظر خبرگان امر و متخصصین در شهر چابهار استفاده شده است. یافته ها: یافته های حاصل از تحلیل داده ها و اطلاعات نشان داد که 13 مقوله اصلی در ارتباط با نقش اکوتوریسم در توسعه سیاسی و امنیتی چابهار شناسایی شده است که عبارتند از پیامدهای اجتماعی و فرهنگی، پیامدهای اقتصادی، توسعه اکوتوریسم، توسعه امنیتی، توسعه سیاسی، ... . نتایج: با توجه به یافته های این پژوهش می توان چنین استنباط کرد که عوامل متعددی از منظر مشارکت کنندگان بر نقش اکوتوریسم در توسعه سیاسی و امنیتی چابهار تأثیرگذار می باشد که دولت باید در سیاستگذاری های خود به آنها توجه جدی داشته باشد.

المصادر:

1- Ahmadi-Moghadam, I. (2010). Police Strategies in the Geography of Sistan and Baluchistan. Quarterly Journal of Police Order and Security, third year, number 4. [In Persian].
2- Alan Moore, d. (2008). An Introduction to Ecotourism Planning and Management, Translated by Mohsen Ranjbaran. Aizh Publishing House, Tehran, 2008.
3- Buzan, B., & Waever, O. (2006). Regions and Powers : the Structure of International Security. Translated by Rahman Kahramanpour, Tehran: Research Center for Strategic Studies. [In Persian].
4- Dehkhoda, A A. (1993); Dehkhoda Dictionary. Tehran, Tehran University Press. [In Persian].
5- Fennell, D A. (2006). Introduction : an Introduction. Translated by Jafar Oladi Qadiklai, Babolsar: Mazandaran University Publisher, first edition. [In Persian].
6- Hafeznia, M R. (2013). Political Geography of Iran; Tehran: Samit Publications, 6th edition. [In Persian].
7- Hariri Akbari, M. (1999). Development Management. Drop publication, first edition. [In Persian].
8- Hassan-Aghaei Kashkouli, A., & Mahboudi, A., & Dimad, D. (2023); Analyzing the State of Feeling of Social Security and Identifying its Determinants in Urban Spaces (Case Study: Yasouj City); Urban Planning Research Quarterly, Volume 14, Number 55, Winter, pp. 115-128. [In Persian].
9- Kumar. R.; Manoj. E & Babu. G. (2021). Political Empowerment Support to Ecotourism Development: A Study the Indigenous Tribal Populations in India. ASEAN Journal on Hospitality and Tourism 2021; 19(3): 200-216.
10- Miri, Gh., & Hossein-Zahi, I. (2022). Investigating the Status of Creative Tourism Components in Chabahar City and its Role in Sustainable Urban Development. Geography and Human Relations Quarterly, Spring, Volume 4, Number 4, pp. 30-46. [In Persian].
11- Shobeiri, S M., & Shamsi Popkiadeh, S Z., & Ebrahimi, H. (2013); Effects of Implementation of Environmental Education Programs on Nature Tourism Studied by Langrood School Students. Tourism Planning and Development Journal, 2(7), pp: 148-162. [In Persian].
12- Taghvai, M., & Taghizadeh, M M., & Kiyomurthi, H. (2011) Locating Tourist Villages Using Geographic Information System and SWOT Model (Case Example: Kaftar Lake Beach). Quarterly journal of geography and environmental planning, year 22, number 2, pp. 99-120. [In Persian].
13- Zahedi, Sh. (2010). Basics of Sustainable Tourism and Ecotourism (With an Emphasis on the Environment), Allameh Tabatabai University Publications, first edition. [In Persian].

نص كامل:



 

Journal of Research and Urban Planning Autumn 2024. Vol 15. Issue 58 ISSN (Print): 2228-5229 ISSN (Online): 2476-3845 https://jupm.marvdasht.iau.ir/

 

Research Paper

An Analysis of Ecotourism and Political and Security Development in Chabahar City

 

Elaheh Hamidi, Ph.D. Student of Political Geography, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.

Hojat Mahkouei¹, Department of Geography, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.

Amir Gandomkar, Department of Geography, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.

Abstract

ARTICL EINFO

Nowadays, the tourism industry is considered as one of the prosperous and income-generating industries for many countries of the world due to its great potential and capacity, and one of the sectors of this industry that has received the special attention of tourists is ecotourism. Chabahar is one of the cities of Iran that, with its ecotourism attractions, can play an important role in the political-security development of Chabahar city, Sistan and Balochistan provinces and the country. Therefore, the aim of the current research is to qualitatively study the role of ecotourism in the political and security development of Chabahar. The current research method is a qualitative approach and the information has been analyzed using thematic analysis. In the qualitative part of the research and using the method of theme analysis, the opinions of experts and specialists in Chabahar city have been used. The findings from data and information analysis showed that 13 main categories related to the role of ecotourism in the political and security development of Chabahar have been identified, which include social and cultural consequences, economic consequences, ecotourism development, security development, Political development, attraction of capital and tourists, areas of insecurity, identification and introduction of historical monuments, identification and introduction of national handicraft villages, identification and introduction of culture and cultural artifacts, social and cultural inadequacies, economic inadequacies and the existence and development of infrastructures. According to the findings of this research, it can be concluded that several factors from the perspective of the participants affect the role of ecotourism in the political and security development of Chabahar, which the government should pay serious attention to in its policies.

Received:2024/06/3 Accepted:2022/09/04 PP:        Use your device to scan and read the article online         Keywords:   Ecotourism, Political Development, Security Development, Chabahar City

Ahmad Khademalhosyni, Department of Geography, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.

Citation: Hamidi, E., Mahkouei, H., Gandomkar, A., Khademalhosyni, A. (2024. An Analysis of Ecotourism and Political and Security Development in Chabahar City. Journal of Research and Urban Planning, 15(58), 47-60 DOI: 10.30495/jupm.2024.33495.4518

 

 

---

[1] . Corresponding Author, [e-mail]

Extended Abstract

 

 

Introduction

 

The development of the tourism industry in any region of the country is an indication of the stability of political security in that country, and tourism in the country will flourish when the government's attention to the safety of tourists is increased. Tourist destinations are scattered in all different parts of a country, if security is provided in these areas, the national and political security factor of that country will also increase, and in addition, the entry of foreign tourists into a country does not only threaten political security. but also helps to consolidate it. Therefore, considering that there is a two-way relationship between the development of the tourism industry and political security, it can be said that political security plays a significant role in the development of the tourism industry in the country, which should be given special attention. The cooperation of the police force to ensure the security of tourists against political disturbances, facilitating border affairs due to the presence of security in the country, creating tourist police with training appropriate to the tourism industry, ensuring the security of border areas for the presence of more tourists, protecting tourists from pickpocketing and theft, protection against fraud and deception, Overselling and underselling to tourists, observing social justice between domestic and foreign tourists, increasing consultation and foreign relations for the development of the tourism industry, increasing the cooperation of Iranian embassies to introduce Iran as a safe tourist destination, trying to reduce negative advertisements and images. wrongly from Iran in foreign media. One of the regions of the country that has received less attention despite the high capacities of tourism and ecotourism is Sistan and Baluchistan province and especially Chabahar Free Zone. And they can be used. Therefore, despite the efforts made after the victory of the Islamic Revolution for the political, social and security development of this region, it is still tied to issues such as poverty, smuggling and evil, and Chabahar region is also affected by these issues and challenges in this province.

 

Methodology

The research method of the present study is a qualitative approach. In fact, the research method is descriptive-analytical and it is a case study that uses theme analysis (identification of a phenomenon) and theme network (explanation of a phenomenon) in three levels of basic themes (codes and key points in the text). The organizing themes (categories) obtained from the combination and summarization of the basic themes (and comprehensive themes (superior themes) including the principles governing the text as a whole are designed to design a qualitative model of ecotourism in security and political development.

 

Results and discussion

One of the main categories regarding the role of ecotourism in political and security development is the social, cultural and economic consequences, which the participants of this research with concepts such as the increase of social network users, population settlement, social and cultural development, the use of local forces, security development and The development of sustainable security has been mentioned. Based on the special conditions of Iran's border regions, one of the effective and low-cost methods to improve security will be to pay attention to economic and ultimately socio-political development through the development of domestic tourism. On the one hand, due to being a user, it brings employment and reducing the problem of unemployment, and on the other hand, tourism exchange, while establishing more contacts in different cultures, creates more understanding and understanding between different ethnic groups, and despite tourism experts, it can reduce tensions. It was politically effective and provided a way for mutual respect, peace and friendship and national solidarity.

In line with these categories, the participants of this research pointed to the experience of nature tourism and ecotourism and believed that ecotourism in this area of pristine and stunning nature is one of the most important and rarest eco-terrorist areas in Iran and the world. The pristine nature of Chabahar with attractions such as Martian mountains or miniature mountains, the pink lake of Lipar lagoon, which is known as the bride of Chabahar. Chabahar, with its diverse tourism capacities, can be an exciting destination for this group of risk-taking tourists. The simultaneous existence of sea, rock, amazing valleys and desert mountains that end in the sea makes Chabahar a unique destination for this type of tourists. Another main category in the development of ecotourism in Chabahar region is the category of the existence and development of infrastructure. Many of the participants in this research emphasized that by expanding facilities and welfare in the region and by raising the level of income and employment, the level of security will be improved and the wrong views about lack of security will be changed and not only the development of security, but also It will follow the political development of the region as one of the most important geopolitical regions of the country and the world. This finding is in line with the research results of Imanali (2022).

 

Conclusion

According to the findings of this research and the analysis of the participants' interviews, it can be concluded that ecotourism has an effective role in the political and security development of Chabahar region, and it seems that in order to promote the tourism industry in the region, the necessary platforms should be created to reduce It provided economic and social insecurity and inadequacies in the region and provided the grounds for political and security development in the region. Chabahar, despite the richness and diversity of culture, civilization, and natural attractions of Waco Tourism, compared to other countries, has not gained a place and share in the tourism industry. Planning to remove any of the mentioned obstacles can be a way forward in order to promote the tourism industry; Although the above factors are practically related to each other and paying attention to each one alone cannot solve the existing problems in this industry, however, with proper planning, it is possible to solve them in different stages and with proper prioritization.

 

مقاله پژوهشی

تحلیلی بر اکوتوریسم و توسعه سیاسی و امنیتی در شهر چابهار

 

الهه حمیدی:  دانشجوی دکتری سیاسی، گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

حجت مهکویی¹: دانشیار گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

امیر گندمکار: دانشیار گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران 

 احمد خادم الحسینی: دانشیار گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

اطلاعات مقاله

چکیده

تاریخ دریافت:14/03/1403 تاریخ پذیرش:4/06/1403  شماره صفحات:72-61     از دستگاه خود برای اسکن و خواندن مقاله به صورت آنلاین استفاده کنید   واژه‌های کلیدی: اکوتوریسم، توسعه سیاسی، توسعه امنیتی، شهر چابهار

امروزه صنعت توریسم به علت پتانسيل و ظرفيت فراواني كه دارد به عنوان يكي از صنايع پررونق و درامدزا براي بسياري از كشورهاي جهان به شمار مي­آيد و یکی از بخشهای این صنعت که مورد توجه خاص گردشگران قرار گرفته، اکوتوریسم است. چابهار یکی از شهرهای ایران است که با داشتن جاذبه­های اکوتوریستی، می­تواند در توسعه سیاسی-امنیتی شهر چابهار، استان سیستان­و بلوچستان و کشور نقش مهمی را ایفاء نماید. بنابراین، هدف پژوهش حاضر، مطالعه کیفی نقش اکوتوریسم در توسعه سیاسی و امنیتی شهر چابهار می­باشد.روش پژوهش حاضر از نوع روش کیفی و با رویکرد توصیفی-تحلیلی بوده و اطلاعات به دو روش کتابخانه­ای و میدانی (مصاحبه) گردآوری و با استفاده از تحلیل مضمون، تجزیه­و­تحلیل شده است. در بخش کیفی تحقیق و با استفاده از روش تحلیل تم، از نظر خبرگان امر و متخصصين در شهر چابهار استفاده شده است. یافته­های حاصل از تحلیل داده­ها و اطلاعات نشان داد که 13 مقوله اصلی در ارتباط با نقش اکوتوریسم در توسعه سیاسی و امنیتی چابهار شناسایی شده است که عبارت است از پیامدهای اجتماعی و فرهنگی، پیامدهای اقتصادی، توسعه اکوتوریسم، توسعه امنیتی، توسعه سیاسی، جذب سرمایه و گردشگر، زمینه­های ایجاد ناامنی، شناسایی و معرفی آثار تاریخی، شناسایی و معرفی روستاهای ملی صنایع دستی، شناسایی و معرفی فرهنگی و آثار فرهنگی، نارسایی­های اجتماعی و فرهنگی، نارسایی­های اقتصادی و وجود و توسعه زیرساختها. با توجه به یافته­های این پژوهش می­توان چنین استنباط کرد که عوامل متعددی از منظر مشارکت­کنندگان بر نقش اکوتوریسم در توسعه سیاسی و امنیتی چابهار تأثیرگذار می­باشد که دولت باید در سیاستگذاری­های خود به آنها توجه جدی داشته باشد.

 

استناد:   حمیدی، الهه؛ مهکویی، حجت؛  گندمکار، امیر و خادم الحسینی، احمد . (1403).   تحلیلی بر اکوتوریسم و توسعه سیاسی و امنیتی در شهر چابهار.  فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 15(58)، 61-72. DOI:  10.30495/jupm.2024.33495.4518

 

 

 

---

[1]  . نویسنده مسئول: حجت مهکویی، تلفن: [phone]، پست الکترونیکی: [e-mail]

 

 

 

مقدمه

امروزه صنعت توریسم و گردشگري به علت پتانسيل و ظرفيت فراواني كه دارد به عنوان يكي از صنايع پررونق و درامدزا براي بسياري از كشورهاي جهان به شمار مي­آيد و یکی از بخشهای این صنعت که مورد توجه خاص گردشگران قرار گرفته، اکوتوریسم است. اکوتوریسم با دو روش مستقيم يعني حفظ و حراست از منابع طبيعي و غيرمستقيم يعني ايجاد درامد براي جوامع محلي در امر حفاظت و بقاي گونه­ها و زيستگاههاي مهم طبيعي گام بر مي­دارد. همچنین از دیگر مواردی که باید در گردشگری مورد توجه خاص قرار گیرد بحث امنیت و توسعه امنیتی است. آسایش، راحتی و امنیت از مسائل بسیار مهمی است که گردشگران را به نقاط مختلف دنیا جلب می­کند. امنیت و گردشگری، پارامترهای یک معادله هستند که نسبت مستقیم باهم دارند، آنها دو عنصر وابسته به یکدیگرند که در فرایند یک تعامل دوجانبه تأثیر متقابل افزایشی یا کاهشی نسبت به هم دارند. میان گردشگری، ثبات، توسعه و امنیت رابطه­ای تعریف شده وجود دارد، چراکه توسعه زیرساختهای جهانگردی تا حدود زیادی به سایر فعالیت­های جاری و عمرانی یک منطقه، عوامل حمایت کننده، قوانین و مقررات امنیت، اطلاع­رسانی، هماهنگی سازمانهای مرتبط و گسترش حمل­ونقل در سطوح گردشگری وابسته است و هرگونه بروز ناامنی و به کارگیری خشونت در سطوح مختلف، زیانهای جبران­ناپذیری به این صنعت وارد می­سازد.

با توجه به شرایط خاص مناطق مرزی ایران، یکی از روشهای کارامد و کم­هزینه در راستای ارتقای گردشگری داخلی و خارجی، توجه به توسعه اقتصادی و نهایتاً اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، از طریق توسعه و برقراری امنیت خواهد بود. یکی از مناطق کشور که علیرغم ظرفیتهای بالای توریسم و اکوتوریسم کمتر مورد توجه قرار گرفته است، استان سیستان­وبلوچستان و بویژه منطقه آزاد چابهار می­باشد که از مهمترین شاخصهای اکوتوریسمی آن می­توان به : موج­سواری، کویرنوردی، آب درمانی، غارنوردی، کوهنوردی، شکار، ماهیگیری، اسکی روی ماسه، گردشگری روستایی، ورزشهای آبی، دیدن چشم­اندازهای طبیعی و... اشاره کرد. لذا مهمترین اهداف این تحقیق عبارت است از شناخت ظرفیت­های منطقه چهابهار در اکوتوریسم و نقش آن در توسعه سیاسی و امنیتی چابهار می­باشد. زیرا حضور گردشگران موجب افزایش تقاضا برای محصولات محلی و در نتیجه افزایش تولید و رونق صنایع محلی شده است و این مهم (اشتغال­زایی و رونق صنایح محلی) می­تواند توسعه سیاسی و امنیتی را به دنبال داشته باشد. بنابراین شناسایی و درک عواملی که برحمایت جامعه میزبان از جهانگردی تأثیرگذار است، برای سیاستگذاران و برنامه­ریزان مهم خواهد بود چرا که سیاستهای کلان اتخاذ شده در واقع انعکاس ارزشهای گزینش شده هستند و آگاهی از ارزشها و نگرش جامعه میزبان و میزان حمایت آنان از توسعه این صنعت، برنامه­ریزان را قادر می­سازد تا قبل از سرمایه­گذاری­های مالی و غیر مالی، از زمینه­های پذیرش گردشگران توسط مردم اطلاع داشته باشند، آنگاه باید نگرانی­های جامعه شناسایی شده، حتی­المقدور عوامل نگران کننده برطرف گردند تا از هرگونه اتلاف منابع جلوگیری بعمل آید. در این پژوهش سعی شده است با استفاده از روش کیفی و تکنیک تحلیل مضمون به بررسی مسأله پرداخته شود و به دنبال پاسخگویی به سوالات زیر می­باشد.

1) مهمترین ظرفیت طبیعت­گردی شهرستان چابهار کدام است؟

2) مهمترین زمینه­های عدم توسعه سیاسی شهرستان چابهار کدامند؟

3) مهمترین زمینه­های ایجاد ناامنی شهرستان چابهار کدامند؟ 

4) مهمترین زمینه­های ایجاد توسعه اقتصادی شهرستان چابهار کدامند؟ 

5) مهمترین زمینه­های ایجاد توسعه اجتماعی و فرهنگی شهرستان چابهار کدامند؟

 

پیشینه و مبانی نظری تحقیق

دزیانی و سیاح­نیا (1403) در مقاله­ای با عنوان پهنه‌بندی توان سرزمین برای خدمات اکوسیستمی اکوتوریسم (شهرستان قوچان، استان خراسان رضوی)، بیان می­کنند که طبیعت همواره خدمات متنوعی به انسان ارائه می‌‌دهد که خدمات اکوسیستم نام دارد. شناخت توان سرزمین کمک می‌‌کند تا برای بهره‌وری بهینه از خدمات اکوسیستمی سرزمین، برنامه‌‌ریزی و مدیریت صحیح شود. یکی از انواع خدمات اکوسیستم، خدمات فرهنگی اکوسیستم نام دارد که اکوتوریسم در این دسته‌بندی قرار می‌‌گیرد. هدف این پژوهش، پهنه‌بندی توان سرزمین برای خدمت اکوسیستمی اکوتوریسم در شهرستان قوچان است. روش پژوهش براساس تصمیم‌‌گیری چندمعیاره است. در این تحقیق، پس از شناسایی معیارهای محیط­زیستی مؤثر در پهنه‌بندی (ارتفاع، شیب، جهت شیب، زمین‌شناسی، خاک، فاصله از رودخانه، کاربری اراضی، فاصله از جاده و فاصله از سکونتگاه)، لایه‌های موردنظر وارد نرم‌افزار آرک‌مپ شد، سپس ضریب اهمیت معیارها حاصل از روش ای‌اچ‌پی اعمال و نرمال‌سازی لایه‌ها با منطق فازی انجام شد. درنهایت با روی‌هم‌اندازی و تلفیق تمامی لایه‌‌ها، پهنه‌های عالی، متوسط و ضعیف برای فعالیت‌های اکوتوریستی شهرستان مشخص شد. یافته‌ها نشان می‌دهد، 31 درصد از پهنۀ مورد مطالعه به‌لحاظ توان اکولوژیکی برای ارائۀ خدمت اکوسیستمی اکوتوریسم در طبقۀ عالی و 47 درصد در طبقۀ متوسط قرار دارد که بیانگر ظرفیت قابل‌توجه منطقه برای برنامه‌ریزی اکوتوریستی است که می‌‌توان روی پهنه‌های با ارزش عالی در‌جهت بهبود اقتصاد مردم محلی با حفظ محیط­زیست بهره‌‌وری پایدار به عمل آورد.  

بلوچ لطفي (1397) در مقاله­ای با عنوان برنامه­ريزي و سازماندهي سياسي، امنيتي و اقتصادي فضا در منطقه مکران در راستاي ارائه يک مدل راهبردي براي مناطق ايران؛ مطالعه موردي چابهار، هدف اصلي در اين مقاله را برنامه­ريزي و سازماندهي سياسي، امنيتي و اقتصادي فضا در منطقه مکران در راستاي ارائه يک مدل راهبردي براي شهر چابهار بیان می­کند. سؤال اصلي در اين مقاله اين است که برنامه­ريزي و سازماندهي سياسي، امنيتي و اقتصادي فضا در منطقه مکران بايستي داراي چه ويژگيها و مختصاتي باشد که بتوان از آن به عنوان مدلي براي همه مناطق اين منطقه و از جمله چابهار بهره گرفت؟ علاوه بر اين سؤال اصلي، ساير سؤالات فرعي اين مقاله عبارت اند از: سازماندهي فضا داراي چه تاريخچه­اي است؟ چه نظرياتي در خصوص سازماندهي فضا ارائه گرديده است؟ اين مقاله با استفاده از مدل سوآت به منظور دسته بندي عوامل سياسي، امنيتي و اقتصادي دروني و بيروني مهم و اثرگذار در برنامه­ريزي و سازماندهي فضا در منطقه مکران و شناسايي تواناييها، کاستيها، فرصتها و تهديدات چابهار در راستاي ارائه يک مدل راهبردي براي مناطق ايران انجام شده است و براي سنجش وزن سنجه­ها از فرايند تحليل سلسله مراتبي (AHP) استفاده شده است. نتايج اين مقاله نشان مي­دهد که اولين و بهترين استراتژي مطلوب براي مديريت و برنامه­ريزي فضاي سياسي، امنيتي و اقتصادي در منطقه مکران و چابهار استراتژيهاي تدافعي است. هدف از اين استراتژي، کم کردن نقاط ضعف داخلي و پرهيز از تهديدات ناشي از محيط خارجي است. اين راهبرد مربوط به وضعيت خارجي منطقه مکران و چابهار است و نقاط مثبت (فرصتهاي) آن را در ارتباط با بيرون ارزيابي مي­کند. اين راهبرد براساس توانمنديهاي منطقه مکران و چابهار در مقابل تهديدات بنا شده است و هدف آن افزايش توانمنديهاي موجود و کاهش تهديدات است.

شایگان (1397) در پایان­نامه کارشناسی ارشد با عنوان طراحی مجموعه فرهنگی-توریستی پایدار در بندر چابهار، هدف از پژوهش خود را، تبیین نقش محیط (کالبدی،غیر کالبدی) بر فرهنگ­سازی در منطقه‌ای به نسبت محروم از نقطه نظر اماکن فرهنگی (بندر چابهار)، و طراحی محیطی مناسب برای آنان با تأکید بر بهره‌گیری از قابلیت‌های محیطی از جمله فرهنگ بومی و پتانسیل گردشگری با رویکرد معماری پایدار بیان می­کند تا بتوان محیطی مناسب برای حفظ و ارتقاء ارزش‌ها و معیارهای فرهنگی و همچنین به نمایش گذاشتن آنان، و جذب ساکنین و گردشگران طراحی نمود.

مرتضوی و پورنگاری (1397) در مقاله­ای با عنوان گردشگری قاعدهء مثلث امنیت، همدلی و توسعه استان سیستان­وبلوچستان، در این مقاله با اعتقاد به اینکه احساس ناامنی، ضربه پذیر بودن همدلی و توسعه­نیافتگی از مهمترین مشکلات استان سیستان­و­بلوچستان می­باشند. تلاش شده است تا با ارائه راهکارهایی مناسب زمینه ایجاد احساس امنیت، همدلی و توسعه با تکیه بر صنعت گردشگری مهیا گردد. در واقع این صنعت مهم که در کشور ایران جدید نیز می­باشد، نه تنها زمینه ساز توسعه خواهد بود بلکه همدلی میان اقوام مختلف، تشیع و تسنن و در نهایت احساس امنیت را به ارمغان آورد.

ماتوس (2022) در مقاله­ا­ی با عنوان مناطق گردشگری در رومانی مطالعه موردی شهرستان ماراموره، بیان می­کند در سطح ملی، ما معتقدیم که شهرستان Maramure¸s، رومانی، یکی از با استعدادترین مناطق جغرافیایی طبیعی و اجتماعی-اقتصادی در کارپات شرقی رومانی است که در آن شرایط گردشگری پایدار را می­توان براورده کرد و در دراز مدت از آن حمایت کرد. هدف این مقاله علمی شناسایی، ترکیب، پردازش و تفسیر داده‌های مربوط به صلاحیت توریستی برخی از مناطق در مناطق حفاظت‌شده ماراموره است تا تصمیم‌گیرندگان و گردشگران محلی را در مورد اشکال گردشگری که در حال حاضر انجام می‌شود، آگاه کند. احتمالاً در آینده قابل اجرا باشد، زیرا از آنجایی که گردشگری به عنوان یک شاخه اقتصادی منجر به رشد مشاغل می­شود، می­تواند به توسعه­پایدار منطقه کمک کند. مدل ریاضی ارائه شده در این مقاله امکان گروه­بندی منابع موجود از 25 سکونتگاه را به منظور ایجاد انواع گردشگری قابل حمایت و توسعه در این محلات فراهم می­کند.

سبحانی و همکاران (2022) به مطالعه اثرات منفی اکوتوریسم در پارک ملی لار، منطقه حفاظت شده جاجرود با استفاده پایدار از منابع طبیعی و اثر طبیعی ملی تنگه واشی شناسایی و اولویت­بندی کرده است. نتایج نشان داد که با توجه به حساسیت اکولوژیکی این مناطق، بیشترین تأثیرات منفی اکوتوریسم مربوط به ابعاد محیطی-کالبدی است. در مقابل کمترین تأثیرات در ابعاد اقتصادی- نهادی مشاهده شده است. در مقابل در پارک ملی لار و اثر طبیعی تنگه واشی به دلیل کوتاه بودن مدت بوم گردی در این مناطق (از خرداد تا مهرماه)، محدودیتهای زیاد و حساسیت اکولوژیکی، تعداد گردشگران کمتر است. از آنجایی که این مناطق توانایی محدودی در جذب بازدیدکننده و اکوتوریسم دارند، حفاظت از این مناطق مستلزم اجرای مدیریت پایدار برای کنترل اثرات منفی اکوتوریسم و برآورد تعداد بازدیدکنندگان است.

با بررسی پیشینه مطالعاتی در حوزه اکوتوریسم، می­توان بیان کرد که پژوهشها، همواره در این زمینه انجام گرفته و مطالعات زیادی چه در داخل و چه در خارج انجام شده است؛ اما آنچه مورد توجه می­باشد این است که مطالعه نقش توریسم و اکوتوریسم بر توسعه سیاسی-امنیتی همچنان به طور لازم، انجام نگرفته است. توسعه سیاسی-امنیتی به عنوان یکی از عوامل اصلی در جذب گردشگر و توسعه اقتصادی ناشی از توریسم دارد. بنابراین این مقاله به رویکرد به نقش اکوتوریسم در توسعه سیاسی-امنیتی شهر چابهار، به دنبال پر کردن خلاء مطالعاتی می­باشد. جنبه نوآوری این مقاله هم همین مسأله می­باشد. آنچه که در بررسی­های انجام شده، پژوهشی که این موضوع را مطالعه کرده باشد یافت نشد.

 

اکوتوریسم

توسعه اکوتوریسم می­تواند با ایجاد فرصتهاي شغلی، منافع اقتصادي بی­شماري را به طور مستقیم متوجه مردم بومی کشورها کند .همچنین اکوتوریسم، از بنیانهاي توسعه­پایدار جوامع و راهی براي حفظ چشم­اندازها و ذخایر طبیعی است. علاوه بر مباحث زیست­محیطی یکی از موارد مهمی که می­بایست در گردشگری و اکوتوریسم مورد توجه خاص قرار گیرد بحث امنیت و توسعه امنیتی می­باشد. آسایش، راحتی و امنیت از مسائل بسیار مهمی است که گردشگران را به نقاط مختلف دنیا جلب می­کند. اكوتوريسم، سفري به مناطق طبيعي و نسبتاً دست نخورده با موضوعات جالب و مخصوص براي مطالعه و لذت بردن از چشم­اندازهاي طبيعي و حيات وحش جانوري و گياهي تعريف شده است. پديده مدرني كه، جنبه­هاي فرهنگي منطقه را نيز مورد توجه قرار مي­دهد انگيزه اصلي آن، مشاهده و لذت از طبيعت و پديده­هاي طبيعي و فرهنگي بوده و از آن مي­توان به عنوان يكي از منابع جديد درامد در راستای توسعه­پايدار نام برد(Shobeyri & et al, 2013). جريانهاي گردشگري، بر پايه مكانها و تصاوير ذهني آنها شكل مي­گيرد. تصويري كه گردشگري از جهان ارائه مي­دهد منحصر به فرد و درعين حال به شدت ذهني است. از اين رو يكي از روشهاي پرداختن به جغرافياي گردشگري، بررسي آن به عنوان تجلي مجموعه تصاوير ذهني است كه اجزاي يك مكان گردشگري را تشكيل مي­دهد(Wiliamz, 2009 : 184). گردشگري عمدتاً پديده­اي بصري است. با اين حال كل فرايندهاي تصويرسازي از مقصد، تجربه در مقصد و يادآوري آن در مبداء، با عبور از فيلترهاي فرهنگي فرد، تعديل شده و به لحاظ اجتماعي نيز كاملاً ساختارمند است. نوع نگاه ما به اماكن (و مناظر) گردشگري بخشي حاصل پيشينه­هاي اجتماعي، آموزشي و فرهنگي ماست(Ibid : 186). پژوهشگران زیادی در داخل و خارج ایران به مقوله گردشگری و اکوتوریسم از جنبه­های نگرش و برداشتهای ذهنی با توجه به پيشينه­هاي اجتماعي، آموزشي و فرهنگي افراد مورد مطالعه قرار دادند که بیشتر آنان به نقش این پیشینه­ها در ادراک و نگرش جامعه محلی به گردشگری و اکوتوریسم  اذعان کردند.

اکوتوریسم در قرن بیست­ویکم بسیاري از فضاهاي جغرافیایی را تحت تأثیر قرار داده و الگوي فضایی جدیدي را در نواحی مختلف جغرافیایی ایجاد می­نماید. در سالهاي کنونی توسعه پایدار نیز به عنوان روشی نو مطرح شده تا جوامع بتوانند بدان وسیله درباره سطح زندگی، عدالت اجتماعی و حفظ منابع بیاندیشند. اکوتوریسم از حیات وحش و منابع طبیعی استفاده غیر مصرفی به عمل می آورد و غیر مستقیم به حفاظت از منطقه و بهبود وضع اقتصادي مردم محلی کمک می­کند. اکوتوریسم یک رهیافت مدیریت یافته به کشور یا منطقه مورد نظر ارائه می­دهد که براي حفاظت از مناطق، مشارکت ساکنین بومی، بازاریابی مناسب اماکن و ... بسیج می­شوند(Taqvai and et al, 2011:158). آثار متعددي كه تاكنون در زمينه طبيعت گردي به رشته ي تحرير درآمده­اند، مويد اين مطلب است كه در مورد واژه طبيعت­گردي ابهاماتي وجود داشته و دارد(Fenell, 2006 : 56). تنوع روشهای مورد استفاده در تعريف طبيعت­گردي، به طور طبيعي بستر مناسبي را برای درك بهتر و جامع­تر واژه طبيعت­گردي فراهم مي­نمايد(Ibid : 66)(همان :66). پژوهشگراني كه در زمينه سازمان­بندي تعاريف يك واژه فعاليت مي­نمايند، عمدتاً دو مسئله مهم يكي اينكه تعريف يك واژه بايد در برگيرنده مجموعه كامل اصول و متغيرهاي متناسب با آن واژه باشد و ديگري متغيرهاي خاصي كه يك واژه را بهتر نمايش مي­دهند، مجزا و مشخص شوند. در تعريف و ارزيابي طبيعت­گردي استفاده از اين متغيرها و اصول چه ساده و پيچيده ضروري است(همان :69) تاكنون بيش از 85 تعريف از اكوتوريسم بيان شده است كه 20 كلمه كليدي در همه اين تعريف مشاهده مي­شود. کلماتی را که اغلب در تعاریف اکوتوریسم بیان می­شود، به عنوان مثال: مناطق طبیعی (62.4٪)، حفاظت (61.2٪)، فرهنگ (50.6٪)، منافع مردم محلی (48.2٪)، آموزش (41.2٪)، پایداری  (25.9٪) و اثرات (25٪).از كل تعاريف ارائه شده، بيشترين آن در سال 1993 بوده است. تعاريف طبيعت­گردي (اكوتوريسم )كه طي ساليان متمادي ارائه گرديده­اند برجنبه­هاي مختلف طبيعت، ارتباط با افراد بومي، حفاظت و حمايت از منابع و غيره تأكيد داشته­اند(Fenell, 2006 : 14). 

در ميان گزينه­هاي مختلف نظام جهاني گردشگري، اكوتوريسم با اهداف ماهوي آن، يعني حفاظت از محيط­زيست، التزام به توسعه جوامع محلي و احترام به ويژگيهاي فرهنگي جوامع ميزبان از جمله گزينه برنامه­ريزي مي­باشد كه داراي بيشترين سازگاري با مفهوم توسعه­پايدار است و حتي مي­توان گفت كه بيشترين سازگاري را با نظامهاي سياسي دارا مي­باشد. اكوتوريسم گرايشي نوين در صنعت گردشگري است. مناظر زيباي طبيعت از كانونهاي جذب توريست اين نوع از گردشگري مي­باشند. لذا اهميت دادن به نقش آن در حفاظت از محيط­زيست به منظور توسعه­پايدار امري ضروري است. اكوتوريستها كه با انگيزه­هاي خاص خود به نواحي طبيعي و بكر كره زمين مسافرت مي­كنند، تجارب سودمندي به دست مي­آورند. آنان با كسب معرفت درباره ابعاد فرهنگي، زيست محيطي طبيعت هر منطقه و كشوري، به حافظان و دوستداران طبيعت مي­پيوندند.( Archives of Cultural Heritage and Tourism Organization, 2006: 1).

 

توسعه سیاسی 

واژه توسعه برگردان واژه Development از انگلیسی به فارسی می­باشد و در لغت به معنی «فراخی و وسعت و هم خانواده توسع به معنای فراخی نمودن مقابل تضیق در امر و مکان است»( Dehkhoda, 1373, vol. 5, p. 6251, under the Word Development). این واژه همچنین در لغت به معنای خروج از «لفاف» است. در قالب نظریه نوسازی، لفاف همان جامعه سنتی و فرهنگ و ارزشهای مربوط به آن است که جوامع برای متجدد شدن باید از این مرحله سنی خارج شوند. نمود ظاهری توسعه عبارت است از: سطح فرهنگی بالا، رفاه نسبی و استاندارد بالای درامد برای اکثریت عظیمی از یک جامعه. در اصطلاح علمی نیز توسعه این چنین تعریف شده است: «تحول تدریجی در ساختار فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جامعه است که متضمن رشدی خودجوش ، مستمر و فراگیر در تولید است»(همان: 4). مایکل تودارو معتقد است:‌ توسعه به عنوان يك جريان چند بعدي محسوب مي­شود كه مستلزم تغييرات اساسي و تجديد سازمان و جهت­گيري در مجموعه نظام اقتصادي، اجتماعي و سياسي، در سطوح ملي، بين­المللي و در ساختارهاي نهادي، اجتماعي، اداري و سياسي و در طرز تلقي و حتي آداب و رسوم و باورهاي مردم مي­باشد؛ به نحوي كه هماهنگ با نيازهاي متنوع اساسي و خواسته­هاي افراد و گروه­هاي اجتماعي و ملتها، جامعه و جهان را از حالت نامطلوب زندگي گذشته خارج و به سوي وضع يا حالتي از زندگي كه از نظر مادي و معنوي بهتر است سوق مي­دهد.

از لحاظ تاریخی پژوهشگران قرن نوزدهم توسعه را در بیان تاریخ انسان به کار می­بردند. اسپنس و مارکس معتقد بودند که جوامع انسانی از مراحلی (پایینتر) به مراحل (بالاتر) در حرکت هستند این حرکت با چند قانون کلی و عمومی در مسیری مستقیم است. هر جامعه­ای از این مراحل یا گذشته و یا در حال گذشتن است و یا اینکه این مراحل یکنواخت را طی خواهد کرد به بیان دیگر آنها در جستجوی کشف قوانین کلی برای چنین توسعه­ای بودند. به نظر این اندیشمندان گذر از یک مرحله به مرحله دیگر موجب پیشرفت انسان در جهات مختلف خواهد شد. چه در زمینه مادی و چه در زمینه فرهنگی و عقلانی کردن فرهنگ». محمد جواد زاهدی در کتاب توسعه و نابرابری می­نویسد: «توسعه در بعد جامعه­شناسی بر حسب دلالتهای آن در آثار جامعه شناختی چند دهه اخیر، فرایندی است که به کاهش فقر، افزایش رفاه، ایجاد اشتغال و افزایش یکپارچگی اجتماعی دلالت دارد. این فرایند همچنین با عدالت اجتماعی، برابری همه مردم در مقابل قانون، حقوق اقلیتها، گسترش آموزش­وپرورش نیز ارتباطی بی­واسطه دارد»(Zahedi, 2000 : 12). محمد حریری نیز، توسعه را مترادف با گذر از مرحله­ای به مرحله دیگر در یک جامعه می­داند که اعضای آن، هم از لحاظ کمی و هم از لحاظ کیفی گنجایشهای فراگیری خود را افزایش دهند، وی در نهایت می­گوید: «توسعه یعنی تعالی انسان، توسعه یعنی فهم بیشتر و ژرفتر، توسعه یعنی فراگیری تا جایی که موجب اعتلاء گنجایی خود فراگیر شود»( Hariri Akbari, 1999: 23).

 

توسعه امنیتی

از ديرباز امنيت يكي از نيازهاي اوليه بشر بوده است به طوري كه بسياري از جنگها و صلح­ها، برای بدست آوردن و حفظ امنيت رخ داده­اند. اگر بخواهيم نقش امنيت در زندگي انسانها را بررسي كنيم، مي­توان آن را به دو بخش امنيت دروني و بيروني دسته­بندي نمود. امنيت دروني يا همان امنيت رواني، مسلماً مهمترين فاكتور زندگي سالم براي هر انساني مي­باشد. با پيچيده شدن جوامع و پيرو آن روابط اجتماعي، متغيرهايي كه بر روي امنيت رواني افراد تأثير مستقيم و غير مستقيم دارند بسيار گسترده گرديده. شغل، طبقه اجتماعي، اميد به زندگي، سياست، عشق، اعتبار اجتماعي و بسياري موارد ديگر مي­توانند امنيت رواني افراد را تضمين يا مختل نمايند. امنيت دروني (امنيت رواني) و امنيت بيروني (امنيت اجتماعي) به شدت بر روي يكديگر تأثيرگذار هستند و لازم و ملزوم يكديگر براي رسيدن به يك جامعة متعالي و شكوفا. رخدادهايي مانند جنگها، سوانح و بلاهاي طبيعي، فساد و هرج­ومرج­هاي اجتماعي، تهديد كنندة امنيت اجتماعي يك جامعه مي­باشند و مسلماً تأثير مستقيمي بر روي امنيت رواني افرادِ آن جامعه مي­گذارد. 

در مجموع افزایش امنیت در شهرها افزون بر مزایای ظاهری مانند تقویت هویت، سرزندگی، کارایی و زیبایی فضا، این مزیت را دارد که مردم در فضایی ایمن حضور مؤثرتری دارند و زندگی، فعالیت، سرمایه­گذاری و کسب­وکار رونق بیشتری می­گیرد و در نتیجه از نظر مالی و اقتصادی شاهد رشد روزافزون­تری خواهیم بود و برعکس، فضاهای ناامن دافع مردم و سرمایه­گذاران هستند. در هر صورت در حال حاضر، امنیت از مهمترین نیازهای جامعه بشری و دارای مراتب و ابعاد قابل تأملی است که هریک برحسب نوع، موضوع و محتوای معرفت­شناختی وابسته به آن، می­تواند ابعاد گوناگونی داشته باشد. محققان و اندیشمندان حوزه امنیت به ویژه برنامه­ریزان شهری، برای امنیت (به عنوان یکی از مهمترین مؤلفه­های توسعه­پایدار اجتماعی)، دو بعد عینی و ذهنی را در نظر گرفته­اند. بعد عینی امنیت را می­توان به نبود تهدید نسبت به حقوق فردی و اجتماعی تعریف نمود و بعد ذهنی امنیت به معنای احساس امنیت و احساس افراد از اینکه حقوقشان مورد تعرض قرار نمی­گیرد(Hassan Aghaei Kashkoli et al., 2023: 118).

 

 

شکل 1- مدل مفهومی پژوهش (اکوتوریسم و توسعه سیاسی-امنیتی)

 

محدوده مورد مطالعه

براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت شهرستان چابهار برابر با ۲۸۳۲۰۴ نفر بوده که با جدا شدن شهرستان دشتیاری، جمعیت این شهرستان به ۲۰۳،۲۹۳ نفر کاهش یافت است(Iran Statistics Center, 2015). این شهرستان از شمال به شهرستانهای ایرانشهر و نیکشهر، از سوی شرق به پاکستان، از جنوب به دریای عمان و از غرب به شهرستان کنارک محدود می­گردد. شهرستان چابهار که مرکز آن بندر چابهار است از دو بخش مرکزی و دشتیاری تشکیل گردیده است. علاوه بر مرکز شهرستان چابهار و مرکز بخش دشتیاری (شهر نگور) شهر کنارک در این منطقه از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. وجود 9/19 درصد از جمعیت شهرستان در مناطق شهری و 1/80 درصد در مناطق روستایی، نمایانگر حقایقی آشکار از برتری استقرار جمعیت روستایی نسبت به جمعیت شهری است(Miri & Hosyn-zehi, 2022 : 38).

 

 

شکل1- نقشه موقعیت شهرستان چابهار

(Drawing: Authors)

 

شکل2- موقعیت شهرها و روستاهای شهرستان چابهار

 

روش تحقیق

روش تحقیق پژوهش حاضر از نوع کیفی و با رویکرد روش توصیفی-تحلیلی می­باشد. یكي از فنون تحليلي مناسب در تحقيقات كيفي، تحليل مضمون است كه بسیار مورد استفاده محققان قرار می­گیرد. از آنجایی که تحليل مضمون براي شناخت الگوهاي موجود در داده­هاي كيفيت قابلیت بالایی دارد در این تحقیق از روش تحلیل مضمون استفاده خواهد شد. تحليل قالب مضامين و تحليل شبكه مضامين نيز از ابزارهايی هستند كه معمولاً در تحليل مضمون به كار مي­روند. قالب مضامين، فهرستي از مضامين را به صورت سلسله­مراتبي نشان مي­دهد. شبكه مضامين نيز ارتباط ميان مضامين را در نگاره­هايي شبيه تارنما نشان مي­دهد. این روش داده­ها را سازماندهی و با جزئیات توصیف می­کند اما می­تواند از این فراتر رفته و جنبه­های مختلف موضوع پژوهش را تفسیر نماید. با استفاده از تحلیل مضمون (شناسایی یک پدیده) و شبکه مضمونها (تشریح یک پدیده) در سه سطح مضمون­های پایه (کدها و نکات کلیدی موجود در متن)، مضمون­های سازمان دهنده (مقولات) به دست آمده از ترکیب و تلخیص مضمون­های پایه و مضمون­های فراگیر (مضمون­های عالی) در بر گیرنده اصول حاکم بر متن به عنوان یک کل به طراحی الگوی کیفی اکورتوریسم در توسعه امنیتی و سیاسی پرداخته شده است. 

 

بحث و یافته‌های تحقیق

یافته­های کیفی

مشارکت کنندگان این پژوهش، 7/20 درصد زن و 4/79 درصد مرد هستند. برحسب سن، در بازه سنی 30 تا 60 سال هستند. مشارکت کنندگان برحسب مقطع تحصیلی 5/23 درصد کارشناسی، 4/32درصد کارشناسی ارشد، 1/44 درصد دکتری بودند. نتایج حاصل از کدگذاری باز داده‌های کیفی گرداوری شده با استفاده از ابزار مصاحبه، نشان می­دهند که تعداد 61 کد باز میان 300 بخش از مصاحبه­ها شناسایی شده است. در جستجوی مضمون‌ها، مقوله‌های جدا از هم در چهارچوبی معنادار در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و روابط میان آن‌ها، به ویژه رابطه مقوله محوری با سایر مقوله‌ها، مشخص می‌شود. جستجوی مضمون‌ها، منجر به ایجاد گروه‌ها و مقوله‌ها می‌شود. تمامی کدهای مشابه در گروه خاص خود قرار می‌گیرند. در این راستا، تمامی کدهای ایجاد شده دوباره بازبینی شده و با متون مقایسه می‌شود تا مطلبی از قلم نیفتد. در جدول 1 کدهای اولیه و فراوانی و مقوله­های محوری حاصل از مصاحبه­ها آورده می­شود.

 

جدول1- کدهای اولیه، فراوانی و مقوله­های محوری حاصل از مصاحبه­ها

مقوله	کد اولیه			تکرار
پیامدهای اجتماعی و فرهنگی	افزایش کاربران شبکه­های اجتماعی			1
استقرار جمعیت		1
توسعه اجتماعی و فرهنگی		5
استفاده از نیروهای بومی و فرهنگ­سازی		6
توسعه امنیت		6
توسعه امنیت پایدار		7
پیامد اقتصادی	قطب اقتصادی			1
بهبود کیفیت زندگی عموم مردم		2
توسعه­پایدار		3
ایجاد قدرت مالی و شغل		14
توسعه اقتصادی		20
توسعه اکوتوریسم	فصول مناسب جذب گردشگر			2
سواحل گردشگری		4
پتانسیلهای طبیعی منطقه		8
توسعه امنیتی	موقعیت استراتژیک			4
دسترسی آبهای آزاد		16
شاهراه تجاری و ژئوپلیتیک		26
توسعه سیاسی	کاهش تعدد تصمیم گیران			2
توسعه مهارت و توانمندی مدیران		2
عدم اجرای سیاستگذاری بلند مدت		5
توسعه نگرش مسئولین		5
توسعه مدیران توانمند		5
رفع مشکلات حکومت ملی و محلی		5
درک موقعیت جغرافیایی		6
دوری از مرکز کشور		7
حمایت از توسعه		10
جذب سرمایه و گردشگر	منطقه آزاد تجاري- صنعتي			4
جذب سرمایه­گذاران		10
زمینه­های ایجاد ناامنی	احساس ناامنی			2
فعاليتهاي غيرقانوني		2
مشکلات قاچاق منطقه		2
نبود تأسیسات زیربنایی مناسب		5
نبود زیرساختها		6
ناپایداری تصمیمات سیاسی داخلی		7
چالشهای مرزی		11
شناسایی و معرفی آثار تاریخی	تبلیغات مناسب اماکن تاریخی موجود			1
دارا بودن تعداد قابل­توجهی آثار تاریخی		2
شناسایی و معرفی روستاهای ملی صنایع دستی	تنگ سرحه به‌ عنوان روستای ملی حصیربافی			1
شهر ملی سوزن‌دوزی ایرانشهر		1
روستای ملی سفال کلپورگان		1
شناسایی و معرفی فرهنگ و آثار فرهنگی	به روز رسانی شاخصه های فرهنگی			1
ایجاد برنامه‌های مدونی برای شناسایی آثار فرهنگی		1
دارا بودن از فرهنگ خاص و جاذبه­های فرهنگی		6
نارسایی­های اجتماعی و فرهنگی	تقویت تبلیغات			1
بیکاری جامعه محلی		1
عدم حمایت استعدادها		1
بی‌عدالتی اجتماعی		1
تبلیغات نادرست منطقه		2
بیسوادی و عدم آگاهی جامعه محلی		3
فقراجتماعی و فرهنگی		3
عدم همراهی مردم بومی		4
نبود فرهنگ مناسب		8
چالش قومی و مذهبی		12
نارسایی­هایی اقتصادی	تحریم و انزوا			1
کمبود بودجه		1
عدم سرمايه­گذاري مناسب		2
فقر اقتصادی		8
وجود و توسعه زیرساختها	دسترسی به فرودگاه بین‌المللی			1
وجود دانشگاه بین‌المللی		1
جاده‌های مواصلی		3
وجود و توسعه بندر آزاد		11

 

یکی از مقوله­های اصلی در خصوص نقش اکوتوریسم در توسعه سیاسی و امنیتی، پیامدهای اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی است که مشارکت کنندگان این پژوهش با مفاهیمی نظیر افزایش کاربران شبکه­های اجتماعی، استقرار جمعیت، توسعه اجتماعی و فرهنگی، استفاده از نیروهای بومی، توسعه امنیت و توسعه امنیت پایدار به آن اشاره کرده­اند. بر اساس شرایط خاص مناطق مرزي ایران، یکی از روش­هاي کارامد و کم هزینه در راستاي ارتقاي امنیت، توجه به توسعه اقتصادي و نهایتاً اجتماعی-سیاسی، از طریق توسعه گردشگري داخلی خواهد بود. از یک سو به سبب کاربر بودن اشتغال و تقلیل مشکل بیکاري را به همراه داشته و از سوي دیگر مبادله گردشگري ضمن برقراري تماس­هاي بیشتر در فرهنگ­هاي گوناگون درك و تفاهم بیشتري میان اقوام مختلف ایجاد می­نماید و به رغم صاحبنظران گردشگري می­تواند، در کاهش تشنجات سیاسی مؤثر بوده و راهی براي احترام متقابل، صلح و دوستی و همبستگی ملی فراهم آورد. بنابراین، امنيت اجتماعي ناشي از عدم تطابق مرز‌هاي دولت‌ها و مرزهاي اجتماعي و توجه به ملت به جاي دولت به عنوان مرجع امنيت است(Buzan, & Waever, 2006 : 183-184).

موقعيت حساس جغرافيايي سياسي، فضاي شهرستان چابهار را به عنوان يکي از مهمترين محدوده­هاي قومي و ملي در آورده است که از لحاظ دسترسي به آبهاي آزاد بين­المللي خارج از تنگه هرمز، و از نظر ترانزيت کالا با کشورهاي آسياي مرکزي و پل ارتباطی شمال به جنوب و شرق به غرب، مزيت­های ويژه­اي براي منطقه فراهم آورده است، که مي­تواند در تقسيم کار ملي، به عنوان دروازه­اي براي بازرگاني خارجي و به عنوان محدوده­اي براي توسعه ملي مورد توجه قرار گيرد. اين منطقه به دليل داشتن ساحل با درياي عمان داراي موقعيت بحري از نوع ساحلي است. مسلماً دسترسي به دريا يا برخورداري از موقعيت ساحلي، به منزله داشتن دالاني به سمت جهان خارج خواهد بود، که از اهميت بسزايي برخوردار است. اين موقعيت ساحلي، داراي اهميت ژئواکونومیک بوده و در معادلات ژئوپوليتيک نقش خواهد داشت.

یکی دیگر از مقوله­های اصلی که مشارکت کنندگان این پژوهش با مفاهیم مختلفی به آن اشاره کرده­اند، مقوله­های شناسایی و معرفی آثار تاریخی، شناسایی و معرفی روستاهای ملی صنایع دستی و شناسایی و معرفی فرهنگ و آثار فرهنگی می­باشد. شهرستان چابهار در جنوب شرق ایران داراي پتانسیل بسیار بالایی برای توسعه اکوتوریسم و فعالیت­هاي مرتبط با گردشگر می­باشد که با برنامه­ریزي مناسب، می­توان موجبات توسعه منطقه در این راستا را فراهم آورد. شهرستان چابهار و نقاط مختلف آن که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند، داراي جاذبه­هاي اکوتوریستی بسیار زیادي از جمله سواحل زیبا و مهیج، حیات وحش نادر و استثنائی، پوشش گیاهی و اکولوژیک بسیار عالی، کویر، کوههای مریخی، گلفشان، خورها و ... می­باشند که وجود این جاذبه­ها بالا بودن پتانسیل اکوتوریستی منطقه را می­رساند که با برنامه­ریزي مناسب و کامل، می­توان اقدامات بسیار مهمی را در راستاي اکوتوریسم پایدار انجام داد.

مشارکت کنندگان این پژوهش در راستای این مقوله­ها به تجربه طبیعت‌گردی و اکوتوریسم اشاره می­کردند و بر این باور بودند که اکوتوریسم در این منطقه طبیعتی بکر و خیره‌کننده و از مهمترین و نادرترین مناطق اکوتروریستی ایران و جهان به شمار می­رود. طبیعت بکر چابهار با جاذبه­هایی همانند کوه‌های مریخی یا همان کوه‌های مینیاتوری، دریاچه صورتی تالاب لیپار که به عروس چابهار معروف است؛ شب‌های درخشان آب‌های اقیانوسی و بندر گواتر با پرندگان مهاجرش، قلعه پرتغالی‌های چابهار، سواحل روستای درک، تمساح پوزه‌ کوتاه این منطقه و… جاذبه‌های فوق‌العاده‌ای برای این منطقه محسوب می‌شوند که می‌تواند در جذب گردشگر از سراسر جهان مؤثر باشد. دشت کهیر در مسیر جاده چابهار به بندرعباس با گل‌فشان‌هایش معروف است که از دیگر جاذبه‌های این منطقه محسوب می‌شود. گل‌افشان‌هایی به شکل تپه و آتش‌فشان در سیستان­وبلوچستان وجود دارند و جزء پدیده‌های نادر در جهان و عجایب این استان به‌ حساب می‌آیند. علاوه بر این یکی از مهمترین جاذبه­های چابهار گردشگری ماجراجویی در کوه‌های بیابانی و دریای این منطقه می­باشد. چابهار با دارا بودن ظرفیت‌های متنوع گردشگری می‌تواند مقصدی پرهیجان برای این گروه از گردشگران ریسک‌پذیر باشد. هم‌زمانی وجود دریا، صخره، دره‌های شگفت‌انگیز و کوه‌های بیابانی که به دریا ختم می‌شوند، چابهار را به یک مقصد بی‌نظیر برای این نوع گردشگران تبدیل می‌کند.

منطقه چابهار با فرهنگی غنی و آداب ‌و رسوم خاص قومی شناخته می‌شود. تاریخچه بی‌نظیر، شیوه زندگی مردم این خطه، معماری، سنت‌ها در چابهار منحصربه‌فرد است. روش زندگی اقوام بلوچ برای تمام گردشگران ایرانی و خارجی جذابیت خاصی دارد، دنیایی که با لباس‌های سوزن‌دوزی شده رنگارنگ، گاهی چشمانی روشن و سبز، صورت‌هایی کشیده و گونه‌هایی برجسته، قدبلند و رشید و اخلاقی بسیار مهربان، مهمان‌نواز و صمیمی پرشده است. در فرهنگ بلوچ، شعر و آواز و ترانه اهمیت ویژه‌ای دارد و موسیقی بلوچ نوع بی‌نظیری از نواها و آواها را در خود جای می‌دهد. آوازهای مردمان بلوچ با زندگی روزمره آنها پیوند تنگاتنگی دارد و حاصل عمیق‌ترین و کهن‌ترین احساسات و جهان‌بینی آنها است. به‌ طور کلی هنر در سیستان­وبلوچستان چه موسیقی و چه صنایع‌دستی و… بسیار حائز اهمیت است. این یافته با نتایج مطالعه نیاوند و همکاران (2014)، هایر (2011)، اوراوندی (2021) و ویدیکینی(2021) همسویی دارد.

از دیگر مقوله­های اصلی، مضمون جذب سرمایه و گردشگر می­باشد. بسیاری از مشارکت کنندگان تأکید داشتند که با گسترش امکانات و رفاه در منطقه و با بالا بردن سطح درآمد و اشتغال سطح امنیت را ارتقاء خواهد داد و دیدگاه­هاي اشتباه در مورد عدم امنیت را تغییر خواهد داد و نه تنها توسعه امنیتی، بلکه توسعه سیاسی منطقه را به مثابه یکی از مهمترین مناطق ژئوپلیتیک کشور و جهان به دنبال خواهد داشت. این یافته با نتایج مطالعه دشتبان و علی شاهی (2020) همسویی دارد. آنها به این نتیجه رسیدند که  سرمایه گذاری در منطقه آزاد چابهار مزیت­های قانونی زیادی دارد که از جمله آنها می­توان به ضمانت سرمایه­گذاری بر اساس قانون تشویق و حمایت از سرمایه­گذاری خارجی در ایران و امکان انتقال 100 درصدی سرمایه و سود حاصل از فعالیت افراد خارجی ثبت نام شده اشاره کرد. این یافته همچنین با نتایج مطالعه خلیجی (2022) همسو می­باشد.

مشارکت کنندگان این پژوهش در خصوص موانع توسعه اکوتوریسم در منطقه چابهار به مفاهیمی اشاره کردند که در مقوله­های اصلی زمینه­های ایجاد ناامنی، نارسایی­های اقتصادی و نارسایی­های اجتماعی و فرهنگی طبقه­بندی شده است. چابهار از منظر امنیتی، منطقه­ای حساس و دارای امنیت شکننده می­باشد زیرا در کشور ایران طبیعت منزوی به مناطق مرزی، به‌ویژه در عرصه‌های کوهستانی و بیابانی، پیوسته به دلیل فقدان رفاه و نبود انگیزه برای زندگی، زمینه‌ساز مشکلات سیاسی، اقتصادی و امنیتی برای دولت‌های وقت بوده است. علاوه بر این وجود بی‌عدالتی‌های محیطی و توسعه نامتوازن فضاهای جغرافیایی کشور، به‌ویژه در نواحی مرزی جنوب شرق موجب گسست وحدت و همبستگی ملی و واکنش تحریکات واگرایانه در این مناطق قومی شده و به‌رغم تلاش‌هایی که پس از انقلاب اسلامی برای رفع محرومیت از نواحی کمتر توسعه‌یافته و نواحی مرزی جنوب شرق انجام شده است، باز به دلایلی از قبیل انزوای جغرافیایی، افزایش احساس تبعیض و فاصله طبقاتی، وضع نامناسب اشغال و بحران بیکاری، قاچاق مواد مخدر و کالا، مهاجرت و عوامل محدودکننده امنیت سرمایه‌گذاری، باعث شده که این مناطق از چرخه توسعه بازمانده و شاخص‌های توسعه در آن‌ها در سطح مطلوبی قرار نگیرد(Hafezniya, 2013 : 186-187). عدم توسعه مناسب اقتصادی منطقه، بیکاری و فقر در دو سوی مرز موجب روی آوردن برخی از جوانان به قاچاق و اعمال خلاف قانون گردیده است(Ahmadi-Moghadam, 2010 : 18).

چابهار از طريق موقعيتهای ذکر شده اين قابليت را دارد که نه تنها یکی از مهمترین قطبهای اکوتوریسم کشور باشد، بلکه بواسطه سواحل و مرزهای خارجی با جهان خارج در ارتباط باشد، بنابراين، اين منطقه داراي موقعيت­هايي است که بسيار حائز اهميت مي­باشد. مسلماً اگر از چنين موقعيتهايي به نحو احسن استفاده شود شاهد پيشرفت­هاي چشمگيري در توسعه در سطح محلّي و ملّي و حتي منطقه­اي خواهيم بود. در غير اينصورت فرصت به کشورهای دیگر ازجمله کشورهای همجوار سپرده خواهد شد، تا از اين امتيازها استفاده نمایند. شهرستان چابهار در استان سيستان­و­بلوچستان به دلیل داشتن «موقعيت حاشيه­اي»، چه در سازمان سياسي و فضايي کشور و چه در داخل منطقه، شرايط خاصي را متحمل شده است که بيشتر منعکس کننده شاخص­های منفي است تا مثبت. در واقع منطقه بلوچستان (اعم از بلوچستان ايران و پاکستان)، اين واحد جغرافيايي را به يکي از مناطق توسعه نيافته جنوب و جنوب غربي آسيا تبديل کرده است. بدين ترتيب اين استان از لحاظ موقعيتي داراي دو موقعيت کاملاً جدا و متمايز مي­باشد؛ از يک طرف داراي موقعيت «برّي، بحري و استراتژيک» است که مي­توان از آن به عنوان يک شاخص مثبت نام برد و از طرف ديگر داراي «موقعيت حاشيه­اي» است که مي­توان به عنوان يک شاخص منفي در نظر گرفت. هرگاه مزيت موقعيتهاي بحري و بری و استراتژيکي اين استان بيشتر خود را نشان دهد و فعال باشد شاخصهای منفي موقعيت حاشيه­اي کم رنگ شده و غيرفعال مي­گردد و هرگاه شاخص­های مثبت موقعيت ساحلي و برّي و استراتژيکي اين استان کم رنگ شود و يا غيرفعال گردد مسلماً شاخص­های منفي موقعيت حاشيه­اي فعال مي­شود. در نتيجه اين موارد زمينه­اي خواهند شد براي عدم توسعه در استان سيستان­وبلوچستان. بررسي شاخص­های مختلف آماری کشور، نشان­دهنده اين مطلب مي­باشد که متأسفانه در حال حاضر موقعيت حاشيه­اي استان سيستان­وبلوچستان نسبت به موقعيت بري و بحري و استراتژيکي آن برتري دارد. این یافته با نتایج مطالعه کبریا و همکاران (2021) و مرتضوی و پورنگاری (1397)، محرابی و امیری (1392)، شعبانی اصل (1388) وکومار و مانجو (2021) همسو می­باشد. یکی دیگر از مقوله­های اصلی در توسعه اکوتوریسم در منطقه چابهار، مقوله وجود و توسعه زیرساختها می­باشد. بسیاری از مشارکت کنندگان در پژوهش حاضر تأکید کردند که با گسترش امکانات و رفاه در منطقه و با بالا بردن سطح درامد و اشتغال سطح امنیت را ارتقاء خواهد داد و دیدگاه­هاي اشتباه در مورد عدم امنیت را عوض خواهد کرد و نه تنها توسعه امنیتی، بلکه توسعه سیاسی منطقه را به مثابه یکی از مهمترین مناطق ژئوپولیتیک کشور و جهان به دنبال خواهد داشت. این یافته با نتایج پژوهش ایمانعلی (2022) همسو می­باشد.

 

نتیجه­گیری و ارائه پیشنهادها
توسعه­پايدار از اصول و مباني پيشرفت اقتصادي، اجتماعي وسياسي در جهان محسوب مي­شود و بدليل نقشي كه گردشگري مي­تواند در اين زمينه بخصوص در كشورهايي مانند ايران ايفا نمايد، لزوم و ضروت توجه به گردشگري پايدار حائز ا هميت فراوان است. اکوتوریسم از مهمترين فعاليت­هاي جوامع معاصر است كه همراه با به وجود آوردن تغييراتي اساسی در سيماي زمين، تحولاتي بنيادي در شرايط اقتصادي، فرهنگي، امنیتی و سیاسی به وجود می­آورد. با توجه به یافته­های این پژوهش و تحلیل مصاحبه­های مشارکت کنندگان می­توان چنین نتیجه­گیری کرد که اکوتوریسم نقش مؤثری در توسعه سیاسی و امنیتی منطقه چابهار دارد و به نظر می­رسد که در راستای رونق صنعت توریسم در منطقه باید بسترهای لازم را برای کاهش ناامنی و نارسایی­های اقتصادی و اجتماعی در منطقه فراهم کرد و زمینه­های توسعه سیاسی و امنیتی منطقه را تأمین کرد. چابهار عليرغم غنا و تنوع فرهنگي، تمدني، جاذبه­هاي طبيعي و اكوتوريسيم در مقايسه با ساير كشورها جايگاه و سهم متناسب با خود را در صنعت گردشگري كسب نكرده است.

برنامه­ريزي برای رفع هر كدام از موانع ذكر شده، مي­تواند به منظور ارتقاي صنعت توريسم راهگشا باشد؛ هر چند عوامل فوق عملاَ در ارتباط با يكديگر بوده و توجه به هركدام به تنهايي نمي­تواند به صورت زيربنايي مشكلات موجود در اين صنعت را برطرف سازد با اين حال با برنامه­ريزي مناسب مي­توان در مراحل مختلف و با الويت­بندي مناسب برای رفع آنها اقدام نمود. دریای عمان جزو حوزه استراتژیک اقیانوس هند و یکی از پنج حوزه استراتژیک جهان است و گذرگاهی با اهمیت به سمت خاورمیانه، جنوب شرق آسیا، شبه­قاره، سراسر آسیای جنوبی و جنوب شرقی می­باشد که روزانه میلیونها بشکه نفت و حجم وسیعی از کالا و سرمایه از این طریق مبادله می­شود. در ابعاد سیاسی و بین­المللی نیز توسعه منطقه چابهار موجب تقویت پیوندهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی با کشورهای همجوار شرق و شمال شرق خواهد شد و این چیزی است که در دیدگاه مقام معظم رهبری نیز مشاهده می­گردد. توسعه اکوتوریسم از طریق جذب سرمایه و گردشگر بر توسعه سیاسی و توسعه امنیتی و توسعه اقتصادی و توسعه اجتماعی و فرهنگی، در مجموع می­توان نتیجه گرفت که موقعیت خاص و متفاوت طبیعت­گردی منطقه چابهار (توسعه اکوتوریسم) نسبت به دیگر مناطق کشور، می­تواند از طریق جذب سرمایه و گردشگر، موجب ارتقاء و توسعه سیاسی و امنیتی و اقتصادی و اجتماعی این منطقه شود.

بنابراین صنعت اکوتوریسم با توجه به جاذبه­های و پتانسیلهایی که در منطقه دارد و زود بازده بودن در امر توسعه و اشتغال، در صورت حمایت از طرف دولت، ایجاد و بهبود تسهیلات و امکانات رفاهی، تأمین امنیت گردشگری و ایجاد احساس امنیت در گردشگران، می­تواند به تبع توسعه امنیتی و سیاسی منطقه را به دنبال داشته باشد. زیرا امروزه گردشگری به عنوان یک صنعت و فعالیت نوظهور و پیشرونده توجه دولتها و ملت­ها را به خود جلب نموده است. و کشورها با متناسب­سازی ساختارهای ملی خود با این فعالیت، سعی بر فرآوری پتانسیلها و قابلیت­های جذب گردشگری بویژه در بعد بین­المللی داشته و از سویی دست به ظرفیت­سازیهای جدید جذب گردشگری می­زنند تا نه تنها به معرفی فرهنگ، کشور، سرزمین، ملت، تاریخ و هویت ملی خود به جهانیان بپردازند، بلکه منافع اقتصادی خوبی را نصیب خود کنند و تفاهم بین­المللی را از طریق توسعه مناسبات اجتماعی افزایش دهند و موقعیت و منزلت ژئوپولیتیکی خود را در جهان بهبود بخشند. در پایان می­توان گفت که با گسترش امکانات و رفاه در منطقه و با بالا بردن سطح درامد و اشتغال سطح امنیت را ارتقاء خواهد داد و دیدگاه­هاي اشتباه در مورد عدم امنیت را عوض خواهد کرد و نه تنها توسعه امنیتی، بلکه توسعه سیاسی منطقه را به مثابه یکی از مهمترین مناطق ژئوپولیتیک کشور و جهان به دنبال خواهد داشت.

پیشنهادات و راهکارها

- توانمندسازی روستاهای استان سیستان­وبلوچستان مثلاً از طریق توسعه بازار صنایع دستی و محلی، به منظور تقویت گردشگری روستایی؛

- ایجاد کمپین‌های فرهنگی و هنری با کمک هنرمندان و مطبوعات محلی و کشوری برای ترمیم بازنمایی منفی از احساس امنیت در منطقه و همچنین معرفی پتانسیل‌های گردشگری شهرستان چابهار؛

- فراهم ‌آوردن زیرساخت‌های لازم برای احداث مجتمع‌های گردشگری در شهرستان ‌چابهار؛

- تقویت حاشیه‌نشین‌ها و ایجاد اشتغال در زمینة کسب‌وکارهای خُرد از طریق ایجاد بازار برای صنایع دستی چابهار؛

- آموزش صنایع دستی منطقه به زنان خانه‌دار بویژه در مناطق محروم با همکاری سازمان فنی و حرفه‌ای و سازمان صنایع دستی؛

- تربيت نيروي انساني ماهر و آشنا به زبانهاي بين­المللي در سطح استان برای کمک بیشتر به گسترش و شناساندن بهتر پتانسیلهای گردشگری منطقه؛

 

ملاحظات اخلاقی:

پیروی از اصول اخلاق پژوهش: در مطالعه حاضر فرم­های رضایتنامه آگاهانه توسط تمامی آزمودنی­ها تکمیل شد.

حامی مالی: هزینه­های مطالعه حاضر توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد تأمین شد. 

تعارض منافع: بنابر اظهار نویسندگان مقاله حاضر فاقد هرگونه تعارض منافع بوده است.

 

References

1-       Ahmadi-Moghadam, I. (2010). Police Strategies in the Geography of Sistan and Baluchistan. Quarterly Journal of Police Order and Security, third year, number 4. [In Persian].

2-       Alan Moore, d. (2008). An Introduction to Ecotourism Planning and Management, Translated by Mohsen Ranjbaran. Aizh Publishing House, Tehran, 2008.

3-       Buzan, B., & Waever, O. (2006). Regions and Powers : the Structure of International Security. Translated by Rahman Kahramanpour, Tehran: Research Center for Strategic Studies. [In Persian].

4-       Dehkhoda, A A. (1993); Dehkhoda Dictionary. Tehran, Tehran University Press. [In Persian].

5-       Fennell, D A. (2006). Introduction : an Introduction. Translated by Jafar Oladi Qadiklai, Babolsar: Mazandaran University Publisher, first edition. [In Persian].

6-       Hafeznia, M R. (2013). Political Geography of Iran; Tehran: Samit Publications, 6th edition. [In Persian].

7-       Hariri Akbari, M. (1999). Development Management. Drop publication, first edition. [In Persian].

8-       Hassan-Aghaei Kashkouli, A., & Mahboudi, A., & Dimad, D. (2023); Analyzing the State of Feeling of Social Security and Identifying its Determinants in Urban Spaces (Case Study: Yasouj City); Urban Planning Research Quarterly, Volume 14, Number 55, Winter, pp. 115-128. [In Persian].

9-       Kumar. R.; Manoj. E & Babu. G. (2021). Political Empowerment Support to Ecotourism Development: A Study the Indigenous Tribal Populations in India. ASEAN Journal on Hospitality and Tourism 2021; 19(3): 200-216.

10-       Miri, Gh., & Hossein-Zahi, I. (2022). Investigating the Status of Creative Tourism Components in Chabahar City and its Role in Sustainable Urban Development. Geography and Human Relations Quarterly, Spring, Volume 4, Number 4, pp. 30-46. [In Persian].

11-       Shobeiri, S M., & Shamsi Popkiadeh, S Z., & Ebrahimi, H. (2013); Effects of Implementation of Environmental Education Programs on Nature Tourism Studied by Langrood School Students. Tourism Planning and Development Journal, 2(7), pp: 148-162. [In Persian].

12-        Taghvai, M., & Taghizadeh, M M., & Kiyomurthi, H. (2011) Locating Tourist Villages Using Geographic Information System and SWOT Model (Case Example: Kaftar Lake Beach). Quarterly journal of geography and environmental planning, year 22, number 2, pp. 99-120. [In Persian].

13-       Zahedi, Sh. (2010). Basics of Sustainable Tourism and Ecotourism (With an Emphasis on the Environment), Allameh Tabatabai University Publications, first edition. [In Persian].