تحلیلی بر زوال و اُفت کیفی فضاهای شهری بر مبنای شاخص‌های پژمردگی (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)
شاپور عباسی
1
(
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
)
علی پناهی
2
(
استادیارگروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
)
حسن احمدزاده
3
(
استادیارگروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
)
الکلمات المفتاحية: فضای شهری, کلان‌شهر تبریز, پژمردگی شهری, زوال شهری,
ملخص المقالة :
در سال‌های اخیر عدم تعادل در ساختار فضایی شهر، جابه‌جایی‌ها جمعیتی و تغییر در مراکز اقتصادی از یک‌سو و کاهش جمعیت، فرسودگی بناها و تأسیسات و کاهش ارزش اراضی مسکونی و کاربری‌های تجاری از سوی دیگر مقدمات اُفت کیفیت محیطی در برخی از فضاها و به تبع آن پژمردگی شهری را باعث شده است. از این‌رو، بررسی فضاهای شهری از منظر پژمردگی و ارائه‌ی راهکارهایی برای جلوگیری از عدم تعادل ساختار فضایی شهر ضرورتی اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. در این راستا، تحقیق حاضر با هدف بررسی فضاهای شهر کلان‌شهر تبریز از منظر شاخص‌های پژمردگی نگارش شده است. روش پژوهش در تحقیق حاضر آمیخته و ترکیبی از رویکردهای کمی-کیفی با هدف کاربردی و ماهیت تحلیلی-اکتشافی می‌باشد که به‌منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار ابعاد مختلف جمعیتی، کالبدی و اقتصادی، و همچنین روش مرکز متوسط و بیضی انحراف معیار استفاده شده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که تغییرات ایجادشده در سال‌های اخیر در ابعاد مختلف جمعیتی، کالبدی و اقتصادی، موجب دوقطبی شدن شهر به لحاظ توسعه‌یافتگی و شکل‌گیری تبریز نو در شرق و تبریز کهنه در غرب شهر و نیز کمبود فضاهای امن و سرزنده‌ی متناسب با نیازهای شهری مردم و کاهش تدریجی شأن اجتماعی محلات قدیمی (مرکزی) و مناطق حاشیه‌ای شهر و به تبع آن موجب اُفت کیفیت محیطی و پژمردگی شهری در مناطق مرکزی، غرب و شمال و جنوب گردیده است. همچنین نتایج مدل مرکز متوسط و بیضی انحراف معیار نشان می‌دهد که مراکز اقتصادی و تجاری شهر به سمت شرق شهر گسترش یافته و مرکز متوسط آن در منطقه 2 شهر قرار گرفته است.
_||_
