سنجش و ارزیابی میزان تاب‌آوری نواحی شهری در برابر زلزله (موردی: ناحیه غربی شهر ایذه)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

سعید ملکی ¹ , سیده معصومه رضوی ² , خاطره رمضانپور اسعدیه ³

1 - استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
2 - استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
3 - استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

تاريخ الإرسال : 26 الأربعاء , محرم, 1441 تاريخ التأكيد : 06 الجمعة , شوال, 1441 تاريخ الإصدار : 19 الأحد , رجب, 1443

الکلمات المفتاحية: تاب آوری, زلزله, مدل سلسله مراتبی, ناحیه غربی شهر ایذه,

ملخص المقالة :

چکیده
یکی از راهکارهای موفق در زمینه کاهش آسیب‌پذیری ناشی از مخاطرات، ارتقای تاب‌آوری (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و نهادی) می‌باشد. موقعیت جغرافیایی منطقه موردمطالعه و دفعات وقوع مخاطرات طبیعی(زلزله). در آن مهمترین عامل انجام پژوهش حاضر بوده که هدف اصلی آن سنجش میزان تاب‌آوری مناطق شهری می‌باشد. به همین منظور در این پژوهش به منظور بررسی مولفه ای اجتماعی و اقتصادی و نهادی تأثیر گذار در تاب‌آوری شهری از ابزار پرسشنامه استفاده شد. نتایج آزمون های رگرسیون و پیرسون نشان داد که در ناحیه غربی شهر ایذه متغیر عوامل اجتماعی با ضریب741/0 درصد، بیشترین تأثیر را در تاب‌آوری این منطقه داشته و عوامل نهادی باضریب 547/0 درصد کمترین عامل اثرگذار در تاب آوری شهری این منطقه می‌باشد. همچنین آزمون رگرسیون نیز مشخص کرد که متغیر مستقل اجتماعی با 54 درصد، اقتصادی 42 درصد و نهادی با 29 درصد توانسته بر تاب‌آوری تأثیر بگذارد.در روش دوم و برای مشخص نمودن تأثیر مؤلفه کالبدی بر تاب‌آوری شهری از 5 شاخص اصلی (کیفیت، قدمت، نوع مصالح، مساحت و دسترسی به ابنیه‌ها) تأثیر گذار بر کاهش آسیب‌پذیری کالبدی شهر در برابر زلزله استفاده گردید نتایج بررسی ها با استفاده از نرم افزار Arc GIS و مدل سلسله مراتبی فازی (FAHP) نشان داد که محدوده مرکزی ناحیه غربی شهر ایذه به دلایل: قدمت بالا ابنیه‌ها و کیفیت پایین ساخت‌وساز را به‌عنوان مناطقی با پایین ترین سطح تاب‌آوری در کل ناحیه مشخص نمود.....
کلید واژه: تاب آوری، زلزله، مدل سلسله مراتبی، ناحیه غربی شهر ایذه
کلید واژه: تاب آوری، زلزله، مدل سلسله مراتبی، ناحیه غربی شهر ایذه

المصادر:

1- Adger, W.N. (2000). “Social and ecological resilience; are they related?”, Progress in Human Geography.

2- Allan, P., & Bryant, M. (2010). The Critical Role of Open Space in Earthquake Recovery: A Case Study, NZSEE Conference, Victoria University of Wellington, Wellington New Zealand.

3- Allendorph, G. P., Vale, W. W., & Choe, S. (2006). Structure of the ternary signaling complex of a TGF-β superfamily member. Proceedings of the National Academy of Sciences, 103(20), 7643-7648.

4- Andrew, Ch., Karyadi, K., & Pele, W. (2018). Improving the seismic resilience of housing in developing countries: time to transform local government building departments MATEC Web of Conferences 229, 03017 (2018) ICDM 2018.

5- Wikstrom, A. (2013). The Challenge of Change: Planning for social urban resilience, an analysis of contemporary planning aims and practices, Department of Human Geography, Stockhol­University.

6- Cutter, S. L., Burton, C. G., & Emrich, C. T. (2010) “Disaster resilience indicators for benchmarking baseline condition”  Journal of homeland security and emergency management, 7(1). ‌ 1-22.

7- Derisen, P. (2009). A Set-Basd Approach Support Decision-Making on the Restoration of Infrastrure Networks, Earthquake Spectra33.

8- Folke, C. (2010). Resilience thinking: integrating resilience, adaptability and transformability. In: Ecology and Society 15:4.

9- Gaillard, J. Christophe. (2007). Resilience O traditional societies in facing natural hazards. Disaster prevention and management. Vol 16. 3. Pp: 522-544...

10- Ghaffari, A., Pashazadeh, A., & Aghaei, V. (2016). Measurement and prioritization of urban resilience against earthquakes (case study of Ardabil city) Geography and environment, number twenty-one.

11- Ghafouri Zarandi, A., Qamian, Gh., Mohammad Reza & Kambad, A. (2009). earthquake; Sustainable Rural Development and Risk Management, First National Conference on Sustainable Rural Development, Razi University, Kermanshah, pp. 1-3.

12- Herreria, (2006). "Assessing dependence on water for and social resilience", Canberra: Bureau of Rural Sciences Agriculture11-24(3), pp. 347-364.

13- Kärrholm, M. et al. (2015). "Spatial resilience and urban planning: Addressing the interdependence of urban retail areas." Cities 36: 121-130.

14- Kutum, I., & Al-Jaberi, K. (2016). "Jordan Banks Financial Soundness Indicators." International Journal of Finance & Banking Studies (ISSN: 2147-4486) 4(3): 44-56.

15- Mavedate, E. (2016). Modeling of urban structure with urban resilience approach from the perspective of earthquake crisis (case study of Ilam city), PhD thesis in Geography and Urban Planning of Shahid Chamran University of Ahvaz, under the guidance of Dr. Saeed Maleki and Dr. Saeed Amanpour.

16- Namjooyan, F., Razavian, M.T., & Sarvar, R. (2016). Urban Fertilization, a Required Framework for Managing the Future of Cities, Geographical Quarterly of Land, Scientific-Research, Fourteenth Year, No. 55, Fall 2017, pp. 95-81.

17- Nasrabadi, H, Kharazmi, O A, Rahnama, M R. (2015). Assessing the Resilience of Urban Societies to Natural Disasters, International Conference on New Achievements in Civil Engineering, Architecture and Urban Planning.

18- Norris S.P. et al. (2008). Community resilience as a metaphor, theory, set of capacities, and strategy for disaster readiness. American Journal of Community Psychology, 41, 127-150.

19- Oraki, P. (2015). Geographical Analysis of Factors Affecting Social Security from the Perspective of Citizens (Case Study: Izeh City), Master's Thesis, Faculty of Earth Sciences and GIS, Shahid Chamran University of Ahvaz, Supervisor: Nahid Sajadian, Morteza Nemati

20- Penga, I. (2017). Upotreba dronova u razvoju sustava za podršku parkiranju (Doctoral dissertation, University of Zagreb. Faculty of Organization and Informatics. Department of Information Systems Development).

21- Rafieian, M, Rezaei,M. Askari A, Parhizkar, A. Shayan ,S (2011): Conceptual explanation of resilience and its indexing in community-based accident management (cbdm), space planning and preparation, No. 4, Winter 2011.

22- Razavi, M. (2017). :Evaluation and measurement of physical and social resilience against earthquakes in Izeh city, bachelor's thesis, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Chamran University of Ahvaz, Supervisor: Dr. Saeed Maleki, Dr. Saeed Amanpour

23- Rezaei, M. R., Rafieian, M., & Hosseini, S M. (2015). Measurement and Evaluation of Physical Typing of Urban Communities Against Earthquakes Case Study: Tehran Neighborhoods, Human Geographical Research Volume 47, Number 4, Pages 609 -623.

24- Rezaei, M. (2013). Evaluating the economic and institutional resilience of urban communities to natural disasters using Promethe technique Case study: Tehran districts, Crisis Management Quarterly, No. 3, pp. 27-38.

25- Rose, A. (2004). Defining and measuring economic resilience to disasters. Disaster Prevention and Management, 13, 307-314.

26- Rousta, M., Ebrahimzadeh, I., & Eastgoldi, M. (2016). Physical Resistance to Earthquake Case Study: The Worn Tissue of Zahedan Border City, Journal of Geography and Development, No. 46, pp. 1-18.

27- Salmani, M. (2015). Assessing Society's Resilience Approach to Natural Hazards, Risk Knowledge, No. 4, pp. 409-393.

28- Sheikh Daraney, F. (2016). the studing of Economic and Institutional Resilience of Ahvaz against Natural Disasters (the comprative study: Kianpars and Amaniye quarters), Master's Thesis, Faculty of Earth Sciences and GIS, Department of Geography and Urban Planning, Supervised:Mostafa Mohammadi Dehcheshmeh, Majid Goudarzi.

29- Shukri Firooz Jah, P. (2016). Spatial Analysis of Resilience of Babol's Regions to Environmental Hazards, Journal of Physical Development Planning, Vol. 2, No. 2, (New Series), Summer 2017 (27-44)

30- Thilo, L. (2011). urban resilience and new institutional theory – A happy couple for urban and regional studies.

31- Walklate, S., McGarry, R., & Mythen, G. (2014). Searching for resilience: A conceptual excavation. Armed Forces & Society, 40(3), 408-427.

32- Zangiabadi, A., Rezaei, M., Momeni Shahraki, M., & Mirzaei, S. (2013). Evaluation of vulnerability in the central part of Iran's metropolises in the face of earthquake crisis using ihwp model Case study: Region 3 of Isfahan, Geographical Journal of Space, No. 8, pp. 137-156.