تدوین سناریوهای تاب‌آوری کالبدی با رویکرد پدافندغیرعامل مطالعه موردی: منطقه 4 کلان‌شهر تهران

بهجت تدین ¹ ( جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه آزد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران ایران )
مجید شمس ² ( استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران. )
محمد علی خلیجی ³ ( استادیار گروه شهرسازی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، )

تاريخ الإرسال : 15 الأحد , جمادى الثانية, 1444 تاريخ التأكيد : 28 الخميس , ربيع الثاني, 1446

الکلمات المفتاحية: سناریو, تاب‌آوری کالبدی, پدافند غیرعامل, منطقه 4, کلان‌شهر تهران.,

ملخص المقالة :

امروزه غلبه بر مخاطرات محیطی و انسان‌ساز برای جوامع شهری بویژه در کشورهای در حال توسعه، به یک چالش کلیدی تبدیل شده است. از این‌رو تاب‌آوری جوامع با رویکرد پدافند غیرعامل برای ارتقاء توان آمادگی برای مقاومت در برابر شرایط اضطراری، برنامه‌ریزی برای تحمل آن، بازسازی و بازتوانی بعد از آن و انطباق موفقیت‌آمیز با پیامدهای آن در محدوده و مجتمع‌های زیستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این راستا، این مقاله کوشیده است تا سناریوهای تاب‌آوری کالبدی منطقه 4 کلانشهر تهران با رویکرد پدافندغیرعامل برای افق 1410 را شناسایی کند. داده‌های نظری با روش اسنادی و داده های تجربی با روش پیمایشی بر پایه تکنیک دلفی تهیه شده است. جامعه آماری20 نفر از خبرگان و متخصصین شهری بر اساس نمونه‌گیری گلوله برفی می‌باشد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از روش تحلیل ساختاری و سناریونویسی در نرم‌افزارهای MICMAC وSenario wizard پردازش شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که الگوی کلی پراکندگی محرک‌های مورد مطالعه از نظر تحلیل اثرات متقابل، بیانگر وضعیت یک سیستم محیطی ناپایدار و تمرکز خوشه‌ای در محرک دوگانه است. یافته‌های دیگر این مقاله از بررسی سناریوهای باورکردنی نشان از سیطره نسبی وضعیت‌های ایستا (ادامه روند موجود) 77 وضعیت (31 درصد) و در آستانه بحران 53 وضعیت (21 درصد) در برنامه‌ریزی تاب آوری کالبدی منطقه 4 کلانشهر تهران با رویکرد پدافند غیرعامل است.آنچه مسلم است تاب آوری کالبدی منطقه 4 کلانشهر تهران با رویکرد پدافند غیرعامل جهت از لحاظ توسعه شهری معقول و منطبق با شرایط جغرافیای طبیعی و تراکم ساختمانی و جمعیتی با تقریباً چالش‌های اساسی روبروست.