بررسی تطبیقی الگوهای مدیریت رشد شهری در کلان‌شهرشیراز

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

فهیمه نامور حقیقی شیرازی فرد ¹ , خلیل حاجی پور ² , امیر حسین شبانی ³ , محمود محمدی ⁴

1 - گروه شهرسازی واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد؛ ایران
2 - گروه شهرسازی، واحد نجف آباد؛ دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد؛ ایران. شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
3 - گروه شهرسازی، واحد نجف آباد؛دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد؛ ایران
4 - گروه شهرسازی، واحد نجف آباد؛ دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد؛ ایران. گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

تاريخ الإرسال : 21 الجمعة , ذو القعدة, 1439 تاريخ التأكيد : 19 الجمعة , صفر, 1441 تاريخ الإصدار : 26 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1441

الکلمات المفتاحية: مدل تاپسیس, فرایند تحلیل سلسله مراتبی, شهر شیراز, سیاست‌های مدیریت رشد شهری, تنظیم مجدد زمین,

ملخص المقالة :

     رشد روزافزون جمعیت در کلان‌شهرها باعث گسترش افسارگسیخته شهرها و پراکنده رویی شده است که در نقطه مقابل رشد هوشمند و توسعۀ درون‌زا قرار دارد. شهر شیراز دارای 1700 هکتار بافت فرسوده و ناکارآمد و حدود 450 هکتار اراضی بایر و رها شده در داخل شهر است. وسعت این مقدار از بافت­های نیازمند توجه، لزوم به کار گیری توسعۀ درونزا و ابزارهای دستیابی به آن را نمایان می­سازد. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی سیاست‌های مدیریت رشد شهری (سیاست‌های بیرونی مدیریت رشد و سیاست‌های درونی مدیریت رشد) جهت شناسایی بهترین سیاست درونی مدیریت رشد در شهر شیراز می­باشد. بدین منظور در پژوهش از ترکیب مدل‌های تاپسیس و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP-TOPSIS) استفاده شده و تعیین امتیازها با استفاده از روش نمونه‌گیری متوالی و نظرسنجی خبرگان در قالب مدل دلفی دومرحله‌ای و با استفاده از نظرات 17 نفر از کارشناسان و مدیران شهری شیراز بوده است. نتایج نشان می‌دهد که سیاست‌های بیرونی مدیریت رشد به علت تأثیر کلان و گستردگی مساحت تحت تأثیر به طور کل از اولویت بالاتری برای مدیریت شهری برخوردار است. مانند: ایجاد کمربند سبز شهری (0.69)، اعمال محدودۀ رشد شهری (0.69) که هر دو رتبۀ دوم و محدودۀ خدمات شهری (0.63) که رتبه سوم اولویت را کسب کرده­اند و در مرحلۀ بعد سیاست‌های درونی مدیریت رشد قرار دارند که تأثیرگذار­ترین آنها، تنظیم مجدد زمین (0.75) با رتبۀ اول می­باشد و سایر سیاست‌های درونی مدیریت رشد نظیر طرح‌های جامع الزام‌آور، انتقال و خرید حق توسعه، مشوق‌های تراکمی و افزایش مسکن، همکاری‌ها و توافقات درون محلی و برنامه‌ریزی اشتراکی، هزینه تأثیر توسعه و مقررات هم‌زمان و مالیات ویژه و ابزار تأمین مالی در رتبه­های چهارم به بعد قرار دارند.

المصادر:

-   Abdollahi, A. A.; Qazanfarpour, H.; and Rezaee, Z. (2015). Evaluation of Land Use in 9 Districts of Shiraz Municipalities Using LQ Model in GIS. Journal of Spatial Planning, 16: 63-82.

-   Ahmadi, F; Nasiryani, Kh.; and Abazari, P. (2008). Delphi Technique: A Tool in Research. Iranian Journal of Medical Education, 8 (1): 175-185.

-   Alidosti, S. (2006). Delphi Method: Principles, Steps, and Application. Development Management, 31: 8-23.

-   Amati, M. and Yokohari, M. (2006). Temporal Changes and Local Variations in the Functions of London's Green Belt. Land Scape and Urban Planning, 75: 125-142.

-   Arvanitis, A., &Balla, E. (2005). Some technical, legal, financial and social issues of Land Readjustment:An approach of modelling the Greek LR procedure. Stockholm.

-   Barakpour, N.; Asadi, I.; and Basirat, M. (2011). The Typology Planning and Management Privacy and its Global Experiences. Shahrnegar,57: 17-38.

-   Been, Vicki. (2005). Impact Fees and Housing Affordability. A Journal of Policy Development and Research, 8 (1): 139-185.

-   Carruthers, John. I. and Ulfarsson, Gudmundur. F. (2002): Fragmentation and Sprawl: Evidence from interregional analysis, Journal of Growth and Change, 33: 312-340.

-   Carruthers, John. I. and Ulfarsson, Gudmundur. F. (2003): Urban sprawl and the cost of public services, Journal of Environment and Planning B: Planning and Design 30: 503-522.

-   Fanni, Z.; and Doyran, E. (2010). People-Centered (participatory) Planning at the Micro-Urban Scale (neighborhood); Case Study: Eslam Abad Neighborhood in Zanjan. Geographical Researches, 25 (3): 79-102.

-   Habibi, SM.; and Hajibandeh, M. (2009). Investigating land Readjustment in Japan for its Use in Iran. HoviatShahr, 3 (5): 3-14.

-   Khalili, A. (2015). Explaining the Factors Affecting Smart Growth and Its Impact on Urban Services Accessability in Tehran Metropolitan Neighborhoods. A PhD Thesis, Art University, Tehran, Iran.

-   Molaeeqilichi, M. (2013). Measurement of Urban Sprawl with an Emphasis on Smart Growth Indexes (Case Study: Tehran Region 2). An M. A. in Geography and Urban Planning, Tarbiat Modaress University, Tehran, Iran.

-   Mosavi, S. H. (2016). Planning for Aggregation of Worn-Out Urban Fabric Components with an Emphasis on Land Readjustment, Case Study: Yazd. An M. A. Thesis, Art and Architecture University, Yazd, Iran.

-   Osborn, F.J.(1969). Green Belt Cities. Evelyn, Adams & Mackay, London.

-   Pendall, R.; Martin, J. and Fulton, W. (2002). Holding the Lie: Urban Containment in the United States. 

-   Pistochini, Ryan Joseph. (2015). The Implications of the City of Davis' Urban Growth Boundary. A MSc Thesis, California State University, Sacramento, USA.

-   Rafieian, M.; and Adrestani, Z. (2017). Surveying Methods of Environmental Protection in Urban Development Plans Using Development Right. Journal of Environmental Science and Technology, 18 (4): 25-40.

-   Rahnama, M. R.; and Rezaian, B. (2014). Measuring the Distribution and Compression Rate of Iranian Metropolis Forms Using Quantitative Models. Journal of Arid Regions Geographic Studies, 4 (6): 87-107.

-   Rui,Yikang. (2013). Urban Growth Modeling Based on Land-use Changes and Road Network Expansion. Doctoral Thesis in Geodesy and Geoinformatics with Specialization in Geoinformatics. Stockholm, Sweden: Royal Institute of Technology.

-   Shafieedastjerdi, M. (2013). Renovation of Worn-Out Tissues and the Need to Change Attitudes in the Preparation and Implementation of Comprehensive Plans, Case Study: Isfahan. Bagh Nazar, 24 (10): 91-104.

-   Statistical Yearbook of Shiraz Municipality (2015).

-   Tang, Bo-sin; Wong, Siu-wai and Lee, Anton King-wah. (2007). Green belt in a Compact City: A zone for Conservation or Transition?, Journal of Landscape and Urban Planning, 79: 358-373.

-   Tavares, Antonio. (2003). Can the Market be Used to Preserve Land? The Case for Transfer of Development Rights. European Regional Science Association 2003 Congress.

-   Thomas, D. R. (2012). Urban Growth Patterns and Effectiveness of Metropolitan Urban Service Areas in Woodbury, Minnesota. A MSc Thesis, Minnesota State University, Mankato, USA.

-   Tofiq, F. (2012). On the Sidelines of the Capital's Strategic Plan (Tehran). Shahrnegar, 56: 39-60.

-   Woo, M. (2007). Impacts of Urban Containment Policies on Urban Growth and Structure. A PhD Thesis. Ohio State University, USA.