واکاوی تغییرات شاخص پوشش گیاهی در شکل‌گیری جزایر حرارتی شهری (مطالعه موردی: شهر ارومیه)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

صادق رمضانی ¹ , فریدون نقیبی ²

1 - گروه شهرسازی،معماری شهرسازی و هنر،ارومیه،ارومیه،ایران
2 - گروه شهرسازی ، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

تاريخ الإرسال : 30 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1440 تاريخ التأكيد : 17 الخميس , رجب, 1441 تاريخ الإصدار : 05 الخميس , ربيع الأول, 1442

الکلمات المفتاحية: سنجش از دور, ارومیه, جزایر حرارتی, تصاویر ماهواره لندست, شاخص پوشش گیاهی,

ملخص المقالة :

         امروزه عواملی متعددی از جمله تخریب پوشش‌های سبز شهری و افزایش بی‌رویه آلاینده‌های زیست‌محیطی در نواحی شهری سبب حبس شدن انرژی تابشی خورشید و بروز پدیده جزیره حرارتی شهری می گردد که. پیامدهای خطرناکی از جمله انتقال آلودگی هوا و ذرات پراکنده سمی به همراه دارد. هدف عمده این پژوهش تحلیل وضعیت پوشش گیاهی و دمای سطح زمین در شهر ارومیه جهت بررسی شکل گیری جزایر حرارتی شهری و تحلیل آن‌ها است. در این راستا از تصاویر ماهواره ای لندست 4 و8 مربوط به سال‌های 1989 و 2017 مورد استفاده قرار گرفت. در این پژوهش بعد از اعمال تصحیحات لازم و آموزش تصاویر اقدام به شناسایی تغییرات تغییرات کاربری اراضی و نوع تغییرات آن گردید. شاخص پوشش گیاهی (NDVI) محاسبه و سپس با استفاده از باندهای حرارتی دمای سطح زمین (LST) محاسبه گردید. نتایج حاصل نشان داد که در طول 28 سال (2017-1989) دمای شهر ارومیه افزایش پیداکرده است. همچنین مشخص گردید که افزایش دمای نواحی داخل شهر ارومیه، عمدتاً ناشی از بین رفتن پوشش گیاهی و به زیرساخت و ساز رفتن اراضی سبز و همچنین فضاهای داخل محدوده شهری است که پوشش تنک آن‌ها از بین رفته است. بررسی­ها نشان داد که شاخص پوشش گیاهی کاهش‌یافته به‌گونه‌ای که در مناطق بایر پوشش گیاهی از023/0 به 051/0- رسید. این موضوع نشان‌دهنده از بین رفتن پوشش سبز تنک است (حدود9.24 درصد از پوشش گیاهی شهر ارومیه در طی دوره 1989-2017 از بین رفته است.

المصادر:

1. 1.       Akbari, D., Moradizadeh, M., Akbari, M., (2020), Land Use Changes and Urban Development Simulation Using Neural Network and Markov Chain Cellular Automata, Journal of Research and Urban Planning, Vol. 10, No. 39, pp. 167-170. (In Persian)


2. 2.       Alavipanah, S.K., (2003), The Use of Remote Sensing in Earth Sciences (Soil Sciences), University of Tehran Publications, Fourth Edition, Tehran.


3. 3.       Alijani,B., Tulabinezhad, M., Sayadi, F. (2017), Calculation of heat island intensity based on the urban geometry (Case study: Bagh shahr neibourhood, Tabriz), Journal of Spatial Analysis of Environmental Hazards, Vol. 4, No. 3, pp. 99-112. (In Persian)


4. 4.       Bhargava A, Lakmini S, Bhargava S. (2017) Urban Heat Island Effect: It’s Relevance in UrbanPlanning. J Biodivers Endanger Species 5


5. 5.       Chander, G. Markham, B. L., & Helder, D. L., (2009), Summary of current radiometric calibration coefficients for Landsat MSS, TM, ETM+, and EO-1 ALI sensors, Remote


6. 6.       Che-Ani, A.I. and Shahmohamadi, P. and Sairi, A. and Mohd-Nor, M.F.I. (2009). “Mitigating the Urban Heat Island Effect: Some Points without Altering Existing City Planning”, European Journal of Scientific Research No.2, pp. 204-216.


7. 7.       Davodi Monazam, Z., Hajinezhad, A., Abbasnia, M., & Pourhashemi, S. (2014). Monitoring Land Use Changes Using Remote Sensing Techniques (Case Study: Shahriar city), Journal of Remote Sensing and Geographic Information Systems in Natural Resources, Vol. 5, No. 14, pp. 1-13. (In Persian)


8. 8.       Feizizadeh, B. (2017), Modeling Land Use Changes and their impacts on erosion yystem in Alavian dam basin using remote sensing and GIS techniques, Journal of Hydrogeomorphology, Vol. 3, No. 11, pp. 21-38. (In Persian)


9. 9.       Hashemi Darebadami, S., Darvishi, A., Alavipanah, S.K., Maleki, M., & Bayat. R. (2019), Analysis of heat island changes in urban areas in day and night using Multi-Temporal MODIS images (Case Study: Tehran city), Journal of Applied Geosciences Research, Vol. 19, No. 52, pp. 113-128. (In Persian)


10. 10.    Heidt V., Neef M. (2008) Benefits of urban green space for improving urban climate. In: carreiro M.M., Song YC., Wu J. (eds) Ecology, Planning, and Management of Urban Forests. Springer, New York, NY.


11. 11.   Hosseini, F., (2010), Analyzing the relationship between land use changes and urban heat island using remote sensing techniques (Case study: Yazd), Msc. Thesis, Yazd university.


12. 12.   Huang H., Ooka R., Kato, S. (2005), Urban thermal environment measurements and numerical simulation for an actual complex Quarterly, Vol.14, No.1.urban area covering a large district heating and cooling system in summer. Atmospheric Environment, 33: 636– 637.


13. 13.   Jiménez‐Muñoz, J. C. and Sobrino, J. A., 2003, A generalized single channel method for retrieving land surface temperature from remote sensing data," Journal of Geophysical Research: Atmospheres, Vol. 108, No. D22, 2003.


14. 14.   Kamju, E., & Leghaii, H., (2017).Urmia urban planning to reduce environmental impacts of Urmia lake Drying, Urban identity journal, Vol. 11, No. 29, pp. 79-94. (In Persian)


15. 15.   Karimi Firuzjaii, M., Kiavarz, M., Alavipanah, S.K., (2017), Monitoring and prediction of heat island intensity of Babol city with respect to urban sprawl and land use changes over a period of 1364-1394, Geospatial information Technology Journal , Vol. 5, No. 3, pp. 123-151. (In Persian)


16. 16.   Kazemian, Gh., Rasuli, A., & Khazaii, M.M. (2016). The Place of New and Renewable Energy in the Sustainability of Cities, Case Study Tehran City, Journal of Urban Research and Planning, Vol. 8, No. 29, pp. 99-118. (In Persian)


17. 17.   Khakpour, B., Velayati, S., & Kianezhad, Gh. (2007), Land Change Pattern of Babol city, Journal of Geography and Regional Development, No. 9, pp. 64-45. (In Persian)


18. 18.   Khalil-valizadeh, K., Golamnia, Kh., Einali, G., & Musavi, S.M., (2017), Estimation of land surface temperature and heat island extraction using discrete window algorithm and multivariate regression analysis (Case study: Zanjan city), Journal of Research and Urban Planning, Vol. 8, No. 30, pp. 35-50. (In Persian)


19. 19.   Maleki, S., Shojaiian, A., & Farahmand, Gh., (2018) Evaluation of spatio-temporal variability of thermal islands in relation to urban uses Case study: Urmia City, Journal of Geographical Information "Sphere", Vol. 27, No. 105, pp. 183-197. (In Persian)


20. 20.   Mazidi, A., Omidvar, K., Mozafari, Gh., & Taghizadeh, Z. (2019), Detecting Isfahan Heat Island Changes with Emphasis on Urban Development, Journal of Desert Geography, Vol. 7, No. 1, pp. 21-39. (In Persian)


21. 21.   Ming, T., Liu, W., & Caillol, S. (2014). Fighting global warming by climate engineering: Is the Earth radiation management and the solar radiation management any option for fighting climate change?. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 31, 792-834.


22. 22.   Naserieh, M. )2016(.Spatial-temporal variations of thermal island of Kermanshah and its relation to air pollution using satellite imagery, M.Sc. thesis, Razi University. (In Persian)


23. 23.   Pakandish, A., Habib, F., & Khanlu, N., (2019), Evaluation of Urban Resilience Status against Urban Heat Islands (Case Study: Districts 11 and 6 of Tehran Municipality), Journal of Environmental Science and Research, Vol. 21, No. 7, pp. 239-253. (In Persian)


24. 24.   Ridha, S. (2017). Urban heat Island mitigation strategies in an arid climate. In outdoor thermalcomfort reacheable, INSA de Toulouse. sensing of environment, Vol. 113, No. 5, pp. 893-903.


25. 25.   Torok, S. J. Morris, C. J. Skinner, C. & Plummer, N. (2005). Urban heat island features of southeast Australian towns. Australian Meteorological Magazine, 20(2), 2-23.