حفاظت از منظر شهری تاریخی با بهره‌گیری از تکنیک سطوح حفاظت بصری (VPS) (موردکاوی: منظر شهری تاریخی دروازه قرآن شیراز)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مهسا چیزفهم دانشمندیان ¹ , مصطفی بهزادفر ²

1 - دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
2 - استاد دانشگاه علم و صنعت ایران

تاريخ الإرسال : 19 السبت , ربيع الثاني, 1439 تاريخ التأكيد : 13 الأربعاء , رجب, 1440 تاريخ الإصدار : 01 الأربعاء , ذو الحجة, 1441

الکلمات المفتاحية: "منظر شهری تاریخی", "سطوح حفاظت بصری (VPS)", "ضوابط ارتفاعی", "حفاظت", "آستانه ارتفاعی",

ملخص المقالة :

در دو دهه اخیر، حفاظت از منظر ­شهری ­تاریخی در مقابل توسعه ساخت ­و­ سازهای بلند مرتبه به عنوان یکی از مهم­ترین موضوعات در حوزه نگهداری از میراث جهانی و ملی شهر­هایی با سابقه تاریخی مطرح شده ­است. منظر ورودی شهر شیراز از سوی دروازه قرآن یکی از ارزشمند­ترین مناظر این شهر به حساب می­آید، که نه­تنها از برنامه حفاظتی ویژه­ای برخوردار نمی­باشد، بلکه با اجرای طرح­های مصوب موجود مورد تهدید جدی قرار­ خواهد­ گرفت. هدف اصلی این پژوهش آسیب­شناسی منظر­ تاریخی دروازه ­قرآن، با تأکید بر تقویت دید به دو عنصر شاخص حرم­ شاهچراغ و علی­بن­حمزه می­باشد. تفاوت اصلی مقاله حاضر با سایر پژوهشهای مشابه در این است که تنها به بررسی معیارهای کیفی طراحی اکتفا نشده و تلاش شده تا با به کارگیری آخرین روش­های تحلیل کمی در محیط سه­بعدی به بررسی دقیق موضوع پرداخته شود. روش تحقیق به کارگرفته ­شده به صورت آمیخته­ای از روش­های کمی­ـ­کیفی است. در گام اول با بهره­گیری از تکنیک سطوح ­حفاظت­ بصری ­(VPS) در نرم­افزار ArcGIS و Rhino به تعیین آستانه ارتفاعی مجاز ساختمان­ها در محور­دید دورازه­ قرآن و مقایسه تطبیقی آن با طرح تفصیلی شیراز پرداخته ­شده و پس از آن تصاویر شبیه­سازی شده دیدهای ناظر پیاده مورد­ بررسی قرار­گرفت. نتایج نشان می­دهد که قوانین و ضوابط ارتفاعی طرح تفصیلی شیراز در پهنه مؤثر این منظر ­تاریخی به علت بی­توجهی به بعد کالبدی- بصری دارای نقص جدی می­باشد، به طوری­که با اجرای ضوابط ارتفاعی موجود، شامل ساخت­و­ساز تا ارتفاع 24 متر در بخش شمالی خیابان حافظ و تا ارتفاع 5/33 متر در محل پل علی­بن­حمزه، دید افراد پیاده از دروازه­قرآن به سمت حرم­ شاهچراغ و علی­بن­حمزه در معرض خطرات جبران ناپذیری قرار­ خواهد­ گرفت. نتایج اعمال تکنیک فوق حاکی از آن است که با کاهش ارتفاع از 1 تا 14 متر در 93 قطعه ساختمانی و نظارت شدید جهت جلوگیری از افزایش تراکم غیر مجاز در پهنه محدودی از این محور می­توان موجبات صیانت کامل از این منظر­ شهری­ تاریخی برای آیندگان را فراهم ­نمود.

المصادر:

1. Alehashemi, A. (2014), Viewing Corridor Management in Tehran, MANZAR Journal, No 28, pp 68-73.


2. Bandarin, F., & Van Oers, R. (2005), World Heritage and Contemporary Architecture, Setting Standards for Management of the Historic Urban Landscape, In: World Heritage Review, 41, October 2005, Paris: the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) and Madrid: Ediciones San Marcos, pp 52-55.


3. Bandarin, F., Van Oers, R. (2012), The Historic Urban Landscape Managing heritage in an urban century, Wiley-Blackwell, West Sussex, UK.


4. Behzadfar, M. (2003), Lecture of urban landscape, Urban Landscape conference, experience and future vision, Tehran.


5. Chizfahm Daneshmandian, M. (2017), Designing the pedestrian scale key views of pubic place (The case study: north district of Shiraz, Iran), Master desertation on Urban planning, suppervisor: Dr. Mostafa behzadfar, Iran University of Science and Technology, Tehran.


6. Conroy Dalton, R., Sheep Dalton, N. (2015), “The problem of representation of 3D isovists”, Proceedings of the 10th International Space Syntax Symposium, London.
   
   
   1. Czynska, K., Rubinowicz, P. (2015), Visual Protection surface method, Proceding of the 10th International Space Syntax Symposium.
   
   
   2. Faizi, M., Asadpour, A. (2013),An Analysis of Shiraz Large-scale Historical Landscape based on Images Drawn by Foreign Travelers, Baghe-nazar Journal, No 24,pp 107-116.
   
   
   3. Fajr-e-Tosea Consulting Engineers Co. (2008), plan of organize Shiraz image.
   
   
   4. Fisher-Gewirtzman D., Wagner I A. (2003), “Spatial openness as a practical metric for evaluating built-up environments”, Environment and Planning B: Planning and Design, No.30, pp 37 - 49.
   
   
   5. García, S. P. and Rodríguez, M. M. (2015), A geospatial indicator for assessing urban panoramic views, Computers, Environment and Urban Systems, No.49, pp 42–53.
   
   
   6. Ghavam puor, E. (2009), Interance view, window of city perception, MANZAR Journal, No 3, pp 76-77.
   
   
   7. Golkar, K. (2013), Tehran's Cityscape and City Image; An Analysis of Tehran's Strategic Urban Design and Cityscape Management Plan (TSUDCMP),Journal of Architecture and Urban Planning, Volume 5, Issue 10, pp 5-23.
   
   
   8. Gospodini , A. (2002), European Cities in Compitition and New Uses of Urban Design, Journal of Urban Design ,No.7 , pp 59-73.
   
   
   9. Habib, F. (2006), Designing urban landscape in time, abadi quarterly journal of architecture, No 53, issue 16,  pp 48-53.
   
   
   10. Mahmoodi, Sa. (2006), Urban Landscape, Review of some Theory, abadi quarterly journal of architecture, No 53, issue 16,  pp 54-61.
   
   
   11. Pei-Ju Yang, P., Yunuar Putra, S., Li, W. (2007), “Viewsphere: a GIS-based 3D visibility analysis for urban design evaluation”, Environment and Planning B: Planning and Design, No34, pp 971-992.
   
   
   12. Riahi Moghadam, S., (2012), Vienna Memorandum on "World Heritage and Contemporary Architecture – Managing the Historic Urban Landscape, MANZAR Journal, No 18, pp 20-21.
   
   
   13. Sedaghat kish, J. (2004), The oldest pictures of Fars (before inviting the camera), Takhtejamshid publication.
   
   
   14. Shahrokhane consulting engineering Co. (2007), Reviewing of the Shiraz master plan, Shiraz Municipality, Civil and Technical Deputies. 
   
   
   15. Shakoor, A., Abdolahzade Fard, A., Mohammadi, Z. (2017), The Role of Urban Rural Perspective on Sustainable Development (Case study: Shiraz Soltanabad River), Journal of research and urban planning, No31, pp 321-339.
   
   
   16. Sharif, Hr. (2002), Reminice of of Qur'an Gate, Jurnal of Soffeh, No34, pp117-102.
   
   
   17. Statistical Centre of Iran. 2006, Population and Housing Censuses.
   
   
   18. Taghvaei, Sh., Motahari Rad. (2014), Analysis of Historical Urban landscape of Soltaniyeh based on the 2011 Unesco Recommendation, Journal of Studies on Iranian-Islamic City, No 18, pp 13-24.
   
   
   19. Taylor, K. (2016), The Historic Urban Landscape paradigm and cities as cultural landscapes, Challenging orthodoxy in urban conservation, journal of Landscape Research, Doi:10.1080/01426397.2016.1156066.
   
   
   20. Teller, J. (2003), “A spherical metric for the field-oriented analysis of complex urban open spaces”, Environment and Planning B: Planning and Design, No.30, pp 339 - 356.
   
   
   21. The Mayor of London, (2012), London View Management Framework, The London, Greater London Authority.
   
   
   22. UNESCO World Heritage Centre and City of Vienna, (2005), Proceedings of the International Conference ‘World Heritage and Contemporary Architecture – Managing the Historic Urban Landscape’, Vienna: City of Vienna.
   
   
   23. UNESCO World Heritage Centre, (2011), Recommendation on the Historic Urban Landscape, Paris, Retrieved December,2016, from: URL_ID=48857&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION= 201.html.
   
   
   24. Van Oers, R. (2007), Towards new international guidelines for the conservation of historic urban landscapes (HUL) s. City & Time, No.3.
   
   
   25. Zandieh, M., Zandieh, R. (2010), Searching for strategic corridors in Tehran, The Science Society of Architecture and Urbanism, No 1, pp 27-35.