تبیین مفاهیم و کاربست مؤلفه ها و معیارهای اکولوژی شهری در ارزیابی پایداری محیطی منطقه 22 شهر تهران

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

زهرا منتظری ¹ , علی اسعدی ² , غلامرضا حقیقت نائینی ³

1 - گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
2 - گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران.
3 - گروه برنامه ریزی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 12 الأحد , جمادى الأولى, 1445 تاريخ التأكيد : 02 الجمعة , ذو القعدة, 1445 تاريخ الإصدار : 02 الإثنين , ربيع الأول, 1447

الکلمات المفتاحية: &quot, , &quot, توسعه پایدار&quot, اکولوژی شهری&quot, پایداری محیطی&quot, منطقه 22 شهرداری تهران&quot,

ملخص المقالة :

اکولوژی شهری، اصطلاحی نوپا و رویکردی چند رشته ایست که امروزه جهت مطالعه اثرات متقابل پویا بین انسان و سیستم‌های زیست محیطی و جلوگیری از نابودی شهرها و به دلیل ارائه رابطه‌ای متعادل میان انسان و محیط‌زیست رعایت آن در برنامه‌ریزی و مدیریت شهری امری حیاتی می‌باشد. به‌منظور حفظ و بهبود شرایط محیطی، فراهم نمودن پایداری اکوسیستم شهری ضروری است؛ بنابراین مفهوم برنامه ریزی اکولوژیکی، مزایای خاصی را برای پایداری طولانی‌مدت جهت بهبود اثرات زیست‌محیطی نواحی شهری به دنبال دارد. لذا؛ پژوهش حاضر سعی دارد تا با بررسی ادبیات موجود پیرامون مبحث پایداری اکولوژیکی، عوامل کلیدی مرتبط با این مفهوم را استخراج کرده، مؤلفه‌های قابل اندازه‌گیری و معیارهای اکولوژی شهری را تبیین نموده و به سنجش آن‌ها در منطقه ۲۲ شهرداری تهران (نواحی 1، 6 و 2) بپردازد. در پژوهش کاربردی حاضر با روش توصیفی – تحلیلی به گردآوری اطلاعات شامل مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای و تکمیل پرسشنامه توسط جامعه آماری متخصصان و کارشناسان منطقه 22 تهران بر اساس چارچوب نظری پژوهش پرداخته شده است. روش نمونه‌گیری غیر احتمالی به روش گلوله‌برفی بوده و رتبه‌بندی داده‌ها و تجزیه‌وتحلیل یافته‌ها به‌صورت آماری – توصیفی با استفاده از تکنیک گام‌به‌گام فرآیند تحلیل شبکه‌ای ANP و آنتروپی شانون و TOPSIS بر اساس مؤلفه‌ها، معیارها و شاخص‌های مستخرج از پژوهش می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد که ناحیه 2 از منطقه 22 شهر تهران به نسبت سه ناحیه دیگر از نظر پایداری اکولوژیکی در وضعیت نسبتاً نامطلوبی قرار دارد و با تکیه بر تکنیک ANP مشخص شد که مؤلفه گسترش شبکه‌های اکولوژیک و حفظ کیفیات محیطی و بصری در بالاترین جایگاه و بر اساس تکنیک TOPSIS گسترش شبکه‌های اکولوژیک و تعادل اکولوژیکی در میان نواحی منطقه 22 مطلوب می‌باشند. در انتها نیز پیشنهادات پژوهش بر اساس مؤلفه‌های اکولوژیکی دسته‌بندی و ارائه شده است.

المصادر:

1. Ahern, J. (2013). Urban landscape sustainability and resilience: the promise and challenges of integrating ecology with urban planning and design, Landscape Ecol, 28(6): 1203-1212. https://link.springer.com/article/10.1007/s10980-012-9799-z
2. Arkhi, D., & Najafi kani, D. A., & Babaeian, T. (2018). Evaluation of Ecological Capacity of Gorgan City to Identify Potential Urban Development Points. Geography and Territorial Spatial Arrangement, 8(27), 205-224. (In Persian) doi:10.22111/gaij.2018.4098
3. Armanshahr consulting engineers, architects and urban planners. (2013). urban development strategy program (CDS) of the 22nd district of Tehran Municipality, "Clarification of the demarcation of localities and districts of the 22nd district in the horizon of the year 1400". (In Persian)
4. Azizian, M., & Naghdi, F., & Molazadeh, M. (2013). Ecological capability evaluation outskirts of Tabriz to sustainable urban development MCE approach. Journal of Research and Urban Planning, 4(13), 113-128. (In Persian) https://jupm.marvdasht.iau.ir/article_7.html?lang=en
5. Barati, E., & Saberi, H., & Khadim al-Hosseini, A., & Azani, M. (2021). Identification and Analysis of Effective Factors in Achieving an Ecological City (Case Study: Dorcheh City). Spatial Planning, 11(4), 151-168. (In Persian) https://doi.org/10.22108/sppl.2022.132240.1636
6. Bio Regional Development Group. (2002). Beddington zero energy development case study report.
7. Birkeland, J. (2008). Positive development: From vicious circles to virtuous cycles through built environment design, Earthscan, London. http://dx.doi.org/10.4324/9781849772235
8. Cowan, R. (2009). Dictionary of urbanism, volume 4, Tehran, Tehran Azarkhash. (In Persian) doi:https://www.adinehbook.com/gp/product/6009145317
9. Dale, C., & Fitzgerald, A. (2013). Three ecologies, transversality and victimization: the case of the British Petroleum oil spill. Crime Law Soc Change 59 (2): 209-223. http://dx.doi.org/10.1007/s10611-013-9422-5
10. Danish Architecture Centre. (2012). The sustainable cities database.
11. Dizdaroglu, D., & Yigitcanlar, T., & Dawes, A. (2009). Sustainable urban futures: an ecological approach to sustainable urban development. In: Proceedings of The Second Infrastructure Theme Postgraduate Conference 2009: Rethinking Sustainable Development - Planning, Infrastructure Engineering, Design and Managing Urban Infrastructure. https://www.researchgate.net/publication/41125343_Sustainable_urban_futures_an_ecological_approach_to_sustainable_urban_development
12. Eco-City Summit Report. (2008). Ecocity World Summit. San Francisco. 1-18.
13. Egerton, F. (2012). Roots of ecology. Berkeley and Los Angeles, California: University of California. doi:https://www.jstor.org/stable/10.1525/j.ctt1pp2v3
14. Erlhoff, M., & Marshall, T. (2008). Design Dictionary, perspectives on Design Terminology. Vol. 22. 8 vols. https://doi.org/10.1108/09504120810914682
15. Geddes, P. (1915). Cities in evolution; an introduction to the town planning movement and to the study of civics. London: williams and norgate. doi:https://www.amazon.com/Cities-Evolution-Introduction-Planning-HardPress/dp/1290287309
16. Hanai, T., & Sadegh Iqbali, P., & Daneshvar, M. (2020). Ecocity Criteria Measurement in Region 9 of Mashhad City, Geography and Development Quarterly, No. 61, pp. 374-335. (In Persian) http://dx.doi.org/10.22111/J10.22111.2021.5979
17. Hancock, C. (2001). Urban ecology-city of tomorrow.
18. Hawken, P. (1993). The Ecology of commerce, HarperCollins, New York. doi:http://ereserve.library.utah.edu/Annual/COMM/3030/McHendry/ecology135.pdf
19. Jirrudi, M., & Sarvar, R., & Navabakhsh, M. (2022). Environmental performance of 22 metropolitan areas of Tehran based on the green city approach. Journal of Research and Urban Planning, 13(50), 1-13. (In Persian) doi: 10.30495/jupm.2022.28448.3931
20. Jomehpour, M., & Ettehad, S. S., & Nourian, F. (2020). Explaining the principles, dimensions and components of the ecological city approach (case study of Bojnourd city). Geographical Urban Planning Research (GUPR), 8(2), 391-413. (In Persian) doi:10.22059/jurbangeo.2020.298673.1241
21. Lin, Z. (2018). Ecological urbanism in East Asia: A comparative assessment of two eco-cities in Japan and China. Landscape and Urban Planning, 179, 90-102. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2018.07.008
22. Lun Chang, K., & Sen Kuei, L., & Tzeng, T., & Chi, L. (2015). An ANP based TOPSIS approach for Taiwanese service apartment location selection. Asia Pacific Management Review 20 (2): 49-55. https://doi.org/10.1016/j.apmrv.2014.12.007
23. Mahmoodzadeh, D., & Herischiyan, M. (2018). Measurement of Urban Ecological Sustainability Level (Case Study: Region 1 of Tabriz Metropolitan). Geography and Territorial Spatial Arrangement, 8(28), 147-166. (In Persian) doi: 10.22111/gaij.2018.4204
24. Massoud, M., & Jahan Zamin, Y. (2018). Ecology and Principles of Ecological Urban Design, National Conference on Sustainable Development and Urban Development, Isfahan, Scholars Higher Education Institute. (In Persian) https://www.civilica.com/Paper-NCSDUS01-NCSDUS01_018.html
25. McHarg, I. (1967). "An Ecological Method for Landscape Architecture". Landscape Architecture (Island Press) (57): 341-347.https://doi.org/10.5822/978-1-61091-491-8_29
26. Mohammadkhani, M., & Karkehabadi, Z., & Arghan, A. (2021). Measurement and evaluation of metropolitan areas of Tehran in terms of Urban Prosperity Index (CPI) indicators. Journal of Research and Urban Planning, 12(44), 75-92. (In Persian) doi: 10.30495/jupm.2021.4172
27. Moore, J., & Sahar Attia, A., & Aparajithan, N. (2019). "Build the Bridge to Socially Just and Ecologically Sustainable Cities". Ecocity World Summit 2019.Vancouver-Canada: Ecocity Builders.1-82. doi:10.1007/978-3-030-58399-6
28. Mumford, L. (2010). Technics and Civilization. Chicago and London: the university of chicago press. doi:https://www.amazon.com/Technics-Civilization-Lewis-Mumford/dp/0226550273
29. Rabiei Far, V., & Ziari, K., & Haghighat Naeini, G. (2013). Evaluation of the sustainable development of Zanjan city from an environmental point of view based on the SWOT technique, Scientific-Research Journal of Urban and Regional Studies and Research, 4th year, No. 16, pp. 105-130. (In Persian) https://urs.ui.ac.ir/article_20040.html
30. Rasoolimanesh, S., & Badarulzaman, M., & Nuewati, J., & Mastura, J. (2012). City Development Strategies (CDS) and Sustainable Urbanization in Developing World, Procedia – Social and Behavioral Sciences 36, pp 623-631.http://dx.doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.03.068
31. Register, R. (1987). Building cities for a Healthy Future. California: North Atlantic Books, Ecocity Berkeley Building Cities Healthy. doi:https://books.google.com/books/about/Ecocity_Berkeley.html?id=QYE-Q8MAF3MC
32. Roseland, M. (2000). the dimensions of the ecological city, with the translation of Seyyed Mehdi Musa Kazemi Mohammadi, Rushd Quarterly, Geography Education, pages 37-44. (In Persian) https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=79902
33. Saha, D., & Paterson, R. (2008). Local Government Efforts to Promote the “Three Es” of Sustainable Development Survey in Medium to Large Cities in the United States. Journal of Planning Education and Research, 28, 21-37.https://doi.org/10.1177/0739456X08321803
34. Shakoor, A., & Abdolahzade Fard, A., & Mohammadi, Z. (2017). The Role of Urban Rural Perspective on Sustainable Development (Case study: Shiraz Soltanabad River). Scientific and research quarterly of research and urban planning. 8(31), 321-340. (In Persian) https://dorl.net/dor/20.1001.1.22285229.1396.8.31.16.4
35. Salehi, I. (2008). urban and rural management encyclopedia, publications of the Organization of Municipalities, Tehran. (In Persian) doi:https://book.roostanet.com/list.php?id=1017
36. Williams, K., & Burton, E., & Jenks, M. (2000). Achieving Sustainable Urban Form. London, New york: spon press. https://doi.org/10.4324/9780203827925
37. Xiangsheng D., & Shasha L., & Jing, W. (2013). Ecological Strategy of City Sustainable Development, Sciverse Science Direct, APCBEE Procedia 5 429 – 434. https://doi.org/10.1016/j.apcbee.2013.05.074
38. Yigitcanlar, T., & Dizdaroglu, D. (2015). "Ecological approaches in planning for sustainable cities A review of the literature". Global J. Environ. Sci. Manage 1 (2): 159-188. https://dx.doi.org/10.7508/gjesm.2015.02.008