تبیین مفاهیم و کاربست مؤلفه ها و معیارهای اکولوژی شهری در ارزیابی پایداری محیطی منطقه 22 شهر تهران

زهرا منتظری ¹ ( گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران. )
علی اسعدی ² ( گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران. )
غلامرضا حقیقت نائینی ³ ( گروه برنامه ریزی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران )

تاريخ الإرسال : 12 الأحد , جمادى الأولى, 1445 تاريخ التأكيد : 02 الجمعة , ذو القعدة, 1445

الکلمات المفتاحية: &quot, , &quot, توسعه پایدار&quot, اکولوژی شهری&quot, پایداری محیطی&quot, منطقه 22 شهرداری تهران&quot,

ملخص المقالة :

اکولوژی شهری، اصطلاحی نوپا و رویکردی چند رشته ایست که امروزه جهت مطالعه اثرات متقابل پویا بین انسان و سیستم‌های زیست محیطی و جلوگیری از نابودی شهرها و به دلیل ارائه رابطه‌ای متعادل میان انسان و محیط‌زیست رعایت آن در برنامه‌ریزی و مدیریت شهری امری حیاتی می‌باشد. به‌منظور حفظ و بهبود شرایط محیطی، فراهم نمودن پایداری اکوسیستم شهری ضروری است؛ بنابراین مفهوم برنامه ریزی اکولوژیکی، مزایای خاصی را برای پایداری طولانی‌مدت جهت بهبود اثرات زیست‌محیطی نواحی شهری به دنبال دارد. لذا؛ پژوهش حاضر سعی دارد تا با بررسی ادبیات موجود پیرامون مبحث پایداری اکولوژیکی، عوامل کلیدی مرتبط با این مفهوم را استخراج کرده، مؤلفه‌های قابل اندازه‌گیری و معیارهای اکولوژی شهری را تبیین نموده و به سنجش آن‌ها در منطقه ۲۲ شهرداری تهران (نواحی 1، 6 و 2) بپردازد. در پژوهش کاربردی حاضر با روش توصیفی – تحلیلی به گردآوری اطلاعات شامل مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای و تکمیل پرسشنامه توسط جامعه آماری متخصصان و کارشناسان منطقه 22 تهران بر اساس چارچوب نظری پژوهش پرداخته شده است. روش نمونه‌گیری غیر احتمالی به روش گلوله‌برفی بوده و رتبه‌بندی داده‌ها و تجزیه‌وتحلیل یافته‌ها به‌صورت آماری – توصیفی با استفاده از تکنیک گام‌به‌گام فرآیند تحلیل شبکه‌ای ANP و آنتروپی شانون و TOPSIS بر اساس مؤلفه‌ها، معیارها و شاخص‌های مستخرج از پژوهش می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد که ناحیه 2 از منطقه 22 شهر تهران به نسبت سه ناحیه دیگر از نظر پایداری اکولوژیکی در وضعیت نسبتاً نامطلوبی قرار دارد و با تکیه بر تکنیک ANP مشخص شد که مؤلفه گسترش شبکه‌های اکولوژیک و حفظ کیفیات محیطی و بصری در بالاترین جایگاه و بر اساس تکنیک TOPSIS گسترش شبکه‌های اکولوژیک و تعادل اکولوژیکی در میان نواحی منطقه 22 مطلوب می‌باشند. در انتها نیز پیشنهادات پژوهش بر اساس مؤلفه‌های اکولوژیکی دسته‌بندی و ارائه شده است.