بررسی تجربه ی روش تجمیع در نوسازی بافت های فرسوده شهری (مورد پژوهی: منطقه ۱۵ کلانشهر تهران)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

ساسان مسعودی ¹ (دانشگاه ازاد سمنان)
سید یعقوب موسوی ² (علوم اجتماعی دانشگاه الزهراء)
محمد رضا زند مقدم ³ (گروه جغرافیا دانشگاه سمنان)

تاريخ الإرسال : 15 السبت , ربيع الثاني, 1440 تاريخ التأكيد : 29 السبت , محرم, 1441 تاريخ الإصدار : 24 الأربعاء , صفر, 1441

الکلمات المفتاحية: نوسازی بافت فرسوده, تجمیع قطعات, مشارکت در نوسازی, خدمات اجتماعی, منطقه 15 شهر تهران,

ملخص المقالة :

       از آنجائی­که استفاده از روش تجمیع با سوالات  زیادی در بین محققان برنامه ریزی شهری روبرو بوده است ، این تحقیق در صدد است که پیامدهای اجتماعی و اقتصادی اجرای روش تجمیع در نوسازی بافت های فرسوده نواحی 1و 2  منطقه تهران 15 را مورد مطالعه قرار دهد. پژوهش پیش رو به روش پیمایش انجام گرفته و با  استفاده از ابزار پرسشنامه و کاربرد روش نمونه­گیری طبقه­ای و تصادفی داده­ها جمع­آوری شده اند جامعه آماری تحقیق؛ شهروندان 24 تا 80 سال ساکن در منطقه 15( نواحی 1و 2) شهر تهران  است. مبانی نظری پژوهش، از نظریه­های مختلف در جغرافیا و برنامه ریزی شهری استفاده و در پایان، چارچوب نظری متناسب پیشنهاد شده است. در نهایت  با استفاده از آمارهای توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم­افزار spss، داده­های گردآوری شده؛ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته­اند. در خصوص ارتباط متغیرهای جمعیت شناختی با رضایت از طرح تجمیع از طریق آزمون­های تی تست، همبستگی،  اسپیرمن و پیرسون مشخص گردید که جنسیت، تحصیلات با میزان رضایت از طرح تجمیع ارتباط مستقیم دارد و سن دارای ارتباط منفی در این زمینه است. وضعیت تأهل نیز ارتباط معنی داری در این زمینه ندارد.همچنین از طریق آزمون تی تک نمونه­ای مشخص شد که نگرش شناختی، زیباشناختی و تجربه عملی ساکنین از اجرای طرح تجمیع در حد متوسط و خوبی می باشد. برمبنای ضرایب همبستگی مدل اولیه پژوهش، مشخص گردید که اثرات  اجتماعی بازسازی بافت فرسوده، تأثیری بر نوع روابط همسایگی ساکنین ندارد و پیامدهای اقتصادی بازسازی بافت فرسوده تأثیری بر میزان سرانه­های ساکنین ندارد. در نهایت بر اساس تحلیل مسیر پیامدهای اقتصادی- اجتماعی تجمیع بافت نوسازی شده، میزان اثرات مستقیم تجمیع بافت نوسازی شده بر مشارکت(47/0)و امنیت (36/0)، حس تعلق (38/0)،خدمات اجتماعی (33/0)، زمین و مسکن (40/0) بدست آمده است. همچنین با توجه به ضریب بتا مشخص شد که بیشترین تأثیر روش تجمیع بر افزایش میزان مشارکت ساکنین است.

المصادر:

1. حافظ نیا. محمد رضا (1389): مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سازمان تدوین کتب علوم انسانی و دانشگاهها.


2. حبیبی، سید،مسعود، مقصودی، محمد (۱۳۸۶): مرمت شهری، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.


3. سرور، رحیم و همکاران ( 1393 ) :اصول و مبانی توانمند سازی محلات هدف برنامه های نوسازی و بهسازی، انتشارات وزارت راه و شهرسازی، تهران.


4. شماعی، علی (1380): تحلیلی بر سیاست ها و برنامه های بهسازی و نوسازی شهری در برنامه های توسعه کشور، مجله پژوهش های جغرافیایی، شماره 49، دانشگاه تهران.

1. شرکت عمران معصومیه (1393): قوانین و مقررات مرتبط با نوسازی بافت های فرسوده و نابسامان شهری.


2. عندلیب، علیرضا (۱۳۸۵): نوسازی بافت های فرسوده شهری حرکتی نو در شهر تهران، انتشارات سازمان نوسازی شهر تهران جلد ۱.


3. عندلیب، علیرضا (۱۳۸۷): فرایند نوسازی بافت های فرسوده شهری شهر تهران، انتشارات سازمان نوسازی شهر تهران.


4. قاجار خسروی، محمد مهدی (1388): برنامه ریزی و تجمیع قطعات زمین در بافت های فرسوده شهری، نشر دانش پژوه، تهران.


5. لاله پور، منیژه و سرور، هوشنگ (۱۳۹۰): بررسی نظام برنامه ریزی و مدیریتی بافت های فرسوده شهری در ایران با تاکید بر رویکرد مشارکتی، مجموعه مقالات بافت های فرسوده شهری، تهران.


6. لطفی، سهند (1390): تبارشناسی بازآفرینی شهر، از بازسازی تا نوزایی، چاپ اول، انتشارات آذرخش، تهران.


7. مرکز آمار ایران (۱۳۹5): سرشماری نفوس و مسکن استان تهران، سال 1395.


8. مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران ( ۱۳۹۴): طرح پژوهشی ارزیابی اثرات و پیامد های نوسازی در بافت های فرسوده شهر تهران بر کیفیت زندگی ساکنان این محله ها، شهرداری تهران.  


9. مهندسان مشاور طرح و آمایش (1389): طرح تفصیلی منطقه ی 15 شهر تهران.


10. مهندسین مشاور آرمانشهر (1388): طرح بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهر زنجان، جلد سوم، انتشارات وزارت راه و شهرسازی، تهران


11. مهندسین مشاور شارمند (1379): شیوه‌های تحقق طرح‌های توسعة شهری، جلد دوم: تدوین شیوه‌های مناسب تهیه طرح‌های شهری در ایران، تهران.
    
    
    1. Amado, M.P. Santos, C.V. Moura, E.B. & Silva, V.G. (2009). Public Participation Sustainable Urban Planning” World Academy of Science, Engineering and technology, No.53, Pp 597-603.
    
    
    2. Ichimiya.T and Murayama. A (2002). “Organization Of Downtown Revitalization Group and Its Role”. Fukaya City Master Plan: Proposal By Citizen Planning Group-part 3, architectural Institute Of Japan Annual Conference(Hokuriku). Japan.
    
    

18. Murayama.A. (2005). “Governance For Sustainable Urban Regeneration : Cases Of Participatory Urban Planning And Marchizukuri In Fukaya City” , PhD Research center For Regeneration, The University Of Tokyo. Japan


19. Nallathiga, R., (2008) Metropolitan Urban Governance Approaches and Models: Some Implications for Indian Cities, Paper Presented at the Third international Conference on Public Policy and Management on “Urban Governance and Public-Private Partnerships” Held at the Indian Institute of Management – Bangalore on August 4-6 Bangalore.