تحلیلی بر قابلیت‌ها و محدودیت‌های توسعه فیزیکی شهر نورآباد ممسنی؛ با تأکید بر شاخص‌های شهر سالم در مدل SWOT

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

علی شمس‌الدینی ¹ (اشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران)
پریا کیانی ² (کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، مدرس دانشگاه پیام نور، نورآباد، ایران)
محمدرضا امیری فهلیانی ³ (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران)

تاريخ الإرسال : 15 الأربعاء , رجب, 1435 تاريخ التأكيد : 04 الإثنين , ربيع الثاني, 1438 تاريخ الإصدار : 10 الخميس , صفر, 1438

الکلمات المفتاحية: توسعه فیزیکی, شهر, مدل SWOT, شهر سالم, نورآباد ممسنی,

ملخص المقالة :

افزایش روزافزون جمعیت شهرنشین و در پی آن رشد شهرها در کشور، توجه به چگونگی کنترل گسترش شهرها و گام برداری در راستای توسعه پایدار به منظور ایجاد شهر سالم را ضروری ساخته است. شهر نورآباد ممسنی در سال‌های اخیر با افزایش سریع جمعیت مواجه بوده که این امر سبب گسترش و دست­اندازی شهر به محیط­های پیرامونی شده است. بدین منظور ضرورت توجه به رشد آتی آن، تدوین برنامه­ای مناسب به منظور توسعه مناسب این شهر را دوچندان می­نماید. در این پژوهش سعی شده است با شناسایی عوامل تأثیرگذار و ارزیابی آن، جهات بهینه توسعه فیزیکی شهر نورآباد ممسنی با استفاده از مدل SWOT مشخص شود. در این مرحله توسعه شهر را با توجه به شاخص­های طبیعی توسعه فیزیکی و شاخص­های مصنوعی مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش تحقیق از نوع توصیفی ـ تحلیلی و جمع آوری داده‌ها مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و بازدید میدانی است. استنتایج حاصل از این تحقیق حاکی از آن است که اراضی واقع در مشرق و جنوب شرقی، زمین­های بایر درون بافت شهر و همچنین برخوردار بودن از مراکز دانشگاهی، بهترین نقاط قوت توسعه فیزیکی شهر محسوب می­شود. کمبود شدید کاربری فضای سبز در شهر، مناسب نبودن سیستم شبکه بندی شهر، نبود ساخت و ساز عمودی به نسبت تمرکز بیشتر جمعیت در مرکز شهر و فقدان سیستم فاضلاب شهری در سطح کل شهر از نقاط ضعف به شمار می‌رود

المصادر:

احمدی، حسن (1385)، ریشه‌های پیدایش ایده ی شهر سالم، فصلنامه بین المللی فنی مهندسی ساخت شهر، سال سوم، شماره 6-7

ابراهیم زاده، عیسی، تحلیل عوامل موثر بر گسترش گردشگری در ناحیه ساحلی چابهار، 1388، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منظقه ای، سال اول، شماره اول.

امیری فهلیانی، محمد رضا، امکان سنجی توسعه گردشگری شهرستان ممسنی با تاکید بر شهر نورآباد،1390، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز

پوراحمد، احمد و شماعی، علی،(1380)، توسعه فیزیکی شهر یزد و تأثیر آن بر ساختار جمعیت بافت قدیم شهر، نامه علوم اجتماعی، شماره 18

پورجعفر، محمدرضا، منتظرالحجه، مهدی، رنجبر، احسان و کبیری، رضا،(1390)، بررسی روند توسعه فیزیکی شهر جدید سهند و تعیین محدوده‌های آتی آن، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه ای، سال چهارم، شماره سیزدهم

حبیبی فهلیانی، حسن، ( 1373)، ممسنی در گذرگاه تاریخ، شیراز، انتشارات نوید

جهانفر، دکتر محمد ، ویژگی‌های جمعیت شناسی ایران، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور.1388

رهنمایی، محمد تقی، مجموعه مباحث و روشهای شهرسازی، 1369، انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی

زنگنه چکنی، یعقوب، عوامل تأثیرگذار بر توسعه فیزیکی و ساخت اجتماعی، فضایی شهر سبزوار، 1381، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس تهران

زیاری، کرامت اله و جانبابانژاد، محمد حسین،(1391)، اصول و معیارهای شهر سالم، فصلنامه سپهر، سال بیست و یکم، شماره 82

شکوئی، حسین، دیدگاههای نو در جغرافیای شهری،1386تهران، انتشارات سمت

شیعه، اسماعیل، 1382، لزوم تحول مدیریت شهری در ایران، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره بهار و تابستان

ضرابی، اصغر، غلامی بیمرغ، یونس و موسوی، علی، 1388، بررسی کاربری اراضی شهرنورآباد ممسنی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، فصلنامه پژوهش‌های شهری و منطقه ای، سال اول، شماره اول

کرم، عبدالامیر، تحلیل تناسب زمین برای توسعه کالبدی در محور شمالغرب شیراز،1384، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 54

گلکار، کورش (1384)، مناسب سازی تکنیک تحلیلی سوات(SWOT) برای کاربری در طراحی شهری، مجله صفه، شماره 41، سال پانزدهم، پائیز و زمستان

طرح جامع، ( 1374)، شهر نورآباد ممسنی

مجیدی کرایی، نورمحمد ( 1371)، تاریخ و جغرافیای ممسنی، تهران، انتشارات علمی فرهنگی

مرادی مسیحی، واراز (1381)، برنامه ریزی استراتژیک در کلان شهرها، انتشارات پردازش و برنامه ریزی شهری، تهران، چاپ اول

واحدیان بیکی، لیلا، پوراحمد، احمد و سیف الدینی، فرانک (1390)، اثر توسعه فیزیکی شهر تهران بر تغییر کاربری اراضی منطقه5، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال چهارم، شماره اول

Castells, manuel(1975), the question urban paris, Black well

Health; 15(1-2): 207-14. Health Care Services Agency

WHO. (2000). “Regional Developing a Healthy Cieties Project”. WHO Regional Office for the western pacific.

Uwe. Deichman, Somik V. Lall, Ajay. Suri, Prgys. R (2008), Improved Urban Management, World Bank Policy Research Working Paper, Washington. DC.