بررسی میزان مشارکت‌های عمومی در رسیدن به ارتقای کیفی فضاهای گمشده شهری (نمونه موردی: بوستان جوانمردان،زیر پل آیت الله کاشانی)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

رویا اینانلو چولاخلو ¹ (دانشگاه آزاد)
جمال الدین سهیلی ² (دانشگاه آزاد)

تاريخ الإرسال : 22 السبت , ربيع الأول, 1437 تاريخ التأكيد : 15 الإثنين , رمضان, 1437 تاريخ الإصدار : 14 السبت , شعبان, 1437

الکلمات المفتاحية: فضاهای عمومی, مشارکت پذیری, فضاهای گمشده, معماری و شهرسازی,

ملخص المقالة :

احداث خیابان‌های جدید درون بافت شهرها و نفوذ نوگرایی و اتومبیل به آن‌ها باعث ایجاد فضاهای تعریف نشده گشته است که این اراضی خالی و رها شده با ابعاد بزرگ و کوچک به جا مانده از احداث خیابان‌های جدید درون شهر موقعیت‌های مناسبی جهت توسعه و انجام اقدامات خلاقانه و کشف ارزش‌های پنهان بسیار در آن را به وجود آورده است. حرکت و ارتباطات سواره به نحو فزاینده‌ای بر فضای عمومی تسلط یافته و بسیاری از ارزش‌های فرهنگی نیز گمشده است. بنابراین تهدید فضاهای گمشده را می‌توان به فرصتی برای ایجاد فضای شهری سرزنده، پویا و پایدار تبدیل نمود. روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایشی و با هدف ساخت، اعتباریابی و رواسازی پرسشنامه جایگاه مشارکت مردمی در رسیدن به پایداری اجتماعی در طراحی فضاهای گمشده شهری با روش نمونه گیری تصادفی از کاربران دو فضای عمومی در دو منطقه از شهر تهران اجرا شده است. همچنین روش استدلال پژوهش حاضر از نوع استدلال استقرایی است. تحلیل پرسشنامه‌ها نیز از طریق نرم افزار SPSS انجام شده است. هدف بررسی ساماندهی دو فضای گمشده شهری و تأثیر آن‌ها بر میزان مشارکت و رضایت اهالی از آن‌ها است. بررسی و شناخت عوامل موثر بر مشارکت در حوزه پایداری اجتماعی با نظریه دو اندیشمند برجسته "راجر ترانسیک" و "یان گل" شناسایی شده است. پژوهش پیش رو قصد دارد با بررسی عوامل مؤثر در پایداری اجتماعی و با بهره گیری از پتانسیل‌های مردمی به ارتقای فضاهای گمشده شهری کمک کند.

المصادر:

آشنایی، تکتم، مصطفی زاده، مصطفی، (1392)، «بهره مندی از فضای گمشده شهری شهری در بافت تاریخی شهر یزد با بکارگیری مفهوم اوقات فراغت»، مقاله‌های اولین همایش معماری و فضاهای شهری پایدار.

پیران، پرویز، (1376)، «مبانی مفهومی و نظری مشارکت»، مؤسسة پژوهش‌های برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی، تهران.

حبیبی، سید محسن، (1378)، «مسیرهای پیاده گردشگری»، هنرهای زیبا، شماره نهم، صص43-51.

حسین زاده، سیدرضا و دیگران، (1390)، «ارزیابی پایداری زیست محیطی در نواحی شهری با استفاده از فن تصمیم گیری چند معیاره تخصیص خطی (مطالعه موردی: شهر بندر ترکمن)»، فصلنامه چشم انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)، سال ششم، شماره 16، صص31-51.

دهقان منشادی، مهدی، (1385)، «توسعه پایدار در سایه روشن‌های شهر»، انتشارات مفاخر، چاپ اول، صص 184-185.

دیکنز، پیتر، (1377)، «جامعه شناسی شهری»، ترجمه حسین بهروان، انتشارات آستان قدس رضوی، ص71.

رهنما، محمدرحیم، محمد محسن رضوی، (1391)، «بررسی تأثیر تعلق مکانی بر سرمایه اجتماعی و مشارکت در محلات شهر مشهد»، مجله هنرهای زیبا، دوره 17، شماره 2، صص 29-36.

زیاری، کرامت اله، (1380)، «توسعه ی پایدار و مسئولیت برنامه رریزان شهری در قرن قرن بیست و یکم»، مجله ی دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره160، صص371-385.

سرایی، محمدحسین، و همکاران، «ارزیابی پایداری اجتماعی محلات شهر جهرم»، فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس، سال پنجم، شماره 15، بهار 1392، صص 131-146.

سلماسی، سحر، کریمی فرد، لیلا، «تبیین معیارهای طراحی فضاهای فرهنگی با رویکرد پایداری اجتماعی و پویایی فضایی؛ مورد پژوهی: فرهنگسراهای شهر تهران»، مجله مدیریت شهری، شماره 39، تابستان 1394، صص 235-262.

سلطانی، لیلا، علی زنگی آبادی و مهین نسترن، (1390)، «برنامه ریزی شهری در جهت ارتقای هویت ایرانی-اسلامی زنان با تاکید بر نقش محله‌های شهری»، فصلنامه شهر ایرانی-اسلامی، شماره چهارم، صص 29-36.

کاکرین، آلن، (1387)، «سیاست‌های شهری: رویکردی انتقادی»، ترجمه عارف اقوامی مقدم، انتشارات آذرخش، تهران، ص 224.

موسایی، میثم، وملیحه شیانی، (1389)، «مشارکت در امور شهری الزامات آن در شهر تهران»، فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره 38، ص 247.

معماریان، علیرضا، نیازکار، نوید، (1392)، «فضای گمشده معماری در بستر فضای گمشده شهری»، فصلنامه ایران شهرساز، سال دوم، شماره پنجم، صص 48- 57.

Biart, M. (2002), ‘Social sustainability as part of the social agenda of the European community’, in Ritt, T. (Ed.): Soziale Nachhaltigkeit: Von der Umweltpolitik zur Nachhaltigkeit?, Arbeiterkammer Wien, Informationen zur Umweltpolitik 149, Wien, pp.5–10.

Colantonio, Andrea, (2008) social sustainability: linkage Research to policy and practice, Oxford Institute for sustainable Development (OISD), Oxford Brookes University, p: 3-4

Colantonio, A & Dixon, T (2009), Measuring Socially Sustainable Urban Regeneration in Europe, Oxford Institute for Sustainable Development (OISD) School of the Built Environment

Oxford Brookes University.

Newman, Oscar (1996)Creating Defensible Space, U.S. Department of Housing and Urban Development

Schubler, Peter (1996) Participation and Partnership in urban management and Infrastructure. Washington D. C: Programme by world Bank.

Sachs, I. (1999), Social sustainability and whole development: exploring the dimensions of sustainable development. In: B. Egon and J. Thomas, Editors, Sustainability and the social sciences: a cross-disciplinary approach to integrating environmental considerations into theoretical reorientation, Zed Books, London USA.

Trancik, R., (1986), "Finding Lost Space: Theory of Urban Design", New York: Van Nostrand Reinhold.    

www.region5.tehran.ir/ سایت شهرداری منطقه 5 تهران بزرگ

www.region22.tehran.ir/