تحلیلی بر نمونه‌گیری در پژوهش‌های کمّی مبتنی بر پیمایش برنامه‌ریزی شهری (مطالعة موردی: نشریة پژوهش و برنامه‌ریزی شهری در سال 1398)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

سعید امانپور ¹ (دانشیار گروه جغرافیاوبرنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز)
علیرضا رحیمی چم خانی ² (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز)

تاريخ الإرسال : 08 الإثنين , صفر, 1441 تاريخ التأكيد : 01 الأحد , شوال, 1441 تاريخ الإصدار : 05 الخميس , ربيع الأول, 1442

الکلمات المفتاحية: اعتبار, نمونه‌گیری, پژوهش کمی, تعمیم‌پذیری, فصلنامة پژوهش‌ و برنامه‌ریزی شهری,

ملخص المقالة :

نمونه‌گیری یکی از عناصر روش‌شناسی پرکاربرد در پژوهش‌های کمّی برنامه‌ریزی شهری در دهه‌های اخیر بوده است که به دلیل نقش بسزای آن در کیفیت و اعتبار پژوهش، تحلیل و ارزیابی فرایند طراحی، اجرا و گزارش آن بر اساس اصول و قواعد نظریة نمونه‌گیری ضروری و حائز اهمیت به نظر می‌رسد. در این راستا، پژوهش حاضر با انتخاب مقالات پیمایشی مبتنی بر نمونه‌گیری کمّی منتشر شده در شماره‌های 36 و 37 نشریة پژوهش و برنامه‌ریزی شهری در سال 1398 به عنوان نمونة موردی، به روش کیفی و تحلیل محتوا به ارزیابی گزارش روش نمونه‌گیری آن‌ها پرداخته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که از مجموع مقالات مورد بررسی، نحوه توضیح و گزارش معیارهای «ذکر تعداد نمونه» با گزارش 100 درصدی (80 درصد گزارش دقیق و کامل و 20 درصد گزارش ناقص و مبهم)»، «تعریف جامعة آماری» با 90 درصد گزارش (40 درصد گزارش دقیق و کامل و و 50 درصد گزارش ناقص)، «روش محاسبة حجم نمونه» با 80 درصد گزارش (50 درصد گزارش دقیق و کامل و 30 درصد گزارش ناقص در وضعیت خوب و یا نسبتاً قابل قبولی بوده است؛ ولی معیارهای«چارچوب نمونه‌گیری (با 100 درصد عدم گزارش)»، «روش نمونه‌گیری (40 درصد عدم گزارش و 60 درصد گزارش ناقص، مبهم و یا اشتباه)»، «تعیین شیوة دسترسی به اعضای نمونه (80 درصد عدم گزارش)» در وضعیت بدتری قرار داشته‌اند. درنهایت، به طور کلی نحوة گزارش روش و فرایند نمونه‌گیری در 50 درصد آن‌ها «ناقص و مبهم»، 10 درصد «ناقص و اشتباه» و 40 درصد «ناقص، مبهم و اشتباه» بوده است و هیچ‌کدام از آن‌ها دارای گزارش کامل و درستی از روش‌شناسی نمونه‌گیری - در همة معیارها به‌صورت یکجا - نبوده‌اند. بنابراین نبود الگوی علمی مشخص و منظم در زمینة گزارش روش‌ نمونه‌گیری بر اساس اصول و قواعد نظریة نمونه‌گیری در پژوهش‌های مورد بررسی و وجود کوتاهی و قصور در زمینة برخی معیارها در برخی مقالات، کیفیت علمی آن‌ها را از لحاظ هنجارها و کارکردهای تکرارپذیری، اعتبارپذیری، پایایی و تعمیم‌پذیری روش پژوهش علمی تحت تأثیر قرار می‌دهد. این امر، توجه جدی اعضای جامعة علمی حوزة برنامه‌ریزی شهری را به مسألة روش‌شناسی نمونه‌گیری در فرایند آموزش، پژوهش، ارزیابی و انتشار تحقیقات علمی طلب می‌کند.

المصادر:

1. Abedi, A., Shavakhi, A.R.. (2010), The Comparison Between Quantitative and Qualitative Research in Behavioral Science, Rahbord, 19(54): 153-168.


2. Afshari, M., Mahram, B., Noughani, M. (2013). Studying and identifying indicators to evaluate the quality of scientific research papers in the field of humanities, science-based norms theory Merton, Journal of Science & Technology Policy, 6(1): 49-66.


3. Arab Mzar A., Hosseini Nejad S.M. (2006). Selectivity Bias in Standard of Living Studies, Economic Resarch Review, Vol. 5, No. 4 (19): 81-113.


4. Arzaghi, A., Aminpoor, A., Toghyani, S. (2019). Measuring and Evaluating the Effects of Green Spaces on the Sustainability of Residents' Lifestyles in Residential Complexes (Case: One and Six Shiraz Regions). Quarterly Research and Urban Planning, 10(37): 171-181.


5. Asefzadeh, S. (2005). Critical analysis of studies in medical science. Research in Medicine, 29(3): 195-201.


6. Attia, A. (2005). Bias in RCTs: confounders, selection bias and allocation concealment, Evidence-based medicine, 10(3): 258-261.


7. Badiee, L., ezatpanah, B., soltani, A. (2019). Explain and analyze the development of urban sustainability based on environmental components: case study of Sanandaj city. Quarterly Research and Urban Planning, 10(36): 75-86.


8. Baker, T. (2000). Doing Social research, Translated by Hooshang Nayebi, fourth edition, Ney Publications, Tehran.


9. Barjak, F. (2006). Research productivity in the internet era, Scienometrics, 68: 343-360.


10. Battaglia, Michael P. (2011).  Nonprobability Sampling. Encyclopedia of Survey Research Methods. SAGE Publication, New York.


11. Berk, Richard A. (1983). An Introduction to sample selection Bias in sociological data, American Sociological Review, vol 48: 386-398.


12. Blaikie, N. W.H. (2000) Designing social research, Translated by Hassan Chavoshian, Third edition, Ney Publications, Tehran.


13. Colton, G. (2013). How do we sample? Introduction to Survey Sampling, Translated by Behrouz Granpaye, Ney publications, Tehran.


14. Cuddeback, G., Wilson, El., Orme, John G., Combs-Orme, T. (2004): Detecting and Statistically Correcting Sample Selection Bias, Journal of Social Service Research, Vol. 30(3), 19-33.


15. Delavar, A. (2004). Theoretical and practical research in the humanities and social sciences, Third edition, Roshd Publication, Tehran.


16. Delavar, A. (2012). Research method in psychology and educational science, Thirty-Sixth published, Fourth Edition, Nashr Virayesh nstitute, Tehran.


17. Evans, K.M. (1982). Introduction to Research Methods in Education,Translated by Mohammad Ali Farjad, Elham Publications, Tehran.


18. Finch, S., Gordan, L. (2013). Random sampling- A guide for teachers – Years 11 and 12; Probability and statistics: Module 23, Published by Education Services Australia.


19. Ghorbanpour, M., Molavi, M., Zali, N. (2019). Analyzing the Economic Criteria of Urban Sustainable Tourism (Case Study: Zarjub River of Rasht). Quarterly Research and Urban Planning, 10(37): 129-140.


20. Hafez Nia, M. (2004). An introduction to the research methodology in humanities, SAMT Publication, Tehran,


21. Haghpanah, Y., Rafieian, M., kamyabi, S., arghan, A. (2019). Defining the role of the urban land management pattern based on the development of the physical and spatial development of metropolises Case study: Region 12, Tehran Metropolitan. Quarterly Research and Urban Planning, 10(37): 67-82.


22. Hassanzadeh, R. (2004). Research method for behavioral sciences (A Practice guide for Research), Savalane Publication, Tehran.


23. Heidarzadeh, E., Behzadfar, M. (2019). The Impact of Population Density on Urban Quality of Life Indicators, Case Study: District 3 of Tehran. Quarterly Research and Urban Planning, 10(37): 1-12.


24. ILO (2004). Consumer price index manual; Theory and practice, Publications of the International Labor Office, First published (2004), www.ilo.org/publns


25. Khatibian, M., Abed Saeidi, Zh., Ashtari,I. (2007). Sampling in Quantitative Research, Quarterly faculty of Nursing & Midwifery, 16(56): 53-60.


26. Kish, L. (1965). Survey Sampling, New York: John Wiley and Sons Inc.


27. Kousha, K., Sadeghiani, J., Haidari, M.S., Zainali Kermani, A. (2010). A Study on the Rate of Articles Derived from PhD Dissertations in University of Tehran (2001-2005), Journal of Academic Librarianship and Information Research, 44(2): 45-69.


28. Levy, Paul S., lemeshow, S. (2004). Sampling of populations: methods and applications, Translated by Giti Mokhtari, Institute of Statistics publications, Tehran.


29. Malkomian, L., Shirani, P. (1985). the application sampling methods in the social sciences, Kalama publications.


30. Mardani, A.H., Nikkar. M. (2009). Self-citation of Faculty Members in University of Tehran in Journals. Research on Information Science & Public Libraries, 15 (3) :149-167


31. Mills, Harriet L, Johnson, Samuel, Hickman, Matthew, Jones, Nick S. & Colijn, Caroline (2014). Errors in reported degrees and respondent driven sampling: Implications for bias, Drug and Alcohol Dependence 142(2014) 120 – 6.


32. Miralaei, S., mohamadi, M., SAMETI, M. (2019). Housing choice, based on demographic characteristics of households, using discrete choice experiment method, in Isfahan city. Quarterly Research and Urban Planning, 10(37): 97-112.


33. Moradian, O., rakhshandehroo, M., abdolahzade fard, A. (2019). The role of urban parks in the social sustainability of cities, case study Azadi Park, Shiraz. Quarterly Research and Urban Planning, 10(37): 113-128.


34. Morgan, R.D. (1975). Introduction to Sampling Methods, Translation by Kamran Sepehri, Farous Publications.


35. Moser, S.K., Colton, J. (1989). Research Methodology, Translation by Kazem Izadi, Keyhan Publications.


36. Mousavi, Y., Zaer Sabet, F. (2011). A sociological survey about humanity and structural obstacles of the growth of applied social researches in Iran, 2010-2011, 3(2): 7-34.


37. Naderi, E., Seif Naraghi, M. (1985). Research Methods in Human Sciences (With an emphasis on Education), Badr publications.


38. Omurcheartaigh, C., Wong, S. T. (181). The impact of sampling theory on survey practice: a review, Bulletin of the International Statistical Institute, 49(1): 465-493.


39. PourAhmad, A., ziari, K., Abdali, Y., Sadeghi, A. (2019). Analysis of resiliency criteria in urban worn out texture of Tehran 10 municipality against earthquake with emphasis on physical resilience. Quarterly Research and Urban Planning, 10(36): 1-21.


40. Raj, D., The design sample surveys, Translated by Abolghasem Bzrgnya and Seyed Mojtaba Hoseyniyon, first volume.


41. Safaei Pour, M., Rahimi Chamkhani. A.R. (2018). Critical Analysis of Sampling Designs in Human Geography Research by Focusing on Selection Bias in Probability Samples. Geographical research, 32 (4): 47-68. URL: http://georesearch.ir/article-1-365-en.html.


42. Saraei, H. (2003). Introduction to survey sampling, samt publication, Tehran.


43. Saroukhani, B. (2009). Research methods in social science, vol. 1: Principles & Foundations, Publications Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran.


44. shamsoddini, A., nasibi, S. (2019). The study of urban furniture layout on the urban area's vitality (case study: the whole area of Shiraz). Quarterly Research and Urban Planning, 10(37): 83-96.


45. Tabatabaee, S.H.R., Fazalzadeh, O. (2009). Assessing the Principle of Scientific Writing in Published Articles in Shiraz University of Medical Sciences, Iranian Journal of Epidemiology, 5(2): 28-34.


46. Tajdari, A.R. (2010). Selection and Measurement Bias in Estimates of Hidden Populations Size: The Case of Drug Use Researches in Iran, Social Development and welfare Planning, 1(1): 181-196.


47. tamimdari, A. (2010). The Requirement of Developing Research Methods in Persian Literature. Literary Text Research, 14(44): 43-61. doi: 10.22054/ltr.2010.6499


48. Zarin kaviyani, A., Kalantari, M., Meshkini, A., piry, I. (2019). Structural analysis of barriers to community-based Enabling in informal settlements (Case study: Ban Barze neighborhood in Ilam city). Quarterly Research and Urban Planning, 10(36): 22-32.