تحلیل تطبیقی شاخص های مسکن پایدار در بافت قدیمی و نوساز شهری (مورد مطالعه: بافت محله های اتابک و پونک تهران)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

زهزه فنی ¹ , لطفعلی کوزه گر ² , علی سامانی مجد ³

1 - دانشیارگروه جغرافیای انسانی و آمایش دانشگاه شهید بهشتی تهران
2 - استادیار گروه جغرافیای انسانی و آمایش دانشگاه شهید بهشتی تهران
3 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید بهشتی

تاريخ الإرسال : 17 الجمعة , رمضان, 1439 تاريخ التأكيد : 05 الأربعاء , محرم, 1441 تاريخ الإصدار : 05 الخميس , ربيع الأول, 1442

الکلمات المفتاحية: توسعه پایدار, شهر تهران, محلات شهری, مسکن شهری,

ملخص المقالة :

         مسکن پایدار به عنوان زیر مجموعه­ای از شاخص­های توسعه شهری پایدار از عوامل مهم و تأثیرگذار در کیفیت زندگی شهروندان است، مسکن پایدار دارای ویژگی­های آسایش مناسب، فضای مناسب، عوامل بهداشتی مناسب، مکان مناسب و قابلت دسترسی است. این درحالی است که در کشور ما شکل­گیری محلات شهری در دوره­های مختلف محیط­های مسکونی متفاوتی را بوجود آورده است. ضرورت ایجاب می­نماید پایداری این محیط­ها به لحاظ شاخص­های مسکن پایدار مورد پایش و ارزیابی قرار گیرد تا برنامه­های آتی حوزه مسکن جهت­گیری مناسبی را دنبال نماید. این پرسش مطرح می­شود که شاخص­های مسکن شهری پایدار در محلات قدیمی و نوساز در چه وضعیتی قرار دارند؟ مطالعه موردی شهر تهران و جامعه آماری سرپرستان خانوار دربافت نوساز محله پونک و بافت قدیمی محله اتابک می­باشند. روش تحقیق پیمایشی (توصیفی-تحلیلی) است و در جمع­آوری داده­ها و اطلاعات از روش کتابخانه­ای و میدانی استفاده شده است. نتایج حاصل نشان می­دهد میانگین شاخص دسترسی به مراکز خرید 46.6 و میزان رعایت بهداشت در واحد مسکونی با میانگین67.7 و شاخص برخورداری از تجهیزات سرمایشی و گرمایشی با میانگین53.4 از ملاک­های برتری بافت نوساز محله پونک به نسبت محله اتابک است. گرچه به طور نسبی محله پونک نسبت به محله اتابک در شرایطی بهتر و مساعدتری قرار دارد اما اختلاف دو محله از نظر متغیرهای مورد بررسی تفاوت چندانی نشان نمی­دهد. نتایج حاصل از آزمون­های یومن وایتنی و کای دو بیانگر شدت اختلاف و سطح معناداری دو محله در مقایسه با هم هستند. به لحاظ داشتن شاخص­های مسکن پایدار شهری در هر دو محله از وضعیت مطلوبی برخوردار نیستند و میانگین­های حاصل از آزمون کای دو کمتر از حد متوسط عدد 3 بوده، که با استانداردهای پایداری مطابقت ندارد و باعث شکل­گیری محیط­های مسکونی ناپایدار شده است. بر این اساس بافت­های نوساز و قدیم شهری، الگوها و الویت های متفاوتی از برنامه‌ریزی مسکن بر اساس نیازسنجی‌ها و تاکید بر وجوه اجتماعی، اقتصادی و کالبدی با تاکید بر عدالت اجتماعی و فضایی را طلب می کنند.

المصادر:

1. Asayesh, Hossein (1996): "Measuring the Quality of Life, Journal of Housing and the Islamic Revolution", Third Year, No. Seventy-six, Tehran, pp. 20-1.


2. Aslihan. K &Khaled El-Rayes(2015): OPTIMIZING TRADEOFFS AMONG HOUSING SUSTAINABILITY OBJECTIVES , AUTOMATION IN CONSTRUCTION, 12,PP:83-94


3. Bazi, Khodarahm-Kiani, Akbar-Razi, Amir (2010): "Investigation and Analysis of Sustainable Housing Development Planning - A Case Study of Haji Abad City of Fars Province", Zagros Landscape Geography Journal, Second Year, No. 3, Brojard, p. 47 -31.


4. Cornin,v and Guthrie,p(2011):COMMUNITY-LED RESETTLEMENT:FROM A FLOOD AFFECTED SLUM TO A NEW SOCIETY IN PUNE,INDIA”Environmental Hazards.10,PP:310-326.


5. Edwards, Brian ؛ Torrent, David (2014), Sustainable Housing (Principles and Practice), Today's Managers Publishing, Translated by: Mahmood Shourche, First Edition, Tehran,


6. Hafeznia, Mohammad Reza (2009); Introduction to Research in Humanities, Publications of University Humanities Textbooks (Samt), Tehran.


7. Clunder, G.(2005): Sustainable Solutions for Dutch Housing: Reducing the Environmental Impacts of New and Existing Houses, TU Delft, Delft University of Technology.


8. Latifi, Gholamreza ؛ Sheikhi, Mohammad ,IsaLu, Shahabaddin (2016): "Investigation and Analysis of Urban Housing Indicators to Determine Housing Planning Priorities, Tehran City Study", Journal of Sustainable Architecture and Urban Development, Fourth Year , No. 1, Tehran, pp. 74-57.


9. Mahmoodi, Mohammad Mehdi (2012), Housing Development in harmony with Sustainable Development, Tehran University Press Institute, Second Edition, Tehran.


10. National Statistics Portal, Website (www.amar.org.ir).


11. Nourmohammadi, Asma (1397): "Presentation of the Model of Sustainable Housing", National Conference on Fundamental Research in Civil, Architecture and Urban Planning, Higher Education Institute, Tehran.


12. Talai, Avideh (2011): "Sustainable Native Housing and its Design Principles" First Regional Conference on Civil and Architecture. Sama Technical School, Amol.


13. Tao Yu, Geoffrey Qiping Shen, , Qian Shi, , Helen Wei Zheng, Ge Wang,., Kexi Xu(2012), Evaluating Social Sustainability of Urban Housing Demolition in Shanghai, China,journal clear production.


14. Un Habitat(2012), Sustainable Housing for Sustainable Cities, A policy Framework For Developing Contries.


15. Official Website of Tehran Municipality (www.Tehran.ir).


16. Emma. M, Kieran S, Vida M (2013):AN ASSESSMENT OF SUSTAINABLE HOUSING AFFORDABILITY USING A MULTIPLE CRITERIA DECISION MAKING METHOD .9,PP:270-279.


17. Rabiei Far, Valiollah; Haghighat Naeini, Gholamreza ؛ Gharayi, Fariba (2012): "Evaluation of the Physical Dimensions of Housing with Sustainable Urban Development Approach, Case Study: Karaj District 8" Pp. 321-307.