شناسایی و ارزیابی پیشران‌های شگفت‌انگیز در تاب‌آوری کالبدی کاربری‌های شهری با رویکرد پدافند غیرعامل (مورد پژوهی: ناحیه یک شهر یاسوج)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

حسن نوروزی ¹ , سید سلیمان محمدی دوست ² , حسین حسینی خواه ³ , محمد علی خانی زاده ⁴

1 - دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران
2 - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، کارشناس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کهگیلویه و بویراحمد،ایران
3 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه اصفهان، اصفهان،ایران
4 - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، گروه شهرسازی، موسسه آموزش عالی آپادانا، شیراز، ایران.

تاريخ الإرسال : 13 الخميس , ذو القعدة, 1439 تاريخ التأكيد : 13 الأربعاء , رجب, 1440 تاريخ الإصدار : 16 الأحد , شعبان, 1440

الکلمات المفتاحية: آسیب پذیری, پدافند غیر عامل, رویکرد آینده پژوهی, ناحیه یک شهر یاسوج,

ملخص المقالة :

        هدف پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی میزان آسیب پذیری کاربری های ناحیه یک شهر یاسوج در برابر بحران­های احتمالی از منظر پدافند غیرعامل  و شناسایی پیشران های شگفت­انگیز در کاهش خسارات جانی و مالی ناشی از بحران های انسانی می­باشد. در این راستا جهت تجزیه و تحلیل داده­ها و اطلاعات پژوهش، از نرم­افزار تحلیلگر فضایی ARC GIS  ، Auto CAD و نرم­افزار آینده پژوهی MICMAC و مدل های آماری تحلیل اثرات متقاطع و IHWP  استفاده گردیده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می­دهد، در مجموع 89/5 درصد از کاربری­ها با میزان 118893 مترمربع و وزن (151/0 – 099/0) دارای درجه آسیب پذیری بسیار کم، 35/25 درصد از کاربری ها با وزن (179/0-151/0) دارای آسیب پذیری کم، 94/28 درصد از کاربری­ها با مقدار مساحت (551018 متر مربع) و با اوزان (235/0-204/0) دارای درجه آسیب پذیری زیاد، 36/9 درصد از کاربری ها با مساحت (131314 متر مربع) داری درجه آسیب پذیری بسیار زیادی هستند. و به طور کلی نزدیک به 40 درصد از کاربری ها در برابر شاخص­های آسیب پذیری پدافند غیرعامل و بحران­های انسانی، آسیب­پذیر هستند. همچنین یافته­های پژوهش نشان داد که پیشران­های هدف عبارتند از؛ مصالح ضعیف ابنیه و کیفیت پایان ابنیه، عدم استفاده از متخصصان و نخبگان درحوزه­ی مدیریت شهر، عدم توجه به اصول پدافند غیر عامل درساخت و طراحی ساختمان ها، نبود ساختمان­های امن و پناهگاه­های مناسب در شهر و عدم توجه به مسئله پدافند غیرعامل در طرح­ها و برنامه­ریزی های شهری جزء متغیرهای ورودی بوده و بیشترین شدت خالص تأثیرگذاری را دارند. همچنین پیشران مصالح ضعیف ابنیه و کیفیت پایان ابنیه با خالص اثرگذاری 25/0درصد، دارای بیشترین شدت اثرگذاری مستقیم و تراکم بالای جمعیتی و ساختمانی با خالص اثرگذاری غیرمستقیم 20/0 درصد، دارای بیشترین شدت اثرگذاری غیرمستقیم هستند.

المصادر:

منابعومآخذ:

1. احمرلوئی، محمد حسین (1390)، پدافند غیر عامل در جنگ های نوین ش.م.ه، دانشکده فارابی، جلد اول، چاپ اول، تهران.


2. امینی و همکاران (1390)، ارزیابی ساختار شهر لنگرود جهت برنامه ریزی پدافند غیرعامل، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، جلد 15، شماره 18.


3. آیسان، یاسمین، دیویس، یان(1382)، معماری و برنامه ریزی بازسازی، ترجمه علی رضا فلاحی، انتشارات شهید بهشتی، تهران.


4. پریزادی، طاهر و حسن حسینی امینی(1389)، مفاهیم بنیادین در پدافند غیر عامل با تأکید بر شهر و ناحیه، مؤسسه اندیشه کهن پرداز، جلد اول، چاپ اول، تهران.


5. حاتمی نژاد، حسن و اشرف عظیم زاده ایرانی(1395)، ساماندهی محلات شهری بر مبنای الزامات پدافند غیرعامل(مطالعه موردی: محله ناحیه ی شش منطقه دو شهر تهران)، فصلنامه اطلاعات جغرافیایی، دور 24 ، شماره 96.


6. خزایی، سعید(1388)، دیده بانی و مفاهیم، دیده انی و مفاهیم، روشها و پایگاهها، مؤسسه آموزشی تحقیقاتی ودجا، تهران


7. داعی نژاد فرامرز و امین زاده، بهناز(1385)، اصول و رهنمودهای طراحی و تجهیز فضای باز مجموعه های مسکونی به منظور پدافند غیرعامل، تهران، مرکز تحقیقات و مسکن .


8. دهخدا، علی اکبر(1351)، «لغت نامه دهخدا»، جلد چهارم، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.


9. رهنمایی، محمد تقی، پور موسوی، سید موسی(1385)، بررسی ناپایداری امنیتی شهروندان براساس شاخصه های توسعه پایدار شهری، فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی، شماره 57 ، تهران.


10. زارع، اصغر(1387)، استراتژی آمادگی دفاع غیرعامل در کتاب دیدگاه های نظری پدافند غیرعامل، تهران، انتشارات عباسی.


11. زیاری، کرامت الله(1387)، برنامه ریزی شهرهای جدید، انتشارات سمت، تهران.


12. سنگ سفیدی، ابراهیم(1394)، آسیب پذیری شبکه حمل و نقل شهری ناشی از موشکباران با استفاده GIS، از پژوهشکده شهرسازی و معماری دفاعی؛ دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران.


13. عامل (نمونه موردی: شهر آمل)، فصلنامه مطالعات برنامه ریزی شهری، سال سوم، شماره ی نهم.


14. عندلیب، علیرض(1380)، آمایش مناطق مرزی، رساله دکتری، رشته شهرسازی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، تهران.


15. فردرو، محسن(1387)، استراتژی آمادگی دفاع غیر عامل در کتاب دیدگاه های نظری پدافند غیرعامل، انتشارات عباسی، تهران.


16. کاظمی، شهربانو و نازنین تبریزی(1394)، ارزیابی ایمنی فضای شهری با تأکید بر شاخصهای پدافند غیر


17. کامران، امینی و حسینی امینی، حسن وحسن، داود(1391)، کاربرد پدافند غیرعامل در برنامه ریزی مسکن شهری، مجله مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه ای، سال چهارم، شماره پانزدهم.


18. کامران، حسن، حسینی امینی، حسن، پریزادی، طاهر(1391)، تحلیل ساختارهای شهر شهریار و راهبردهای پدافند غیر عامل، فصلنامه جغرافیا، شماره 30، تهران.


19. محمد مهدی، عزیزی و مهدی برنافر(1391)، فرایند مطلوب برنامه ریزی شهری در حمله های هوایی از دیدگاه پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: ناحیه یک منطقه پانزده تهران)، فصلنامه مطالعات شهری، دوره 1، شماره 1، صص 9-22.


20. مدیری، مهدی (1390)، الزامات مکان یابی تأسیسات شهری و ارائه الگوی بهینه از دیدگاه پدافند غیرعامل، رساله دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.


21. مدیریت بازرسی سازمان صنایع دفاع(1386)، کلیاتی پیرامون پدافند غیرعامل، چاپ اول.


22. هیراسکار، جی.کی(1898)، درآمدی بر برنامه ریزی شهری، ترجمه محمد سلیمانی و احمد رضا یگانی فرد، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد دانشگاه تربیت معلم تهران، چاپ اول، تهران.


23. Andrea, V., Paolo, F,. & Giovanni, C. (2014). Earthquake-induced rockfall hazard zoning. Engineering Geology, 182(20), 213–225.


24. Bonyad Tose Farda., (2005). Technology foresight methods, Tehran, Bonyad Tose Publishers. [In Persian].


25. Brain Boudreaux,(2001)." Exploring a Multi stage model of crisis management:utilities , hurricanes,and contingency"Journalism and communications.


26. Branscomb, L(2006), Sustainable cities: Safety and security, journal of Technology in Society, 28(5): 2-6. 14.


27. Brent, R(2003),  Tourism Disaster Planning and Management: Response and Recovery to Reduction and Readiness. Journal of tourism management 10(2): 1130. 12.Brandon, P. 2011. Extreme Management in Disaster Recovery, journal of Procedia Engineering, 14(2): 1-20. 13.


28. Coaffee, J(2009), Terrorism, Risk and Global city. Birmingham University Press: Birmingham,


29. eckert , Ur enta, & equip morse, parent ( 2008 ), optimal design under uncertainly of a passive defence structure against snow avalanches: from a general bayesian framework to a simple analytical model, nat-hazard-earthsyst- sci , 1067-1081.


30. ennings .B, Stadler .R. )2015(. Resource management in clouds: survey and research challenges. J Network Syst Manage;23(3):567–619.


31. Heidari,AmirHoushang. )2012(. A Framework for interaction of Foreign Policy and S&T Technology. International Workshop on S&T Diplomacy for Developing Countries, Iran.Tehran. 13-16.


32. Jarvenpaa, S. T. )2013(. How Finnair socialized customers for service co-creation
    with social media. MIS Quarterly Executive, 12 (3), 125–136.


33. Sharma, kumar ( 2003 ) , The Social Organization Of Urban Space : a case study of chanderi, a small town in central india, Sage Puplications, 405-427.


34. zhou, W. (2011). Emergency Management of Urban Major Hazards Based on Information Synergy, Journal of Procedia.