اولویت‌بندی شاخص‌ها در فرایند هوشمندسازی شهرها (مطالعه‌ی موردی: شهر کرمان)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مرضیه افضلی ¹ (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران)
مهدی مدیری ² (دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه جغرافیا، تهران، ایران (نویسنده مسئول))
رحمت الله فرهودی ³ (استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه جغرافیا، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 24 الثلاثاء , رجب, 1439 تاريخ التأكيد : 30 الخميس , صفر, 1440 تاريخ الإصدار : 15 الإثنين , جمادى الأولى, 1440

الکلمات المفتاحية: شهر کرمان, شاخص های شهر هوشمند, اولویت بندی شاخص ها, هوشمندسازی, آزمون فریدمن,

ملخص المقالة :

فرآیند هوشمند سازی در شهرهای دنیا شامل ایجاد شهرهای جدید و هوشمند کردن شهرهای موجود است. شهر هوشمند دارای شش مؤلفه‌ی اقتصاد، مردم، حکمرانی، محیط زیست، پویایی و زندگی هوشمند است. مجموع این مؤلفه­ها دارای 33 معیار و مجموع معیارها دارای 74 شاخص است. به استناد پروژه­های هوشمندسازی شهرهای دنیا، کمتر شهری را می­توان یافت که به یکباره و یکجا شرایط هر شش مؤلفه از شهر هوشمند را دارا باشد؛ لذا اولویت­بندیِ شاخص­های هوشمندسازی مذکور در فرایند هوشمندسازی شهر کرمان از نگاه کارشناسان خبره‌ی این حوزه، مسأله‌ی اصلی این تحقیق است که از نوع تحلیلی- توصیفی بوده، تحلیل­های آن ترکیبی از تحلیل­های کیفی و کمّی است. اطلاعات به دست آمده به ترتیب از طریق فرآیند سه مرحله­ایِ عملیات کتابخانه­ای- اسنادی، مصاحبه‌ی هدفمند اوّل و مصاحبه‌ی هدفمند دوم به روش فوکوس گروپ صورت گرفت و نتایج مصاحبه‌ی دوم با استفاده از آزمون رتبه­بندی فریدمن تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد رتبه­های 1 تا 4 مربوط به شاخص نرخ فقر و شاخص میزان آمادگی در برابر فقر (هر دو زیر مجموعه‌ی مؤلفه‌ی زندگی هوشمند)؛ شاخص میزان اشتغال و شاخص نرخ بیکاری (هر دو زیرمجموعه‌ی مؤلفه‌ی اقتصاد هوشمند) است. این چهار شاخص، همگی دارای ضریب فریدمن 15/63 و انحراف معیار نزدیک به صفر بوده­اند. این وضعیت نشان می­دهد مسائل اقتصادی و معیشتی مردم باعث شده تا اولویت­های اصلی هوشمندسازی شهر کرمان از نگاه کارشناسان خبره‌ی حوزه­های مرتبط با هوشمندسازی کرمان بر این شاخص­ها متمرکز شود و این همان واقعیتی است که در هوشمندسازی شهرهای جهان سوم خصوصاً در شهر مورد مطالعه باید در نظر گرفته شود. این در حالی است که شاخص میزان اهمیت و فعالیت­های سیاسی شهروندان و شاخص اهمیت سیاست برای ساکنان (هر دو با ضریب فریدمن 68/6 و انحراف معیار 51/0)، شاخص تعداد رایانه­های شخصی (با ضریب فریدمن 9/5 و انحراف معیار 51/0) و شاخص میزان ساعت آفتابی (با ضریب فریدمن 25/5 و انحراف معیار 489/0) به ترتیب در اولویت­های پایانیِ 71 تا 74 قرار گرفتند.

المصادر:

1. احدنژاد، محسن؛ حاضری، صفیه؛ مشکینی، ابوالفضل؛ پیری، عیسی؛ (1397). شناسایی عوامل کلیدی مؤثر برشکوفایی شهری با رویکرد آینده­نگاری (مطالعه‌ی موردی: کلانشهر تبریز). نشریه‌ی پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال 9، شماره‌ی 32، صص 30-15.


2. امامقلی، مصطفی؛ هدایت، هما؛ (1396). تدوین راهبردهای دستیابی به شهر هوشمند در فضای کلانشهری با استفاده از روش SWOT-AHP (مطالعه‌ی موردی: منطقه‌ی 12 شهرداری تهران). مجله‌ی نخبگان علوم و مهندسی، جلد 2، شماره‌ی 3، صص 280-272.


3. روستایی، شهریور؛ پورمحمدی، محمدرضا؛ قنبری، حکیمه؛ (1396). بررسی نقش ساختاری حکمروایی خوب شهری در ایجاد شهرهای هوشمند (نمونه‌ی مورد مطالعه: شهرداری تبریز). نشریه‌ی پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال 8، شماره‌ی 31، صص 146-123.


4. فلاح، مسعود؛ استقلال، احمد؛ (1393). مروری بر مفاهیم، شاخص ها و معیارهای شهر هوشمند. فصلنامه‌ی شهر هوشمند، سال 1، شماره‌ی 1، صص 10-1.


5. قیسوندی، حمید؛ قیسوندی، آرمان؛ قیسوندی، کیهان؛ (1390). شهر هوشمند، تکوین انقلاب شهری نوین. نخستین همایش ملّی آرمان شهر ایران.


6. یوسفی قلعه­سلیمی، نیلوفر؛ (2016). امکان سنجی اجرای شهر هوشمند (مطالعه‌ی موردی: منطقه‌ی 5 شهرداری اصفهان)، کنفرانس بین­المللی مهندسی عمران، معماری و CityScape، ترکیه: دانشگاه استانبول.
   
   
   1. 7.      Adegboyega, Ojo., Edward,Curry,, Tomasz, Janowski., (2014). Designing next generation smart cuty initiatives-harnessing findings and lesson from a study of ten smart city programs. Insight Centre for Data Analytics, National University of Ireland, Galway.
   
   
   2. 8.      AL-Hader, Mahmoud., Rodzi, Ahmad., (2009). The smart city Infrastructure Development and Monitoring. Theoretical and Empirical Researches in Urban Management, Vol.4, No.2 (11), pp.87-94.
   
   
   3. 9.      Bakıcı, T., Almirall, E., Wareham, J., (2012). A Smart City initiative: The case of Barcelona. Journal of the Knowledge Economy, No.2(1), pp.1–14.
   
   
   4. 10.  Bătăgan, L., (2011). Smart cities and sustainability models. Informatică Economică, No.15(3), pp.80–87.
   
   
   5. 11.  Batty, M., Axhausen, K.W., Giannotti, F., Pozdnoukhov, A., Bazzani, A., Wachowicz, M., Ouzounis, G. Portugali, Y., (2012). Smart cities of the future. European Physical Journal Special Topics, Vol.214, No.1.
   
   
   6. 12.  Bhavan, Manak., Shah.Zafar.Marg, Bahadur., (2016). Draft Indian standard, smart cities indicators lCS 13.020.20. Bureau of Indian Standards. Smart Cities Sectional Committee, Last Date for Comments: CED 59 (10000) WC.
   
   
   7. 13.  Boulton, A., Brunn, S.D., Devriendt, L., (2011). Cyberinfrastructures and smart world cities: Physical, human, and soft infrastructures. International Handbook of Globalization and World Cities. In Taylor, P., Derudder, B., Hoyler, M., & Witlox, F. (Eds).
   
   
   8. 14.  Chen, T.M., (2010). Smart grids, smart cities need better networks [Editor's note]. IEEE Network, No.24(2), pp.2–3.
   
   
   9. 15.  Dirks, S., Gurdgiev, C., Keeling, M., (2010). Smarter cities for smarter growth: How cities can optimize their systems for the talent-based economy. IBM Global Business Services, Somers, NY. Available at: http://papers.ssrn.com/sol3/ papers.cfm? abstract_id=2001907 (visited 25 July 2013).
   
   
   10. 16.  Eger, J.M., (2009). Smart growth, smart cities, and the crisis at the pump a worldwide phenomenon. I-Ways, No.32(1), pp.47–53.
   
   
   11. 17.  Gartner., (2011). The Gartner blog network. Available at: http://www.gartner.com/technology/home.jsp.
   
   
   12. 18.  GhaffarianHoseini, A., Dahlan, N., Berardi, U., GhaffarianHoseini, A., Makaremi, N., (2013). Sustainable energy performances of green buildings: A reviewof current theories, implementations and challenges. Renewable & Sustainable Energy Reviews, No.25, pp.1–17.
   
   
   13. 19.  Giffinger, R., HGudrun, H., (2010). Smart cities ranking: An effective instrument for the positioning of cities. Architecture, City and Environment, Vol.4, No.12, pp.7–25.
   
   
   14. 20.  Giffinger, R., Pichler-Milanovic, N., (2007). Smart cties: ranking of European.
   
   
   15. 21.  Hollands, R.G., (2008). Will the real smart city please stand up? Journal of City. No.12(3), pp.303-320.
   
   
   16. 22.  José.Luis.Alfaro, Navarro., Víctor.Raúl.López, Ruiz., Domingo.Nevado, Peña., (2016). The effect of ICT use and capability on knowledge-based cities. Journal of Cities, No.60, pp.272–280.
   
   
   17. 23.  Juan, Gabriel., Cegarra, Navarro., José, Rodrigo., Córdoba, Pachón., Jos, Luis.,  Moreno, Cegarra., (2012). E-government and citizen's engagement with local affairs through ewebsites: The case of Spanish municipalities. International Journal of Information Management, Vol.32, Issue.5, pp.469–478.
   
   
   18. 24.  Klein, C., Kaefer, G., (2008). From smart homes to smart cities: Opportunities and challenges from an industrial perspective. In S. Balandin, D. Moltchanov, & Y. Koucheryavy (Eds.), Next generation teletraffic and wired/wireless advanced networking. 1st Russian conference on smart. Berlin Heidelberg, NewYork: Springer. pp.260–261.
   
   
   19. 25.  Komninos, N., (2011). Intelligent cities: variable geometries of spatial intelligence.Intelligent Buildings International, No.3(3), pp.172–188.
   
   
   20. 26.  Komninos, N., Pallot, M., Schaffers, H., (2013). Smart cities and the future internet in Europe. Journal of the Knowledge Economy, No.4(2), pp.119–134.
   
   
   21. 27.  Lombardi, P., Giordano, S., Farouh, H., Yousef, W., (2012). Modelling the smart city performance. Innovation. The European Journal of Social Science Research, No.25(2), pp.137–149.
   
   
   22. 28.  Manville, Catriona., Cochrance, Gavin., Cave, Jonathan., Millard, Jeremy., Pederson, Jimmy.Kevin., Thaarup, Rasmus.Kåre., Liebe, Andrea., Wissner, Matthias., Massink, Roel., Kotterink, Bas., (2014). Mapping Smart Cities in the EU. Directorate General for Internal Policies (Policy Department A: Economic and Scientific Policy), European Parliament. Equested by the European Parliament's Committee on Industry, Research and Energy.
   
   
   23. 29.  Monzon, A., (2015). Smart cities concept and challenges: Bases for the assessment of smart city projects. 4^th international conference on smart cities and green ICT systems, Switzerland: Springer International Publishing, pp.17–31.
   
   
   24. 30.  OECD., (2010). Green cities programme. Paris: OECD Publishing. Available at: www.oecd.org/gov/regional-policy/49318965.pdf.
   
   
   25. 31.  Pilar, Carbó-Ramírez, Iriana, Zuria., (2011). The value of small urban greenspaces for birds in a Mexican city. Landscape and Urban Planning, Vol.100, Issue.3, pp.213-222. doi.org/10.1016/j. landurbplan.2010.12.008.
   
   
   26. 32.  Sagl, G., Blaschke, T., Beinat, E., Resch, B., (2012). Ubiquitous geo-sensing for context-aware analysis: Exploring relationships between environmental and human dynamics. Sensors, No.12, pp.9835–9857.
   
   
   27. 33.  Schuler, D., (2002). Digital cities and digital citizens. In Digital cities II: Computational and sociological approaches, Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, pp.71–85.
   
   
   28. 34.  Taewoo, Nam., Theresa, A.Pardo., (2011). Conceptualizing Smart City with Dimensions of Technology, People, and Institutions. The Proceedings of the 12th Annual International Conference on Digital Government Research. College Park, MD, USA, June12–15.
   
   
   29. 35.  Toppeta, D., (2010). The Smart City Vision: How Innovation and ICT Can Build Smart, “Livable”, Sustainable Cities. The Innovation Knowledge Foundation.
   
   
   30. 36.  Townsend, A.M., (2013). Smart cities: Big data, civic hackers, and the quest for a new utopia. New York: W.W. Norton & Company.
   
   
   31. 37.  Washburn, D., Sindhu, U., Balaouras, S., Dines, R. A., Hayes, N. M., Nelson, L. E., (2010). Helping CIOs understand “smart city” initiatives: Defining the smart city, its drivers, and the role of the CIO. Cambridge, MA: Forrester Research.
   
   
   32. 38.  Zygiaris, S., (2013). Smart City reference model: Assisting planners to conceptualize the building of smart city innovation ecosystems. Journal of the Knowledge Economy, No.4(2), pp.217–231.