بررسی نقش شهرهای کوچک در تعادل بخشی جمعیت استان کرمانشاه (مطالعه موردی: شهر سرپل ذهاب)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

زهرا عزیزی ¹ (دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران)
مجید شمس ² (استاد تمام گروه برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران)

تاريخ الإرسال : 29 الإثنين , صفر, 1441 تاريخ التأكيد : 17 الخميس , رجب, 1441 تاريخ الإصدار : 13 الجمعة , ذو الحجة, 1442

الکلمات المفتاحية: شهرهای کوچک, استان کرمانشاه, ضریب جینی, منحنی لورنز, شهر سرپل ذهاب,

ملخص المقالة :

عدم تعادل در سلسله مراتب شهری در جهان  به  ویژه  درکشورهای  درحال  توسعه معضلاتی  را به  وجودآورده است، چنین حالتی با شدت و ضعف، ولی به  طورغالب در بیشتر مناطق ایران  دیده می­شود. به دلیل وجود پدیده نخست شهری در استان کرمانشاه این امر باعث شده که بیش از نیمی از جمعیت استان در شهر نخست متمرکز شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش تحقیقی -  کاربردی می­باشد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدل رتبه – اندازه، قانون رتبه – اندازه تعدیل یافته، منحنی لورنز، متوسط رشد سالانه، ضریب جینی و مدل ضریب آنتروپی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که شهر سرپل ذهاب در طول چند دوره سرشماری از سال 1370 تا سال 1395 جزء شهرهای متوسط محسوب  می­شود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که به علت وجود نخست شهرکرمانشاه، سلسله مراتب شهری استان از قانون رتبه اندازه تبعیت نکرده و ناهمخوانی وعدم تعادل در سلسله مراتب شهری استان مشخص بوده است. بررسی روند تغییرات شهر و جمعیت شهری در طول پنج دوره سرشماری از سال  1370 تا 1395 در استان کرمانشاه و تجزیه و تحلیل آن­ها نشان می­دهد که رشد شهرنشینی، به تدریج شدت گرفته و نسبت جمعیت شهری به جمعیت روستایی افزایش یافته است، بررسی سلسله مراتب شهری در استان نشان می­دهد که در این استان نیز به مانند بیشتر استان­های کشور دارای شبکه شهری ناهمگون و نامتعادلی بوده است. شهر مورد مطالعه در این پژوهش شهر سرپل ذهاب بوده است که با نگاهی به تحولات جمعیتی و کالبدی اینگونه شهرها جهت رسیدن به سلسله مراتب شهری و فضایی بهینه، رعایت عدالت در توزیع امکانات و خدمات و همچنین ایجاد فرصت­های یکسان برای شهرهای کوچک و متوسط استان از جمله شهر سرپل ذهاب ضرورت دارد.   

المصادر:

. Behsa, A. Saeideh zarabadi, Z.S.(2018):  Evaluating the function of small towns in regional development by using network analysis method (case study: khormoj town, bushehr province). Geography and Environmental Studies. Volume 7, Issue 25.pp 101-113.

2. Davoudpour, Z. (2006): Tehran Metropolitan and Squatter Settlements, Tehran, Architecture and Urbanism Study Center Publisher.

3. davis,j and v.Henderson(2003): evidenc on the political economy of the urbanization process;jornal of urban economics, vol,no l, pp 98-125.

4. Department of Housing and Urban Development. (1996): Deputy of Housing. Tehran.

5. Dover, Kohl, partners (2003): getting smart growth: 100 more policies for implementation, smart growth network.

6. Farid, Y. (2012):  Geography and Urban Studies. Tabriz. Publishers of Tabriz University. pp 481.

7. Ghasemi, F. Rezaei M.R., Sotudeh, H. (2013): City analytical hierarchical in fars province during 1966 – 2011.  Journal Of Research and Urban Planning.

8. Goodall,Brian.(1987):The penguin dictionaryof human geography ;London,penguin,11.

9. Hatami, D. Rahimi, V. mousavipour. M.(2018): An Analysis of the Role of Middle Cities in Balancing the Urban Network, Case Study: Iranshahr City. Journals of Urban Development studies. volume 1. No 3. pp 49.

10. Hekmatniya, H. Mousavi, M.N. (2006): Model application in geography with emphasis on urban and regional planning. Modern Science Publications. Yazd. pp 189 – 200.

11. Kaya, H. S. and V. DÖKMECİ. (2017): ITU A|Z . ol 14 No 2. 131-141.

12. Kuper, A. and Kuper, J. , eds (1996): The Social Science Encyclopedia. 2nd edition. London: Routledge.

13. Latifi, S. Malekshahi, GH.R. Najafi, M. (2016): Investigating the role of new-founded and small ruurban in urban system equilibrium (A case study of Khoshroudpay, Babol). Geographical  planning Space Quarterly Journal. Journal of Golestan University. Volume 6, Issue 21. pp 103.

14. Lotfi, S. Babakhanzadeh, E. (2012): An Investigation of urban hierarchy and primacy in Iran (A case study of Kermanshah province). Journal of Spatial planning. Volume 2. Issue 3. pp 51 – 74.

15.  Marsoosi, N. Gholami, M, Rastegar, M. Small towns and urban land use system(case study :lamerd city ). pp 67 – 81.

16. Masika.R. and Haan,A.and Baden.s. (1997): urbanisation and urban poverty:Agenda .Analysis.

17. Naghizadeh,M. (2008): Islamic city and Architecture. Tehran:Mani Press.

18. Nazarian, A. (1994): The analysis of city hierarchies. Geographical Research Quarterly Journal. Volume 6.

19. Nozzi, Dom, Merits and principles of New urbanism, http://user.gru.net/domz/merits.htm, 2005.

20. Parker, Terry. (1994): The land use- air qualityblinkage: How land use and transportation affect air quality Sacramento: California Air Resources Board.

21. Peyvand, Ali. and Ma soumeh Hafez Reza Zadeh. and Mortaza Esmaeel Nejad. (2014): International Journal of current Research and Academic Review, volume 2, number 6, 171-181.  

22. Pumain.Denise. (2003): Scaling Laws and Urban System. Available  at: www.santafe. edu(july 2008).

23. Rahnama ,M.R. Abbaszadeh, GH.R. (2006): A comparative study and analyzing compactness / sprawl ratio in the metropolitan cities of mashah and Sydney. Journal of geography and regional development.  Number 6; pp 110.

24. Rondinelli.dennisA. (1983): Secondary cities in Developing Countries :for Diffusing urbdnization policies, sage.

25. Sadr mousavi ,M.S. Talebzadeh, M.H. (2009): An analysis of changes in urban hierarchy in the west Azerbaijan province (1335-1385). Geography: Geographic Space. Volume 9. Number 27. pp133 To 160.

 

26. Salimifar, M.(2003): A Study of the Trend of Changes in Industrial and Regional Development Levels in Iran during the Period of 1976 to 1996. Journal of Economic Research(tahghighat–e– Eghtesadi), University of Tehran. No 61. pp 90.

27. Sayyafzadeh, A.R. Mireh, M. Nodeh Farahani, M. (2012): A study on the changes of urban system pattern in markazi province. Journal of geography and environmental sustainability. Volume 2 , Number 4. pp 17 To 38.

28. Sarvar ,H .Lalepour, M.(2007): An Overview of the Role of Small and Medium-sized Cities in Regional Development. Urban Management Reference. No 74. pp 1 – 6.

29. Shams, M. Sheikh Azami, A. (2012): Town and Village in the Spatial Planning Case Study of Iran. 5th International Congress of The Islamic World Geographers. pp 1 – 3.

30. Sharif Kazemi, Z. Mousavi, M. (2019): The Role of Small Cities in Bringing Balance to Regional Sustainable Development and Changes in the Urban System (Case Study: Alborz Province from 1986 to 2016). Town And Country planning. Volume 11. Issue 1. pp 79.

31. Shiye, E., (2007): Introduce in Urban Planning,Tehran, Elm-o-Sanat Univesity Publisher.

32. Shokoee, H., (2007): New Approach in Urban Geoghraphic, Tehran, Samt Publisher.

33. Soltani, M. (2011): The role of small towns in regional development. Case Study of Gonabad City. Thesis of Master of Geography and Urban Planning. Zahedan. University of Sistan and Baluchestan.

34. Statistical Center of Iran. (2016): Detailed Results of the General Census of Population and Housing of Iran Statistics Center. pp 18.

35. Satterthwaite, david & Tacoli Cecilia. (2003): the urban part of rural development:the role of small and intermediate urban canters in regional development and poverty reduction.

36. Tabuchi, Takatoshi &Francois Thisse. jacqes. (20006): the Indeterminacy of Equilibrium City Formation under Monopolistic Compettition and Increasing Returns. journal of Economic Theory, forthcoming.

37. Taghvaei, M. (2001): Application of Rank Model - Size and Evaluation and Balancing of Urban Network System in Iran. Journal of Faculty of Literature and Humanties University of Isfahan. No 22, 23.

38.  Taghvaei, M and Goudarzi, M. (2011):  Investigating and Analyzing City Net in Bushehr Province. Journal of Geography and Regional Development. No 13. 113 – 114.

39. United Nation (2004): World Urbanization Prospects: nThe 2003 revision. Department of Economicnand Social Affairs. New York: United Nations. 10.

40. www.wikipedia.org

41. Yazdani, M.H. Mijres, O. (2006): From the urban hierarchy to the urban network. Analysis of Geographical Research on the Nature of Intercity Relations. Volume 21.

42.  Zangi Abadi, A. Analysis and the organizer of more robust structures In the upper reaches of the river. Thesis of PHD. University Esfahan.

43. Zanjani, H. (1993): Population and housing. Population and Development Papers. Publications of Iran Center for Urban Studies and Architecture. Tehran. Pp 103 – 114.

44- Zebardast, E.(2007): Examination of changes in urban primacy in iran. Journal of HONAR-HA-YE-ZIBA. Number 29. Pp 29 – 37.