شناسایی عوامل مؤثر بر ایجاد نهادهای اجتماعی در مدیریت هر چه بهتر محلات؛ نمونه موردی: محلات واقع در شهر فردوسیه - شهرستان شهریار

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

پرویز پیران ¹ (بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی تهران)
مجتبی رفیعیان ² (عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس تهران)
میثم رضائی ³ (ندارم)
هما دهقان ⁴ (ندارد)

تاريخ الإرسال : 06 السبت , رمضان, 1437 تاريخ التأكيد : 06 الأربعاء , ذو الحجة, 1437 تاريخ الإصدار : 09 السبت , ذو الحجة, 1437

الکلمات المفتاحية: محله, مشارکت, شهروندان, اعتماد, نهادهای اجتماعی,

ملخص المقالة :

محلات به عنوان یک واحد تصمیم‌گیری خرد امروزه حرف کمتری را در تصمیمات گرفته شده از طرف مسئولان می‌زند و این در صورتی است که اصلی‌ترین هسته اولیه شهرها را محله‌های آنان تشکیل می‌دهد و شهروندان برای مشارکت در تصمیم‌های گرفته شده در سطح شهر نیاز به نهادهایی اجتماعی در سطح خردتر آن یعنی محلات دارند و اعتماد به نهادهای محلی در شهروندان نیز بیشتر است و به همبن دلیل ایجاد نهادهای اجتماعی در سطح محلات نیازی مبرم و ضروری است. بنابراین، ضرورت مطالعه بیشتر در این زمینه که چه عواملی در ایجاد نهاد‌های اجتماعی در سطح محلات از نظر شهروندان مؤثر است از اهمیت بالایی برخوردار است. در همین ارتباط مقاله حاضر در نظر دارد که به شناسایی عوامل مؤثر در ایجاد نهادهای اجتماعی در سطح محلات و میزان همبستگی آن با ویژگی‌های این نهادها بپردازد و همچنین عوامل مؤثرتر را از میان عوامل شناسایی شده با آزمون رگرسیون خطی شناسایی کند. نوع تحقیق در این پژوهش کاربردی و روش بررسی آن توصیفی تحلیلی و پیمایشی است و ابزار آن برای پژوهش مصاحبه و استفاده از پرسشنامه و تحلیل نتایج آن‌ها با نرم افزار SPSS است. پس از شناسایی عوامل مؤثر در ایجاد نهادهای اجتماعی در سطح محلات، آن عوامل را در نمونه ای موردی در محلات واقع شده در شهر فردوسیه مورد سنجش قرار دادیم که نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که از نظر شهروندان هر 5 عامل اعتماد، مشارکت، کارایی، عدالت و کیفیت زندگی با بالای 50 درصد و به طور زیاد در تحقق ایجاد نهادهای اجتماعی محله محور تأثیرگذار است و نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون خطی نیز تأثیرگذاری دو عامل مشارکت و اعتماد را با 8/57 درصد معلوم می‌دارد و در نهایت برای ایجاد نهادهای اجتماعی در سطح محلات باید شهروندان را در تصمیمات گرفته شده در شهر فردوسیه مشارکت داد تا اعتماد را در آن‌ها برای ایجاد نهادهای اجتماعی محله محور بالاتر برد و در سطح محلات می‌توان از شهروندان با تجربه بالاتر استفاده نمود.

المصادر:

اطهاری، کمال (1381)، عدالت در فضا، مجله هفت شهر، شماره10و9، صص33-25.

اصلانی، فیروز، فتاحی زفرقندی، علی (1393)، مشارکت عمومی در اداره حکومت اسلامی حق یا تکلیف؟، شماره8، صص88-65.

باوان پور، ع. (1388). نقش سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار محله ای (نمونه کوی سجادیه مشهد). پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد.

پاکزاد، جهانشاه (1369)، واحد همسایگی، مجله صفه، شماره1.

پیله ور، علی اصغر (1380)، تعاون و عدالت گستری در فضای شهری، مجله تعاون، شماره116، صص51-46.

چپ من (1384)، آفرینش محلات و مکان‌ها در محیط انسان ساخت، ترجمه:شیرزاد فریادی و منوچهر طبیبیان، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

حاتمی نژاد، حسین، منوچهری میاندوآب، ایوب، بهارلو، ایمان، ابراهیم پور، احمد، حاتمی نژاد، حجت (1391)، شهر و عدالت اجتماعی:تحلیلی بر نابرابری‌های محله ای (مطالعه موردی:محله‌های قدیمی شهر میاندوآب، شماره80، صص64-41. حقیقیان، منصور، اسماعیلی، رضا، کریمی زاده اردکانی، سمیه (1394)، تبیین جامعه شناختی تأثیر توسعه محله محوری در اداره کلان شهر تهران (مورد مطالعه محله‌های ازگل، جنت آباد، حکیمیه، خانی آباد نو)، شماره20، صص120-99.

حسین زاده، داوود، میرزایی، سابینا (1386)، کیفیت زندگی کاری و تأثیر آن بر بهره وری، فصلنامه مدیریت، شماره123، صص20-17.

حسینی، علی (1380)، روش‌های مشارکت شهروندان در طرح‌های توسعه شهری (شهر رشت)، پایان نامه دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.

حسین آبادی، مصطفی، تقوایی، علی اکبر (1388)، آموزش شهروندی و رویکرد محله محوری:نقش نهادها و ارکان محله ای در آموزش شهروندی، نشریه مسکن و محیط روستا، شماره125، صص98-88.

خوش فر، غ. بارگاهی، ر. و کرمی، ش. (1392). سرمایه اجتماعی و پایداری شهری. فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری. شماره هشتم، صص 46-31.

خنده رو، م. (1387). سنجش میزان سرمایه اجتماعی در سطح محله، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه اصفهان.

دهخدا، علی اکبر (1377)، لغت نامه، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ دوم، تهران.

دراکر، پیتر (1380)، کارایی کارکنان متفکر بزرگترین چلش مدیریت در قرن21، ترجمه:آزاد مجیدی سرسری، فصلنامه توسعه مدیریت، شماره 25و24، صص31-25.

دیوشلی، عباس (1388)، لغت نامه فارسی، انتشارات دانشگاه تهران.

روسک، جوزف، رولند، وارن (1355)، مقدمه ای بر جامعه شناسی، ترجمه:بهرور بنوی و احمد کریمی، انتشارات کتابخانه فروردین، تهران.

صارمی، فرید، (1386)، توسعه محله ای در کلانشهر تهران مطالعه موردی محلۀ بهار منطقه هفت تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی. 231صفحه.

صانعی، پرویز (1354)، جامعه شناسی ارزش‌ها، نشر و پخش کتاب جار، تهران.

صادقی، علیرضا (1388)، پرونده:همشهری محله ما، مجله خردنامه همشهری، شماره35، صص103-101.

طبیبی، حشمت الله (1368)، نهادهای اجتماعی، مجله مطالعات جامعه شناختی، شماره2، صص68-49.

ظهیری نیا، مصطفی، نیکخواه، هدایت الله (1394)، سنجش میزان اعتماد اجتماعی در بین ساکنان شهر بندرعباس و عوامل مؤثر بر آن، مجله جامعه پژوهی فرهنکی، شماره1، صص161-125.

علوی تبار، علیرضا (1379)، الگوی مشارکت شهروندان در ادره امور شهرها، جلد سوم، سازمان شهرداری‌های کل کشور، تهران.

علی بابایی، یحیی (1378)، آیا دین یک نهاد اجتماعی است، مجله مطالعات جامعه شناختی، شماره 13، صص128-109.

غیاثوند، الهام (1385)، تأثیر سرمایه‌های اجتماعی بر کیفیت زندگی ساکنان محلات شهری، فصلنامه مهندسین مشاور، شماره25، صص47-33.

قره خانی، بهزاد، طاهرپور، حبیب الله، رهنورد، فرج الله، مصطفوی، فرخ (1393)، عوامل مؤثر بر اعتماد به سازمان‌های دولتی شهر تهران، مجله مدیریت دولتی، شماره4، صص856-839.

مدنی پور، علی (1391)، فضاهای عمومی و خصوصی شهر، ترجمه:فرشاد نوریان، انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران، تهران.

معصومی اشکوری، حسن (1387) «راهنمای عملی برنامه ریزی و آینده پژوهی»، انتشارات پیام.

ملکی پور، موسی، ملکی پور، احمد (1392)، مدیریت منابع انسانی:کارایی نوآوری، کارایی زیست محیطی، کارایی سازمانی، مجله کار و جامعه، شماره16، صص22-17.

مجیدی خامنه، بتول، کولیوند، حجت الله (1391)، تحلیل ساختار فضایی محله شهری بر مبنای توسعه پایدار اجتماع محور (مطالعه موردی محله دارآباد تهران)، شماره19، صص74-47.

مدنی پور، علی (1383)، آیا می‌توان مدیریت و توسعه شهری را بر پایه محله‌ها بنا نهاد، چکیده مقالات همایش توسعه محله تهران، شهرداری تهران.

مندراس، هانری (1349)، مبانی جامعه شناسی، ترجمه:باقر پرهام، انتشارات امیرکبیر، تهران.

موسوی، احمد. (1385). برنامه ریزی توسعه محله ای با تاکید بر سرمایۀ اجتماعی در مورد کوی طلاب شهر مشهد. پایان نامه کارشناسی ارشد شهر سازی، دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس.

مطهری، مرتضی. 1378. مجموعه ی آثار، مجلات گوناگون. تهران: نشر صدرا.

معین، محمد (1371)، فرهنگ معین، انتشارات امیرکبیر، تهران.

معیدفر، سعید، مقدم، غلامرضا (1389)، نقش هویت محله ای در کاهش و کنترل گرایش به رفتارهای نا به هنجار اجتماعی در شهر، فصلنامه مسائل اجتماعی ایران، شماره2، صص144-115.

هاروی، دیوید (1379)، عدالت اجتماعی و شهر، ترجمه:فرخ حسامیان، محمدرضا حائری و منادی زاده، جلد دوم، انتشارات فرآیند برنامه ریزی شهری تهران، تهران.

Bullen, p. &Qnyx,j. 2000. social capital , family support serice and neighborhood and community centers in new sougt wales. www. mapl. com. au

Ronald. F. 2000. urban problem and community development. Social capital Jonrnal. V. 137 cz / 317-20

Fridman,Jan (1993),Toward a non-euclidian mode of planning,Apa Journal,Vol 482.

Capon,Noel,JohnU. (1990). Determinants of financial performance:a      meta_analysis. Management Science,Vol 36,pp1159-1143.

Gaynor,Gerard. (2002). Innovation by design:what it takes to keep your company on the cutting edge,New York,Amacom Books.

Damanpour,Fariborz. (1990). Innovation effectiveness,adoption and organizational performance,Innovation and creativity at work:Psychological and organizational strategies,pp141-125.

Li,Yuan,Yongbin Zhao,Yi Liu. (2006). The relationship be