ناامنی غذایی و توسعه پایدار شهری: تاملی در امنیت غذایی محلات شهر بیرجند
الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری
محمد اسکندری ثانی
1
,
سعیده محمد ابادی
2
,
مهدی وفایی فرد
3
,
جواد محمدآبادی
4
1 - دانشیار، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیا، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
2 - کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیا، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
3 - استادیار، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیا، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
4 - دانشجوی دکتری،گروه جغرافیا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: امنیت غذایی, کشاورزی شهری, سکونتگاه‌های شهری, شهر بیرجند,
ملخص المقالة :
تأمین امنیت غذایی، یکی از شروط تحقق امنیت ملی و از ارکان توسعه اقتصادی است. در طول قرن حاضر باتوجه‌به برهم‌خوردن تعادل این رابطه، بحران مواد غذایی به یکی از چالش‌های بزرگ شهرنشینی تبدیل‌شده است. باتوجه‌به افزایش جمعیت شهرها، خشکسالی‌ها، تغییرات اقلیمی، کووید 19، جنگ روسیه و اکراین، چالش امنیت غذایی در شهرها خود را به‌شدت بیشتری نشان داده است. این پژوهش به بررسی وضعیت امنیت غذایی و رتبه‌بندی محلات شهر بیرجند پرداخته است. نوع این تحقیق کاربردی و توسعه‌ای است. برای شاخص‌سازی و اندازه‌گیری امنیت غذایی از میان روش‌های غیرمستقیم مانند استفاده از سطح درآمد و روش‌های مستقیم مانند شاخص‌های امنیت غذایی از طریق پرسش‌نامه امنیت غذایی استاندارد استفاده شده نتایج حاصله نشان می‌دهد که در جامعه شهروندان امنیت غذایی در حد متوسط است و مقایسه سرانه مصرف مواد غذایی شهر بیرجند در قیاس با میانگین کشوری و بین‌المللی پایین است و نتایج حاصل از تحلیل خوشه‌ای برای سطح‌بندی فضایی محله‌های شهر بیرجند بر اساس متغیر میزان مصرف کالاهای اساسی، محله جوادیه از لحاظ وضعیت میزان مصرف کالاهای اساسی نسبت به محله‌های دیگر در سطح پایین‌تری قرار می‌گیرد. همچنین در تحلیل خوشه‌ای و سطح‌بندی فضایی محله‌های شهر بیرجند بر اساس متغیر امنیت غذایی کالاهای اساسی، محله‌های مهرشهر، پاسداران، جوادیه، جمهوری، توحید شباهت بیشتری به هم دارند و نسبت به محله‌های دیگر در گروه پایین‌تری قرار می‌گیرند؛ لذا ضرورت دارد تا برنامه‌ریزان در جهت رفع نابرابری فضایی محلات شهر دررابطه‌با امنیت غذایی راهکارهایی از جمله کشاورزی شهری را اتخاذ کنند.فقر و گرسنگی در تمام دوران زندگی اجتماعی بشر به‌عنوان معضلی اساسی وجود داشته است. تغذیة لازم، کافی و مناسب یکی از عوامل مهم سلامت جسم و روان افراد است. سرمنشأ رفاه فردی، امنیت غذایی فرد است
1. Eskandari Sani, M., Moradi, M., & Ebrahimi, A. (2019). Investigating the factors affecting sustainable urban transportation based on green economy theory: Case study of Birjand city. Journal of Urban Research and Planning, 10(37), 13-22. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22285229.1398.10.37.2.6 [In Persian]
2. Zista Consulting Engineers. (2012). Birjand City Master Plan.
3. Jafar Thani, M., & Bakhshudeh, M. (2017). Survey of the spatial distribution of poverty and food insecurity of urban and rural households by province in Iran. Agricultural Economics and Development, 61, 103-123. https://dorl.net/dor/10.30490/AEAD.2008.126904 [In Persian]
4. Kohi, M. (2019). Food security and insecurity, food system and climate change. Journal of Water and Sustainable Development, 4, 88-91. https://dorl.net/dor/10.22067/JWSD.2021.39932 [In Persian]
5. Mirahmadi, N. (2014). Estimation of food security level in Kurdistan (Master’s thesis). University of Kurdistan, Faculty of Agriculture.
6. Nouri Naini, S. M. S. (1999). Global dimensions of food security. In Collection of articles on food security and agricultural development. Institute of Planning Research and Agricultural Economics. http://library.yazd.ac.ir/dL/search/default.aspx?Term=31315&Field=0&DTC=110 [In Persian]
7. Mojtabi Qadiri Masoom, M., Rizvani, M. R., & Cheraghi, M. (2015). Analysis of effective factors in sustainable food security of rural households: Case study of Zanjan city. Journal of Rural Research, 7(4), 658-671. https://dorl.net/dor/20.1001.1.20087373.1395.7.4.5.2 [In Persian]
8. Frayne, B., Dordi, T., McCordic, C., Sunu, N., & Williamson, C. (2022). A bibliometric analysis of urban food security. Urban Transformations, 4(9). https://doi.org/10.1186/s42854-022-00036-6
9. El Bilali, H., Bassole, I. H. N., Dambo, L., & Berjan, S. (2020). Climate change and food security. Agriculture and Forestry, 66(3), 197–210. https://doi.org/10.17707/AgricultForest.66.3.16
10. Clapp, J. (2015). The state of agriculture commodity markets 2015-16: Food security and international trade. Unpacking disputed narratives. FAO.
11. Egal, F. (2019). Safeguarding against economic slowdowns and downturns. World Nutrition, 10(3), 95–97. https://collaboratif.cirad.fr/alfresco/s/d/workspace/SpacesStore/6daa60e1-d89e-4a59-9bfd-
12. FAO. (2018). The 10 elements of agroecology guiding the transition to sustainable food and agricultural systems. http://www.fao.org/3/I9037EN/i9037en.pdf
13. FAO. (2020). The state of food and agriculture 2020: Overcoming water challenges in agriculture.
14. Gholami, Y., & Khalji, N. (2016). Measuring the effects of socio-economic variables on citizens' consumerism: Case example of Kashan city. Scientific and Research Quarterly of Research and Urban Planning, 8(29), 119-140. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22285229.1396.8.29.7.1 [In Persian]
15. Ghanian, M. (2016). Assessment of households’ food insecurity through use of a USDA questionnaire. Advances in Plants & Agriculture Research, 4(5).
16. Jafari Thani, M., & Bakhshudeh, M. (2008). Investigating the spatial distribution of poverty and food insecurity of urban and rural households by province in Iran. Agricultural Economics and Development, 16(61), 103-123. https://dorl.net/dor/10.30490/AEAD.2008.126904 [In Persian]
17. Morgan, K. (2009). Feeding the city: The challenge of urban food planning. International Planning Studies, 14(4), 341–348.
18. Poudel, D., & Gopinath, M. (2021). Exploring the disparity in global food security indicators. Global Food Security, 29. https://doi.org/10.1016/j.gfs.2021.100549
19. Roser, M., Ritchie, H., Ortiz-Ospina, E., & Rodés-Guirao, L. (2013). World population growth. Our World in Data. https://ourworldindata.org/world-population-growth
20. Nina, V., Zaitseva, D. N., & Lir. (2022). Nutrition monitoring in secondary education institutions. Voprosy Pitaniya. https://doi.org/10.33029/0042-8833-2022-91-5-56-64
21. UNICEF. (2021). The state of food security and nutrition in the world 2021. https://www.unicef.org/reports/state-food-security-and-nutrition-world-2021
22. Ramakrishna, G., & Assef, D. (2002). An empirical analysis of food insecurity in Ethiopia: The case of North Wello. Africa Development, 27(1), 127-143.
23. Ramesh, T., Doshti Mutlaq, A., & Abdolahi, M. (2009). Prevalence of food insecurity in the households of Shiraz city and the relationship of some economic-social and demographic factors with it. Iranian Journal of Nutrition and Food Industries, 4(15), 53-64. https://sid.ir/paper/121503/fa [In Persian]
24. Slade, C., Baldwin, C., & Budget, T. (2016). Urban planning roles in responding to food security needs. Journal of Agriculture, Food Systems, and Community Development, 7(1), 1–16. https://doi.org/10.5304/jafscd.2016.071.005
25. Steenkamp, J., Cilliers, E. J., Cilliers, S. S., & Lategan, L. (2021). Food for thought: Addressing urban food security risks through urban agriculture. Sustainability, 13(3), 1–29. https://doi.org/10.3390/su13031267
26. Tahani, M., Zare, E., Shirani Bidabadi, F., & Julayi, R. (2014). Investigating the status of food security using the food diversity index: Case study of rural areas of Maroodasht city, Fars province. Village and Development, 18(4), 17-35. https://dorl.net/dor/10.30490/rvt.2016.59444 [In Persian]
27. Toth, A., Rendall, S., & Reitsma, F. (2016). Resilient food systems: A qualitative tool for measuring food resilience. Urban Ecosystems, 19(1), 19–43.
