بررسی محدودیتهای کمی و کیفی توسعه ی بهره وری از منابع آب دشت زاهدان فسا

الموضوعات :

محمد مهدی جباری ¹ (دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ، فارس)
حمیده صحرایی ² (کارشناس ارشد تکتونیک، شرکت مهندسی مشاور پاراب فارس)
عفیفه احمدی ³ (کارشناس ارشد رسوب شناسی، شرکت مهندسی مشاور پاراب فارس)
میترا کشاورز ⁴ (دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب)

تاريخ الإرسال : 27 الخميس , ربيع الأول, 1437 تاريخ التأكيد : 27 الخميس , ربيع الأول, 1437 تاريخ الإصدار : 27 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1433

الکلمات المفتاحية: خشکسالی, آبخوان, تراز آب,

ملخص المقالة :

دشت زاهدان یا زاهدشهر یکی از محدوده های مطالعاتی حوضه ی آبخیز رود مند می باشد که در استان فارس واقع شده است. مساحت این محدوده ی مطالعاتی 1246 کیلومتر مربع است. در این تحقیق به بررسی وضعیت منابع آب سطحی و زیرزمینی و محاسبه ی تراز آب آبخوان آبرفتی در این دشت پرداخته شده است. بر این اساس، حجم کل تغذیه ی سالانه ی آبخوان272/415 میلیون مترمکعب و حجم تخلیه ی آن 127/423 میلیون مترمکعب بوده، و بطور میانگین سالانه حدود 854/7 میلیون متر مکعب از حجم مخزن کاسته می شود. در سالهای اخیر، به دلیل خشکسالی و افزایش میزان بهره برداری از منابع آبهای زیرزمینی، میزان افت سطح آب زیرزمینی بسیار زیاد بوده است. با توجه به اعلام ممنوعیت این دشت، و محاسبه ی تراز منفی آن و کاهش قابل ملاحظه ی ژرفای، سطح آب سفره ی آبرفتی، امکان افزایش آبکشی از آبخوان مزبور وجود ندارد. به منظور تامین نیاز آب شرب و صنعت در این محدوده می توان از تغییر کاربری چاههای کشاورزی، و یا از طریق آبرسانی از سد سلمان فارسی اقدام کرد. از نظر کیفیت منابع آب دشت زاهدان، در قسمتهای جنوبی دشت تحت تأثیر سازندهای گچی- آهکرسی رزک از لحاظ یون سولفات دارای محدودیت شرب است، و در مجموع بیش از 60 درصد آبهای دشت دارای کیفیت نامناسب تا بد می باشند. منابع آب این دشت دارای رخساره ی شیمیایی میانگین کلروره سدیک است. میانگین مجموع املاح محلول برابر با 3078 میلی‌گرم در لیتر، و میانگین هدایت الکتریکی برابر با 4707 میکروزیمنس بر سانتیمتر می‌باشد که نشاندهنده ی کیفیت نامطلوب آب دشت است.  

المصادر:

1. Farzin.M., Jabbari,M.M., and M.R.,Akbari,2009), Impact of Drought in decreasingground watertable in Fars Province,Marvdasht Islamic Azad University (InPersian)

2. Geological Survey of Iran , Jahrom geologicalmap (1/250000)

3. Ghayour, H.,1997, Abundance andDistribution of Drought in Iran,Geographical Investigation, AshooraInstitute, No,45 (In Persian)

4. Khan, S., Gabriel, H.F., and T., Rana,2008, Standard precipitation index to trackdrought and assess impact of rainfall on watertables in irrigation areas, IrrigDrainage Syst, 159-177

5. Lashkaripour, G.R., Asghari-Moghadam,A.,Allaf-Najib,M., (2005). The effect of watertable decline on the ground water quality inMarand plain, Northwest iran. (In Persian)

6. Lashkaripour,GH., Ghafouri,M. andM.,Damshenas,Impact of decreasing ofwater level on quality of groundwater inFariman-Torbate Jam plain, 12thSymposium of Geological Society of Iran(In Persian)

7. McKee,Thomas B., Doesken,Nolan J.,Kliest,John., 1993,The relationship ofdrought frequency abd duration to timescales, Eighth Conference on AppliedClimatology, Department of AtmosphericSeience Colorado State University FortCollins

8. Mokari Manshadi,M., Jabbari, M.M., andH.,Sahraee, 2009, Investigation about thereason of variation in groundwater level inMond river basin, National Conference ofWater Crisis Management, MarvdashtIslamic Azad University (In Persian)

9. Parab Fars Consulting EngineeringCompany, 2007,Water Resource Atlas inMond river Basin (In Persian)

10. Shakiba,A., et al,( 2010), Drought and itsImpact on water resource in East ofKes=rmanshah Province by using SPIIndex, Iranian Geographical AssociationMagazine, No.25 (In Persian)

11. Todd,1980, Groundwater Hydrologywww.wrm.ir . www.ngdir.ir