ارائه‌ی مرز آبشناسی حوضه‌های آبخیز سدها با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و نقشه‌های پایه

الموضوعات :

محمود محمدرضاپور طبری ¹ (استادیار گروه عمران دانشکده فنی دانشگاه شهرکرد)
محمد حسین منتظریون ² (کارشناس‌ارشد آبیاری و زهکشی، کارشناس نظارت بر بهره‌برداری و نگهداری از سدها، شرکت آب منطقه ای تهران)

تاريخ الإرسال : 24 الأحد , شوال, 1436 تاريخ التأكيد : 24 الأحد , شوال, 1436 تاريخ الإصدار : 02 الثلاثاء , رجب, 1436

الکلمات المفتاحية: سنجش از دور, منابع آب, حوضه آبخیز سد, مدیریت بهم‌پیوسته, سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی,

ملخص المقالة :

دسترسی به اطلاعات صحیح یکی از ابزارهای پایه در اتخاذ تصمیمات کلیدی در طرحهای منابع آبی است. بر این اساس کمبود اطلاعاتی همچون موقعیت دقیق جغرافیایی و سطح حوضه آبخیز سدها منجر به نابسامانی سامانه یکپارچه مکان محور می‌شود. لذا در این مطالعه با توجه به اهمیت سدهای مخزنی و در جهت تکمیل اطلاعات مکانی سدها، رویکردی با بهره‌گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی و تصاویر ماهواره‌ای پیشنهاد گردید. بر اساس این رویکرد، موقعیت جغرافیایی سدها و مرز آبشناسی حوضه­ی آبخیز آنها تعیین و در قالب نقشه رقومی کاربردی تهیه گردید. نتایج نشان می‌دهند که سطح خالص حوضه­ی آبخیز سدهای در حال بهره‌برداری، اجرایی و مطالعاتی با حذف حوضه‌های تداخلی، 5/31 درصد مساحت کشور می‌باشد. همچنین، نتایج بر آن گواهند که دریاچه­ی 10 سد مخزنی در حال بهره‌برداری، که تأمین‌کننده­ی بخش قابل توجهی از نیازهای آبی می‌باشند، حداقل بین 4 استان مشترک بوده و نیازمند تدوین سیاستهای بهره‌برداری بر مبنای شبیه‌های حل اختلاف می‌باشند. بر مبنای تلفیق مرز حوضه­ی آبخیز سدهای در حال بهره‌برداری و لایه­ی رقومی وضعیت فرسایش می‌توان دریافت که بیش از 50 درصد از کل سطح حوضه­ی آبخیز سدها از لحاظ فرسایش و رسوب در وضعیت بحرانی و فوق بحرانی قرار دارند.

المصادر:

1. آرونوف، ا. 1375. سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی. انتشارات سازمان نقشه‌برداری کشور


2. دفتر حقوقی وزارت نیرو. 1382. گزارش عملکرد ده ساله آبخیزداری کشور، چاپ اول، انتشارات وزارت نیرو.


3. زبیری، م.، و ع. مجد. 1383. آشنایی با فن سنجش از دور و کاربرد در منابع طبیعی. انتشارات دانشگاه تهران


4. لیلسند، ت. ترجمه از مالمیریان، ح. 1391. اصول و مبانی سنجش از دور و تعبیر و تفسیر تصاویر هوایی و ماهواره‌ای. انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح


5. نوروزی، ع. و ش. صفارپور. 1384. تدقیق شکل کاربری کشور با کمک DEM راداری. مجموعه مقالات سومین همایش فرسایش و رسوب، 6-9 شهریور، تهران: انتشارات مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری
   
   
   1. Bhavsar, P.D. 1984. Review of remote sensing applications in hydrology and water resources management in India, Adv. Space Res. 4: 193–200.
   
   
   2. Jacqueminet, C., S., Kermadi, K., Michel, D., Béal, M., Gagnage, F., Branger, S., Jankowfsky, I. Braud, 2013. Land cover mapping using aerial and VHR satellite images for distributed hydrological modelling of periurban catchments: Application to the Yzeron Catchment (Lyon, France), J hydrol. 485: 68–83.
   
   
   3. Jenseen, J.R. 1996. Introductory digital image processing's remote sensing prespective, 3rd edition, Prentice Hall.
   
   
   4. Makhamreh, Z. 2011. Using remote sensing approach and surface landscape conditions for optimization of watershed management in Mediterranean regions. Physi Chem. Earth. Parts A/B/C. 36: 213–220.
   
   
   5. Ministry of Energy. 2010. Country report on erosion and sedimentation tanks, watershed dams, Water Resources Management of the Company., Office Supply Water Utilization Facilities.
   
   
   6. Ministry of Energy. 2010. National ID dams. Water Resources Management Company. Version 5.
   
   
   7. Sheng, J., L. Ma, P.A. Jiang, B. Li, F. Huang, and H. Wu. 2010. Digital soil mapping to enable classification of the salt-affected soils in desert agro-ecological zones. Agric. Water Manage. 97: 1944–1951.