مطالعه‌ی ضریب بده‌ی سرریز- دریچه‌ی استوانه‌ای و تعیین رابطه‌ی آن با ضریب بده‌ی دریچه‌ی و سرریز جداگانه

الموضوعات :

محسن مسعودیان ¹ , ربابه فندرسکی ² , محمد قره گزلو ³

1 - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری
3 - دانشجوی دکتری سازه های آبی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری

تاريخ الإرسال : 10 الإثنين , ذو القعدة, 1434 تاريخ التأكيد : 10 الإثنين , ذو القعدة, 1434 تاريخ الإصدار : 09 الخميس , جمادى الأولى, 1434

الکلمات المفتاحية: سرریز, دریچه‌ی, ضریب بده‌ی, استوانه‌ای, نیمرخ سرعت,

ملخص المقالة :

سرریز و دریچه‌ی از پرکاربردترین سازه‌های اندازه‌گیری جریان و واپایش سطح آب در شبکه‌های انتقال آب به شمار می‌روند، که با ترکیب آنها به عنوان یک سازه، با توجه به عبور مواد شناور از روی سرریز و مواد قابل رسوب از زیر دریچه‌ی، مشکلات استفاده جداگانه هریک از سازه‌ها کاهش می‌یابد. در این تحقیق به بررسی آزمایشگاهی تغییرات ضریب بده‌ی سرریز- دریچه‌ی استوانه‌ای با فراسنجهای بی بعد  H/D(نسبت عمق بالادست جریان به قطر سازه) و H/a (نسبت عمق بالادست جریان به بازشدگی دریچه‌ی) درنهری با طول، عرض و ارتفاع به ترتیب 10، 6/0 و 7/0 متر پرداخته شده است. همچنین، روند تغییرات ضریب بده‌ی سرریز و دریچه‌ی با اندازه‌گیری نیمرخ سرعت در زیر و روی سازه استخراج، و با نتایج ضریب بده‌ در شبیه ترکیبی سرریز- دریچه‌ی استوانه‌ای مقایسه شده است. نتایج حاصله نشان دادند که با افزایش فراسنجهای بی‌بعد H/a و H/D ضریب بده‌ سرریز- دریچه‌ی ابتدا کاهش یافته و سپس افزایش می‌یابد. روند ضریب بده‌ی دریچه‌ی در شبیه ترکیبی، کاهشی و برای سرریز ابتدا افزایشی و سپس به سمت ثابت شدن میل می‌نماید. همچنین، قطر سازه و بازشدگی دریچه‌ی برای ضریب بده‌ی هر سه سازه سرریز، دریچه‌ی و سرریز- دریچه‌ی در شبیه ترکیبی موثر می‌باشند، و ضریب بده‌ی سرریز- دریچه‌ی استوانه‌ای در محدوده‌ی آزمایشها از 75 /0- 05/1 متغیر است. در نهایت با تحلیل داده‌ها معادله‌ای جهت تخمین ضریب بده‌ی سرریز- دریچه‌ی ارائه گردید که دارای همبستگی بالایی می‌باشد.

المصادر:

1 .اسماعیلی ک، 1390 .مطالعهی تغییـرات هندسـی مقطـع

اندازهگیری براصلاح الگوی جریان بـرای افـزایش ضـریب-

تخلیه سامانهی دو واپایشی جریان در مجاری روباز. مجلـه

مهندسی آبیاری و آب. 2)3: (71-81.

2 .حسینی س. م، ابریشـمی ج، 1382 .هیـدرولیک نهرهـای

باز. انتشارات آستان قـدس رضـوی مشـهد.ایـران.): 218-

.238

3 .رضویان س.ح، حیدرپور م، 1386 .بررسی ضـریب بـدهی

در شبیه ترکیبی سرریز-دریچه لبهتیز. ششمین کنفـرانس

هیدرولیک ایران. دانشگاه شهرکرد، ایران.

4 .صفار، س، م. کاشفیپور.1387 . تخمـین بـدهی در شـبیه

سرریز – دریچهی با استفاده از شبیه شـبکههـای عصـبی.

مجموعه مقالات دومین همایش ملی مدیریت شـبکههـای

آبیاری و زهکشی، دانشگاه شهید چمران اهواز. ایران.

5 .فــیضاالله، ف.، م. قدســیان، و ا. دهقـانی . 1385 .بررســی

آزمایشگاهی بر روی ضریب تخلیه جریان همزمان دریچه و

ســرریز جــانبی در خــم 180 درجــه. مجموعــه مقـالات

هفتمین سمینار بینالملـی مهندسـی رودخانـه، دانشـگاه

شهید چمران اهواز، ایران.

6 .قرهگزلو، م، م. مسعودیان ، س.ع. صـالحی نیشـابوری ، ف.

نادری ،و ا. سـوری ، 1391 .بررسـی آزمایشـگاهی ضـریب

بدهی شبیه ترکیبـی سـرریز- دریچـه اسـتوانهای و نـیم-

استوانهای در نهرهای کوچـک. مجلـه پـژوهشهـای آب و

خاک گرگان.

7 .مسعودیان، م، م. قرهگزلـو ، ف. نـادری ، و ن. فندرسـکی.

1390 .هیـدرولیک جریـان مسـتغرق در شــبیه ترکیبـی

سـرریز- دریچـهی نـیم اسـتوانهای. پنجمـین کنفـرانس

سراسری آبخیزداری و مدیریت منابع آب و خـاک کشـور،

دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

8. Bos, M.G. 1976. Discharge measurement

structures. International Institute for Land

Reclamation and Implement. LIRI

Wageningen. The Netherlands.4: 107- 126.

9. Ferro, V. 2000. Simultaneous flow over

and under gate. J. Irrig. Drain. Div.

126:190-193.

10. Hayawi, H.A.M., A.A.G. Yahia, and

G.A.M. Hayawi. 2008. Free combined

flow over a triangular weir and under

rectangular gate. Damascus University

Journal. 24: 9-22.

11. Negm, A.M., A.A. El-Saiad, A.A.

Alhamid, and D. Husain. 1994.

Characteristics of simultaneous flow over

weirs and below inverted V-notches gate.

Civil Eng. Res. Magazine (CERM). Civil

Eng. Dept. Faculty of Eng. Al-Azhar Univ.

Cairo, Egypt. 16:786-799.

12. Negm, A.M., A.A. El-Saiad, and O.K.

Saleh. 1997. Characteristics of combined

flow over weirs and below submerged

gates. Proc. of Al-Mansoura Eng. 2nd Int.

Conf. (MEIC'97). Faculty of Eng. AlMansoura University. Al-Mansoura,

Egypt. 3b: 259-272.

13. Negm, A.M., A.M. Al-Brahim, and A.A.

Alhamid. 2002. Combined free flow over

weirs and below gates. J. Hydraul. Res. 40:

359-365.

14. Masoudian, M., and M. Gharahgezlou.


15. Flow characteristics of cylindrical

weirs in a small laboratory canal. J. sci.

Data Report.4:13-23.

15. Masoudian, M., M. Gharahgezlou, and B.

Haber. 2012. The impact of hydraulic and

geometric parameters on the cylindrical

gate discharge coefficient. J. of Innova

Sciencia, 4:32-39.

16. Samani, J.M.V., and M. Mazaheri. 2009.

Combined flow over weir and under gate.

227. Hydraul. Eng. 135: 224-227.