بررسی تغییرات منطقه ای بارش سالانه باکاربرد روش های زمین آمار(مطالعه ی موردی: استان فارس)

الموضوعات :

بهرام ثقفیان ¹ (استاد مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری)
هما رزمخواه ² (عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت)
باقر قرمز چشمه ³ (عضو هئیت علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیز داری)

تاريخ الإرسال : 29 السبت , ربيع الأول, 1437 تاريخ التأكيد : 29 السبت , ربيع الأول, 1437 تاريخ الإصدار : 20 الأربعاء , رجب, 1432

الکلمات المفتاحية: کوکریجینگ, درون یابی, ‌ کریجینگ, میانگین بارش سالانه,

ملخص المقالة :

درون یابی یکی از مهم ترین روش هایی است که اقلیم شناسان در مطالعات پهنه بندی از آن بهره مند می شوند. روش های درون یابی بر حسب ملاک های گوناگون قابل تقسیم می باشند. در این پژوهش تلاش بر آن است که ضمن معرفی روش درون یابی کریجینگ و کوکریجینگ، به عنوان یکی از روش های دقیق و پرکاربرد، مراحل انجام این فرایند با ذکر مثالی صورت گیرد. در این راستا، میانگین بارش سالانه ی 12 ایستگاه سینوپتیک در استان فارس مورد بررسی قرار گرفت. بمنظور درون یابی میانگین بارش سالانه، در ابتدا سهمی واریوگرام تجربی محاسبه و ترسیم شد. سپس 10 شبیه زمین آماری کریجینگ و کوکریجینگ با متغیر کمکی ارتفاع بر این سهمی واریوگرام برازش یافت و با کاربرد روش ارزیابی متوالی، خطای تخمین شبیه ها برآورد شد. نتایج نشان دادند که برازش شبیه گوسی کریجینگ و کوکریجینگ بر سهمی واریوگرام داده های بارش سالانه با دامنه ی تاثیر 200 کیلومتر، ‌بهترین الگو برای درون یابی میانگین بارش سالانه در منطقه ی مطالعاتی است. کاربرد متغیر کمکی ارتفاع برای درون یابی داده های بارش سالانه، در نتایج بهبودی حاصل نکرد.  

المصادر:

1- بی نام. 1373. جغرافیای استان فارس. گروه جغرافیایی دفتر و برنامه ریزی و تالیف کتب درسی، سال دوم آموزش متوسطه عمومی، شرکت چاپ و نشر ایران.

2- ثقفیان، ب. و س. رحیمی بندرآبادی. 1384. مقایسه روشهای درون یابی و برون یابی برای برآورد توزیع مکانی مقدار بارندگی سالانه. تحقیقات منابع آب ایران. 84 -74:(2)1.

3- حسنی پاک، ع. 1377، زمین آمار (ژئواستاتیستیک).انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.

4- رحیمی بندرآبادی، س. و ب. ثقفیان. 1386. برآورد توزیع مکانی بارندگی با کمک تئوری مجموعه های فازی، تحقیقات.38-26 :(2)3 .ایران آب منابع

5- سلیمانی، ک.، م. حبیب نژاد، ع. آبکار و م. بنی اسدی.1385. تحلیل منحنی های عمق،سطح و تداوم بارندگی(D.A.D) با استفاده از روشهای زمین آماری در مناطق خشک

و نیمه خشک (مطالعه موردی، کفه نمک سیرجان)، بیابان.42 -30 :(1)11

6- شقاقی، م.، م. نظری فر، ر. مومنی و ز. زوارهای مقدم. 1385.بررسی تغییرات منطقه ای بارش ماهانه و سالانه حوضه کارون با استفاده از روشهای زمین آمار. اولین همایش منطقهای بهره برداری بهینه از منابع آب حوضه های کارون و زاینده رود،شهرکرد.

7- عساکره، ح. 1387. کاربرد روش کریجینگ در درون یابی بارش، مطالعه موردی، درون یابی بارش 1376/12/26 در ایران زمین. جغرافیا و توسعه.(42 -25 :(12.

8- قهرودی تالی، م. 1381. ارزیابی درون یابی به روش کریجینگ. پژوهشهای جغرافیایی. (108 -95 :(43.

9- میثاقی، ف. و ک. محمدی. 1385. پهنه بندی اطلاعا بارندگی با استفاده از روش های آمار کلاسیک و زمین آمار ومقایسه با شبکه های عصبی مصنوعی، مجله علمی کشاورزی.

 .14-1 :(4)29

10- Chen, Y., C. Wei, and H. Yeh. 2007.Rainfall network design using kriging andentropy. Hydrol. Proc. 22(3): 340-346.

11- Cheng, K., Sh. Lin, and J. J. Liou. 2008.Rain-gauge network evaluation andaugmentation using geostatistics. Hydrol.Proc. 22: 2554-2564.

12- Diodato, N. and M. Ceccarelli. 2005.Interpolation processes using multivariategeostatistics for mapping of climatologicalprecipitation mean in the Sannio Mountains(southern Italy), Earth Surface Proc.Landforms. 30: 259-268.

13- Drogue, G., J. Humbert, J., Deraisme, N.,Mahr, and N. Freslon. 2002. A statisticaltopographicmodel using an omnidirectionalparameterization of the relief for mapping

orographic rainfall. Inter. J. Climat. 22(5):599-613.

14- Hilaire, A. S., T. B. Ouarda, M. Lachance,B. Bob, J. Gaudet, and C. Gignac. 2003.

Assessment of the impact of meteorologicalnetwork density on the estimation of basinprecipitation and runoff: a case study. Hydrol.Proc. 17: 3561-3580.

15- Igúzquiza, E. P., 1998. Comparison ofgeostatistical methods for estimating the areal

average climatological rainfall mean using dataon precipitation and topography. Inter. J.Climat. 8(9): 1031– 1047.

16- Prudhomme, C. and D. Redd. 1999.Mapping extreme rainfall in a mountainousregion using geostatistical techniques: A casestudy in Scotland. Inter. J. Climat. 19: 1337-1356.

17- Tssung, C. K. 2004. Introduction togeographic information system, 2nd edition, McGraw Hill.