اثر تخصیص منطقه‌ای منابع آب در شاخص یک‌پارچه آب – اقتصاد – محیط‌زیست بر رشد اقتصادی پایدار در استان‌های ایران

الموضوعات :

محمد هادی اکبرزاده ¹ , مسعود خداپناه ² , منصور زراء‌نژاد ³

1 - دانشجوی دکتری رشته اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
2 - دانشیار رشته اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
3 - استاد تمام رشته اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

تاريخ الإرسال : 10 الجمعة , صفر, 1443 تاريخ التأكيد : 18 الثلاثاء , رجب, 1445 تاريخ الإصدار : 09 الأحد , رجب, 1445

الکلمات المفتاحية: رشد اقتصادی, استان های ایران, شاخص یک پارچه, آنتروپی فازی, روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM),

ملخص المقالة :

چکیده
مقدمه: هر چند همه صاحب­نظران اجماع کامل دارند که ورشکستگی آبی تبدیل به اساسی­ترین چالش پیش روی توسعه در ایران طی دهه­های آینده خواهد شد؛ هنوز یک سیستم یک­پارچه آب – اقتصاد – محیط­زیست برای تخصیص پایدار منابع آب و سیاست­گذاری منطقه­ای برای حل مشکلات آبی در کشور وجود ندارد. هدف این پژوهش بررسی اثر تخصیص منطقه­ای منابع آب در شاخص یک­پارچه آب – اقتصاد – محیط­زیست بر رشد اقتصادی منطقه­ای در استان­های ایران بوده است.
روش­: پس از تعیین شاخص یک­پارچه آب مجازی بر اساس آخرین ادبیات نظری و تجربی، شاخص یک­پارچه آب– اقتصاد–محیط­زیست برای سیاست­گذاری منطقه­ای آب در 31 استان کشور با استفاده از روش ارزیابی جامع فازی و رویکرد آنتروپی برآورد شده است. در حدود 55 عنوان داده برای برآورد شاخص یک­پارچه آب منطقه­ای استفاده شده است که این داده­ها از سالنامه­های آماری ملی و استانی، مرکز آمار ایران، وزارت صنعت، معدن و تجارت، آمارنامه بخش کشاورزی و موسسه تحقیقات فنی کشاورزی جمع­آوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در نهایت، اثر تخصیص منطقه­ای منابع آب در شاخص یک­پارچه آب- اقتصاد- محیط­زیست بر رشد اقتصادی استان­های کشور با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم­یافته (GMM) طی دوره زمانی 1397-1391 برآورد شده است.
یافته ­ها: در هر یک از استان­های کشور بسته به وضعیت قوت و ضعف آن استان در هر یک از ابعاد منابع آب، تکنولوژی و حمل و نقل، اقتصادی، اجتماعی و زیست­محیطی در شاخص آب- اقتصاد- محیط زیست، نیازمند اتخاذ رویکرد و سیاست­گذاری متناسب با شرایط خاص آن استان وجود دارد. افزون بر این، در نظر گرفتن سیستم­های یک­پارچه برای تخصیص منابع آب و به­کارگیری آن در قالب شاخص یک­پارچه آب- اقتصاد- محیط­زیست می­تواند اثری مثبت و معنادار بر رشد اقتصادی استان­های کشور داشته باشد. همچنین اثر مثبت و معنادار سرمایه انسانی، تشکیل سرمایه و امید به زندگی در رشد اقتصادی استان­های کشور تایید شد.
نتیجه­ گیری: نتایج مطالعه نشان داد که سیاست­گذاری در زمینه تخصیص منابع آب در ایران با هدف دستیابی به رشد اقتصادی باید به­صورت منطقه­ای و بر اساس یک شاخص یک­پارچه آبی- اقتصادی- زیست­محیطی صورت گیرد تا بتوان بر اساس ظرفیت­هایی آبی در هر استان سیاست­­گذاری­های آبی متناسب با وضعیت همان استان را انجام داد. افزون بر این، استان­های ضعیف در شاخص یک­پارچه منطقه­ای باید طی دوره بلندمدت فعالیت­های تولیدی بخش­های کشاورزی و صنایع دسته ­اول و دسته­ دوم از نظر آب­بری را تا حد امکان کاهش داده و کالاهای تولیدی آب­بر را از استان­های با وضعیت قوی از نظر شاخص یک­پارچه آبی- اقتصادی- زیست­محیطی منطقه­ای وارد کنند تا بتوانند فرآیند رشد اقتصادی خود را با وضعیت آبی- اقتصادی- اجتماعی و زیست­محیطی خود به شکلی پایدار سازگار کنند. 

المصادر:

      1. Garrick DE, Hanemann M, Hepburn C. Rethinking the economics of water: An assessment. Oxford Review of                        Economic Policy. 2020 Jan 6;36(1):1-23. DOI: https://doi.org/10.1093/oxrep/grz035

2. Madani K, AghaKouchak A, Mirchi A. Iran’s socio-economic drought: challenges of a water-bankrupt nation. Iranian studies. 2016 Nov 1;49(6):997-1016. DOI:https://doi.org/10.1080/00210862.2016.1259286


3. Hoekstra AY, Mekonnen MM. The water footprint of humanity. Proceedings of the national academy of sciences. 2012 Feb 28;109(9):3232-7. https://doi.org/10.1073/pnas.1109936109


4. Mueller JT, Gasteyer S. The widespread and unjust drinking water and clean water crisis in the United States. Nature Communications. 2021 Jun 22;12(1):1-8. https://doi.org/10.1038/s41467-021-23898-z


5. Saatsaz M. A historical investigation on water resources management in Iran. Environment, Development and Sustainability. 2020Mar; 22(3):1749-85. https://doi.org/10.1007/s10668-018-00307-y


6. Dormido H. These Countries Are the Most at Risk From a Water Crisis, Bloomberg, August 2019, 8: 30. https://www.bloomberg.com/graphics/2019-countries-facing-water-crisis/


7. Joodaki, G., Wahr, J., & Swenson, S. Estimating the human contribution to groundwater depletion in the Middle East, from GRACE data, land surface models, and well observations. Water Resources Research, 50(3), 2679-2692.  https://doi.org/10.1002/2013WR014633


8. Caldera U, Bogdanov D, Fasihi M, Aghahosseini A, Breyer C. Securing future water supply for Iran through 100% renewable energy powered desalination. IJSEPM [Internet]. 2019Sep.20 [cited 2021Sep.16]; 23. https://doi.org/10.5278/ijsepm.3305


9. Shalamzari, M., & Zhang, W. Assessing Water Scarcity Using the Water Poverty Index (WPI) in Golestan Province of Iran. Water, 2018Aug, 10(8), 1079. https://doi.org/10.3390/w10081079


10. Madani K. Water management in Iran: what is causing the looming crisis?. Journal of environmental studies and sciences. 2014 Dec; 4(4):315-28. https://doi.org/10.1007/s13412-014-0182-z


11. Merrett, S., Virtual Water and the Kyoto Consensus: A Water Forum Contribution. Water International, 2009Jan, 28(4), 540-542. https://doi.org/10.1080/02508060308691732


12. Ansink, E, Refuting Two Claims about Virtual Water Trade. Ecological Economics, 2010Aug, 69(10), 2027-2032. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2010.06.001


13. 13. Jia S, Long Q, Liu W. The fallacious strategy of virtual water trade. International Journal of Water Resources Development. 2017 Mar 4; 33(2):340-7. https://doi.org/10.1080/07900627.2016.1180591


14. Cui X, Wu X, He X, Li Z, Shi C, Wu F. Regional suitability of virtual water strategy: Evaluating with an integrated water-ecosystem-economy index. Journal of Cleaner Production. 2018 Oct 20;199:659-67. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.07.192


15. J. Reimer. J, On the Economics of Virtual Water Trade. Ecological Economics, 2012Mar 75:135-139. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2012.01.011


16. Gawel, E, & Bernsen, K. What is wrong with Virtual Water Trading? On the Limitations of the Virtual Water Concept. Environment and Planning C: Government and Policy, 2013 Jan 1: 31(1), 168-181. https://doi.org/10.1068/c11168


17. Qudusi, H. & Davari H. Critical analysis of virtual water from a policy perspective. Water and Sustainable Development, 2016 Jan 1; 3 (1), 47-58. (In Persian). 10.22067/JWSD.V3I1.59520


18. Karandish F, Hogeboom RJ, Hoekstra AY. Physical versus virtual water transfers to overcome local water shortages: A comparative analysis of impacts. Advances in Water Resources. 2021 Jan 1;147:103811. https://doi.org/10.1016/j.advwatres.2020.103811


19. Kalantari K, Maknoon, R, Karimi, D. Establishment of legal framework for integrated water resources management in Iranian watersheds, Quarterly Journal of Leadership and Public Policy Studies. 2018 winter; 7(25), (In Persian). http://sspp.iranjournals.ir/article_29725.html


20. Allan, J.A, “Virtual Water”: A Long Term Solution for Water Short Middle Eastern Economies. British Association Festival of Science, Water and Development Session, University of Leeds, London, 1997, https://www.semanticscholar.org/paper/'Virtual-water'%3A-a-long-term-solution-for-waterAllan/60329839f14f2bd2c2cdc6e00a3c1cf279703f99?sort=relevance


21. Allan J.A, Virtual Water - the Water, Food, and Trade Nexus. Useful Concept or Misleading Metaphor?, Water International, 2003Jan, 28:1, 106-113,  https://doi.org/10.1080/02508060.2003.9724812


22. Katyaini S, Barua A, Duarte R. Science-policy interface on water scarcity in India: Giving ‘visibility’to unsustainable virtual water flows (1996–2014). Journal of Cleaner Production. 2020 Dec 1;275:124059. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.124059


23. Yang, H, Zehnder, A.J. Water Scarcity and Food Import: A Case Study for Southern Mediterranean Countries. World Development, 2002 Aug 3, 30, 1413-1430. https://doi.org/10.1016/S0305750X(02)00047-5


24. Wichelns D. Virtual water and water footprints do not provide helpful insight regarding international trade or water scarcity. Ecological Indicators. 2015 May 1; 52:277-83. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2014.12.013


25. El-Sadek, A. Virtual Water: An Effective Mechanism for Integrated Water Resources Management. Agricultural Sciences. 2012 Jun; 2(03), 248. doi:10.4236/as.2011.23033


26. Gong, L, & Jin, C. Fuzzy comprehensive evaluation for carrying capacity of regional water resources. Water resources management. 2016 Sep 8; 23(12), 2505-2513. https://doi.org/10.1007/s11269-008-9393-y


27. Qasemipour, E, & Abbasi, A. Virtual water flow and water footprint assessment of an arid region: A case study of South Khorasan province, Iran. Water, 2019 Aug; 11(9), 1755. https://doi.org/10.3390/w11091755


28. Nasrollahi M, Khosravi H, Moghaddamnia A, Malekian A, Shahid S. Assessment of drought risk index using drought hazard and vulnerability indices. Arabian Journal of Geosciences. 2018 Oct;11(20):1-2. https://doi.org/10.1007/s12517-018-3971-y


29. Darbandsari P, Kerachian R, Malakpour-Estalaki S. An Agent-based behavioral simulation model for residential water demand management: The case-study of Tehran, Iran. Simulation Modelling Practice and Theory. 2017 Nov 1; 78:51-72. https://doi.org/10.1016/j.simpat.2017.08.006


30. Pouran, R, Raghfar H, Ghasemi, A, & Bazazan, F. Calculating the economic value of virtual water using maximizing irrigation water efficiency approach", Iranian Journal of Water Economics, 2018 Spring; 6(21), pp. 189-212. (In Persian). doi: 10.22084/aes.2017.1803


31. Mousavi, S. N., Akbari, S. M. R., Soltani, Gh,. & M. Zarei. Virtual water, a new strategy to deal with water crisis, The First National Conference on Water Crisis Management, March 2010. (In Persian). https://www.sid.ir/fa/seminar/ViewPaper.aspx?ID=5009


32. Manshadi HD, Niksokhan MH, Ardestani M. A quantity-quality model for inter-basin water transfer system using game theoretic and virtual water approaches. Water Resources Management. 2015 Oct;29(13):4573-88. https://doi.org/10.1007/s11269-015-1076-x


33. Karamouz, M, Yazdi, M. S, Ahmadi, B, & Zahraie, B. A system dynamics approach to economic assessment of water supply and demand strategies. In World Environmental and Water Resources Congress 2011: Bearing Knowledge for Sustainability, pp. 1194-1203). https://doi.org/10.1061/41173(414)123


34. Hull V, Liu J. Telecoupling: A new frontier for global sustainability. Ecology and Society. 2018 Dec 12;23(4). http://dx.doi.org/10.5751/ ES-05873-180226


35. Shannon, C. E. (2001). A Mathematical Theory of Communication. SIGMOBILE Mob Comput Commun Review. 2001 Jan; 5 (1): 3–55. https://doi.org/10.1145/584091.584093


36. Arya V, Kumar S. Multi-criteria decision making problem for evaluating ERP system using entropy weighting approach and q-rung orthopair fuzzy TODIM. Granular Computing. 2020 Nov 2:1-3.  https://doi.org/10.1007/s41066-020-00242-2


37. Wu, D. S, Feng, X, & Wen, Q. Q. The Research of Evaluation for Growth Suitability of Carya Cathayensis Sarg. Based on PCA and AHP. Procedia Engineering, 2011; 15, 1879-1883. https://doi.org/10.1016/j.proeng.2011.08.350


38. Van der Voort N, Vanclay F. Social impacts of earthquakes caused by gas extraction in the Province of Groningen, The Netherlands. Environmental Impact Assessment Review. 2015 Jan 1; 50:1-5. https://doi.org/10.1016/j.eiar.2014.08.008


39. Delgado A, Romero I. Environmental conflict analysis using an integrated grey clustering and entropy-weight method: A case study of a mining project in Peru. Environmental Modelling & Software. 2016 Mar 1; 77:108-21. https://doi.org/10.1016/j.envsoft.2015.12.011


40. Talon A, Curt C. Selection of appropriate defuzzification methods: Application to the assessment of dam performance. Expert Systems with Applications. 2017 Mar 15; 70:160-74. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2016.09.004


41. Azadinejad, A., Amadeh, H., Emami Maibodi, A. Studying Factors Influencing Technical Efficiency of Industrial Sector Among Different Regions (With Data Envelopement Analysis). Journal of Economic Research (Tahghighat- E- Eghtesadi), 2009; 49(1): 173-188. doi: 10.22059/jte.2014.50546


42. Majerník V. Entropy—A universal concept in sciences. Natural Science. 2014 Apr 25;2014. DOI:10.4236/ns.2014.67055


43. Zadeh LA. Fuzzy logic—a personal perspective. Fuzzy sets and systems. 2015 Dec 15; 281:4-20. https://doi.org/10.1016/j.fss.2015.05.009


44. Hertel T, Liu J. Implications of water scarcity for economic growth. InEconomy-wide modeling of water at regional and global scales 2019 (pp. 11-35). Springer, Singapore.


45. Sarvin, Gh. , Sobhani R, Etaei S, Hosseini Z, Montaseri M. Development of hydro-social-economic-environmental sustainability index (HSEESI) in integrated water resources management. Environmental Monitoring and Assessment. 2021 Aug;193(8):1-29.


46. Qiao N, Fang L, Mu L. Evaluating the impacts of water resources technology progress on development and economic growth over the Northwest, China. PloS one. 2020 Mar 12; 15(3):e0229571.


47. Blundell R, Bond S. Initial conditions and moment restrictions in dynamic panel data models. Journal of econometrics. 1998 Nov 1; 87(1):115-43.


48. Arellano M, Bond S. Some tests of specification for panel data: Monte Carlo evidence and an application to employment equations. The review of economic studies. 1991 Apr 1; 58(2):277-97.


49. Arellano M, Bover O. Another look at the instrumental variable estimation of error-components models. Journal of econometrics. 1995 Jul 1; 68(1):29-51.


50. Ye W, Xu X, Wang H, Wang H, Yang H, Yang Z. Quantitative assessment of resources and environmental carrying capacity in the northwest temperate continental climate ecotope of China. Environmental Earth Sciences. 2016 May 1; 75(10):868.

   51. Shadman Roodposhti M, Aryal J, Shahabi H, Safarrad T. Fuzzy shannon entropy: A hybrid gis-based landslide                susceptibility mapping method. Entropy. 2016 Oct; 18(10):343.