بررسی روند توسعه کشاورزی و تغییرات کاربری زمین در استان قم با استفاده از فناوری سنجش از دور

الموضوعات :

اشکان ابراهیمی وند ¹ (دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، ایران)
فرهاد هوشیاری پور ² (دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، دانشکده عمران، معماری و هنر، ایران)
هادی رجبی ³ (شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، تهران، وزارت نیرو، ایران)

تاريخ الإرسال : 02 الأحد , رمضان, 1443 تاريخ التأكيد : 26 السبت , ذو القعدة, 1443 تاريخ الإصدار : 05 الأحد , محرم, 1445

الکلمات المفتاحية: سنجش از دور, کاربری اراضی, استان قم, درخت تصمیم, حداکثر احتمال,

ملخص المقالة :

چکیده
مقدمه: تغییرات کاربری اراضی یکی از فاکتورهای مهم در تغییر جریان هیدرولوژیک حوضه و انهدام تنوع زیستی می باشد. در اینجا هدف اصلی از بررسی تغییرات کاربری، بررسی روند تغییرات الگوی کشت در بخش کشاورزی به عنوان بزرگترین مصرف کننده آب استان بوده است.
روش­: در این پژوهش با استفاده از تکنیک سنجش از دور و استفاده از دو روش طبقه بندی حداکثر احتمال و تصمیم گیری درختی، تغییرات کاربری اراضی استان قم در 30 سال گذشته بررسی شده است.
یافته ­ها: نتایج نشان می دهد که در روش حداکثر احتمال، سطح زیر کشت محصولات زراعی با 29 درصد افزایش از 81/30546 هکتار در سال 1368 به 39255 هکتار در سال 1398 رسیده است و در همین مدت سطح زیر کشت محصولات باغی از 57/3903 هکتار به 84/6306 هکتار رسیده است که رشدی 61 درصدی را نشان می دهد. در روش تصمیم گیری درختی، میزان افزایش سطح زیر کشت محصولات زراعی 34 درصد است  و سطح زیر کشت محصولات باغی نیز با افزایش 60 درصدی همراه بوده است.
نتیجه ­گیری: این افزایش سطح زیر کشت در یک استان با محدودیت های آبی بسیار که وابسته به منابع آب انتقالی از حوضه های مجاور است، می تواند یک هشدار برای تصمیم گیران و برنامه ریزان توسعه باشد.

المصادر:

1.       Alizade-Rabiei, h. 2013. Remote Sensing: Principles and Application. Publication of Organization for the Study and Compilation of University Humanities Books (Samt), Tehran, Iran.

2.       Alavi-Panah, K. 2018. Practical guide to remote sensing. The author of Lunder, S. and Loender, A., translated by Kazem Alavi-Panah, Jafar Jafarzadeh, Tehran University Publication.

3.       Zubiri, M. and Majd, A. 2012. An introduction to remote sensing technology and its application in natural resources, Tehran University Publication, Printing and Publishing Institute, 10th edition.

4.       Pirbavaghar, M., Rajabpour Rahmati, M. and Darvish Sefat, A.A. 2013. Remote sensing for GIS managers. Author Aronov, A., Tehran University Publication, Institute of Printing and Publishing, second edition.

5.       Verma, P., Singh, P. and Srivastava, S.K. 2020. Impact of land use change dynamics on sustainability of groundwater resources using earth observation data. Environment, Development and Sustainability, 22(6), 5185-5198.

6.       Hu Y, Zhen L, Zhuang D. Assessment of Land-Use and Land-Cover Change in Guangxi, China. Scientific reports. 2019 Feb 18; 9(1), 2189.

7.       Tewabe, D., Fentahun, T. and Li, F. 2020. Assessing land use and land cover change detection using remote sensing in the Lake Tana Basin, Northwest Ethiopia, Environmental Management & Conservation, 6(1), 10-18.

8.       Karimi, N. 2022. Alpine glacier surface velocity measurement from UAV imagery–examining the effect of image resolution on the accuracy of results, Geocarto International, 1-20.

9.       Asghari-Saraskanrod, p. and Faal Naziri, M. 2019. Analysis of Impact of land use on simulation results of basin hydrological parameters of the Nirchai watershed by using SWAT model, Water Resources Engineering Journal, 13(46), Pages 69-84.

10.   Shatrian, M., Mousavi, S.H. and Momenbek, Z. 2018. The application of remote sensing data in revealing urban land use changes, a case study: Shahrekord. Geographic Information, 28(111), 235-250.

11.   Saghafian, B., Khan-Ahmadi-Bafqi, H. and Danesh Kar Arasteh, P. 1400. Forecasting the area of Bakhtegan and Tashk lakes using remote sensing and climatic factors, Iran Water Resources Research, 17(1), 151-165.

12.   Fatahi M.M. 2014. Investigating the process of desertification in Qom province using remote sensing data with an emphasis on changes in land use and quantitative and qualitative changes in water resources. Iran Pasture and Desert Research, 16(2), Pages 234-253.

13.   Tarimo, B., Mtalo, E. and Liwa, E., 2013. Land Use Change Detection and Impact Assessment on an Agricultural Area. Journal of Sustainable Development, 6(11), p.55.

14.   Sofianian, A. and Madanian. M.S. 2018. Comparison of classification methods of maximum similarity and minimum distance from the mean in the preparation of land cover map (case study: Isfahan province). Journal of Agricultural Sciences and Techniques and Natural Resources, Water and Soil Sciences, 15th year, number 57, pp. 264-253.

15.   Amanpour, S., Kamelifar, M.J. and Bahmani, H. 2014. An analysis of land use changes in metropolitan cities using satellite image analysis in ENVI environment "Case study: Ahvaz city". Geographical Information (Sepehr), 26(102), Pages 139-150.

16.   Imani Harsini, J., Kaboli, M., Feghhi, J., Taherzadeh, A. and Asadi, A. 2013. Investigating the trend of land use-cover changes in Hamedan province in the last three decades using satellite images, Natural Environment (Natural Resources of Iran, 67(1), Pages 1 to 12.

17.   Ahmadi Naddoshan, M. Soffianian, A. Khajeddin, S.J.A. 2018. Land cover mapping of Arak city using Artificial Neural Network and Maximum Likelihood classifiers. Natural Geography Research, 69, pp. 8-98.

18.   Soffianian, A. 1388. Investigating land use changes in Isfahan city using change vector detection technique during the years 1366 to 1377, Water and Soil Sciences (Agricultural Sciences and Techniques and Natural Resources), 13(49), Pages 153-164.

19.   Pak Sarasht, S. 2015. Strategic problemology of development in Qom province. Center for Presidential Strategic Studies.

20.   Dittrich, A. Buerkert, A. Brinkmann, K. 2010. Assessment of land use and land cover changes during the last 50 years in oases and surrounding rangelands of Xinjiang, NW China. Journal of Agriculture and Rural Development in the Tropics and Subtropics Vol. 111 No. 2 (2010). pp: 129- 142.

21.   Ahmad, S. and Muddassir, S.M. 2014. Digital Image Processing of Remote Sensing Satellite Data for Information Extraction. First International Conference on Modern Communication & Computing Technologies (MCCT'14). 26-28 February, 2014, Nawabshah, Pakistan.

22.   Faizizadeh, b. 2016. Modeling land use changes and its effects on the erosion system in the Alaviyan dam basin using remote sensing techniques. GIS. Hydrogeomorphology. 4(11), 21-38.

Lillesand, T., Kiefer, R.W., and Chipman, J. 2015. Remote sensing and image interpretation. John Wiley & Sons.