بررسی عددی الگو و مشخصات آبی جریان بر روی سرریز همگرا دارای پرتابه جامی شکل(مطالعه نمونه ای: سرریز سد گاوشان)

الموضوعات :

محمد مناف پور ¹ , حمزه ابراهیم نژادیان ² , وحید بابازاده ³

1 - استادیار گروه عمران آب و سازه هیدرولیکی، دانشکده ی فنی و مهندسی دانشگاه ارومیه،
2 - دانشجوی دکتری عمران آب و سازه هیدرولیکی، دانشکده ی فنی و مهندسی دانشگاه ارومیه،
3 - فارغ التحصیل گروه عمران آب و سازه هیدرولیکی، دانشکده ی فنی و مهندسی دانشگاه ارومیه

تاريخ الإرسال : 03 الإثنين , ربيع الأول, 1437 تاريخ التأكيد : 06 الأحد , شوال, 1440 تاريخ الإصدار : 17 الأربعاء , رمضان, 1440

الکلمات المفتاحية: شبیه‌سازی عددی, الگوی جریان, مدل آشفتگی, سرریز همگرا, سد گاوشان,

ملخص المقالة :

سرریز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین سازه‌های هیدرولیکی وابسته سدها، جریان سیلاب ورودی به مخزن سد را در مواقع تکمیل ظرفیت آن، با ایمنی کافی به پایین‌دست انتقال می‌دهد. برای کاهش هزینه‌های ساخت سرریزهای نسبتاً طولانی و همچنین عوامل توپوگرافیکی، دیواره‌ها را بخصوص در تنداب‌ها به‌صورت همگرا اجرا می‌کنند. در این تحقیق با استفاده از نرم‌افزار Flow-3D و مدل آشفتگی ، به شبیه‌سازی جریان بر روی سرریز سد گاوشان شامل کانال تقرب، تاج اوجی، شوت تنگ شونده و پرتابه جامی شکل پرداخته‌شده و مشخصه‌های هیدرولیکی جریان مانند نحوه توزیع سرعت، فشار و تغییرات عمق جریان در سرریز موردبررسی قرارگرفته است. با مقایسه نتایج مدل عددی جریان با نتایج آزمایشگاهی مشاهده شد که تفاوت چندانی مابین آن‌ها وجود ندارد. تغییرات سرعت جریان بر روی انحنای تاج سرریز افزایش سریع و ناگهانی داشته و در طول تنداب این روند افزایشی دنبال می‌شود تا جایی که بیشترین میزان سرعت در انتهای تنداب (ابتدای پرتابه جامی شکل)، در دبی 1350 مترمکعب بر ثانیه معادل 30 متر بر ثانیه می-باشد. زاویه همگرایی 2/07 درجه دیواره‌های تنداب زاویه همگرایی بهینه برای ممانعت از تشکیل امواج عرضی و عدم نیاز به افزایش ارتفاع دیواره‌های سرریز همگراست.

المصادر:

)1 اکبری غ ح، 1361 . مطالعه آزمایشیگاهی اثیر
تغیییرات بده و عمیق پاییاب بربیشیترین عمیق
آبشسیتگی. دهمیین کنفیرانس هیدرولیک ایران گیلان،
15 تا 16 آبان ماه، دانشگاه گیلان، گیلان .
)2 بابا زاده و، مناف پور م، و محمدی م، 1361 . بررسی
عددی اثر همگرایی دیوارههای سرریز بروی مشخصههای
آبی جریان. یازدهمین کنفرانس هیدرولیک ایران،آبان ماه،
دانشگاه ارومیه، ارومیه.
)3 بیرامی م ک، 1342 . سازههای انتقال آب. نشر
دانشگاه صنعتی اصفهان، چاپ چهارم.
)4 بارانی غ ح، عباسی ا، 1344 . بهینهسازی شعاع
پرتابکنندهی جامی شکل مسطح با استفاده از آنالیز
ابعادی. پنجمین اجلاس هیدرولیک ایران، 15 الی 16 آبان
ماه، دانشکده مهندسی دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان.
)7 پاشاکی م ح، و شفاعی بجستان م، 1361 . شبیه
سازی سه بعدی نوسانات فشار پویائیی در پرتابه جامی با
استفاده از شبیه FLUENT . نهمین کنگره ی بین
المللی عمران دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان.
)9 کاکش پور م، و ذاکری نیری م، 1367 . بررسی تأثیر
شکل پرتاب کننده جامی در سرریز تنداببا استفاده از شبیه
،) عددی. نشریه پژوهش های حفاظت آب و خاک جلد ) 23
.1367) شماره ) 7
)5 سلطانی ا، و اکبری غ، 1361 . بررسی شبیههای
جریان آشفته بر روی سرریز اوجی. ششمین کنگره ملی
مهندسی عمران، دانشگاه سمنان، سمنان.
)4 مهری م، و فتحی مقدم ا، 1345 . بررسی عملکرد آبی
پرتابکننده جامی در پایاب سرریز سد بالا رود به کمک
شبیه فیزیکی. سومین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران،
23 الی 27 مهرماه، دانشگاه تبریز، تبریز.
)6 . موسسه تحقیقات آب )وابسته به وزارت نیرو(، 1342
گزارش نهائی شبیه هیدرولیکی سرریز سد گاوشان.
10) Bruce M, Savage M, Gohnson C. 2001. Flow over Ogee Spillways, Physical and Numerical Model Case Study. Journal of Hydraulic Engineering. ASCE. 127(8): 145-152.
11) Cassidy J. J. 1965. Irrotational flow over spillway of finite height. Journal of Engineering Mechanical Division. ASCE. 91(6): 157-173.
12) Ferziger J, Peric M. 1996. Computational Methods for Fluid Dynamics. Springer Verlag.
13) Johnson M, Savage B. 2006. Physical Numerical Comparison of Flow over Ogee Spillway in the Presence of Tail Water. Journal of Hydraulic Engineering. 132 (12): 1353-1357.
14) John R, Hager W.H. 2000. Flip Bucket Without and with Deflectors. Journal of Hydraulic Engineering. 1269(11): 837-845.
11 بررسی عددی الگو و مشخصات آبی جریان بر روی سرریز همگرا دارای پرتابه ی جامی شکل
15) Heller V, Hager W. 2005. Ski jump hydraulic. Journal of hydraulic engineering. ASCE. 131(5): 347-355.
16) Hirt C, Nichols B. 1981.Volume of Fluid (VOF) Method for the Dynamics of Free Boundaries. Journal of Hydraulic Engineering. (39): 201-225.
17) Paul G, Chanel H, John K. 2008. Assessment of Spillway Modeling Using Computationla Fluid Dynamics. Journal of Civil Engineering. 35: 1481-1485.
18) USBR. 1990. Hydraulic design of spillway. Chap 7.

_||_