ارزیابی توان استعداد تغذیهی آب زیرزمینی با استفاده از روش‌های سنجش از دور و GIS
الموضوعات :
روح اله آدینه وند
1
(شیراز- دانشگاه شیراز- دانشکده علوم- بخش علوم زمین)
الکلمات المفتاحية: سنجش از دور, توان استعداد تغذیهی آب زیرزمینی, نقشههای موضوعی, سامانه اطلاعات مکانی,
ملخص المقالة :
استفاده از قابلیت های سنجش از دور و سامانه اطلاعات مکانی در تهیهی نقشه‌ی‌های موضوعی و تلفیق آنها در قالب نقشههای پهنه‌بندی، یکی از ابزارهای مهم در ارزیابی توان استعداد تغذیهی آب زیرزمینی است. در این بررسی نقشههای موضوعی با استفاده از عوامل موثر در توان استعداد تغذیه از قبیل عوامل آب‌شناختی مانند تخلیه‌ی چشمه‌ها، زمین ساختاری مانند درزه و شکستگی‌ها، سنگ‌شناسی مانند جنس سازندها، پستی و بلندی مانند شیب سطح زمین و نمایه رطوبت پستی و بلندی، اقلیمی مانند بارش، دما و پوشش گیاهی در تهیهی نقشهی توان استعداد تغذیهی آب زیرزمینی استفاده شد. بدین منظور نقشههای موضوعی با استفاده از اطلاعات رقومی سنجش از دور تهیه شد. سپس با استفاده از روش ارجاع دادن، مقایسه‌ی زوجی و با اعمال نظر کارشناسی که با بازدیدهای صحرایی در برخی نقاط منطقه صورت گرفت، سلول‌های هر نقشه و متعاقب آن کل نقشه با توجه به تاثیری که در توان استعداد تغذیه دارد، ارزش‌گذاری شد. پس ارزش‌گذاری هر کدام از نقشههای موضوعی تهیهی شده، با بکارگیری روش هم‌پوشانی، نقشهی نهایی توان استعداد تغذیهی آب زیرزمینی تهیه گردید. برای برررسی صحت نسبی نقشهی توان استعداد تغذیه از موقعیت چشمه‌های منطقه استفاده شد. اکثر حوضه‌ی آبگیر چشمه‌های بزرگ در مناطق با توان استعداد تغذیهی بالا قرار گرفته اند که حاکی از صحت نسبی بالای نقشهی موضوعی توان استعداد تغذیه برای منطقه‌ی مطالعه شده است.
1) Alonso, J. A., & Lamata, M. T. 2006. Consistency in the analytic hierarchy process: A new approach. International Journal of Uncertainty, Fuzziness and Knowledge-based Systems 14(04): 445-459.
2) Andreo, B., Vías, J., Durán, J. J., Jiménez, P., López-Geta, J. A., & Carrasco, F. 2008. Methodology for groundwater recharge assessment in carbonate aquifers: Application to pilot sites in southern Spain. Hydrogeology Journal 16(5): 911-925.
3) Bhuiyan, C., Singh, R. P., & Flügel, W. A. 2009. Modelling of ground water recharge-potential in the hard-rock Aravalli terrain, India: A GIS approach. Environmental Earth Sciences 59(4): 929.
4) Chaharmahal and bakhtiari Regional Water Authority. 2015. climatologic and rainfall station data.
5) Crosby, D. A. 2006. The effect of DEM resolution on the computation of hydrologically significant topographic attributes, M.S. Thesis Arts, Department of Geography, College of Arts and Sciences, University of South Florida.
6) Crosbie, R. S., Davies, P., Harrington, N., & Lamontagne, S. 2015. Ground trothing groundwater-recharge estimates derived from remotely sensed evapotranspiration: a case in South Australia. Hydrogeology Journal 23(2): 335-350.
7) Dashti-barmaki, M. Rezaei, M. & Ashjari, J. 2015. Potential for water resources in Karst of Devon and Shapur mountains based on multi-criteria decision making, Iranian Journal of Water Research 9(1): 89-100 (In Persian).
8) Devkota, K. C., Regmi, A. D., Pourghasemi, H. R., Yoshida, K., Pradhan, B., Ryu, I. C., ... & Althuwaynee, O. F. 2013. Landslide susceptibility mapping using certainty factor, index of entropy and logistic regression models in GIS and their comparison at Mugling–Narayanghat road section in Nepal Himalaya. Natural Hazards 65(1): 135-165
9) Dey, P. K., & Ramcharan, E. K. 2008: Analytic hierarchy process helps select site for limestone quarry expansion in Barbados. Journal of Environmental management 88(4): 1384-1395.
10) Ercanoglu, M., Gokceoglu, C., & Van Asch, T. W. 2004. Landslide susceptibility zoning north of Yenice (NW Turkey) by multivariate statistical techniques. Natural Hazards 32(1): 1-23.
11) Fars Regional Water Authority. 2015. climatologic and rainfall station data.
12) Geological Survey & Mineral Explorations of Iran. 1996. Geological map of Ardal, 1:100000 scale.
13) Geological Survey & Mineral Explorations of Iran. 1999. Geological map of Dehdez, 1:100000 scale.
14) Geological Survey & Mineral Explorations of Iran. 1995. Geological map of Chang, 1:100000 scale.
15) Gheisi, H. 2008. Investigating the effective factors in karst development in Zagros karst terrains using remote sensing and GIS data, M.Sc. thesis, Department of Earth Sciences, Shiraz university (In Persian).
16) Githui, F., Selle, B., & Thayalakumaran, T. 2012. Recharge estimation using remotely sensed evapotranspiration in an irrigated catchment in southeast Australia. Hydrological Processes 26(9): 1379-1389.
17) Gontia, N. K., & Patil, P. Y. 2012. Assessment of groundwater recharge through rainfall and water harvesting structures in Jamka microwatershed using remote sensing and GIS. Journal of the Indian Society of Remote Sensing. 40(4): 639-648.
18) Jasmin, I., & Mallikarjuna, P. 2011. Satellite-based remote sensing and geographic information systems and their application in the assessment of groundwater potential, with particular reference to India. Hydrogeology Journal 19(4): 729-740.
19) Kendy, E., Zhang, Y., Liu, C., Wang, J., & Steenhuis, T. 2004. Groundwater recharge from irrigated cropland in the North China Plain: Case study of Luancheng County, Hebei Province, 1949–2000. Hydrological Processes 18(12): 2289-2302.
20) Khedri, A. Rezaei, M. & Ashjari, J. 2013. Assessing Karst Development Potential in
Poyon Anticline using GIS,RS and Analytical
Hierarchy Process (AHP), Iran Water Resources Research Journal 9(3): 37-46 (In Persian).
21) Khuzestan Water and Power Organization. 2015. climatologic and rainfall station data.
22) Kohkiluye and Boyer Ahmad Regional Water Authority. 2015. climatologic and rainfall station data.
23) Malczewski, J. 1999. GIS and Multicriteria Decision analysis: Evaluation criteria and criterion weighting (book). John Wiley and Sons. Inc.
24) Milewski, A. 2008. A remote sensing solution for estimating runoff and recharge in arid environments, PhD thesis, Western Michigan University.
25) Moore, I. D., Grayson, R. B., & Ladson, A. R. 1991. Digital terrain modelling: a review of hydrological, geomorphological, and biological applications. Hydrological Processes 5(1): 3-30.
26) Nassery, H. & Khodaei, K. 2001. The use of satellite digital data and GIS in groundwater exploration (Southwest of Urmieh Lake), 5th Symposium of Geological Society of Iran (In Persian).
27) National Iranian Oil Company. 1966. Geological map of Asmari, 1:100000 scale.
28) National Iranian Oil Company. 1970. Geological map of Kuhe-Sefid, 1:100000 scale.
29) National Iranian Oil Company. 1966. Geological map of Haft-Kel, 1:100000 scale.
30) Rahnamaei, M. 1996. Investigation of Runoff and Permeability in Karst Carbonate Formations, M.Sc. thesis, Department of Earth Sciences, Shiraz university (In Persian).
31) Saberi, A. Mahjouri K. & Keshavarzi, M. 2012. Groundwater potential by combining remote sensing and GIS with Analytic Hierarchy Process (AHP) method in Kamestan anticline, Khuzestan province, Advanced Geology Journal 6: 11-20 (In Persian).
32) Shaban, A., Khawlie, M., & Abdallah, C. 2006. Use of remote sensing and GIS to determine recharge potential zones: the case of Occidental Lebanon. Hydrogeology Journal 14(4): 433-443.
33) Stocklin, J. 1968. Structural history and tectonics of Iran: a review. AAPG Bulletin, 52(7): 1229-1258.
34) Tajabadi, M. & Zare, M. 2013. Evaluation of groundwater recharge potential using GIS and comparison with the result of hydroclimatological balance method (case study: Kor river basin), 32nd National and 1st International Geosciences Congress by Approach Gemstones, Shiraz (In Persian).
35) Yeh, H. F., Cheng, Y. S., Lin, H. I., & Lee, C. H. 2016. Mapping groundwater recharge potential zone using a GIS approach in Hualian River, Taiwan. Sustainable Environment Research 26(1): 33-43.
36) Zarvash, N. Vaezi, A. & Karimi, H. 2014. Evaluation of the Karst development potential in the Kabir-Kouh Anticline of Ilam province using fuzzy integration and hierarchical analysis method (AHP) and remote sensing and GIS, Journal of Quantitative Geomorphology Research 3(3): 144-157 (In Persian).
_||_