عوامل موثر بر تمایل کشاورزان به استفاده از راهکارهای مدیریت پایدار منابع آبی در شهرستان مراغه

الموضوعات :

ام البنین رضانژاد ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه زنجان)
علی شمس ² (استادیار گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشگاه زنجان)
حلیمه رزمی ³ (فارغ التحصیل کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه زنجان)

تاريخ الإرسال : 20 الأربعاء , ذو الحجة, 1437 تاريخ التأكيد : 23 الأربعاء , محرم, 1440 تاريخ الإصدار : 12 الخميس , ذو الحجة, 1439

الکلمات المفتاحية: تمایل, مدیریت پایدار, منابع آبی, باغداران, شهرستان مراغه,

ملخص المقالة :

در سال‌های اخیر به دلیل تغییرات آب‌وهوایی و مدیریت نادرست منابع آبی، بخش کشاورزی با بحران منابع آبی مواجه شده است و مدیریت صحیح منابع آب توسط کشاورزان به عنوان یکی از راه‏حل‏ها مطرح است. تحقیق توصیفی همبستگی حاضر با هدف سنجش عوامل موثر بر میزان تمایل باغداران شهرستان مراغه به استفاده از روش‌های مدیریت پایدار منابع آبی انجام شد. جامعه آماری این تحقیق را کلیه باغداران شهرستان مراغه تشکیل می‌دادند (11742 باغدار) که 228 نفر از آن‌ها از طریق نمونه‌گیری چندمرحله‌ای تصادفی و طبق فرمول نمونه‏گیری کوکران انتخاب و مطالعه شدند. روایی ابزار تحقیق پرسشنامه توسط گروهی از اساتید و کارشناسان مرتبط تائید و پایایی آن نیز از طریق پیش‌آزمون و محاسبه ضریب کرونباخ آلفای بزرگ‌تر از 7/0 برای شاخص‌های ترکیبی حاصل شد. نتایج نشان داد که اکثریت باغداران (9/88 درصد) تمایل زیادی برای اجرای راهکارهای مدیریت پایدار منابع آبی داشتند و میزان تمایل آن‌ها با متغیرهای مساحت باغ، تعداد کل درختان، درآمد سالانه باغی، میزان سطح اجرای آبیاری قطره‌ای در باغ، سابقه اجرای آبیاری قطره‌ای، مالکیت ادوات کشاورزی، میزان دریافت اطلاعات از کتاب، نگرش در مورد تغییر اقلیم و سرمایه اجتماعی رابطه مثبت و با نیاز آموزشی، درآمد سالانه غیر باغی، میزان آب مصرفی، درصد درختان گردو میزان دریافت اطلاعات از همسایگان و باغداران رابطه منفی و معنی‏دار داشت. تحلیل رگرسیونی گام‌به‌گام نیز نشان داد که متغیرهای سطح اعتماد اجتماعی، درک تغییرات آب‌وهوایی (شور شدن آب) و کاهش میزان آب مصرفی توسط باغداران 9/55 درصد تغییرات میزان تمایل آن‌ها به پذیرش روش‌های مدیریت پایدار را تبیین می‌کرد.

المصادر:

1) Apata, T. G., Samuel, K. D. and Adeola, A. O.
2009.Analysis of climate change perception and
adaptation among arable food crop farmers in South
Western Nigeria. International Association of
Agricultural Economists’ 2009 Conference,
Beijing, China. 16-22. Available at:
https://ageconsearch.umn.edu/bitstream/51365/
2/final%20IAAE%20doc..pdf
2) Ataei, A., Nezam al-Eslami, M. and Shavandi,
Z. 2013. Providing solutions for water resources
management in warm and dry areas with emphasis
on agriculture, The first national conference on
water crisis, Isfahan, Islamic Azad University,
Khorasgan Branch, Available at:
https://www.civilica.com/ paper-ncwc01.(In
Persian).
3) Bagheri, M., Mohammadi, H., Nouri, G. and
Mir, B. 2013. Determinants of sustainable use of
water resources: the case of Kohkilouye and
Boyerahmad province. Journal of Environmental
Science and Technology. 15(1): 51-64. (In Persian).
4) Baghestani A., Mehrabi Basharabadi, H. and
Sherafatmand, H. 2009. The application of
integrated management of water resources in
agriculture of iran, Tenth Seminar of Water and
Reducing The Evaporation , Kerman, University of
Shahid Bahonar, Available at:
https://www.civilica.com/paper -abyari10-
abyari10_254.htm (In Persian).
5) Borbar, M., Soloki, M. and Bordbar, B. 2009.
Solutions and methods for optimal water use in
agriculture. National Conference on Water
Management, Islamic Azad University, Marvdasht
Branch, Available at:
http://www.sid.ir/FileServer/SF/1591388033. (In
Persian).
6) Bryan, E., Ringler, C., Okoba, B., Roncoli, C.,
Silvestri, S. and Herrero, M. 2013. Adapting
agriculture to climate change in Kenya: Household
strategies and determinants. Journal of
environmental management, 114: 26-35.
7) De Jalón, S. G., Silvestri, S., Granados, A. and
Iglesias, A.2015. Behavioural barriers in response
to climate change in agricultural communities: an
example from Kenya. Regional Environmental
Change, 15(5): 851-865.
8) Deressa, T. T., Hassan, R. M., Ringler, C.,
Alemu, T. and Yesuf, M. 2009. Determinants of
farmers’ choice of adaptation methods to climate
change in the Nile Basin of Ethiopia. Global
Environmental Change. 19(2): 248-255.
9) Dhakal, C. K., Regmi, P. P., Dhakal, I. P.,
Khanal, B. and Bhatta, U. K. 2013. Determinants of
livestock holders’ adaptive capacity to climate
change in gandaki river basin, Nepal. Abstract of
Economic, Finance and Management Outlook, 1.
10) Ebrahimian S. and Nahtani, M. 2013. the crisis
in water at the moment due to the challenge of
11 مجله ی مهندسی منابع آب / سال یازدهم /تابستان 1397
managing water resources agricultural sector in
order to achieve Sustainable Agricultural
Development, the first national conference on the
challenges of water resources and agriculture ,
Isfahan, National Association of Irrigation and
Drainage, Islamic Azad University, Khorasgan
Branch, Available at:
https://www.civilica.com/paper-chwra01.(In
Persian).
11) Faham, E., Hosseini, S. M. and Darvish, A.
K.2008. Analysis of factors influencing rural
people's participation in national action plan for
sustainable management of land and water
resources in hable-rud basin, Iran. American
Journal of Agricultural and Biological Science, 32:
457–461. (In Persian).
12) Fazeli, M., Safari, M. and Rezapour, R. 2013.
Presentation of optimization of consumption
management at maragheh facilities with AHP
method approach, 5th Iranian Water Resources
Management Conference, Tehran, Iran Water
Resources Science and Engineering Society, Shahid
University University, Available at:
https://www.civilica.com/paper-wrm05-
wrm05_354.html (In Persian).
13) Habibzadeh Shojaei, S. and Sharifzade, M.
2014. Socio-economic factors influencing farmers'
attitudes towards integrated pest management in
Mashhad. Iranian Journal of Agricultural
Economics and Development Research. 45(4): 739-
746 (In Persian).
14) Iranian Meterological Organisation. 2015. The
National Year of the Drought, 1994-1993,
Available at: http://ndwmc.irimo.ir/far/wd. (In
Persian).
15) Jafari, F., Shabanalifami, H.and
Daneshvarameri, Zh. 2012. Investigating and
analyzing farmers' perceptions about drought
management strategies: A case study of Tarom Olia
County. Journal of Arid Regions Geoghraphic
Studies. 3(9, 10):171-186 (In Persian).
16) Kibue, G. W., Liu, X., Zheng, J., Pan, G., Li,
L. and Han, X. 2016. Farmers’ Perceptions of
Climate Variability and Factors Influencing
Adaptation: Evidence from Anhui and Jiangsu,
China. Environmental Management. 57(5): 976-
986.
17) Kibue, G. W., Pan, G., Joseph, S., Xiaoyu, L.,
Jufeng, Z., Zhang, X. and & Li, L.2015 a. More than
two decades of climate change alarm: Farmers
knowledge, attitudes and perceptions. African
Journal of Agricultural Research, 10(27), 2617-
2625.
18) Kibue, G. W., Pan, G., Zheng, J., Zhengdong,
L. and Mao, L. 2015 b. Assessment of climate
change awareness and agronomic practices in an
agricultural region of Henan Province,
China. Environment, Development and
Sustainability. 17(3): 379-391.
19) Levidow, L., Zaccaria, D., Maia, R., Vivas, E.,
Todorovic, M. and Scardigno, A. 2014. Improving
water-efficient irrigation: Prospects and difficulties
of innovative practices. Agricultural Water
Management. 146:84-94.
20) Mahboubi, M., Nakhaei, H., Rezvanfar, A. and
Movahedmohammdi, H. 2013.Identification of
educational needs of the users of classical pressure
irrigation systems in Golestan Province. Water
Research in Agriculture (Soil and Water Science),
27(2):171-180 (In Persian).
21) Mousavi, F., Pezeshkirad, Gh. and Chizari, M.
2008. The relationship between social
characteristics and attitudes of farmers towards
sustainable management of water resources. Journal
of Agricultural Extension and Education, 4(2):43-
51(In Persian).
22) Nori, S., Jamshidi, A., Jamshidi, M., Hedayati
Moghadam, Z. and Fathi, E. 2013. Analysis of
cultural and social factors influencing farmers'
attitudes towards water management (Case study:
Shirvan and Chardavol County). Iranian Journal of
Agricultural Economics and Development
Research. 44(4): 645-655 (In Persian).
23) Omani, A. 2010. Investigating the factors
affecting the sustainable management of crop
resources in the northern district of Modarres basin,
Khuzestan province. Whatershed Management
Research. 88: 27-34, (In Persian).
24) Omani, A. and Chizari M.2011. Identifying
appropriate model for predicting on farm
sustainable water resources management adoption
in ahwaz township. Agricultural Economics and
Development, 19(73): 77-100 (In Persian).
25) Panahi, F. 2012. Analysis of factors affecting
optimal water resources management in Iranian
agricultural system, Agricultural Extension and
Education Research, 17(1):101-117 (In Persian).
26) Panahi, F., Malekmohammadi, I. and Chizari,
M.2012. The barriers to optimal management of
water resources in Iran’ s agricultural system.
Village and Development, 15(4): 23-41 (In
Persian).
27) Rezadoost, Bahman and Sadegh Allahyari ،
Mohammad. 2014. Farmers’ opinions regarding
effective factors on optimum agricultural water
management. Journal of the Saudi Society of
Agricultural Sciences 13, 15–21. (In Persian).
28) Salehi, S. and Pazuki Nejad, Z. 2014. The Role
of Cultural Factors in Supporting Policies to Adapt
to Climate Change by Farmers Case Study:
Babolsar city. Journal of Rural Research, 5(2): 355-
374 (In Persian).
29) Samian, M., Naderi Mahdei, K., Saadi, H.,
Balali, H., Movahedi, R. and Aazami, M. 2014. An
investigation of influencing factors on the optimal
management of agricultural water by using system
approach, International Bulletin of Water
Resources and Development. 2(7):1-12(In Persian).
12 عوامل موثر بر تمایل کشاورزان به استفاده از راهکارهای مدیریت پایدار منابع آبی در شهرستان مراغه
30) Save Cambodia’s Wildlife (SCW).2011. Level
of knowledge and awareness on climate change and
its impact on agriculture and water resources,
research project, Ministry of Agriculture, Foresty
and Fishery’ Cambodia.
31) The United Nations World Water
Development Report. 2015. United Nations
Educational, Scientific and Cultural Organization.
32) Tripathi, A. and Mishra, A. K. 2017.
Knowledge and passive adaptation to climate
change: An example from Indian farmers. Climate
Risk Management. 16: 195-207

_||_