اثر تنش خشکی بر شاخص‌های رشدی نهال‌های چای آلوده به نماتد مولد زخم ریشه (Pratylenchus loosi) و مقدار جمعیت نماتد

الموضوعات : دو فصلنامه تحقیقات بیماریهای گیاهی

مینا محجوبی نیا ¹ (دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
زهرا تنها معافی ² (دانشیار، بخش تحقیقات نماتد شناسی، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، تهران، ایران)
علی سراجی ³ (استادیار، مرکز تحقیقات چای کشور، لاهیجان، ایران)
سعید رضائی ⁴ (استادیار،گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 05 الخميس , ربيع الأول, 1434 تاريخ التأكيد : 01 السبت , رجب, 1434 تاريخ الإصدار : 12 الأربعاء , رجب, 1434

الکلمات المفتاحية: چای, نماتد مولد زخم ریشه, بافت خاک, تنش خشکی, شاخص‌های رشدی, دور آبیاری, Pratylenchus loosi,

ملخص المقالة :

نماتد مولد زخم ریشه (Pratylenchus loosi)، مهم‌ترین عامل خسارت‌زای چای در ایران است که باعث ایجاد خسارت کیفی و کمی به محصول چای می‌شود، با توجه به اینکه درصد بالایی از کشت چای در ایران به­صورت دیم است، این پژوهش با هدف بررسی تأثیر دوره­های گوناگون آبیاری و متعاقب آن تنش خشکی بر فاکتورهای رشدی نهال­های چای در دو نوع خاک با بافت لومی- شنی و لومی-رسی آلوده به P. loosi و مقدار جمعیت نماتد انجام گرفت. نهال­های چای از کلون امیدبخش 100 در گلدان­هایی با حجم 6000 سانتی­مترمکعب حاوی خاک آلوده با تراکم جمعیت یک نماتد در گرم خاک کاشته شدند دوره­های آبیاری به­صورت 7، 14،21 و 28 روز و بدون آبیاری اعمال شدند. تیمارها در فضای باز ایستگاه تحقیقات چای شهید افتخاری فومن (فشالم) به مدت هشت ماه نگهداری شدند و مراقبت‌های معمول زراعی انجام شد. پس از این مدت نهال‌ها برداشت شدند و در هر واحد آزمایشی شاخص‌های رشدی از قبیل ارتفاع، وزن کل، وزن تر ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی و حجم ریشه اندازه‌گیری شد. شاخص‌های مربوط به نماتد، شامل مقدار جمعیت در خاک و ریشه نیز تعیین شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که تیمارها در شاخص‌های اندازه گیری شده با یکدیگر اختلاف معنی‌دار آمـاری داشتند. Pratylenchus loosi در نهال­های چای با دور آبیاری مطلوب 7 و 14 روز نسبت به دورهای آبیاری 21، 28 روز و بدون آبیاری تکثیر یافت جمعیت نماتد در ریشه با مقدار حجم ریشه و وزن ریشه در دوره‌های گوناگون آبیاری نسبت کاملاً مستقیم نشان داد. نتایج این بررسی نشان داد که علیرغم وجود جمعیت بالای نماتد در دورهای آبیاری 7 و 14روز نهال­های چای آبیاری شده با این دوره­های آبیاری نسبت به تیمارهای بدون آبیاری و 21 و 28 روز توانایی بیش­تری در تحمل آلودگی و خسارت P. loosi داشتند، به­گونه­ی­ که تیمارهای 21 و 28 روز آبیاری با وجود دارا بودن کمترین مقدار جمعیت نماتد در ریشه، بیش­ترین کاهش شاخص­های رشدی را نشان دادند که می­تواند بیانگر تاثیر نماتد حتی در جمعیت کم روی رشد نهال چای در شرایط تنش خشکی باشد که با کاهش رطوبت خاک تشدید می­شود. در بافت لومی- شنی، مقدار جمعیت نماتد در ریشه و خاک نسبت به بافت لومی-رسی  بیش­تر بود. این بررسی مشخص کرد که در دورهای آبیاری 7 و 14 روز که تقریباً نیاز آبی گیاه چای فراهم می­شود، نهال­ها خسارت کمتری را نسبت به تیمارهایی که آب کمتری دریافت می­کنند، متحمل می‌شوند.

المصادر:

1. Audebert A, Coyne DL, Dingkuhn M, Plowright RA. 2000. The influence of cyst nematodes (Heterodera sacchari) and drought on water relation and growth of upland rice in Côte d'Ivoire. Plant and Soil 220: 235–242


2. Boag B, Hebden PM, Neilson R and Rodger SJ. 1998. Observations on the effect of different management regimes of set-aside land on nematode community structure. Applied Soil Ecology 9: 339–343.


3. Dropkin VH. 1989. Introduction to plant Nematology. 2^nd ed. New York: John Willey and Sons, Inc. 304 p.


4. Florini DA, Loria R and Kotcon JB. 1987. Influence of edaphic factors and previous crop on Pratylenchus spp. population densities in potato. Journal of Nematology 19: 85–92.


5. Ghaderi R and Karegar bideh A. 2011. Impact of drought stress on persistence of root lesion nematodeP .neglectus and P. thornei in in vivo, greenhouse conditions and in vitro. Iranian Journal of Plant Pathology 47:165–177.


6. Gnanapragasam NC and Sivapalan P. 1991. Influence of soil types and storage conditions on the recovery of Pratylenchus loosi from soil samples. Afro–Asian Journal of Nematology 1: 150–153.


7. Goralczyk K. 1998. Nematode in a costal dunce succession: Indicators of soil properties? Applied Soil Ecology 9: 465–469.


8. Griffin GD 1996. Importance of soil texture to the pathogenicity of plant parasitic nematodes on rangeland grasses. Nematropica 26: 27–37.


9. Nicol JM, Davies, KA, Hancock, TW and Fisher JM. 1999. Yield loss caused by Pratylenchus thornei on wheat in South Australia. Journal of Nematology31: 367–376.


10. Nicol JM and Oritz-Monasterio I. 2004. Effects of the root-lesion nematode, Pratylenchus thornei, on wheat yields in Mexico. Nematology 6: 485–493.


11. Orion D, Amir J and Krikun J. 1984. Field observations on Pratylenchus thornei and its effects on wheat under arid conditions. Revue de Nématologie7: 341–345.


12. Seraji A, Pourjam E, Safaei N and Tanha Maafi Z. 2008. Biology and population dynamics of tea root lesion nematode (Pratylenchus loosi) in Iran. Iranian Journal of Plant Pathology 43: 98–115.


13. Seraji A. 2007. Study on biology, population dynamics of root lesion nematode, Pratylenchus loosi, in Iran and the possibility of damage evaluation by using epidemiological models [PhD]. [Tehran, Iran]: Tarbiat Modares University.


14. Smiley RW, Merrifield K, Patterson LM, Whittaker R G, Gourlie JA and Easley SA. 2004. Nematodes in dry land field crops in the semiarid Pacific Northwest USA. Journal of Nematology 36: 54–68.


15. Tanha Maafi Z and Mirhoseini Moghadam A. 2001. Influence of phosphorus nematicides on root lesion nematode (Pratylenchus loosi) in tea plantation of Iran. Iranian Journal of Plant Pathology 37: 29–38.


16. Thompson JP, Mackenzie J and Amos R. 1995. Root-lesion nematode (Pratylenchus thornei) limits response of wheat but not barley to stored soil moisture in the Hermitage long-term tillage experiment. Australian Journal of Experimental Agriculture 35:1049–1055.


17. Trudgill DL. 1991. Resistance to and tolerance of plant parasitic nematodes of plants. Annual Review of Phytopathology 29: 167–192.


18. Wallace, HR. 1973. Nematode Ecology and Plant Disease. London: Edward Arnold. 228 p.


19. Whitehead AG and Hemming JR. 1965. Comparison of some quantitative methods of extracting small vermiform nematodes from soil. Annals of Applied Biology 55: 25–38.