بیماری لکه قهوه‌ای (سوختگی ریزوکتونیایی) النا در مازندران

الموضوعات : دو فصلنامه تحقیقات بیماریهای گیاهی

محمد علی آقاجانی ¹

1 - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، گرگان، ایران.

تاريخ الإرسال : 14 الجمعة , جمادى الأولى, 1433 تاريخ التأكيد : 25 الأربعاء , شوال, 1433 تاريخ الإصدار : 12 الأربعاء , رجب, 1434

الکلمات المفتاحية: النا, Oplismenus hirtellus, ریزوکتونیا, Rhizoctonia solani AG 1-IA, سوختگی ریزوکتونیایی,

ملخص المقالة :

در تابستان 1377 و 78، در یک باغ مرکبات واقع در منطقه بابل­کنار در جنوب شهرستان بابل، علایم بیماری لکه قهوه­ای یا سوختگی ریزوکتونیایی بر روی یک گراس وحشی به نام اِلنا یا ارزن جنگلی (Oplismenus hirtellus) مشاهده گردید. علایم بیماری شامل لکه­های تقریباً مدور با قطر متوسط 20 تا 100 سانتی­متر بود که در آن لکه، تمام گیاهان موجود پس از نشان دادن لکه­های سوخته کوچک روی برگ و غلاف، به­گونه کامل سوخته و خشکیده شده، سختیه­های قهوه­ای تیره رنگ قارچ به فراوانی روی بافت­های سالم و سوخته و خاک تشکیل گردید. گیاهان در اواخر تابستان با سرد شدن هوا از مرکز لکه شروع به بهبود کردند و یک الگوی حلقوی ایجاد کردند. در تمام جداسازی­ها، یک ریزوکتونیای چندهسته­ای از بافت­های سوخته جدا شد. بر اساس ویژگی­های پرگنه و میلسیوم، قارچ به عنوان Rhizoctonia solani شناسایی شد و گروه آناستوموزی آن AG 1 تعیین گردید. بر اساس ویژگی­های کشت سختینه، زیرگروه جدایه­ها به عنوان AG 1- IA تعیین شد. قطر متوسط ریسه 7 میکرومتر و تعداد متوسط هسته­ها در هر سلول ریسه­ای 4/6 عدد بود. پرگنه­ی قارچ بعد از دو هفته رشد روی محیط کشت سیب زمینی، دکستروز آگار (PDA) قهوه­ای روشن بود و تعداد زیادی سختینه­ی قهوه­ای تیره با ابعاد
7/0-4 × 1-5/4 میلی­متر روی محیط کشت تولید شد. درجه حرارت بهینه آن برای رشد 28 و دماهای کمینه و بیشینه به ترتیب 10 و 35 درجه سانتی­گراد بود. نرخ رشد خطی قارچ در دمای بهینه 34 میلی­متر در روز بود. بیماری­زایی قارچ با قرار دادن قرص­های 8 میلی­متری از حاشیه پرگنه بر روی برگ­ها و غلاف­های گیاهان و تولید علایم سوختگی به اثبات رسید و قارچ مجدداً از بافت­های بیمار جدا گردید. این نخستین گزارش از وجود بیماری لکه قهوه­ای (سوختگی ریزوکتونیایی) چمن‌ها در ایران می­باشد و گیاه النا به عنوان میزبان جدیدی برای قارچ R. solani در ایران معرفی می­گردد.

المصادر:

1. Aghajani M A, Alizadeh A and Rahimian H. 2000a. Occurrence of brown patch (Rhizoctonia blight) of slender panic grass in Iran. Paper presented at: 14th Plant Protection Congress; 9–14 September; Isfahan, Iran.


2. Aghajani M A, Alizadeh A and Rahimian H. 2000b. Anastomosis groups of Rhizoctonia solani pathogen on monocotyledonous plants in central Mazandaran. Paper presented at: 14th Plant Protection Congress; 9–14 September; Isfahan, Iran.


3. Aghajani M A, Rahimian H and Alizadeh A. 2000c. Occurrence of Rhizoctonia aerial blight of soybean in Iran. Paper presented at: 14th Plant Protection Congress; 9–14 September; Isfahan, Iran.


4. Bandoni R J. 1979. Safranin as a rapid nuclear stain for fungi. Mycologia 71: 873–874.


5. Burpee L and Martin B. 1992. Biology of Rhizoctonia species associated with turfgrasses. Plant Disease 76: 112–117.


6. Burpee L and Martin S B. 1996. Biology of turfgrass diseases incited by Rhizoctonia species. pp 359-367, In B Sneh, S Jabaji-Hare, S Neate and G Dijist (eds). Rhizoctonia Species: Taxonomy, Molecular Biology, Ecology, Pathology and Disease Control. Dordrecht, The Netherlands: Kluwer Academic Publisher.


7. Carling D E, Baird R E, Gitaitis R D, Brainard K A and Kuninaga S. 2002. Characterization of AG-13, a newly reported anastomosis group of Rhizoctonia solani. Phytopathology 92: 893–899.


8. Carling D E, Pope E J, Brainrd K A and Carter D A. 1998. Characterization of isolates of Rhizoctonia solani, inducing a new AG, that are mycorrhizal on an orchid in Australia. Phytopathology 88: S13. 


9. Carling D E Rothrock C S MacNish G C Sweetingham M W Brainard K A and Winters S W. 1994. Characterization of anastomosis group 11 (AG-11) of Rhizoctonia solani. Phytopathology 84: 1387–1393.


10. Fredriksen R A. 1989. Compendium of Sorghum Diseases. 82p. APS Press, USA.


11. Herr L J and Roberts D L. 1970. Characterization of Rhizoctonia solani for populations obtained from sugar beet fields with different soil textures. Phytopathology 70: 479–480.


12. Jones R K and Belmar S B. 1989. Characterization and pathogenicity of Rhizoctonia spp. isolated from rice, soybean, and other crops grown in rotation with rice in Texas. Plant Disease 73: 1004–1010.


13. Kim W G, Cho W D and Lee Y H. 1994. Anastomosis groups and cultural characteristics of Rhizoctonia solani isolates from crops in Korea. The Korean Journal of Mycology 22: 309–324.


14. Lee F N and Rush M C. 1983. Rice sheath blight: a major rice disease. Plant Disease 67: 829–832.


15. Naito S and Kanematsu S. 1994. Characterization and pathogenicity of a new anastomosis subgroup AG-2-3 of Rhizoctonia solani Kuhn isolated from leaves of soybean. Annals of the Phytopathological Society of Japan 60: 681–690.


16. Ogoshi A. 1987. Ecology and pathogenicity of anastomosis and intraspecific groups of Rhizoctonia solani. Annual Review of Phytopathology 25: 125–143.


17. Priyamojo A, Escopalao V E, Tangonan N G, Pascual C B, Suga H, Kageyama K and Hyakumachi M. 2001. Characterization of a new subgroup of Rhizoctonia solani anastomosis group 1 (AG-1-ID), causal agent of a necrotic leaf spot on coffee. Phytopathology 91: 1054–1061.


18. Sherwood R T. 1969. Morphology and physiology in four anastomosis groups of Thanatephorus cucumeris. Phytopathology 59: 1924–1929.


19. Shurtleff M C. 1992. Compendium of Corn Diseases. 2nd ed. New York: APS Press. 105 p.


20. Smiley R W, Dernoden P H and Clarke B B. 1992. Compendium of Turfgrass Diseases. 2nd ed. New York: APS Press.


21. Sneh B, Burpee L and Ogoshi A. 1991. Identification of Rhizoctonia Species. New York: APS Press. 133 p.


22. Torabi M and Binesh H. 1984. Sheath blight disease of rice, study on causal organism, distribution and susceptibility of some rice cultivars in north provinces of Iran. Iranian Journal of Plant Pathology 20: 21–35.


23. Vilgalys R and Cubeta M A. 1994. Molecular systematics and population biology of Rhizoctonia. Annual Review of the Phytopathology 32: 135–155.