بررسی عوامل موثر بر قیمت مواد غذایی در ایران با تاکید بر تکانه‏های نفتی

الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

ابراهیم جاودان ¹ (دانشجوی دکتری گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تبریز)
حسین راحلی ² (دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تبریز)
رشید نقدی ³ (دانشجوی کارشناسی ارشد گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تبریز.)

تاريخ الإرسال : 24 الأحد , شوال, 1436 تاريخ التأكيد : 24 الأحد , شوال, 1436 تاريخ الإصدار : 07 الخميس , شوال, 1436

الکلمات المفتاحية: ایران, قیمت مواد غذایی, قیمت نفت,

ملخص المقالة :

ایران یک کشور متکی به نفت بوده و مقادیر نسبتا زیادی محصولات کشاورزی را وارد می‏کند. مطالعات زیادی نشان داده‏اند که تکانه‏های قیمت نفت باعث افزایش قیمت مواد غذایی در دهه‏های گذشته شده است. بنابراین هدف مطالعه حاضر بررسی اثر تکانه‏های قیمت نفت و دیگر متغیرهای مؤثر شامل شاخص تولید مواد غذایی، درآمد حقیقی سرانه، تجارت درون صنعت و نقدینگی بر قیمت مواد غذایی در ایران است. به این منظور از فیلتر هودریک و پرسکات برای استخراج تکانه‏های مثبت و منفی قیمت نفت در دوره 87-1354 استفاده شد. سپس برای برآورد روابط کوتاه‏مدت و بلندمدت بین متغیرها، الگوهای تصحیح خطا و جوهانسون- جوسیلیوس به کار گرفته شد. نتایج به خوبی نشان داد که رابطه همجمعی بین متغیرهای الگو برقرار است و تکانه‏های قیمت نفت در بلندمدت به طور معنی‏داری قیمت مواد غذایی را تحت تاثیر قرار می‏دهند. ضریب تصحیح خطا نیز با مقدار 18/0- با وجود علامت مورد انتظار بیانگر سرعت پایین فرایند تعدیل است.
 
طبقه­بندی JEL : Q11، C32 

المصادر:

1. ابراهیمی، م. و شکری، ن. (1390) سیاست پولی و مکانیسم انتقال تکانه‏ی قیمتی نفتی به بازار سهام در ایران. فصلنامه تحقیقات اقتصادی راه اندیشه، 1 (3): 33 الی 65.


2. امامی، ک. و ادیب‏پور، م. (1388) بررسی اثرات نامتقارن شوک‏های نفتی بر تولید. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 3 (4): 1 الی 26. 


3. باریکانی، ا.، شجری، ش. و امجدی، ا. (1386) محاسبه کشش‏های قیمتی و درآمدی تقاضای مواد غذایی در ایران با استفاده از سیستم تقاضای تقریبا ایده‏آل پویا. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، 60: 125 الی 145.


4. ترکمانی، ج. و دهقانپور، ح. (1388) بررسی رفتار مصرفی خانوار شهری و روستایی ایران. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 48: 391 الی 402.


5. راسخی، س. (1386) برآورد و بررسی میزان تجارت درون صنعت در گروه محصولات کشاورزی ایران. مجله اقتصاد کشاورزی، 3 (1): 95 الی 110.


6. سالواتوره، د. (1388) نظریه وسیاست‏های اقتصاد بین‏الملل (مالیه بین‏الملل). ترجمه حمیدرضا  ارباب. نشر نی، چاپ ششم، تهران.


7. عصاری آرانی، ع.، جعفری صمیمی، ا. و رسولی میر، م. (1389) بررسی تأثیر تکانه‏های قیمت نفت بر حساب جاری کشورهای عضو اوپک. فصلنامه اقتصاد مقداری، 7 (3): 1 الی 21.


8. کازرونی، ع. و رستمی، ن. (1386) اثرات نامتقارن نوسانات نرخ ارز بر تولید واقعی و قیمت در ایران (1340-1381). فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، 25: 177 الی 196.


9. مهرآرا، م. و شهاب لواسانی، ک. (1391) آثار تکانه‏های نفتی و سیاست‏های پولی بر رفتار چرخه‏ای قیمت مسکن. فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 7: 1 الی 26.


10. مهرآرا، م. و نیکی اسکویی، ک. (1385) تکانه‏های نفتی و اثرات پویای آن بر متغیرهای کلان اقتصادی. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 40: 1 الی 32.

1. Alghalith, M. (2010) The interaction between food prices and oil prices. Energy Economics, 32(6): 1520- 1522.


2. Ali, S. A., Ramzan, M., Razi, A. and Bhatti, A. G. (2012) Impact of oil prices on food inflation in Pakistan. IJCRB, 3(11): 123-140.


3. Alom F. (2011) Economic effect of oil and food price shocks in Asia and Pacific countries: an application of SVAR model. Paper presented at the 2011 NZARES conference, New Zealand, August 25-26.


4. Avalos, F. (2014) Do oil prices drive food prices? The tale of a structural break. Journal of International Money and Finance, 42: 253-271.


5. Aye G.C. (2012) The long and short run impacts of food and energy price shocks: evidence from Nigeria. 56th AARES annual conference, Fremantle, Western Australia, February 7-10.


6. Chen, S. T., Kuo, H. I. and Chen, C. C. (2010) Modeling the relation between the oil price and global food prices. 87(8): 2517-2525.


7. Esmaeili, A. and Shokoohi, Z. (2011) Assessing the effect of oil price on world food prices: application of principal component analysis. Energy Policy, 39: 1022–1025.


8. Farzanegan, M. R. and Markwardt, G. (2009) The effects of oil price shocks on the Iranian economy. Energy Economics, 31(1): 134-151.


9. Grubel, H. G. and Lloyd, P. J. (1975) Intra-industry trade: the theory and measurement of international trade in differentiated products. The Macmillan Press Ltd, London.


10. Hodrick, R. J. and Prescott, E. C. (1997) Postwar U.S. business cycles: an empirical investigation. Journal of Money, Credit and Banking, 29(1): 1-16.


11. Kargbo J. (2005) Impacts of monetary and macroeconomic factors on food prices in West Africa. Agrekon, 44(2): 205-224. 


12. Nazlioglu, S. and Soytas, U. (2011) World oil prices and agricultural commodity prices: evidence from an emerging market. Energy Economics, 33(3): 488-496.


13. Ravn, M.O. and Uhlig, H. (2002) On adjusting the Hodrick-Prescott filter for the frequency of observations. Review of Economics and Statistics, 84: 371-375.


14. Timilsina, G. R., Mevel, S. and Shrestha, A. (2011) Oil price, biofuels and food supply. Energy Policy 39: 8098-8105.


15. Wang, Y., Wu, C. and Yang, L. (2014) Oil price shocks and agricultural commodity prices. Energy Economics, 44: 22-35.