آزادسازی تجاری و عملکرد کشاورزی کاربردی از شاخص های درون بخشی و کلی تجارت بین الملل

الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

شهریار زروکی ¹ (استادیار گروه اقتصاد دانشگاه مازندران ، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، گروه اقتصاد)
مانی موتمنی ² (استادیار گروه اقتصاد دانشگاه مازندران ، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، گروه اقتصاد.)
محمداحمد نتاج فریدونی ³ (کارشناس ارشد بازرگانی بین‌الملل.)

تاريخ الإرسال : 20 الإثنين , شوال, 1437 تاريخ التأكيد : 20 الإثنين , شوال, 1437 تاريخ الإصدار : 17 الجمعة , شوال, 1437

الکلمات المفتاحية: ایران, بخش کشاورزی, آزادسازی تجاری, شاخص های تجارت بین الملل,

ملخص المقالة :

با توجه به اثرپذیری
دوگانه ساختارکل اقتصاد و به­ویژه بخش کشاورزی از آزادسازی
تجاری، هدف تحقیق حاضر پاسخ­گویی به نوع
اثرپذیری این بخش از آزادسازی تجاری است. بدین منظور از سه شاخص تجارت بین­الملل
در دو سطح درون بخشیِ کشاورزی و سطح کل اقتصاد استفاده شده است.
نتایج حاصل از برآورد الگو با رهیافت ARDLطی دوره زمانی 1346-1391، حاکی از آن است که در هر دو
دوره زمانی کوتاه­مدت و بلندمدت آزادسازی تجاری اثری منفی بر عملکرد بخش کشاورزی
دارد. تسهیلات دریافتی بخش کشاورزی در کوتاه­مدت با وقفه­ای یکساله بر عملکرد دوره
جاری بخش کشاورزی اثر مثبت داشته اما در بلندمدت اثری معنادار ندارد. یافته دیگر
موید آن است که در اقتصاد ایران سرمایه­گذاری(مخارج سرمایه­ای یا اعتبارات تملک
دارایی­های سرمایه­ای) دولت در بخش کشاورزی در هر دو دوره زمانی، اثری مثبت و
معنادار بر عملکرد بخش کشاورزی دارد و اندازه اثر نیز در بلندمدت به مراتب بزرگ­تر
از کوتاه­مدت است. لذا می­توان اذعان نمود که در اقتصاد ایران، این عامل در
بلندمدت اثر تقویت­کنندگی بیشتری نسبت به کوتاه­مدت در بخش کشاورزی دارد.

المصادر:

 

1. ابریشمی، ح.، مهرآرا، م. و تمدن­نژاد،ع. 1388. بررسی رابطه تجارت خارجی و رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه: روش گشتاورهای تعمیم یافته. فصلنامه دانش و توسعه. 26: 44-62.


2. اسماعیلی،ع.و رحمتی،د.1386. اثر آزادسازی تجاری بر بخش کشاورزی ایران. فصلنامه اقتصاد کشاورزی.2(1):119-128.


3. اکبری، ن.، سامتی، م. و هادیان، و. 1382. بررسی تاثیر هزینه­های دولت بر ارزش افزوده بخش کشاورزی. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. 41 و 42: 137-165.


4. بابازاده، م.، قدیمی دیزج،خ. و رضایی بختیار،ع. 1386. آزادسازی تجاری و رشد اقتصادی ایران. پژوهش­نامه علوم انسانی و اجتماعی. 26. 13-44.


5. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. ترازنامه بانک مرکزی. سال­های مختلف. تهران.


6. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. حسابهای ملی ایران. سال­های (1391-1346).اداره حساب­های اقتصادی.


7. پیرایه،م.1383. بررسی آثار جهانی شدن بر تقاضای واردات شکر ایران.فصلنامه پژوهشهای سیاستهای اقتصادی.32:47-74.


8. جعفری صمیمی، ا.، فرهنگ، ص.، رستم­زاده، م. و محمدزاده، م.1388.تاثیر توسعه مالی و آزادسازی تجاری بر رشد اقتصادی ایران.فصلنامه پژوهش­های اقتصادی. 4:1-21.


9. حضار مقدم، ن. و عبدلی، ق. 1392. بررسی اثرات آزادسازی تجاری بر بهره­وری بخش صنعت. فصلنامه راهبرد اقتصادی. 4: 7-38.


10. دادگر،ی. و ناجی میدانی، ع.ا. 1382.شاخص جهانی­شدن اقتصاد و موقعیت ایران. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی. 29: 103-135.


11. رحیمی بروجردی،ع.1383. مطالعه کاربردی و نظری پیرامون اثرات تعرفه بر رشد اقتصادی در جمهوری اسلامی ایران. مجله تحقیقات اقتصادی. 66: 25-56.


12. رفیعی، ه. و زیبایی، م. 1382. اندازه دولت، رشد اقتصادی و بهره­وری نیروی کار در بخش کشاورزی. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. 43 و 44: 75-88.


13. سالم،ب. و یوسفپور،ن. 1391. بررسی آثار آزادسازی تجاری درکشورهای در حال توسعه. ماهنامه بررسی مسائل و سیاست­های اقتصادی. 1: 93-104.


14. ساهای، ر. و وگ، ک. 1380. دلاری شدن اقتصاد کشورهای درحال گذار؛ ترجمه کورش معدلت؛ مجله اقتصادی. معاونت امور اقتصادی وزارت دارایی. 2: 26-30.


15. طیبی،ک. و رنجبر، ه. 1383.بررسی ساختار تقاضای واردات کشور کاربرد الگویAIDS در دوره زمانی 1381-1357. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران.21: 1-22.


16. طیبی،ک. و مصری­نژاد،ش.1386. آزادسازی تجاری بخش کشاورزی و کاربرد مدل­های تعادل عمومی قابل محاسبه:(CGE) مطالعه خانوارهای ایرانی. مجله اقتصاد مقداری. 1: 5-24.


17. فطرس، م. (1375). اثر سیاست­های پولی و مالی بر متغیرهای عمده بخش کشاورزی. مجموعه مقالات اولین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران. دانشگاه سیستان و بلوچستان.


18. کرباسی، ع. و پیروی، م. 1386. بررسی تاثیرآزادسازی تجاری بر کشاورزی ایران. مجله اقتصاد کشاورزی. 2(2): 19-34.


19. گرجی، ا.، علی­پوریان، م.1385. تحلیل اثر آزادسازی تجاری بر رشد اقتصادی کشورهای عضو اوپک.فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی. 40: 187-203.


20. لطفعلی­پور، م.، آذرین­فر، ی. و محمدزاده، ر. 1391. بررسی تاثیر مخارج دولت بر رشد بخش کشاورزی و کل اقتصاد ایران. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی). 26(2): 86-96.


21. محمدی،ح، و نقشینه فرد، م.1385. اثرات آزادسازی تجاری بر عرضه تقاضا واردات و صادرات گندم و پسته در ایران. مجله علوم کشاورزی. 12(1):27-33.


22. مهرابی بشرآبادی،ح. و چیذریا.1380. بررسی رابطه بین رشد ارزش افزوده و تجارت بخش کشاورزی در ایران. مجموعه مقالات سومین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران سال 1379 دانشگاه فردوسی مشهد. انتشارات موسسه پژوهشهای برنامه­ریزی و اقتصاد کشاورزی.


23. نوری،ک. ویزدانی،س.1379. جهانی شدن اقتصاد و اثرات آن بر بخش کشاورزی ایران (مطالعه موردی برنج و خرما). مجموعه مقالات سومین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران. دانشگاه فردوسی مشهد.


24. نوفرستی،م.1378. ریشه واحد و همجمعی در اقتصاد سنجی. چاپ اول. انتشارات رسا.

25. Amiti, M. and Konings, J. 2007. Trade Liberalization Intermediate Inputs and Productivity: Evidence from Indonesia. American Economic Review. 97(5):1611-1638.


26. Atici, C. 2002. The Impact of a Complete Trade Liberalization on Household Groups in Turkish Economy: A CGE Approach. Erc/METU International Conference in Economics VI, Ankara – Turkey.


27. Baldwin, R. 1989. Measuring Nontariff Trade Policies. NBER Working Paper, No. 2978.


28. Das, A., Senapati, M. and John, J. 2009. Impact of Agriculture Credit on Agriculture Production: An Empirical Analysis of India. Reserve Bank of India Occasional Papers. 30(2): 75-107.


29. Dava, E. 2012. Trade Liberalization and Economic Growth in the SADS: a Difference-in-Difference Analysis. IESE, Conference Paper.


30. De Silva, N., Malaga, J. and Johanson, J. 2013. Trade Liberalization Effect on Agricultural Production Growth: The Case of Srilanka. Southorn Agricultural Economics Association Annual (SAEA) Meeting, Orlando, Florida.


31. Diao, X.,Fan, S. and Zhang, X.2002. How Chinas WTO Accession Affects Rural Economy in the Less Developed Country. International Food Policy Institute, Trade and Macroeconomic Division Discussion (TMD) Paper, 87.


32. Dutta, D. and Ahmad, A. 2006. Trade Liberalization and Industrial Growth in Pakistan: a Cointegration Analysis.Department of Economics. University of Syadny.


33. Golait, R. 2007. Current Issues in Agricultural Credit in India: An Assessment. RBI Occasional Papers. 28: 79-100.


34. Greenaway, D., Morgan, W. and Wright, P. 2002. Trade Liberalization and Growth in Developing Countries. Journal of Development Economics. 67: 229-224.


35. Grubel, H.G. and Lloyd, P.J. 1975. Intra-Industry Trade: The Theory and Measurement of International Trade in Differentiated Products, New York: John Wiley.


36. Klein, L.R. 2004. New Growth Centers in This Globalized Economy. Journal of Policy Modeling. 26(4): 499-550.


37. Kobrin, S.J. 1991. An Empirical Analysis of the Determinants of Global Integration. Strategic Management Journal, 12(1): 17-31.


38. Manni, U.H. and IbneAfzal, M.N. 2012. Effect of Trade Liberalization on Economic Growth of Developing Countries: A Case of Bangladesh Economy. Journal of Business Economics & Finance. 1(2): 37-44.


39. Mkpado, M. and Arene, C.J. 2012. Trade Liberalization Exchange Rate Changes,And the Competitiveness of Carbohydrate Staple Markets in Nigeria. International Journal of Agricultural Management and Development. 2(2): 121-136.


40. Odior, E.S. 2014. The Macroeconomic Policy Effect on Nigerian Agricultural Performance: One-Step Dynamic Forecasting Analysis. International Journal of Economics and Finance. 6(9):190-198.


41. Porter, M.E. 1986. Changing Patterns of International Competition. California Management Review, 27: 9-40.


42. Rodrick, D.2007. How to Save Globalization from its Cheerleaders. Journal of International of Trade and Diplomacy. 1(2): 1-33.


43. Sharma, K., Jayasurya, S. and Oczkowski, E. 2000. Liberalization and Productivity Growth: the Case of Manufactory Industry in Nepal. Oxford Development Studies. 28: 205-222.


44. Wong S.A. 2006. Productivity and Trade Openness: Micro-level Evidence Manufacturing Industries in Ecuador (1997-2003). Working Paper-draft. 43.