تعیین عمق بهینه ی اقتصادی چاه های آب کشاورزی : مطالعه ی موردی دشت بجنورد

الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

عصمت مجرد ¹ (دانشجوی دکتر ی اقتصادکشاورزی دانشگاه زابل.)
محمود صبوحی ² (استادیار اقتصادکشاورزی دانشگاه زابل .)

تاريخ الإرسال : 09 الأحد , ربيع الأول, 1437 تاريخ التأكيد : 09 الأحد , ربيع الأول, 1437 تاريخ الإصدار : 05 الأحد , ربيع الثاني, 1431

الکلمات المفتاحية: برنامه ریزی غیرخطی, عمق بهینه, چاههای آب, دشت بجنورد,

ملخص المقالة :

در این مطالعه، برای تعیین عمق بهینه ی چاههای آب کشاورزی دشت بجنورد با هدف کاهش هزینه ی حفاری و پمپاژ آب و تامین آب مورد نیاز کشاورزی از مدل برنامه ریزی ریاضی غیر خطی استفاده شد. برای تعیین عمق بهینه ی حفر چاهها فرض شد که کشاورزان برای دستیابی به دبی اولیه، در شرایطی که بیلان آبی آبخوان، اجازه ی حفاری دوباره ی چاه و برداشت آب از آن را بدهد، به حفاری دوباره ی ( کف شکنی) چاههای موجود می پردازند. بدین منظور از 380 حلقه چاه کشاورزی دشت بجنورد در سال 1385 استفاده شد. نتایج نشان داد که برداشت آب از چاه با کف شکنی چاههای موجود تا ارتفاع 205 متری مقرون به صرفه خواهد بود. با حفاری چاه تا عمق 205 متری دبی چاه و ارتفاع پمپ به ترتیب 29 لیتر برثانیه و 228 متر تعیین شد. افزون بر آن، سطح زیرکشت بهینه برای هر محصول با هدف تامین آب مورد نیاز کشاورزی به وسیله ی حفر چا ههای موجود تعیین شد. بنا بر یافته های مطالعه، تعیین ارتفاع بهینه ی حفر چاههای کشاورزی و نظارت مستمر بر میزان برداشت آب از چاهها جهت حفظ منابع آب زیرزمینی برای کاربردهای کشاورزی توصیه شده است.  

المصادر:

1 اسکویی نژاد م . 1368. اقتصاد مهندسی ( ارزیـابی اقتـصادی پـروژه هـای صـنعتی ). انتـشارات دانـشگاه

صنعتی امیر کبیر.

 -2 جهاد کشاورزی استان خراسان شمالی. 1385.

 -3 دفتر امور فنی و تدوین معیار ها . 1385. فهرست بهای واحد رشته چاه ها و قنات ها . سازمان مـدیریت و

برنامه ریزی کشور، مرکز مدارک علمی و انتشارات.

 -4 سازمان آب منطقه ای خراسان شمالی. 1385.

 -5 صفری ح .، نو ایی نیا ب . و شریفی م . 1383. تعیین عمق بهینه چاه ها جهت کـف شـکنی بـا اسـتفاده از

برنامه ریزی غیر خطی. مجله آب و فاضلاب، : 35. 41- 15

 -6 فرج زاده م .، ولایتی س . و حسینی آ . 1384. تحلیل بحران آب در دشت نیشابور با رویکرد برنامـه ریـزی

محیطی. پروژه پژوهشاتی شرکت سهامی آب منطقه ای خراسان.

7- Ellis E.M. 1998. Agricultural groundwater conservation program in the

phoenix active management area. M.S. Thesis, University of Arizona, Tucson,

AZ.

8- Geem Z. W. 2006. Optimal cost design of water distribution networks using

harmony search. Engineering Optimization, 38(3): 259-277.

9- Ostfeld A. and Salomons E. 2004 .Optimal operation of multi-quality water

distribution system: unsteady conditions. Engineering Optimization, 36(3): 337-

359.

10- Srinivasa R. L. and Elango K. 1992. Optimal design of water distribution

networks with head dependent outflows using augmented lagrangian. Journal of

the Institute of Engineering., 73(2): 27-33.

11- Zhao Y., Shigang Z. and Xun L. 2003. Cost-effective optimal design of

groundwater source heat pumps. Applied Thermal Engineering, 23(13): 1595-

1603.

12- Hellegers P., Zilberman D. and Ierland E. 2001. Dynamics of agricultural

groundwater extraction. Ecological Economics, 37(2):303-311.