عوامل مؤثر بر دسترسی زنان کشاورز روستایی به اطلاعات امنیت غذایی خانوار در شهرستان ساری
الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزیفاطمه ابراهیم نژاد 1 , امیر احمدپور 2 , محمدرضا شهرکی 3
1 - کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
2 - دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
3 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی و کارشناس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان
الکلمات المفتاحية: زنان روستایی, توسعه پایدار, امنیت غذایی, اطلاعات,
ملخص المقالة :
تحقیق حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی بوده که جامعه آماری این تحقیق را 1297 نفر از زنان کشاورز شهرستان ساری استان مازندران تشکیل دادهاند که 300 نفر از آنها به عنوان حجم نمونه انتخاب و به صورت تصادفیطبقهبندی شده نمونهگیری از آنها صورت گرفت. پرسشنامه ابزار اصلی سنجش تحقیق بود که روایی محتوایی آن با استفاده از نظرات متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. ضمن این که مقادیر به دست آمده از میانگین واریانس استخراج شده (AVE) و پایایی ترکیبی (CR) نشان از روایی همگرا و پایایی مناسب پرسشنامه بود. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از مدلسازی معادلات ساختاری و با رویکرد حداقل مربعات جزئی از طریق نرمافزار Smart PLS3 استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق شش سازۀ ارتباطی- فناوری، اقتصادی، موقعیتی، اجتماعی، فرهنگی و شخصیتی، بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی تأثیر مثبت و معنیداری داشته که 3/40 درصد از واریانس سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی را تبیین کردهاند.
|
ISSN (Print): 2008-6407 - ISSN (Online): 2423-7248
Research Paper
Factors affecting the access of rural women farmers to household food security information in Sari city
Fatemeh Ebrahimnejad1 , Amir Ahmadpour2*, Mohamad Reza Shahraki3
1 .MSc. Graduate, Department of Agricultural Extension and Education, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran
2. Associate Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran
3. PhD Candidate in Geography & Rural Planning, Kharazmi University, Tehran, Iran
Abstract Introduction: It is essential to increase and improve the knowledge and awareness of rural women farmers in the field of food security. In this regard, identifying the factors affecting their level of access to food safety information can have a great impact on their information-seeking behavior and ultimately improve their food safety situation. Materials and Methods: The present study is a descriptive-survey study in which the statistical population of this study consists of 1297 women farmers in Sari city of Mazandaran province, of which 300 were selected as the sample size and were randomly stratified. The questionnaire was the main tool, the content validity of which was confirmed using the opinions of experts. In addition, the values obtained from the extracted mean variance (AVE) and combined reliability (CR) showed convergent validity and appropriate reliability of the questionnaire. Structural Equation Modeling with partial least squares(PLS) approach was used to analyze the data using Smart PLS3 software. Findings: Based on the results of the research, six communication-technological, economic, situational, social, cultural and personality structures had a positive and significant effect on the level of access of women farmers to food security information, which was 40.3% of the variance of women farmers' access to food. Explained food security information. Conclusion: Capacity building and empowerment of rural communities, especially women, by creating small and large scale job opportunities in rural areas and providing economic and social support services provide the conditions for the development of food security among women.
|
Citation: Ebrahimnejad F., Ahmadpour A., Shahraki M. R..(2024). Factors affecting the access of rural women farmers to household food security information in Sari city. Journal of Agricultural Economics Research.16(3):97-115
|
Corresponding Author: Amir Ahmadpour Address: Department of Agricultural Extension & Education, Faculty of Agriculture, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran. Tell: +98912 550 5546 E-Mail: Ahmadpour@iausari.ac.ir, Ahmadpour_amir@yahoo.com
|
Received: 2021/09/14 Accepted: 2022/01/23 PP:97-115
Use your device to scan and read the article online
DOI:
Keywords: Rural Women, Information, Food Security, Sustainable Development
|
Extended Abstract
Introduction
Rural women, due to their important role in ensuring nutrition, food safety and quality, are considered as the key to ensuring food security in rural households and are effective in it through the management of agricultural systems. Therefore, quick and easy access to information is vital to achieving food security for rural women. Prompt access to relevant knowledge and information can enable rural women to make informed decisions about agricultural production, nutrition and health activities. In addition, improving the food security of households requires appropriate decisions by rural women, which is essential for better access to the information needed. On the other hand, given that women have a significant share in agriculture and consequently the availability of household food and their share in household income, especially in low-income families, their nutritional knowledge in Proper use of food is important in households. The importance of food security among rural women, as well as the methods of accessing and achieving it, need to be examined and improved, and despite food security among low-income and vulnerable groups in society, including women, more attention is needed. Few studies have been conducted on how women have access to food security information. Therefore, in this regard, the present study has identified the factors affecting access to information of women farmers in the field of food security in Sari.
Materials and Methods
This research, in terms of nature, is a type of quantitative research and in terms of applied purpose, it has been done by survey method. The statistical population studied in the present study consists of 1297 women farmers in 7 agricultural service centers in Sari city of Mazandaran province. According to the statistical population, 300 of them were selected as the sample size based on Krejcie Morgan's table, among which the sampling was randomly classified. The questionnaire was the main tool of data collection that was prepared by reviewing the results of internal and external studies and research in order to identify the components and items for measuring the factors affecting women farmers' access to food safety information. 68 items related to 9 factors affecting women's access to food security: individual structure with 4 items, professional with 3 items, communication-technology with 8 items, economic with 11 items, geographical with 4 items, social with 12 items, infrastructure Services with 6 items, culture with 7 items, personality with 14 items, as well as the level of access to food safety knowledge and information with 20 items, each of which has a range of five Likert options including many (With numerical value 5), high (with numerical value 4), medium (with numerical value 3), low (with numerical value 2) and very low (with numerical value 1) were measured. Accordingly, its content validity was confirmed using the opinions of experts. In addition, the values obtained from the extracted mean variance (AVE) and combined reliability (CR) showed convergent validity and appropriate reliability of the questionnaire. Structural equation modeling with partial least squares approach was used to analyze the data using Smart PLS3 software. The reliability and validity of structures are used to evaluate the fit of measurement models. Three criteria of Cronbach's alpha, combined reliability (CR) and factor loads were used to measure reliability. To check the validity, AVE Convergence Index was used, which indicates the average variance shared between each structure with its indices. Divergent (diagnostic) validity was also performed using the Fornell-Locker criterion.
Findings
Based on the results of CR and AVE values, the values obtained for each of the latent variables are defined above the threshold and threshold; therefore, the appropriateness of the convergent reliability and validity of the research model can be confirmed. Divergent validity also has a good validity due to the fact that the root mean square of the extracted variance (AVE) for each dimension is greater than the quadratic value of the correlation coefficients between that dimension and other dimensions in the model (values in the original diameter of the matrix). The results showed that, four communication-technology structures with a coefficient of 0.142, economic with a coefficient of 0.116, social with a coefficient of 0.191 and cultural with a coefficient of 0.142 in The level of 99% confidence had a positive and significant effect on the level of access of women farmers to food security information. On the other hand, the findings indicate that the situational structure with a coefficient of -0.171 had a negative and significant effect on the level of access of women farmers to food security information at the level of 99% confidence. The results of the study also showed that the personality structure with a coefficient of 0.116 at the level of 95% confidence had a positive and significant effect on the level of access of women farmers to food security information. As the results show, the three individual, professional and infrastructural constructs had no significant effect on the level of 95% confidence in women farmers' access to food safety information.
Discussion and conclusion
Rural women play a key role in ensuring health and food security. Despite the important role and contribution of this segment of society to food supply in the world, they are often neglected in development strategies. There are several factors that can affect the level of women's access to the information they need on food security. Therefore, by using the capacity building and empowerment of rural communities, especially women, and creating small and large job opportunities in rural areas and providing economic and social support services, conditions can be provided for the development of food security among women. The development of Internet infrastructure and the use of the potential of cyberspace, as well as the provision of low-interest financial facilities and livelihood support services, will pave the way for increasing the awareness and knowledge of women's food security in rural areas. In order to increase the economic and financial power of women, while providing the conditions for them to enter local and regional markets and enterprises, their interactions and communication will increase their experiences in this sector.
Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
All subjects full fill the informed consent.
Funding
This work did not get any financial support
Authors' contributions
Design and ideation: Amir Ahmadpour and Fatemeh Hosseinzadeh; Methodology and data analysis: Amir Ahmadpour, Fatemeh Hosseinzadeh and Mohammad Reza Shahraki; Data collection: Fatemeh Hosseinzadeh; Final writing: Fatemeh Hosseinzadeh and Amir Ahmadpour; Final Supervision: All Authors.
Conflicts of interest
The authors declared no conflict of interest.
|
|
شاپا چاپی: 6407 -2008 - شاپا الکترونیکی: 2423-7248
مقاله پژوهشی
عوامل مؤثر بر دسترسی زنان کشاورز روستایی به اطلاعات امنیت غذایی خانوار در شهرستان ساری
فاطمه ابراهیم نژاد1، امیر احمدپور2*، محمدرضا شهرکی3
1. کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
2. دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
3. دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی و کارشناس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان
تاریخ دریافت: 23/06/1400 تاریخ پذیرش:03/11/1400 شماره صفحات:115-97
از دستگاه خود برای اسکن و خواندن مقاله به صورت آنلاین استفاده کنید
DOI:
واژههای کلیدی: زنان روستایی، اطلاعات، امنیت غذایی، توسعه پایدار. |
چکیده مقدمه و هدف: افزایش و ارتقاء دانش و آگاهی زنان کشاورز روستایی در حیطه امنیت غذایی امری ضروری است. در این راستا، شناخت عوامل موثر بر سطح دسترسی آنان به اطلاعات امنیت غذایی میتواند تأثیر زیادی بر رفتار اطلاعیابی و در نهایت بهبود وضعیت امنیت غذایی آنان داشته باشد. مواد و روشها: تحقیق حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی بوده که جامعه آماری این تحقیق را 1297 نفر از زنان کشاورز شهرستان ساری استان مازندران تشکیل دادهاند که 300 نفر از آنها به عنوان حجم نمونه انتخاب و به صورت تصادفیطبقهبندی شده نمونهگیری از آنها صورت گرفت. پرسشنامه ابزار اصلی سنجش تحقیق بود که روایی محتوایی آن با استفاده از نظرات متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. ضمن این که مقادیر به دست آمده از میانگین واریانس استخراج شده (AVE) و پایایی ترکیبی (CR) نشان از روایی همگرا و پایایی مناسب پرسشنامه بود. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از مدلسازی معادلات ساختاری و با رویکرد حداقل مربعات جزئی از طریق نرمافزار Smart PLS3 استفاده شد. یافتهها: بر اساس نتایج حاصل از تحقیق شش سازۀ ارتباطی- فناوری، اقتصادی، موقعیتی، اجتماعی، فرهنگی و شخصیتی، بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی تأثیر مثبت و معنیداری داشته که 3/40 درصد از واریانس سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی را تبیین کردهاند. بحث و نتیجهگیری: ظرفیتسازی و توانمندسازی جوامع روستایی به ویژه زنان با استفاده از ایجاد فرصتهای شغلی کوچک و بزرگ در روستاها و ارائه خدمات حمایتی اقتصادی و اجتماعی شرایط را برای توسعه امنیت غذایی در بین زنان فراهم میکند.
|
مقدمه
امنیت غذایی یکی از موضوعات بسیار مهم توسعه است که در سیاستهای داخلی کشورها مورد توجه قرار گرفته است (1و2). یکی از وجوه امنیت انسانی، امنیت غذایی است و فقدان آن به معنای به خطر افتادن امنیت برای انسانها است. امروزه با گسترش مفهوم توسعۀ انسانی، مسئلۀ امنیت غذایی ابعاد تازهای به خود گرفته و به یکی از مهمترین مباحث در کلیۀ کشورهای جهان تبدیل شده است (3). امنیت غذایی نخستین اصل و از شرطهای لازم برای حفظ سلامت افراد جامعه است تا افراد بتوانند نقش کلیدی خود را به عنوان عنصر اصلی توسعۀ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایفا کنند. به همین دلیل، اکثر کشورهای جهان اهمیت ویژهای برای ایجاد، حفظ و پایداری امنیت غذایی قائل هستند و نبود آن را تهدیدی جدی علیه توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تلقی میکنند (4). بنابراین، دسترسی به مقدار کافی مواد غذایی و سلامت تغذیهای، از محورهای اساسی توسعه و زیربنای پرورش نسل آتی کشور قلمداد میشود (5). در این راستا، توجه ویژه به موقعیت زنان، به عنوان نیمی از منابع انسانی جامعه به منظور اتخاذ سیاستهای حمایتی جهت ارتقای وضعیت کنونی، از اهمیت ویژهای برخوردار است (6).
با توجه به نقش مهمی که زنان روستایی در موضوع تغذیه، ایمنی مواد غذایی و کیفیت آن دارند، به عنوان کلید تأمین امنیت غذایی در خانوارهای روستایی تلقی شده (7) و از طریق مدیریت سیستمهای زراعی تأثیرگذارند (8). زنان با تشکیل سهم عمده نیروی کار مزارع کشاورزی و همچنین تولید مواد غذایی، نقش مهمی در امنیت غذایی خانوارها ایفا مینمایند (9 و10و11). در این راستا، دسترسی سریع و آسان به اطلاعات، اهمیت حیاتی در زمینه دستیابی به امنیت غذایی دارد (7). لوگا(12) معتقد است، دسترسی سریع به دانش و اطلاعات مربوطه میتواند زنان روستایی را در تصمیمگیریهای آگاهانه نسبت به فعالیتهای تولید محصولات کشاورزی، تغذیه و بهداشت توانمند کند. بنابراین، بهبود امنیت غذایی خانوارها نیازمند تصمیمگیریهای مناسب توسط زنان روستایی است که مستلزم دسترسی به اطلاعات مورد نیاز و ضروری می باشد. (13). از طرف دیگر، دسترسی زنان روستایی به اطلاعات در زمینه امنیت غذایی وابسته به رفتار اطلاع یابی آنهاست (14). ماندا (15) نیز در تحقیق خود به این موضوع اشاره کرده است که بین افزایش جریان اطلاعات و تولید غذا، دسترسی و بهرهبرداری ارتباط مثبتی وجود دارد. بنابراین، زنان با سطح اطلاعات کافی، میتوانند هزینههای ورودی را کاهش دهند، ارتباطات حمل و نقل را بهبود ببخشند و میتوانند بازار محصولات خود را گسترش دهند (13). ازاینرو، بهبود بهرهوری در کشاورزی و امنیت غذایی زمانی تحقق پیدا خواهد کرد که زنان روستایی اطلاعات مناسبی در این زمینه داشته باشند (16).
با توجه به این که زنان سهم قابل توجهی در کشاورزی و موضوعاتی چون امنیت غذایی خانوارها بویژه در خانوارهای کم درآمد و فقیر دارند ، اطلاعات آنها در استفاده از مواد غذایی بسیار مهم است (1). بنابراین، اهمیت این موضوع در بین زنان روستایی و همچنین روشهای دسترسی، دستیابی و بهبود آن ضروری است. با وجود این که امنیت غذایی در بین گروههای کم درآمد و آسیبپذیر جامعه، از جمله زنان، توجه بیشتری را میطلبد، مطالعات محدودی در زمینة روشهای دستیابی زنان به اطلاعات امنیت غذایی انجام شده است. در این راستا، تحقیق حاضر با هدف بررسی سطح امنیت غذایی زنان کشاورز روستایی و همچنین شناسایی عوامل مؤثر بر دستیابی اطلاعات زنان کشاورز در زمینۀ امنیت غذایی در شهرستان ساری اجرا شده است تا ضمن آگاهی از سطح امنیت غذایی، راهکارهایی به منظور بهبود وضعیت زنان ارائه دهد.
در این بخش سعی شده تا نتایج تحقیقات و مطالعات داخلی و خارجی مرتبط، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته و خلاصهای از یافتههای آنها ارائه گردد.
بر اساس نتایج تحقیق گوش(17) در بنگلادش، مشارکت زنان در فعالیتهای درآمدزا و اقتصادی مختلف ضمن تأثیرگذاری بر تصمیمگیری در خانواده، موجب بهبود دانش و اطلاعات امنیت غذایی و مدیریت تغذیه آنها شده است. نتایج مطالعات لوکونونو و پیلو (18) در بنین و خانم و همکاران (19) در بنگلادش نشان داد که بین دو متغیر مالکیت خانه و زمین کشاورزی رابطۀ مثبت و معنیداری با سطح دانش مرتبط با امنیت غذایی وجود دارد.
نتایج مطالعات چراغی و همکاران (20) نشان داد، با افزایش فعالیتهای غیرزراعی نیز امنیت غذایی خانوارها افزایش پیدا کرده است. علاوه بر این، تنوع در دستیابی به منابع درآمدی غیر کشاورزی، باعث افزایش دسترسی، دستیابی و ثبات در مصرف مواد غذایی و در نهایت تحقق امنیت غذایی خواهد شد. نتایج تحقیق قلی زاده و همکاران (21) حاکی از آن است که دانش تغذیهای، اثر منفی و معنیداری بر ناامنی غذایی دارد. افزون بر آن، فرهنگ غذایی در رابطه بین دانش تغذیهای با امنیت غذایی اثری میانجی دارد.
نتایج تحقیق آنوگا و آگو (7) در بررسی اطلاعات مرتبط با امنیت غذایی زنان روستایی در خانوارهای ایالت باییلسا نیجریه، نشان داد که، اطلاعات مربوط به مسائل مربوط به امنیت غذایی به طور عمده از خانواده، دوستان، همسایگان و سایر کشاورزان به دست آمده است. بر اساس یافتهها، پاسخدهندگان برای دریافت اطلاعات مربوط به آمادهسازی غذا، پردازش مواد غذایی و سیستم مدیریت کشاورزی، از دانش و آگاهی افراد خانوادههایشان استفاده کردهاند. بنابر نتایج تحقیق بهروزه و شاه ولی (22) وضعیت امنیت غذایی خانوارهای روستایی در مناطق مختلف نیز متفاوت است. به طوری که خانوارهای منطقه سرد و معتدل امنیت غذایی بالاتری دارند و پس از آن به ترتیب خانوارهای مناطق معتدل و گرم و خشک قرار دارند. یکی از دلایل این امر میتواند ناشی از متغیر بودن تولیدات کشاورزی در طول سال در این مناطق باشد. نتایج تحقیق قدیری معصوم و همکاران (23) نشان داد، عوامل اقتصادی مهمترین عامل مؤثر در پایداری امنیت غذایی خانوارهای روستایی می باشد. براساس نتایج رگرسیون، متغیرهای کیفیت مسکن، اراضی آبی، میزان درآمد، یارانه دریافتی، تعداد دام کوچک، تعداد دام بزرگ، میزان درآمد غیرکشاورزی، تعداد افراد شاغل در خانواده و سابقه تسهیلات دریافتی به عنوان عوامل اقتصادی مؤثر در امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی شناخته شدهاند. علاوه بر این، متغیرهای سن سرپرست خانوار و تعداد فرزندان پسر به عنوان عوامل اجتماعی، در امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی تأثیرگذار بوده است.
لنوفناو ایوان(24) در تحقیق خود، تغییرات آب و هوایی را در توسعه امنیت غذایی موثر دانسته اند. سینالو و همکاران (25) در بررسی امنیت آب و امنیت غذایی خانوارهای روستایی در منطقه مزینیاتی در کشور آفریقای جنوبی، به این نتیجه رسیدند که، تأمین آب شرب خانوارها، در امنیت غذایی خانوارها مؤثر بوده است. علاوه بر عوامل مذکور، جنسیت و تغییرات فرهنگی و نهادهای محلی ارتباط مستقیمی با ارتقای امنیت غذایی داشته است (26).
بر اساس نتایج تحقیق سیوم (27) که به بررسی وضعیت امنیت غذایی و نقش آن در معیشت روستاییان در کشور اتیوپی پرداخته است، دو عامل انسانی مانند مدیریت ضعیف محیط زیست و ضعف سیاستها و عوامل فیزیکی مانند خشکسالی، تخریب محیط زیست، تضعیف حاصلخیزی خاک، از بین رفتن محصولات، هجوم آفات، عدم دسترسی به تکنولوژی و امکانات اعتباری و فقدان منابع درآمدی خارج از بخش کشاورزی، از مهمترین عوامل مؤثر در ناامنی غذایی در روستاهای مورد مطالعه در کشور اتیوپی بوده است. نتایج تحقیق شرف خانی و همکاران (28) نشان داد که با افزايش تعداد مراکز ارائه مواد غذايي در روستا و عواملی چون زيربناي مسکوني و تعداد اتاق، ناامني غذايي خانوار کاهش و با افزايش فاصله روستا از شهر ناامني غذايي خانوارها افزايش مي يابد. وضعيت مسکن، وضعيت خودرو، تک والد بودن يا دو والد بودن، وضعيت درآمد ماهانه خانوار از ديگر عوامل مؤثر بر امنيت غذايي خانوار است. در پژوهشی دیگر، تعداد مراجعه به شهر، میزان روابط شهر و روستا مانند سرمایهگذاري افراد شهري در روستا، مراجعه به شهر با هدف اشتغال دائم، فروش محصول به واسطههاي شهري، مراجعه به شهر برای انجام فعالیتهاي روزمزدي، مراجعه به بازارهاي هفتگی شهر، میزان مراجعه هفتگی برای خرید مواد غذایی از شهر، تأمین مالی از منابع غیررسمی و رسمی در شهر، فروش محصولات تولیدي مستقیم به شهر، انتقال منابع درآمد از شهر به روستا، سرمایهگذاري در شهر، استفاده از خدمات بانکی شهر، استفاده از خدمات آموزشی شهر، استفاده از خدمات رفاهی، استفاده از خدمات اداري شهر، مراجعه برای تأمین مصالح و نیازهاي اقتصادي دیگر، ازجمله عواملی هستند که در امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی موثر بوده اند(29). نتیجه مطالعه دیگر که با هدف بررسی توانمندسازی زنان در امنیت غذایی خانوار انجام شده است، نشان داد که بین سطح تحصیلی، سن، شغل، وضعیت زناشویی و مهارت در تهیه انواع غذا توسط زنان با امنیت غذایی خانوارها رابطۀ معنیداری وجود دارد(30).
نتایج تحقیق در زمینه شناسایی و بررسی عوامل تعیینکننده دسترسی زنان به اطلاعات امنیت غذایی در مناطق روستایی در کشور نیجریه، نشان داد که رفتار جستجوی اطلاعات تأثیر مثبتی بر دسترسی زنان به اطلاعات امنیت غذایی زنان روستایی داشته است. در حالی که، اندازه خانوار به طور قابل توجهی تأثیر منفی و معنیداری بر دسترسی زنان روستایی به اطلاعات امنیت غذایی داشته است. دسترسی به خدمات اعتباری و وام و ظرفیتسازی و آموزش زنان در مسائل مربوط به امنیت غذایی، به عنوان استراتژی بهبود دسترسی به اطلاعات امنیت غذایی بیان شده است(31). یافتههای تحقیقی در بنگلادش نشان داد دانش و اطلاعات امنیت غذایی زنان به‌طور معناداری تحت تأثیر تحصیلات، بُعد خانواده، درآمد خانوار، دسترسی به اعتبار و مشارکت اجتماعی بوده است. همچنین نتایج نشان داد که تکمیل فرآیند توانمندسازی زنان میتواند دسترسی زنان را به دانش سلامت و تغذیهای افزایش دهد(32).
نتایج پژوهش ساواری (5) نشان داد که بین درآمد خانوار، تعداد شاغلان خانوار، فاصلة محل سکونت تا شهر، بعد خانوار، مقدار زمین زراعی و باغی در تملک خانواده و تحصیلات مادر خانواده (مسئول تغذیه) با امنیت غذایی خانوار رابطة معناداری وجود دارد. در تحقیقی دیگر، بین ناامنی غذایی با سطح اقتصادی، تحصیلات، میزان درآمد، بعد خانوار و تعداد فرزندان، ارتباط معنیداری و با متغیرهایی همچون وضعیت شغلی، وضعیت تأهل، سن و جنسیت، ارتباط معنیداری مشاهده نشده است(33). بر اساس نتایج تحقیقات سعدی و وحدت (34) و میلانی بناب و همکاران( 35) امنیت غذایی با عواملی چون جنسیت، سن، بار تکفل، میزان تحصیلات و وضعیت تملک منزل مسکونی، ارتباط معنیداری داشته است. خسروی پور و همکاران (36) نیز در تحقیق خود به این نتیجه رسیده اند که سطح تحصیلات سرپرست خانوار منجر به ایجاد تفاوت در وضعیت ناامنی غذایی خانوار شده است. نتیجه یک تحقیق که به بررسی عوامل مؤثر بر امنیت غذایی خانوارهای روستایی در ایالت پنجاب پاکستان پرداختهاست نشان داد که درآمد ماهیانه، داراییهای دامی و بعد خانوار نقش تعیینکنندهای در امنیت غذایی خانوارها داشته است(37).با توجه به بررسیهای به عمل آمده در مطالعات و تحقیقات داخلی و خارجی در راستای شناسایی مؤلفهها و گویههای سنجش امنیت غذایی خانوارها، تحقیق حاضر عوامل مؤثر بر دسترسی زنان کشاورز روستایی به اطلاعات امنیت غذایی خانوار در قالب 9 سازۀ فردی، حرفهای، ارتباطی فناوری، اقتصادی، موقعیتی (جغرافیایی)، اجتماعی، زیرساختی خدماتی، فرهنگی و شخصیتی بر اساس 
شکل 1 مورد بررسی قرار داده است.
شکل 1- الگوی نظری تحقیق
مواد و روشها
تحقیق حاضر از نظر ماهيت، كمي و از نظر هدف كاربردي است که به روش پیمایشی صورت گرفته است. جامعۀ آماری مورد مطالعه در تحقیق را، 1297 نفر از زنان کشاورز در شهرستان ساری استان مازندران تشکیل دادهاند. با توجه به جامعه آماری، تعداد 300 نفر از آنها بر اساس جدول کرجسی و مورگان به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند که نمونهگیری در بین آنها به صورت تصادفی طبقهبندی شده صورت گرفت.
ابزار اصلی جمعآوری اطلاعات پرسشنامه بوده که با بررسی نتایج مطالعات و تحقیقات داخلی و خارجی در راستای شناسایی مؤلفهها و گویههای سنجش عوامل تأثیرگذار بر دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی، تهیه و تدوین شد. در این راستا، 68 گویه مربوط به 9 عامل مؤثر بر دسترسی زنان به امنیت غذایی که سازة فردی با 4 گویه، حرفهای با 3 گویه، ارتباطی-فناوری با 8 گویه، اقتصادی با 11 گویه، جغرافیایی با 4 گویه، اجتماعی با 12 گویه، زیرساختی-خدماتی با 6 گویه، فرهنگی با 7 گویه، شخصیتی با 14 گویه، و همچنین سطح دسترسی به دانش و اطلاعات امنیت غذایی نیز با 20 گویه که هر کدام از آنها با یک دامنه پنچ گزینهای طیف لیکرت شامل خیلیزیاد (با ارزش عددی 5)، زیاد (با ارزش عددی 4)، متوسط (با ارزش عددی 3)، کم (با ارزش عددی 2) و خیلیکم (با ارزش عددی 1) مورد سنجش قرار گرفت.
براي حصول اطمينان از ميزان همگن بودن سئوالات پرسشنامه با ويژگي هاي موضوع، از اعتبار (روايي) محتوا استفاده شده است. ملاک اعتبار5 نفر از متخصصان و خبرگان اهلفن بوده است. بمنظور ارزیابی میزان انسجام و اعتمادپذیری پرسشنامه نیز از ضریب پایایی آلفای کرونباخ استفاده شد. پایایی این پرسشنامه نیز قبل از اجرای نهایی، از طریق توزیع آزمایشی پرسشنامه و انجام پیش آزمون بین 30 نفر از زنان کشاورز در شهرستان قائمشهر انجام و نتایج آن در جدول 1 ارائه شد.
جدول 1- نتایج حاصل از ضریب آلفای کرونباخ جهت پایایی پرسشنامه
نوع شاخص | ابعاد | تعداد گویه | مقدار ضریب آلفای کرونباخ |
عوامل مؤثر بر سطح دسترسی اطلاعات امنیت غذایی | فردی | 1 | 716/0 |
حرفهای | 3 | 735/0 | |
ارتباطی- فناوری | 8 | 874/0 | |
اقتصادی | 11 | 841/0 | |
جغرافیایی | 4 | 801/0 | |
اجتماعی | 12 | 707/0 | |
زیرساختی- خدماتی | 6 | 725/0 | |
| فرهنگی | 7 | 815/0 |
| شخصیتی | 14 | 753/0 |
جمع |
| 68 |
|
سطح دسترسی به دانش و اطلاعات امنیت غذایی | - | 20 | 841/0 |
در این تحقیق پس از جمعآوری و دستهبندی دادهها، از روش آمار توصیفی و استنباطی در محیط نرمافزار SPSS21 و همچنین برای استخراج مدل معادلات ساختاری از نرم افزار Smart PLS3 استفاده گردید. مدلیابی معادلات ساختاری، مدلی آماری برای بررسی روابط خطی بین متغیرهای مکنون (مشاهده نشده) و متغیرهای آشکار (مشاهده شده) است؛ به عبارت دیگر، مدلیابی معادلات ساختاری تکنیک آماری قدرتمندی است که مدل اندازهگیری (تحلیل عاملی تأییدی) و مدل ساختاری (رگرسیون یا تحلیل مسیر) را با یک آزمون آماری همزمان ترکیب میکند. برای بررسی برازش مدلهای اندازهگیری از پایایی و روایی سازهها استفاده میشود. جهت سنجش پایایی از سه معیار آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی (CR) و بارهای عاملی، استفاده میشود (38). در تحقیق حاضر برای سنجش دقیق پایایی از سه معیار فوق استفاده شد. سازههایی که مقدار آلفای کرونباخ و CR آنها بالاتر از 7/0 و بار عاملی آنها بیشتر از 4/0 باشد، پایایی قابل قبولی دارند و هر چه این مقدار به یک نزدیکتر باشد، پایایی آن بیشتر است (39). جهت بررسی روایی از شاخص همگرایی AVE استفاده میشود که نشانگر میانگین واریانس به اشتراک گذاشته شده بین هر سازه با شاخصهای خود است و مقدار 4/0 به بالای آن، کافی محسوب میشود (40). برای بررسی روایی واگرا (تشخیصی) نیز از معیار فورنل- لاکر استفاده گردید که میزان رابطه یک سازه با شاخصهایش در مقایسه رابطه آن سازه با سایر سازهها را نشان می دهد. روایی و واگرای قابل قبول یک مدل حاکی از آن است که یک سازه در مدل تعامل بیشتری با شاخصهای خود در مقایسه با سازههای دیگر دارد. بررسی این موضوع از طریق یک ماتریس انجام میشود که خانههای آن حاوی مقادیر ضریب همبستگی بین سازهها و جذر مقادیر AVE مربوط به هر سازه است (41). ضریب تعیین (R2) یکی دیگر از معیارهایی است که نشان دهنده تأثیر متغیر برونزا بر متغیر درونزا است. این معیار قابلیت کاهش خطاها در مدل اندازهگیری و افزایش واریانس بین سازه و شاخصها را دارد که صرفاً در PLS کنترل میشود (42). چین(43) سه مقدار 19/0، 33/0 و 67/0 را به عنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی برای شدت رابطه معرفی میکند که مقدار ضریب تعیین متغیرهای درونزا در حد قابل قبولی هستند.
نتایج و بحث
بر اساس یافتهها، 87 درصد از پاسخگویان متأهل و 13 درصد مجرد می باشند. نتایج نشان داد، 1/34 درصد از پاسخگویان با بیشترین درصد فراوانی سنی بیشتر از 45 سال و 4/21 درصد از آنها با کمترین درصد فراوانی سنی بین 41 تا 45 سال داشتهاند . مقدارکمینه، بیشینه و میانگین سن افراد مورد مطالعه به ترتیب 20، 70 و 63/42 سال است. بر اساس نتایج به دست آمده، 2/65 درصد از افراد مورد مطالعه سطح تحصیلات غیردانشگاهی (کمتر از دیپلم) و 8/34 درصد نیز تحصیلات دانشگاهی (فوقدیپلم به بالا) داشتند. نتایج نوع فعالیت کشاورزی نشان داد، 8/43 درصد به فعالیت زراعی، 8/36 درصد دامداری و 4/19 درصد به باغداری مشغول هستند. که از میان آنها 8/39 درصد محصولات کشاورزی خود را بیمه کردهاند. 5/45 درصد از افراد مورد مطالعه عضو تعاونیها و تشکلهای محلی بودند (جدول2).
جدول 2- توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب ویژگیهای فردی و حرفهای
نوع متغیر | گروهها | تعداد | درصد فراوانی |
وضعیت تأهل | متأهل | 260 | 0/87 |
مجرد | 39 | 0/13 | |
سن (سال)
| کمتر از 35 | 65 | 7/21 |
40-35 | 68 | 7/22 | |
45-41 | 64 | 4/21 | |
بیشتر از 45 | 102 | 1/34 | |
میانگین=63/42 | مینیمم= 20 | ماکزیمم=70 | |
سطح تحصیلات (مقطع) | بیسواد | 5 | 7/1 |
ابتدایی | 46 | 4/15 | |
راهنمایی | 61 | 4/20 | |
متوسطه | 83 | 8/27 | |
فوقدیپلم | 51 | 1/17 | |
لیسانس | 39 | 0/13 | |
فوقلیسانس و بیشتر | 14 | 7/4 | |
نوع فعالیت کشاورزی | زراعی | 131 | 8/43 |
دامداری | 110 | 8/36 | |
باغداری | 58 | 4/19 | |
عضویت در تشکلهای محلی | بلی | 136 | 5/45 |
خیر | 163 | 5/54 |
مأخذ: یافتههای تحقیق
یافتهها در جدول 3 مقدار بار عاملی هر یک از گویهها را نشان میدهد. برای این که شاخصهای اندازهگیری (متغیرهای مشاهده شده) تا چه اندازه برای سنجش متغیرهای پنهان قابل قبول هستند، مورد استفاده قرار گرفته و حداقل مقدار قابل قبول آن در این تحقیق 4/0در نظر گرفته شده و گویههای با مقدار کمتر از آن در ادامه تجزیه و تحلیل حذف شدند. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی و بررسی ضرایب بار عاملی نشان میدهد گویههای a4، a9، a13، a21، a27، a31، a37، a39، a40، a49، a53، a55، a56، a57، a58، b3 و b10 به دلیل مقادیر کمتر از 4/0 حذف شدند.
جدول 3- مقادیر بارعاملی متغیرهای آشکار
سازه | گویه | نماد | بار عاملی | |||||
فردی | سن | a1 | 671/0- | |||||
| سطح تحصیلات | a2 | 595/0 | |||||
اندازه خانوار | a3 | 594/0 | ||||||
حرفهای | سابقه کشاورزی | a4 | 103/0- | |||||
| ميزان ضايعات محصولات در مراحل مختلف کار کشاورزی به نسبت میزان تولید | a5 | 924/0 | |||||
نگرش نسبت به حرفه کشاورزی | a6 | 732/0 | ||||||
ارتباطی | شرکت در کلاسهای آموزشی و ترویجی (آموزش کافی کشاورزان) | a7 | 741/0 | |||||
| میزان استفاده از منابع اطلاعاتی الکترونیکی مانند اینترنت و ... | a8 | 502/0 | |||||
میزان استفاده از تلویزیون | a9 | 180/0 | ||||||
میزان استفاده از روزنامه و مجلات | a10 | 565/0 | ||||||
میزان استفاده از رادیو | a11 | 511/0 | ||||||
کتابخانه روستایی | a12 | 622/0 | ||||||
میزان استفاده و دسترسی به تلفن | a13 | 008/0 | ||||||
میزان استفاده و دسترسی به تلفن همراه | a14 | 127/0- | ||||||
اقتصادی | تعداد افراد شاغل در خانواده | a15 | 346/0 | |||||
| تعداد دام | a16 | 010/0 | |||||
میزان اراضی کشاورزی | a17 | 270/0 | ||||||
تعداد محصول زیر کشت | a18 | 034/0- | ||||||
میزان اراضی باغی | a19 | 150/0- | ||||||
میزان درآمد حاصل از کشاورزی | a20 | 074/0 | ||||||
میزان درآمد غیرکشاورزی | a21 | 388/0 | ||||||
تعداد وامهای دریافتی | a22 | 540/0 | ||||||
دسترسی به خدمات اعتباری و وام | a23 | 664/0 | ||||||
بکارگیری تنوع در کشت محصولات | a24 | 595/0 | ||||||
دسترسي به منابع توليدي مانند نهادهها | a25 | 590/0 | ||||||
جغرافیایی | فاصله زمین کشاورزی تا شهرستان | a26 | 891/0 | |||||
| فاصله زمین کشاورزی تا اولین مرکز خدمات کشاورزی | a27 | 388/0 | |||||
فاصله زمین کشاورزی تا اولین مرکز فروش (فاصله از بازار) | a28 | 858/0 | ||||||
فاصله محل سکونت تا مرکز شهرستان | a29 | 902/0 | ||||||
اجتماعی | میزان مشارکت در سازمانهای اجتماعی | a30 | 512/0 | |||||
| میزان معاشرت و ارتباط با سایر زنان | a31 | 307/0 | |||||
میزان ارتباط با کارشناسان و مروجان کشاورزی | a32 | 625/0 | ||||||
میزان علاقهمندی به انجام فعالیتهای مشارکتی با سایر زنان | a33 | 444/0 | ||||||
وجود روحیۀ تعاون و همکاری با روستاییان | a34 | 579/0 | ||||||
میزان مشارکت در انجام پروژهها و کارهای عامالمنغعه روستا | a35 | 605/0 | ||||||
میزان مشارکت در فرآیندهای تصمیمگیری و برنامهریزی روستایی | a36 | 714/0 | ||||||
مشارکت در امور خیریه روستا | a37 | 385/0 | ||||||
مشارکت در امور آموزشی روستا | a38 | 409/0 | ||||||
ارتباط با محیط خارج از روستا | a39 | 284/0 | ||||||
میزان مشارکت در فعالیتهای همیاری با سایر روستاییان (زنان) | a40 | 359/0 | ||||||
مشارکت با یکدیگر به منظور بکارگیری از دانش و مهارت و | a41 | 467/0 | ||||||
زیرساختی خدماتی | میزان خدماترسانی در روستا | a42 | 574/0 | |||||
| دسترسی آسان به نهادههای کشاورزی | a43 | 646/0 | |||||
دسترسی آسان به اعتبارات | a44 | 649/0 | ||||||
زیرساختهای ارتباطی مناسب مانند جاده | a45 | 491/0 | ||||||
دسترسی و استفاده از ادوات و ماشینآلات کشاورزی | a46 | 447/0 | ||||||
دسترسی آسان به اینترنت در مناطق روستایی | a47 | 442/0 | ||||||
فرهنگی
| اعتقادات و رسومات فرهنگی و مذهبی که دسترسی و استفاده از اطلاعات زنان را محدود میکند. (محدودیتهای فرهنگی | a48 | 443/0 | |||||
| میزان محدودیتهای زمانی ناشی از فشار بار کاری خانگی | a49 | 342/0 | |||||
وجود موانع ارتباطی زبانی و گویشی | a50 | 654/0 | ||||||
میزان مشخص بودن سهم و نقش زنان در فعالیتهای کشاورزی و روستایی | a51 | 590/0 | ||||||
میزان مشخص بودن جایگاه زنان به عنوان نیروی کار و فعال اقتصادی | a52 | 570/0 | ||||||
میزان مشخص بودن منزلت و جایگاه زنان در خانواده | a53 | 307/0 | ||||||
| میزان تعامل و مبادلات فرهنگی با سایر روستاها و شهرها | a54 | 557/0 | |||||
شخصیتی | انگیزه پیشرفت | a55 | 346/0 | |||||
| نگرش و تمایل نسبت به ماندگاری در روستا (ترجیح دادن زندگی در روستا) | a56 | 286/0 | |||||
تونایی انجام کار | a57 | 332/0 | ||||||
میزان توانایی ارتباط برقرار کردن با دیگران | a58 | 289/0 | ||||||
میزان اعتماد به نفس | a59 | 517/0 | ||||||
میزان نوآوری و خلاقیت و ابتکار عمل | a60 | 530/0 | ||||||
میزان انگیزه و علاقه شخصی | a61 | 642/0 | ||||||
میزان شجاعت در تصمیم گیری و مسئولیتپذیری | a62 | 412/0 | ||||||
میزان ریسکپذیری | a63 | 680/0 | ||||||
احساس مسئولیت در انجام تعهدات و میزان مسئولیت پذیری زنان | a64 | 532/0 | ||||||
انگیزه کارتولیدی | a65 | 572/0 | ||||||
تمایل به همکاری با سایر صندوقها | a66 | 417/0 | ||||||
میزان دسترسی به اطلاعات | a67 | 440/0 | ||||||
ترجیح راهاندازی کسب و کار در روستا نسبت به شهر | a68 | 608/0 | ||||||
سطح دسترسی به اطلاعات امنیت غذایی | میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با مدیریت فرآیند محصولات زراعی | b1 | 541/0 | |||||
| میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با مدیریت دام | b2 | 549/0 | |||||
میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با آماده سازی مواد غذایی | b3 | 318/0 | ||||||
میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با فرآوری مواد غذایی | b4 | 439/0 | ||||||
میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با فناوریهای کشت جدید کشاورزی | b5 | 487/0 | ||||||
میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با مدیریت برداشت | b6 | 495/0 | ||||||
میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با مبارزه با بیماریها و آفات گیاهی | b7 | 487/0 | ||||||
میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با منابع تولیدی مانند زمین، منابع و سرمایه | b8 | 406/0 | ||||||
میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با قیمت مواد غذایی | b9 | 504/0 | ||||||
میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با سیستم حمل و نقل | b10 | 397/0 | ||||||
میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با خدمات پشتیبانی و حمایتی کشاورزی | b11 | 570/0 | ||||||
میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با آموزش تغذیه | b12 | 484/0 | ||||||
میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با مراقبتهای بهداشتی | b13 | 441/0 | ||||||
میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با منابع آب سالم | b14 | 439/0 | ||||||
میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با بهسازی زمین کشاورزی | b15 | 563/0 | ||||||
میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با سیاستهای دولت / مقررات مربوط به مواد غذایی | b16 | 546/0 | ||||||
میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با ذخیرهسازی مواد غذایی | b17 | 632/0 | ||||||
میزان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز دررابطه با فنآوریهای کشاورزیهای ترکیبی (مثلاً همراه با پرورش اردک و ماکیان) | b18 | 551/0 | ||||||
بازار فروش محصولات | b19 | 544/0 | ||||||
بهبود در روشهای ذخیرهسازی محصولات | b20 | 552/0 | ||||||
مأخذ: یافتههای تحقیق
برای تعیین پایایی ابزار تحقیق از معیار ضریب پایایی ترکیبی1 استفاده شد. همان طور که نتایج ارائه شده در جدول 4 نشان میدهد، مقدار پایایی ترکیبی همه سازهها بالاتر از 7/0 است که نشان دهندۀ پایایی قابل قبول ابزار تحقیق است (44). همچنین برای بررسی روایی همگرا از معیار میانگین واریانس استخراج شده2 استفاده شد که مقدار ملاک برای سطح قابل قبول آن، 4/0 به بالا میباشد (45 و 46). از آنجا که مقادیر به دست آمده برای هر یک از متغیرهای مکنون بیشتر از حدنصاب و آستانه تعریف شده است؛ بنابراین میتوان مناسب بودن وضعیت پایایی و روایی همگرای مدل پژوهش را تأیید کرد.
[1] 1 Composite Reliability (CR)
[2] 2 Average Variance Extracted (AVE)
جدول 4- پایایی و روایی همگرا مؤلفههای تحقیق
سازه | مقدار | مقدار |
فردی | 716/0 | 444/0 |
حرفهای | 815/0 | 692/0 |
ارتباطی- فناوری | 730/0 | 409/0 |
اقتصادی | 737/0 | 416/0 |
جغرافیایی | 915/0 | 781/0 |
اجتماعی | 791/0 | 433/0 |
زیرساختی- خدماتی | 752/0 | 504/0 |
فرهنگی | 725/0 | 402/0 |
شخصیتی | 786/0 | 428/0 |
سطح دسترسی به اطلاعات امنیت غذایی | 826/0 | 405/0 |
مأخذ: یافتههای تحقیق
نتایج حاصل از روایی واگرایی در جدول 5 ارائه شده است. روایی واگرایی میزان رابطه یک متغیر پنهان یا بعد با پرسشهای مربوط به خود، در مقایسه آن متغیر با سایر متغیرهای پنهان را بررسی میکند. به اعتقاد فورنل و لارکر (47) روایی واگرایی وقتی در سطح قابل قبول است که میزان جذر میانگین واریانس استخراج شده برای هر بعد بیشتر از مقدار توان دوم ضرایب همبستگی میان آن بعد و سایر ابعاد در مدل باشد (مقادیر موجود در قطر اصلی ماتریس).
جدول 5- ميزان همبستگي بين متغيرهاي پنهان و جذر متوسط واريانس استخراج شده
سازه | (1) | (2) | (3) | (4) | (5) | (6) | (7) | (8) | (9) | (10) |
فردی | 666/0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
حرفهای | 165/0 | 832/0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
ارتباطی- فناوری | 108/0 | 416/0 | 640/0 |
|
|
|
|
|
|
|
اقتصادی | 115/0 | 214/0 | 349/0 | 645/0 |
|
|
|
|
|
|
جغرافیایی | 248/0 | 244/0 | 122/0 | 220/0 | 884/0 |
|
|
|
|
|
اجتماعی | 116/0 | 249/0 | 245/0 | 349/0 | 104/0 | 658/0 |
|
|
|
|
زیرساختی- خدماتی | 157/0 | 263/0 | 374/0 | 222/0 | 101/0 | 334/0 | 710/0 |
|
|
|
فرهنگی | 175/0 | 249/0 | 249/0 | 205/0 | 226/0 | 245/0 | 269/0 | 634/0 |
|
|
شخصیتی | 147/0 | 177/0 | 192/0 | 171/0 | 242/0 | 232/0 | 146/0 | 209/0 | 654/0 |
|
سطح دسترسی به اطلاعات امنیت غذایی | 168/0 | 366/0 | 380/0 | 346/0 | 321/0 | 409/0 | 330/0 | 374/0 | 291/0 | 637/0 |
شکل 2- مدل تأثیر سازههای مورد بررسی تحقیق بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی
|
مأخذ: یافتههای تحقیق
بر اساس نتایج، ارزیابی سطح معنیداری سازهها در جدول 6 نشان میدهد که چهار سازه ارتباطی- فناوری با ضریب 142/0، اقتصادی با ضریب 116/0، اجتماعی با ضریب 191/0 و فرهنگی با ضریب 142/0 در سطح 99 درصد اطمینان تأثیر مثبت و معنیداری بر روی سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی داشته است. بر اساس یافته ها سازۀ موقعیتی با ضریب 171/0- بر روی سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی تأثیر منفی و معنیداری در سطح 99 درصد اطمینان داشته است. نتایج به دست آمده از تحقیق گویای آن است که سازۀ شخصیتی با ضریب 116/0 در سطح 95 درصد اطمینان تأثیر مثبت و معنیداری بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی داشته است. شکل 2 و 3 نتایج حاصل از ارتباطات بین سازهها را بر اساس ضرایب مسیر نشان میدهد. نتایج حاصل از مقادیر به دست آمدۀ تی در سازهها مذکور یعنی ارتباطی- فناوری با مقدار 003/3، اقتصادی با مقدار 032/3، اجتماعی با مقدار 372/3، فرهنگی با مقدار 753/2 و موقعیتی با مقدار 548/3 نیز نشان از تأیید یافتۀ مذکور میباشد (جدول6). مقدار تی در مواقع سطح معنیداری 99 درصد اطمینان باید 58/2 و بیشتر از آن و در سطح معنیداری 95 درصد اطمینان، 96/1 و بیشتر از آن باشد. شکل 4 نیز نتایج حاصل از ارتباطات بین سازهها را بر اساس مقادیر به دست آمده از مقادیر تی نشان میدهد. همان طور که نتایج نشان میدهد، سه سازۀ فردی، حرفهای و زیرساختی هیچگونه تأثیر معنیداری در سطح 95 درصد اطمینان بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی نداشتند.
جدول 6- مقادیر تی و سطح معنیداری مؤلفههای تحقیق
روابط | ضریب مسیر | مقدار تی | سطح معنیداری |
فردی- سطح دسترسی به امنیت غذایی | 061/0 | 758/0 | 449/0 |
حرفهای- سطح دسترسی به امنیت غذایی | 095/0 | 822/1 | 069/0 |
ارتباطی فناوری- سطح دسترسی به امنیت غذایی | 142/0 | 003/3 | 003/0 |
اقتصادی- سطح دسترسی به امنیت غذایی | 164/0 | 032/3 | 003/0 |
موقعیتی- سطح دسترسی به امنیت غذایی | 172/0- | 548/3 | 000/0 |
اجتماعی- سطح دسترسی به امنیت غذایی | 191/0 | 372/3 | 001/0 |
زیرساختی حمایتی- سطح دسترسی به امنیت غذایی | 090/0 | 683/1 | 093/0 |
فرهنگی- سطح دسترسی به امنیت غذایی | 142/0 | 753/2 | 006/0 |
شخصیتی- سطح دسترسی به امنیت غذایی | 116/0 | 153/2 | 032/0 |
مأخذ: یافتههای تحقیق
شکل 3- مدل تأثیر سازهها بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی بر اساس ضریب مسیر
شکل 4- مدل تأثیر سازهها بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی بر اساس مقدار تی 
در مدل معادلات ساختاری جهت بررسی برازش مدل، SSE (مجموع مجذورات خطای پیشبینی) برای هر بلوک متغیر پنهان و SSE/SSO-1 نیز شاخص اعتبار اشتراک یا CV-com را نشان میدهد و اگر مقدار شاخص Q2 مثبت باشد نشان میدهد که برازش مدل مطلوب است و مدل از قدرت پیشبینی کنندگی مناسبی برخوردار است. ضمن این که سه مقدار 02/0، 15/0 و 35/0 را به عنوان قدرت پیش بینی کم، متوسط و قوی تعیین نمودهاند. لذا بر اساس نتایج جدول 7 ملاحظه میشود که شاخص وارسی اعتبار اشتراک متغیرهای پنهان برای سازهها مثبت و قدرت پیشبینیکنندگی در سطح دسترسی زنان به اطلاعات امنیت غذایی با مقدار 217/0= Q2 در سطح قوی قرار دارد؛ لذا مدل تدوین شده از کفایت مناسبی برخوردار است.
جدول 7- اعتبار اشتراک متغیرهای پنهان مدل ساختاری سطح دسترسی به اطلاعات امنیت غذایی در بین زنان کشاورز
سازه | SSo | مجموع مجذورات خطای پیشبینی | شاخص اعتبار اشتراک |
فردی | 000/598 | 463/793 | 327/0 |
حرفهای | 000/598 | 552/498 | 166/0 |
ارتباطی- فناوری | 000/1196 | 026/1107 | 174/0 |
اقتصادی | 000/1196 | 019/1100 | 080/0 |
جغرافیایی | 000/897 | 121/442 | 507/0 |
اجتماعی | 000/1495 | 369/1232 | 176/0 |
زیرساختی- خدماتی | 000/879 | 565/829 | 075/0 |
فرهنگی | 000/1196 | 451/1122 | 161/0 |
شخصیتی | 000/1495 | 609/1233 | 175/0 |
سطح دسترسی به اطلاعات امنیت غذایی | 000/2093 | 825/1639 | 217/0 |
مأخذ: یافتههای تحقیق
نتیجهگیری و پیشنهادها
زنان روستایی نقش کلیدی در تضمین سلامت و امنیت غذایی ایفا میکنند. اما با وجود نقش و سهم مهم این قشر در تأمین مواد غذایی، غالباً در برنامه ها و راهبردهای توسعه مورد کم توجهی یا بیتوجهی قرار میگیرند (5). بنابراین برنامه ریزی و توجه به مجموعه عواملی که بتواند جایگاه زنان را بهبود بخشد، ضروری به نظر می رسد. عوامل متعددی وجود دارند که می توانند در بهبود و ارتقا سطح دسترسی زنان به اطلاعات مورد نیاز آنها در موضوع امنیت غذایی تأثیرگزار باشند. در این راستا، تحقیق حاضر ارزیابی سطح امنیت غذایی زنان کشاورز روستایی و عوامل مؤثر بر سطح دسترسی زنان کشاورزی به اطلاعات امنیت غذایی را مورد بررسی قرار داده است.
بر اساس نتایج تحقیق، سازۀ ارتباطی- فناوری تأثیر مثبت و معنیداری بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی داشته است. در این راستا، آموزش زنان و مشارکتها در کلاسهای آموزشی و ترویجی و همچنین استفاده از پتانسیل رسانههای مجازی، مکتوب، صوتی و تصویری، نقش مهمی در روند افزایشی سطح دانش و اطلاعات آنها در زمینۀ امنیت غذایی و مدیریت محصولات تولیدی کشاورزی دارد. بهطوریکه تبادل اطلاعات در اینگونه ارتباطات حضوری و غیرحضوری موجبات رشد تدریجی سواد اطلاعاتی در بین جوامع روستایی خواهد شد. در همین راستا، رضوانفر و سوختانلو (48) اثرگذاری میزان شرکت در دورههای آموزشی و ترویجی را بر عامل ارتباط و دانش کشاورزان مورد تاکید قرار داده اند. یافته ها نشان داد، سازۀ اقتصادی تأثیر مثبت و معنیداری بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی داشته است. بر این اساس تنوع منابع درآمدی اعم از زراعی و دامی موجب افزایش میزان درآمدهای کشاورزی و غیرکشاورزی و در نتیجه بهبود وضعیت امنیت غذایی میشود. دارا بودن شرایط مالی مناسب علاوه بر بالا بردن ریسکپذیری افراد، زمینه را برای دانش و اطلاعات جدید و مدرن فراهم میکند. در این زمینه، اسدی و همکاران (49) و قدیری معصوم و همکاران (23) دسترسی به دریافت وام و تسهیلات بانکی را در میزان دسترسی کشاورزان به اطلاعات کشاورزی تأثیرگذار دانستهاند. دسترسی زنان روستایی به خدمات اعتباری و وام، به عنوان استراتژی بهبود دسترسی به اطلاعات امنیت غذایی مورد تاکید قرار گرفته است(31).
با توجه به تأثیر منفی سازۀ موقعیتی بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی، هر چه فاصلۀ مزرعه از شهر، بازار و مراکز خدمات کشاورزی بیشتر شده است، میزان دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات مرتبط با امنیت غذایی کشاورزی کاهش مییابد. فواصل نزدیک روستاها به شهر شرایط دسترسی روستاییان را فراهم می سازد. از طرفی نزدیکی روستاها به مراکز خدمات کشاورزی، نیز عامل موثری در دسترسی و استفاده از دانش و مهارتهای مروجین و تسهیلگران می باشد. عنایتی و همکاران (50) در تحقیق خود با تأیید یافتۀ تحقیق، به اثر منفی فاصله زیاد بین مزرعه تا مرکز خدمات کشاورزی بر میزان دانش کشاورزی کشاورزان اشاره نموده اند.
طبق یافتههای تحقیق، سازۀ اجتماعی تأثیر مستقیم و معنیداری بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی داشته است. بر این اساس زنانی که دارای ارتباط و مشارکت بیشتری در فرآیند تصمیمگیری پروژهها و برنامهریزی روستایی داشته اند، از دسترسی بیشتری نسبت به اطلاعات امنیت غذایی برخوردار بودهاند. از طرفی دیگر، مشارکت جوامع روستایی در فعالیتهای کشاورزی و عامالمنفعه روستا موجب گسترش شبکهها و ارتباطات درون و برون روستایی میشود و همین امر سبب افزایش و بهبود سطح اطلاعات آنان در ابعاد مختلف امنیت غذایی و تولیدی خواهد شد. در تایید این یافته، آزوما و همکاران(51) مشارکت اجتماعی کشاورزان در فعالیتهای مختلف را در رفتار اطلاعیابی آنها موثر دانستهاند. طبق نتایج تحقیق، سازۀ فرهنگی تأثیر مثبتی بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی داشته است. بر این اساس ، کشاورزانی که با مشکل ارتباطی گویشی و زبانی و تعاملات فرهنگی با سایر روستاها مواجهاند، توانایی کمتری در دسترسی اطلاعات مرتبط با کشاورزی داشتهاند. به عبارتی وجود برخی محدودیتها از جمله فرهنگی، اعتقادی و مذهبی و همچنین فشار کار زنان در روستاها، دسترسی به اطلاعات مرتبط با فعالیتهای کشاورزی و امنیت غذایی را با چالش مواجه میکند. ایجاد تغییرات فرهنگی و وجود نهادهای محلی تأثیر مثبتی بر توسعه امنیت غذایی در روستاها دارند(26). مطابق نتایج تحقیق، تأثیر مثبت سازۀ شخصیتی بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی حاکی از آن است که توانایی و داشتن مهارت در کار، داشتن انگیزه و نگرش مثبت به زندگی در روستا، بالا بودن مسئولیتپذیری و ریسکپذیری، میزان اعتماد به نفس و داشتن خلاقیت و نوآوری به عنوان مهمترین فاکتورهای شخصیتی، نقش اساسی در دسترسی زنان روستایی به امنیت غذایی دارند. در همین راستا اودین و دهار(52) نیز انگیزههای تولیدی و پیشرفت و روابط ارتباطی را به عنوان فاکتورهای شخصیتی موثر بر میزان دانش و اطلاعات کشاورزان برشمرده است.
با توجه به نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر، پیشنهاداتی به شرح زیر ارائه میگردد:
- با توجه به تأثیر مثبت سازۀ ارتباطی- فناوری بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی، پیشنهاد میگردد با برگزاری دورههای آموزشی و ترویجی کاربردی، تهیه، تولید و پخش برنامههای رادیویی و تلویزیونی بر حسب نیاز و همچنین ایجاد زیرساختهای اینترنتی و استفاده از فضای مجازی در جهت بالا بردن تعامل و ارتباط بین کشاورزان، زمینه توسعه آگاهی و دانش زنان کشاورز را فراهم نمود.
- با توجه به تأثیر مثبت سازۀ اقتصادی بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی، سازمانها و دستگاههای ذیربط از جمله جهاد کشاورزی میتوانند از طریق ارائه تسهیلات مالی کم بهره و خدمات حمایتی- معیشتی، زمینه و انگیزۀ لازم جهت بالا بردن دانش و آگاهی زنان را در جهت مدیریت کشاورزی و امنیت غذایی فراهم سازند.
- با توجه به تأثیر منفی سازۀ موقعیتی بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی، میتوان سطح دسترسی آنان را به مراکز خدماتی تسهیل نمود. علاوه بر این از طریق ایجاد بازارها و بنگاههای روستایی شرایطی را مهیا نمود تا کشاورزان بتوانند محصولات تولیدی خود را در کوتاهترین زمان و مسافت ممکن به فروش برسانند.
- با توجه به تأثیر مثبت سازۀ اجتماعی بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی، پیشنهاد میگردد، سازمانهای ذیربط با افزایش جذب مروجین متخصص و به مشارکت گرفتن نیروهای بومی در تصمیمگیریها و برنامهریزیها و همچنین بهبود ارتباط زنان با سایر کشاورزان موفق و بالا بردن انگیزۀ مشارکت آنان، دسترسی زنان را به اطلاعات مورد نیاز تسهیل نماید.
- با توجه به تأثیر مثبت سازۀ فرهنگی بر سطح دسترسی زنان کشاورز به اطلاعات امنیت غذایی، پیشنهاد میگردد از طریق جذب مروجین بومی، رفع مشکلاتی از جمله موانع ارتباطی مانند زبان و گویش و توجه به موضوعات اعتقادی، فرهنگی و مذهبی مد نظر قرار گیرد. علاوه بر این میتوان از طریق حمایت از زنان دارای ایده و نوآوری، انگیزۀ پیشرفت، توانایی انجام کار و قدرت ریسک پذیری آنان را ارتقا داد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در مطالعه حاضر فرمهای رضایتنامه آگاهانه توسط تمامی آزمودنیها تکمیل شد.
حامی مالی
هزینههای مطالعه حاضر توسط نویسندگان مقاله تأمین شد.
مشارکت نویسندگان
طراحی و ایدهپردازی: امیر احمدپور، فاطمه ابراهیمنژاد
روششناسی و تحلیل دادهها :امیر احمدپور، فاطمه ابراهیمنژاد و محمدرضا شهرکی
جمعآوری دادهها: فاطمه ابراهیمنژاد
نگارش نهایی: فاطمه ابراهیمنژاد
نظارت نهایی: تمامی نویسندگان
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان مقاله حاضر فاقد هرگونه تعارض منافع بوده است.
1. Kalansooriya CW, Chandrakumara DPS. Women's role in household food security in rural Sri Lanka. International Journal in Multidisciplinary Studies. 2014; 1:1-11. https://journals.sjp.ac.lk/index.php/ijms/article/view/2238
2. Zeyaie SM, Shirani Bidabadi F, Eshraghi F. Analyzing factors affecting food insecurity in rural areas of Gorgan. Journal of Agricultural Economics Research. 2013. 5(3): 83-97. https://sanad.iau.ir/Journal/ruraleconomics/Article/1103096
3. Kimiagar M, Bazhan M. Poverty and malnutrition in Iran. Social Welfare Quarterly. 2005; 5(18): 91-112. https://refahj.uswr.ac.ir/browse.php?a_id=1933&sid=1&slc_lang=en
4. Safarkhanlo A, Mohammadinejad A. Review of the effects of bread wastes on poverty line and food security index of the rural and urban household of Iran during 2001- 2007. Agricultural Economics and Development. 2011; 19(75): 53-77.
5. http://aead.agri peri.ac.ir/article_58757.html?lang=en
6. Savari M, Shabanali Fami H, Daneshvar Ameri Z. Analysis situation food security and factors affecting thereon in the rural society City of Divandarreh. Journal of Rural Research. 2014; 5(2): 311-332. https://jrur.ut.ac.ir/article_52473.html
7. Shateri M, Rousta MA. Training of rural women and their participation in agricultural activities - a case study: Khosf village. Journal of Khorasan Socio-Cultural Studies. 2011; 19: 61-83. https://www.magiran.com/paper/1142368/training-villager-women-and-their-participation-in-farming-activities-a-case-study-khoosf-rural-district?lang=en
8. Anugwa IQ, Agwu AE. Assessment of rural women's use of food security information in Bayelsa state, Nigeria. Journal of Agricultural & Food Information. 2016; 17(4): 246-259. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/10496505.2016.1217779?scroll=top&needAccess=true
9. Oladejo JA, Olawuyi SO, Anjorin TD. Analysis of women’s participation in agricultural production in Egbedore local government area of osun state, Nigeria. International Journal of Agricultural Economics and Rural Development. 2011; 4(1):1-11. https://ijaerd.org.ng/editions/ijaerd5/ijaerd5%20-%201.pdf
10. Elizabeth, S. Agricultural information needs of women farmers in Mubi region, Adamawa State. Journal of Tropical Agriculture,2008; 45(1), 69–71. https://jtropag.kau.in/index.php/ojs2/article/view/179/179
11. Shamna A, Biswas P, Jha SK, Sarkar S, Kumar S. Tribal farm women’s participation in agriculture and factors influencing it: evidence from West Bengal, India. J. Agr. Sci. Tech. 2018; 20: 911-922. https://jast.modares.ac.ir/article-23-19812-en.pdf
12. Yusuf SFG, Masika P, Ighodaro DI. Agricultural information needs of rural women farmers in Nkonkobe, municipality: the extension challenge. Journal of Agricultural Science. 2013; 5(5): 107-114. http://www.ccsenet.org/journal/index.php/jas/article/download/23216/16221
13. Lwoga ET. Bridging the agricultural knowledge and information divide: The case of selected telecenters and rural radio in Tanzania. The Electronic Journal of Information Systems in Developing Countries. 2010; 43(6):1-14. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/j.1681-4835.2010.tb00310.x
14. Siyao PO. Barriers in accessing agricultural information in Tanzania with a gender perspective: the case study of small-scale sugar cane growers in Kilombero District. EJISDC. 2012; 51(6):1-19. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/j.1681-4835.2012.tb00363.x
15. Gundu M. The effect of literacy on the access and utilization of agricultural information for household food security at Chirau communal lands in Zimbabwe (MSc. thesis). University of Fort Hare. 2009; http://eprints.rclis.org/7772/2/Moira_Gundu_MAsters_THESIS.pdf
16. Manda P. Information and agricultural development in Tanzania: a critique. Information Development. 2002; 18(3):181-189. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/026666602400837275?icid=int.sj-abstract.similar-articles.8
17. Masuki KF, Kamugisha R, Mowo JG, Tanui J, Tukahirwa J, Mogoi J, Adera EO. Role of mobile phones in improving communication and information delivery for agricultural development: lessons from South Western Uganda. ICT and development-research voices from Africa. International Federation for Information Processing (IFIP) technical commission 9-relationship between computers and society. Workshop at Makerere University, Uganda. 2010; 22-23 March. https://news.mak.ac.ug/wp-content/uploads/2010/03/RoleofMobilePhonesAgriculture.pdf
18. Ghosh S, Sen LC, Mali SK, Islam MM, Bakchi J. The role of rural women in household food security and nutrition management in Bangladesh. Asian Journal of Women's Studies. 2021; 27(3): 441-459. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/12259276.2021.1970351
19. Lokonon BOK, Pilo M. Women’s access to and control over land and the food security of farming households in rural Benin. Mondes en Developpement. 2021; 1: 89-107. https://ouci.dntb.gov.ua/en/works/4KnA00n7/
20. Khanam M, Ara G, Rahman AS, Islam Z, Farhad S, Khan SS, Ahmed T. Factors affecting food security in women enrolled in a program for vulnerable group development. Current Developments in Nutrition. 2020; 4(4): nzaa037. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7144907/
21. Charaghi M, Mohammadi Yeganeh B, Musavi Zare SS. The role of non-farm activities on the food security of rural households Case study: Fazl Rural district, Nishabour city. Rural Development Strategies. 2018; 5(1): 51-66. https://rdsj.torbath.ac.ir/article_65525.html?lang=en
22. Gholizadeh H, Rostamian Motlagh Z, Badsar M, Shams A. Culture and nutrition knowledge, and their relationship with food insecurity among rural households in Kermanshah County, Iran. Journal of Rural Research. 2017; 8(1): 54-67. https://jrur.ut.ac.ir/article_62140.html?lang=en
23. Behroozeh S, Shahvali M. Comparison of food security villagers with different attitude and nutritional culture in three zones of climate South of Kerman province. Journal of Rural Research. 2016; 7(3): 454-469. https://jrur.ut.ac.ir/article_60075.html?lang=en
24. Ghadiri Masoum M, Rezvani MR, Cheraghi M. Case study: analysis of factors affecting sustainable food security rural households: Zanjan Township. Journal of Rural Research. 2017; 7(4): 658-671. https://jrur.ut.ac.ir/article_61071.html?lang=en
25. Leunufna S, Evans M. Ensuring food security in the small islands of Maluku: a community genebank approach. Journal of Marine and Island Cultures. 2014; 3(2): 125-133. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2212682114000213
26. Sinyolo S, Mudhara M, Wale E. Water security and rural household food security: empirical evidence from the Mzinyathi district in South Africa. Food Security. 2014; 6(4): 483-499. https://link.springer.com/article/10.1007/s12571-014-0358-0
27. Trefry A, Parkins JR, Cundill G. Culture and food security: a case study of homestead food production in South Africa. Food Security. 2014; 6(4): 555-565. https://link.springer.com/article/10.1007/s12571-014-0362-4
28. Siyoum AD. Broken promises: food security interventions and rural livelihoods in Ethiopia. Thesis Wageningen University, September 2012. https://edepot.wur.nl/231226
29. Sharafkhani R, Dastgiri S, Gharaaghaji Asl R, Ghavamzadeh S. Prevalence of the household food insecurity and its influencing factors: a cross-sectlonal study (Khoy City-Qaresoo-2009). Studies in Medical Sciences. 2011; 22(2): 123-128. http://umj.umsu.ac.ir/article-1-915-en.html
30. Browne J, Laurence S, Thorpe S. Acting on food insecurity in urban aboriginal and torres strait islander communities: policy and practice interventions to improve local access and supply of nutritious food. 2009; Retrieved from: http://www.healthinfonet.ecu.edu.au/health-risks/nutrition/other-reviews.
31. Olumakaiye MF, Ajayi AO. Women’s empowerment for household food security: The place of education. Journal of Human Ecology. 2006; 19(1):51-55. http://www.krepublishers.com/02-Journals/JHE/JHE-19-0-000-000-2006-Web/JHE-19-1-000-000-2006-Abstract-PDF/JHE-19-1-051-055-2006-1330-Olumakaiye-M-F/JHE-19-1-051-055-2006-1330-Olumakaiye-M-F-Text.pdf
32. Agwu AE, Irohibe I. Determinants of rural women’s access to food security information in the Niger Delta, Nigeria. In International Proceedings of 2nd International Conference on Sustainable Environment and Agriculture held at San Diego. 2014; USA (pp. 29-30). https://www.academia.edu/72777854/Determinants_of_Rural_Women_s_Access_to_Food_Security_Information_in_the_Niger_Delta_Nigeria
33. Kabir MS, Oliujjaman M, Rahman MA, Akther R. Rural women and food security in Mymensingh district. Journal of the Bangladesh Agricultural University. 2014; 12(1): 105-110. https://ageconsearch.umn.edu/record/209905/files/21399-76686-1-PB.pdf
34. Najibi N, Dorosty Motlagh AR, Sadrzadeh Yeganeh H, Eshraghian MR, Daneshi M, Azizi S. Food insecurity satus and some associated socioeconomic factors among newly diagnosed patients with type 2 diabetes in Shiraz, 2012. Journal of Arak University of Medical Sciences. 2013; 16(1): 98-106. http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-1861-en.html
35. Saadi H, Vahdat Moaddab H. Assessment of female-headed household’s food security and the affecting factors; case study: women in Razan City. Woman in Development and Politics. 2013; 11(3): 411-426. https://jwdp.ut.ac.ir/article_36536.html
36. Milani-Bonab AA, Mozaffari-Khosravi H, Omidvar H. Assessment of content validity and internal consistency and reliability of direct experience-based elderly food insecurity measurement tool for Iranian Elders. Toloo-E-Behdasht. 2012; 11(2): 57-74. https://tbj.ssu.ac.ir/article-1-183-en.html
37. Khosravipour B, Dorani M, Mehrab Ghoochani O. Investigating the household’s food insecurity of the Bawi township. Rural Development Strategies. 2017; 4(2): 231-246. https://rdsj.torbath.ac.ir/article_50795.html?lang=en
38. Bashir MK, Schilizzi S, Pandit R. The determinants of rural household food security in the Punjab, Pakistan: an econometric analysis. Working Papers 122526, University of Western Australia, School of Agricultural and Resource Economics, 2012. https://ageconsearch.umn.edu/record/122526/?ln=en&v=pdf
39. Tahmasbi Roshan N, Morovati Sharif Abadi A, Mirghafoori SH, Mir Fakhreddini SH. Role of sustainable supply chain management dimensions on sustainability of Mazandaran province agricultural cooperatives. Cooperative and Agriculture Quarterly. 2019; 8(29): 1-33. http://ajcoop.mcls.gov.ir/article_90267.html
40. Amani J, Khezri Azar H, Mahmoodi, H. Introduction of structural equation modeling by PLS-PM method and its application in behavioral research. Journal of Psychological Knowledge. 2012; 1(1), 41-55. https://www.magiran.com/volume/69318
41. Hosseini L, Maroufpoor M, Kazemi S. Supplementary description of Digamasellus punctum (Berlese)(Mesostigmata, Digamasellidae), and a key to the world species of Digamasellus Berlese. Acarologia. 2019; 59(3): 395-405. https://www1.montpellier.inrae.fr/CBGP/acarologia/article.php?id=4341
42. Abasi H. Designing the model for commercialization of university research using structural equation modeling-partial least squares method (SEM-PLS). Iranian Journal of Trade Studies (IJTS). 2017; 21(82): 33-65. https://pajooheshnameh.itsr.ir/article_13612_0.html/article_23754.html?lang=en
43. Tabatabai SS, Lesani M. Validation of the openness to vocational opportunity (OVOS) with the partial least squares (PLS) approach. Quarterly of Educational Measurement. 2017; 7(26): 199-224. https://jem.atu.ac.ir/article_7565.html?lang=en
44. Chin WW. Commentary: Issues and Opinion on Structural Equation Modeling. MIS Quarterly. 1998; 22(1): vii-xvi. doi: 10.2307/249674. https://www.jstor.org/stable/249674
45. Hulland J. Use of partial least squares (PLS) in strategic management research: a review of four recent studies. Strategic Management Journal. 1999; 20(2): 195-204. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/(SICI)1097-0266(199902)20:2%3C195::AID-SMJ13%3E3.0.CO;2-7
46. Aliabadi V, Gholamrezai S, Seymohammadi S. Explaining the level of entrepreneurship alertness based on the components of social capital and entrepreneurial Ideal Identity (case study: members of rural production cooperatives in Kermanshah province). Cooperation and Agriculture. 2018; 7(26): 81-102. http://ajcoop.mcls.gov.ir/article_69430.html?lang=en
47. Khayatan M, Mobaraki MH. Factors affecting the entrepreneurial behavior of TUMS research centers managers. Payavard. 2014; 8(3): 198-209. https://payavard.tums.ac.ir/browse.php?a_id=5464&sid=1&slc_lang=en
48. Fornell C, Larcker DF. Evaluating structural equations models with unobservable variables and measurement error. Journal of marketing research. 1981; 8(1): 39-50. https://www.jstor.org/stable/3151312
49. Rezvanfar A, Sookhtanloo M. Analyzing variables affecting communication behavior of rancher farmers in Iran. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research. 2009; 40(3): 157-166. https://ijaedr.ut.ac.ir/article_20518.html?lang=en
50. Asadi A, Sharifzadeh A, Sharifi M. An investigation of information seeking behavior patterns of tomato growers (case study of Badouleh district, Bousher province). Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research. 2008; 39(1): 31-43. https://ijaedr.ut.ac.ir/article_19886.html?lang=en
51. Enayatirad M, Ajili A, Rezaei Moghadam K, Bizhani M. Factors affecting corn producer farmers’ knowledge toward sustainable Agriculture in Northenwest Khuzestan. Iranian Agricutural Extension and Education Journal. 2010; 5(2): 59-68. https://www.sid.ir/paper/109295/en
52. Azumah SB, Donkoh SA, Awuni JA. Yildiz, F. The perceived effectiveness of agricultural technology transfer methods: Evidence from rice farmers in Northern Ghana. Cogent Food & Agriculture. 2018; 4(1): 1503798. https://www.proquest.com/docview/2169556983?sourcetype=Scholarly%20Journals
53. Uddin MT, Dhar AR. Government input support on Aus rice production in Bangladesh: impact on farmers’ food security and poverty situation. Agriculture & Food Security. 2018; 7(1): 1-15. https://agricultureandfoodsecurity.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40066-018-0167-3
