بررسی اثرات اقتصادی سیاست‌های دولت بر واحدهای تولیدی مرغ گوشتی در استان فارس

الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

رهام رحمانی ¹ (استادیار پژوهشی بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویجی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران .)
قاسم لیانی سنگ نیشتی ² (استادیار گروه مدیریت و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.)

تاريخ الإرسال : 27 الإثنين , رجب, 1443 تاريخ التأكيد : 29 الأربعاء , محرم, 1445 تاريخ الإصدار : 08 الإثنين , ربيع الثاني, 1445

الکلمات المفتاحية: استان فارس, مرغ گوشتی, مزیت نسبی, توان رقابتی, ماتریس تحلیل سیاست,

ملخص المقالة :

مقدمه و هدف: به منظور حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان مرغ گوشتی، دولت در سال‌های اخیر سیاست‌های گوناگونی در قالب تأمین و توزیع نهاده‌های یارانه‌ای، خرید حمایتی و توزیع گوشت مرغ برای تنظیم بازار را در ایران اعمال نموده است. مداخله‌ی دولت بر هزینه‌ی تمام شده و قیمت واقعی محصول اثرگذار بوده و این تحریف‌ها می‌تواند مشکلاتی را در ارزیابی اقتصادی فرآیند تولید محصول و تصمیم‌گیری سبب شود. این مطالعه با هدف ارزیابی وضعیت هزینه‌ای و درآمدی تولیدکنندگان مرغ گوشتی در ظرفیت‌های مختلف براساس قیمت‌های سایه‌ای و بازار در استان فارس انجام شد. مزیت نسبی تولید مرغ گوشتی با توجه به شاخص‌های ارزیابی مزیت بررسی و تحلیل شد. تأثیر سیاست‌های دولت در بازار نهاده‌ها، مرغ گوشتی و در کل حمایت مؤثر ارزیابی و تحلیل شد. تأثیر عواملی مانند ظرفیت مرغداری و فصل بر مزیت نسبی تولید مرغ گوشتی بررسی و تحلیل شد. مواد و روش­ها: به منظور بررسی اقتصادی میزان تحریف‌ها و تأثیر سیاست‌های دولت در فرآیند تولید و مصرف مرغ گوشتی از روش ماتریس تحلیل سیاستی استفاده ­شد. این روش یکی از جامع‌ترین روش‌های اندازه‌گیری مزیت نسبی می‌باشد. ماتریس تحلیل سیاستی یک تکنیک حسابداری مضاعف است که اطلاعات بودجه‌بندی فعالیت‌های درون مزرعه‌ای و برون مزرعه‌ای را به‌طور خلاصه ارائه می‌نماید. این روش بر اتحاد آشنای (هزینه – درآمد = سود) تکیه دارد و در بررسی آثار مداخلات دولت در فرآیند تولید محصولات کشاورزی به‌منظور تصمیم‌گیری در مورد ادامه سیاست‌گذاری‌های موجود یا تدوین برنامه‌هایی جدید از اهمیت خاصی برخوردار است. یافته­ها: براساس نتایج شاخص هزینه منابع داخلی کوچک‌تر از یک و تولید مرغ گوشتی در استان دارای مزیت نسبی است. مقدار شاخص ضریب حمایت اسمی از محصول در فصول مختلف کوچکتر از یک است. بنابراین قیمت سایه­ای مرغ گوشتی بیشتر از قیمت بازاری آن بوده و تولیدکنندگان به طور غیرمستقیم مالیات پرداخت نموده‌اند. مقدار شاخص ضریب حمایت اسمی از نهاده کوچک‌تر از یک است. بنابراین قیمت سایه­ای نهاده­ها بیشتر از قیمت بازاری آن‌ها بوده و یارانه غیرمستقیمی به نهاده­ها پرداخت شده است. براساس مقادیر شاخص ضریب حمایت مؤثر مداخلات هم‌زمان دولت در بازار نهاده و کالا به زیان تولید این محصول بوده است. با توجه به حمایت منفی، دخالت نکردن دولت گامی مثبت در جهت بهبود وضعیت تولید مرغ گوشتی می­باشد. بنابراین کاهش تدریجی حمایت از نهاده­ها همراه با دخالت نکردن دولت در تعیین قیمت مرغ گوشتی گامی مثبت در راستای تثبیت و بهبود وضعیت تولید می‌باشد. بحث و نتیجه­گیری: تولید مرغ گوشتی در استان فارس دارای مریت نسبی است، اما در شرایط کنونی تولید آن به مقدار زیادی به مقادیر واردات نهاده‌های ذرت و کنجاله‌ی سویا وابسته است. با توجه به سیاست‌های دولت در بازار نهاده‌ها در سمت تولید و سیاست کنترل قیمت در سمت مصرف، در سال‌های اخیر مقادیر تولید و عرضه مرغ گوشتی دارای نوسانات شدیدی بوده است. به جهت جلوگیری از نوسانات تولید پیشنهاد می‌شود دولت با کاهش تدریجی حمایت از نهاده‌ها (تعدیل نرخ ارز و واقعی نمودن قیمت نهاده‌های وارداتی) و دخالت کمتر در تعیین قیمت گوشت مرغ در سمت مصرف زمینه‌ی ایجاد ثبات در بازار را فرآهم آورد. طبقه‌بندی JEL : O24, Q12, Q18

المصادر:

1. Abdulaker Benalywa Z, Mansor Ismail M, Nasir Shamsudin M, Yusop Z. Assessing the comparative advantage of broiler production in Peninsular Malaysia using policy analysis matrix. Tropical Animal Health and Production. 2018; 4:1-20.

https://link.springer.com/article/10.1007/s11250-018-1690-8

2. Ali G, Khan NP. Government intervention in Pakistan’s sugarcane sector policy analysis matrix (PAM) approach. Sarhad Journal of Agriculture. 2012; 28: 97-103. http://www.aup.edu.pk/sj_pdf/Government%20Intervention%20in%20Pakistan.pdf


3. Ardestani M, Tosi M. The Survey of Comparative Advantage in Selected Crop Production in Iran. Agricultural Economics and Development. 2010; 18: 19-42. http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58811.html


4. Azizi J, Zibaei M. Determining the comparative advantage of Iranian Rice Case study: Provinces of Gilan, Mazandaran and Fars. Agricultural Economics and Development. 2001; 33: 1-25. https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/48189/85/text


5. Bahadori S, Mehrabani-Yeganeh H, Zaghari M, Rafiee H. Predicting chicken meat price in Iranian poultry industry and comparing it with global outlook. Iranian Journal of animal Science. 2018; 48: 483-92. [Doi:10.22059/ijas.2018.229192.653518]. https://ijas.ut.ac.ir/article_65464.html?lang=en


6. Bastaki Investigating the effects of support systems in agriculture (case study - livestock and poultry sub-sector), Quarterly Journal of Research and Construction. 2006; 19: 11-20. https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=60682


7. Deputy for Livestock Production Affairs, Ministry of Jihad - Agriculture. Performance Report. 2020. https://dla.maj.ir/page- dlaMain/FA/5/form/pId1660.


8. Elsedig EAA, Mohd MI, Fatimah MA. Assessing the competitiveness and comparative advantage of broiler production in Johor using policy analysis matrix. International Food Research Journal. 2015; 22: 1-20. http://www.ifrj.upm.edu.my/22%20(01)%202015/(18).pdf


9. Food and Agriculture Organization of the United Nations. 2017. org/Faostate/ en/data/ QL.


10. Gunawan E, Perwita AD, Sukmaya SG, Darwis V, Ariningsih E. The competitiveness analysis of shallot in Indonesia: A Policy Analysis Matrix. Plos one. 2020; 16: 25-83. https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0256832


11. Hosseini M, Permeh Z. An Assessment of Monopoly, Competition and Concentration in Iran's Market of Chicken and Egg. Monetary & Financial Economics. 2011; 17: 1-20. [Doi: 10.22067/pm. v17i30.27243]. https://danesh24.um.ac.ir/article/view/27310/article_26156.html?lang=fa


12. Hosseini SSH, Nik Payam MR. Investigating the comparative advantage and supportive policies of corn in Kermanshah province using policy analysis matrix. Applied Economics. 2018; 8: 1-12. https://jae.srbiau.ac.ir/article_13368.html


13. Ministry of Jihad Agriculture, Deputy of Planning and Economic Affairs, Information Technology Center. (2020). Agricultural Statistics of 1398, Volume II, Page 133. https://zeraat.maj.ir/page-zeraat/FA/56/form/Cl1671/link


14. Monke EA, Pearson SR. The policy analysis matrix for agricultural development, Ithaca: Cornell university press. 1989. https://www.cepal.org/sites/default/files/courses/files/03_3_pambook.pdf.


15. Nelson GC, Panggabean M. The costs of Indonesian sugar policy: a policy analysis matrix approach. American Journal of Agricultural Economics. 1991; 73: 703-12. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.2307/1242822


16. Pakravan M, Zare M, Mehrabi H, Kazemnejad M. Survey the Effect of Omission Governmental Supporting on Optimal Implant Pattern of Production in Sari. Agricultural Economics and Development. 2011; 19: 109-34. http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58759.html


17. Pearson S, Gotsch C, Bahri S. Applications of the policy analysis matrix in Indonesian agriculture. 2003. http://www. stanford. edu/group/FRI/indonesia/newregional/newbook. htm [4 October 2007].


18. Rahmani A Study of the Comparative Advantage of Crops in Khuzestan Province, Scientific Journal of Agriculture, Shahid Chamran University. 2002; 29: 123-38. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=69495


19. Rezaee A, Chizari A, Nakhaei N. Investigation of Protective Policies & Comparative Advantage of Production & Export of Onion: (Case Study: Esfahan). Journal of Agricultural Economics and Development. 2010; 24: 1-20. [Doi: 10.22067/jead2.v1389i2.3929] https://jead.um.ac.ir/index.php/article_25948.html?lang=en

 

20. Sepehrdoust H, Emami S. Comparative Advantage of Potato Production and Related Government Policies in Hamedan. Agricultural Economics Research. 2017; 9: 51-70. http://jae.marvdasht.iau.ir/article_2179_en.html?lang=en


21. Tosi M, Ardestani M. A Study on industrial crop production comparative advantage. Agricultural Economics and Development. 2009; 17: 135-54. http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58838.html


22. World Bank Group. Future of food: harnessing digital technologies to improve food system outcomes. World Bank. 2019. https://elibrary.worldbank.org/doi/abs/10.1596/31565


23. Yao S. Comparative advantages and crop diversification: a policy analysis matrix for Thai agriculture. Journal of Agricultural Economics. 1997; 48: 211-222. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1477-9552.1997.tb01146