واکاوی تأثیر تسهیلات پرداختی بانک کشاورزی در توسعه اقتصادی مناطق روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد
الموضوعات : Agricultural Economics Researchاعظم قربانی 1 , آیت اله کرمی 2 , مریم شریف زاده 3
1 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی پایدار، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
2 - استادیار گروه مدیریت توسعه روستایی دانشگاه یاسوج
3 - دانشیار ترویج و آموزش کشاورزی، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
الکلمات المفتاحية: بانک کشاورزی, پانل دیتا, تسهیلات پرداختی, توسعه&rlm, روستایی, مدل اثر تصادفی,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف واکاوی تأثیر تسهیلات پرداختی بانک کشاورزی در توسعه اقتصادی مناطق روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد انجام شده است. نتایج برآورد مدل اثرات تصادفی نشان داد که متغیر نسبت تسهیلات قرض‌الحسنه به کل تسهیلات و متغیر بار تکفل در سطح یک درصد، متغیر بعد خانوار و متغیر نرخ باسوادی در سطح پنج درصد و دارای اثر معنادار بر متغیر درآمد سرانه بودند و متغیر سن دارای اثر معناداری بر متغیر درآمد سرانه نبود. مقایسه میزان تسهیلات پرداختی توسط بانک کشاورزی در استان کهگیلویه و بویراحمد با میزان تولید محصولات کشاورزی در بخشهای مختلف بر اساس آمار سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای مورد پژوهش، نشان داد که افزایش مبلغ تسهیلات قرض‌الحسنه بانک در بخش کشاورزی لزوماً منجر به افزایش تولید و در نتیجه درآمد روستاییان این استان طی سالهای مورد بررسی نشده است.
|
ISSN (Print): 2008-6407 - ISSN (Online): 2423-7248
Research Paper
Analyzing the impact of agricultural bank payment facilities on income in rural areas of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad provinces
Azam Ghorbani1, Ayatollah Karami2* Maryam Sharifzadeh3
1.M.Sc. Student in Sustainable Agricultural Extension & Education, Department of Rural Development Management, Yasouj University, Yasouj, Iran.
2.Professor of Agricultural Economics, Department of Rural Development Management, Yasouj University, Yasouj, Iran.
3.Associate Professor of Agricultural Extension & Education, Department of Rural Development Management, Faculty of Agriculture, Yasouj University, Yasouj, Iran.
Abstract Introduction: The current research aims to analyze the impact of Agricultural Bank loans on the economic development of rural areas in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province. For data collection, a documentary method was employed. The necessary data was extracted from statistics and information provided by the Statistical Center of Iran, the management of the Agricultural Bank, and the Management and Planning Organization of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province during the years 2016-2020 (1395-1399 in the Persian calendar)." Materials and Methods: To estimate and analyze the data, a panel data model was employed. The specific type of panel data model was determined using STATA software. Based on the results of the Hausman test, the random effects model was accepted, and all subsequent analyses were conducted in accordance with the findings from this model. Findings: The results of the random effects model estimation showed that the variables Qard al-Hasan facilities to total facilities ratio and dependency ratio were significant at the 1% level, while household size and literacy rate were significant at the 5% level, all having a significant effect on per capita income. The age variable did not have a significant effect on per capita income. A comparison of the loan facilities provided by Bank Keshavarzi (Agricultural Bank) in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad province with the agricultural production across various sectors, based on statistics from the province's Management and Planning Organization during the research period, revealed that the increase in interest-free loans from the bank in the agricultural sector primarily led to an increase in production within the horticultural, aquaculture, and mechanization coefficient sub-sectors. This, in turn, resulted in higher rural incomes for the province's residents during the years 2016-2020." Conclusion: It is suggested that in future studies on the economic growth of countries with spatial proximity, spatial models should be used alongside competing models to achieve more favorable results.
|
Citation: Karami A., Ghorbani A., Sharifzadeh, M. (2025). Analyzing the impact of agricultural bank payment facilities on income in rural areas of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad provinces, Iran Journal of Agricultural Economics Research.17(2):14-26
|
*Corresponding author: Ayatollah karami Address: Department of Rural Development Management, Yasouj University, Yasouj, Iran. Email:ayatkarami@yu.ac.ir
|
Received: 2024/07/17 Accepted: 2025/06/26 PP:14-26
Use your device to scan and read the article online
DOI: https://sanad.iau.ir/Journal/jaem/Article/1160280
Keywords: Agricultural bank, payment facilities, rural development
|
Extended Abstract
Introduction:
The development of rural areas in Iran plays a crucial role in the country's economic and agricultural productivity. Rural regions, where agriculture and related activities form the primary occupation, contribute significantly to food security, raw material production, job creation, and income generation. These contributions are achieved without requiring advanced technological systems or substantial foreign exchange investments, highlighting the importance of agriculture in rural development programs. However, due to limited financial resources in these areas, capital flow into the agricultural sector has been on a downward trend, necessitating government intervention through financial support. One of the key mechanisms for supporting agricultural development in Iran has been the provision of banking credits to rural farmers. These credits have stimulated investment, production, and employment, resulting in increased income levels and improved living standards. By enhancing rural livelihoods, the injection of bank credit has also played a role in reducing rural-to-urban migration, thereby helping to mitigate related social challenges. The banking sector, particularly the Agricultural Bank of Iran, is a critical source of financial resources for rural and agricultural development. According to the latest political divisions in 2019, Kohgiluyeh and Boyer Ahmad province encompasses 9 cities, 21 districts, 18 towns, 48 rural sub-districts, and 2,238 rural settlements. Based on the 2015 population and housing census, the province had a population of 713,052, with 44.3% (315,591 individuals) residing in rural areas. The Agricultural Bank in Kohgiluyeh and Boyer Ahmad operates through 20 mechanized branches, 3 of which are located in rural and nomadic regions. The bank's branches are strategically spread across urban centers such as Yasouj, Dehdasht, and Dogonbadan, as well as smaller towns like Bashet, Cheram, and others. Between 1995 and 1999, the total credit disbursed by the Agricultural Bank in this province showed an increasing trend, reaching significant levels by 1999. Despite agriculture being the predominant occupation in rural areas, the low income from economic activities has resulted in limited financial resources and savings. This financial scarcity, along with poverty, unequal access to resources, unemployment, and increased rural-urban migration, has hindered the development process in rural areas of the province. Given the essential role of agricultural credit facilities in addressing these challenges, this study was conducted toThis financial scarcity, along with poverty, unequal access to resources, unemployment, and increased rural-urban migration, has hindered the development process in rural areas of the province. Given the essential role of agricultural credit facilities in addressing these challenges, this study was conducted to Analyzing the impact of agricultural bank payment facilities on income in rural areas of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Provinces. To do so, the current study adopts a descriptive-analytical approach and is applied in nature, aiming to address practical challenges in rural agricultural development. Data collection was conducted using a documentary method, utilizing statistics from the Iran Statistics Center, financial records from the Agricultural Bank (Keshavari Bank), and data from the Management and Planning Organization of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Province for the period 2015–2019.To analyze the data, the panel data model was employed. The selection of this model was based on the results of the Limer F test. Subsequently, the Hausman test was conducted to determine the appropriate model type, with the results favoring the adoption of the random effects model. All further analyses were performed in accordance with the specifications of this model to assess the impact of agricultural bank facilities on rural development. The estimation results from the random effects model indicate that the ratio of Qarz Al-Hasna facilities to the total facilities is statistically significant at the 1% level, with a negative coefficient. This suggests that an increase in the proportion of Qarz Al-Hasna loans relative to other types of facilities negatively impacts per capita income. In contrast, the variables representing average household size and average literacy rate show a significant positive effect on per capita income at the 5% level, while the average debt burden demonstrates a significant positive impact at the 1% level. The average age variable, however, does not exhibit a statistically significant effect on per capita income. A comparison of the loan facilities provided by the Agricultural Bank in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad provinces with the production of agricultural products in different sectors, based on statistics from the Management and Planning Organization of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad provinces during the years under study, showed that an increase in loan facilities from Bank Al-Hasna in the agricultural sector led to increased production in the sub-sectors of horticulture, aquaculture, and mechanization. Consequently, the income of villagers in this province rose during the years 2015-2018.
Materials and Methods
In terms of its nature and method, the current research falls within the field of descriptive-analytical research and has an applied aspect based on its goal. A documentary method was used to collect information. For this research, statistics and information from the Iran Statistics Center were utilized, specifically data related to the payment facilities of Keshavari Bank's management, as well as statistics from the management and planning organization of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad provinces during the years 2015-2019, in order to extract the required data. To analyze the data, a panel data model was employed, based on the results of the Limer F test. Subsequently, to determine the type of panel data model, the Hausman test was performed. Based on the results of this test, the random effect model was adopted, and the analyses were conducted according to the results of this model.
Results
The results from the estimation of the random effects model indicated that the ratio variable of Qarz Al-Hasna facilities to total facilities is significant at the 1% level with a negative sign. The average household size and average literacy rate variables both have a significant positive effect on per capita income at the 5% level. Furthermore, the average debt burden variable has a significant positive effect on per capita income at the 1% level, while the average age variable does not significantly affect per capita income. A comparison of the amount of facilities paid by the Agricultural Bank in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad province with the amount of agricultural production in different sectors, based on statistics from the Management and Planning Organization of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad province during the years 2015-2016, indicates that the injection and increase in Qarz Al-Hasna Bank loan amounts in the agricultural sector has not necessarily led to an increase in production and, consequently, the income of the villagers in this province during the years under review.
Discussion
According to the results, to concentrate agricultural facilities within this sector and prevent borrowers from using them outside of agricultural production, it is suggested that the introduction of applicants and recipients of agricultural facilities should only be done by the Jihad Agriculture Organization.
Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
In the present study, informed consent forms were completed by all subjects.
Funding
This article is based on a master's thesis from Yasuj University, which is supported financially by the university.
Authors' contributions
Design and ideation: Ayatollah Karami, Azam Ghorbani, and Maryam Sharifzadeh; Methodology and data analysis: Ayatollah Karami, Azam Ghorbani, and Maryam Sharifzadeh; Supervision: Ayatollah Karami and final writing: Azam Ghorbani.
Conflicts of interest
According to the authors, this article is free of any conflict of interest.
|
|
شاپا چاپی: 6407 -2008 - شاپا الکترونیکی: 2423-7248
مقاله پژوهشی
واکاوی تأثیر تسهیلات پرداختی بانک کشاورزی بر درآمد مناطق روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد
اعظم قربانی1، آیتاله کرمی2* ، مریم شریفزاده3
1. استاد اقتصاد کشاورزی، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
2. دانش‌آموخته کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی پایدار، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
3. دانشیار ترویج و آموزش کشاورزی، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
تاریخ دریافت: 27/04/1403 تاریخ پذیرش: 05/04/1404 شماره صفحات: 26-14
از دستگاه خود برای اسکن و خواندن مقاله به صورت آنلاین استفاده کنید
DOI: https://sanad.iau.ir/Journal/jaem/Article/1160280
واژههای کلیدی: بانک کشاورزی، پانل دیتا، تسهیلات پرداختی، توسعهروستایی، مدل اثر تصادفی |
چکیده مقدمه و هدف: پژوهش حاضر با هدف واکاوی تأثیر تسهیلات پرداختی بانک کشاورزی بر درآمد مناطق روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد انجام شده است. براي جمعآوري اطلاعات از روش اسنادي و به منظور استخراج دادههای مورد نیاز، از آمار و اطلاعات مرکز آمار ایران، مدیریت بانک کشاوری و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای 1399-1395 استفاده شد. مواد و روشها: به‌منظور برآورد و تحلیل دادهها از مدل پانل دیتا و برای تعیین نوع مدل پانل دیتا، با استفاده از نرمافزار STATA و بر اساس نتایج آزمون هاسمن، مدل اثرات تصادفی پذیرفته شد و تحلیلها مطابق نتایج این مدل انجام شد. یافتهها: نتایج برآورد مدل اثرات تصادفی نشان داد که متغیر نسبت تسهیلات قرض‌الحسنه به کل تسهیلات و متغیر بار تکفل در سطح یک درصد، متغیر بعد خانوار و متغیر نرخ باسوادی در سطح پنج درصد دارای اثر معنادار بر متغیر درآمد سرانه بودند و متغیر سن دارای اثر معناداری بر متغیر درآمد سرانه نبود. مقایسه میزان تسهیلات پرداختی توسط بانک کشاورزی در استان کهگیلویه و بویراحمد با میزان تولید محصولات کشاورزی در بخشهای مختلف بر اساس آمار سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای مورد پژوهش، نشان داد که افزایش مبلغ تسهیلات قرض‌الحسنه بانک در بخش کشاورزی بیشتر منجر به افزایش تولید در زیر بخشهای باغی، آبزی‌پروری و ضریب مکانیزاسیون و در نتیجه درآمد روستاییان این استان طی سالهای 1399-1395 شده است. بحث و نتیجهگیری: پیشنهاد میشود در مطالعات آتی راجع به رشد اقتصادی کشورهای دارای مجاورت مکانی، الگوهای فضایی در کنار الگوهای رقیب مورداستفاده قرار گیرد تا نتایج مطلوب‌تری حاصل شود.
|
مقدمه
اقتصاد ایران بعد از نفت، مبتنی بر کشاورزی است، با توجه به این که 31 درصد جمعیت و حدود 90 درصد از منابع طبیعی کشور در نقاط روستایی واقع شده و در حدود 20 درصد از تولید ناخالص داخلی مربوط به بخش کشاورزی بوده، لذا این بخش نقش حیاتی و راهبردی در تأمین نیازهای اساسی جامعه و توسعه سایر بخشها دارد (2 ). قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز محور توسعه را بخش کشاورزی دانسته و در راستای توسعه اقتصادی، هدف اصلی این بخش را تقویت تولید و توان اقتصادی روستاها بیان نموده است (6). کنش متقابل روستا و کشاورزی به گونهای است که کشاورزی به عنوان یک زیر سیستم اصلی، تشکیل دهنده اقتصاد روستا و روستا نیز فراهم کننده محیط برای فعالیت و حیات کشاورزی است. بدون رشد بخش کشاورزی، امکان توسعهروستایی وجود ندارد. یکی از موانع مهم در رشد بخش کشاورزی و توسعهروستایی، تأمین منابع مالی است. از موانع و مشکلات موجود جهت سرمایهگذاری در بخش کشاورزی میتوان به سطح پایین تکنولوژی و سواد کشاورزان، خطرات ناشی از عوامل طبیعی و فصلی بودن بازار فروش محصولات کشاورزی که منجر به ریسک بالا در این بخش شده، نوسانات شدید قیمت، درآمد اندک کشاورزان و روستاییان، کوچک بودن مقیاس واحدهای بهره‌برداری بخش کشاورزی که باعث بالا بودن مخاطرات و سوددهی کم میگردد، در مقایسه با دیگر بخشها اشاره نمود که تمایل به سرمایهگذاری در بخش کشاورزی را کاهش داده است که جهت رفع این مهم، در تدوین برنامههای توسعه، راهکارهای مختلفی مدنظر قرار گرفته است (10). با اجرای برنامه اصلاحات ارضی در سال 1341 در ایران و افزایش سطح خردهمالکی از یک سو، همچنین ایجاد یک خلاء موقت ما‌بین پرداختیها و دریافتیهای کشاورزان به دلیل فصلی بودن تولیدات در این بخش و از سوی دیگر، کشاورزان میبایست از سطح بالای پسانداز و یا تأمین مالی خارج از بخش به‌منظور سرمایهگذاری و پرداخت هزینه‌های جاری برخوردار باشند که به دلیل پایین بودن میزان درآمد روستاییان، اغلب امکان پسانداز بسیار کم بوده و لازم است از اهرم اعتبارات جهت توسعه کشاورزی و مناطق روستایی بهره برد (11). با پرداخت و تزریق تسهیلات به بخش کشاورزی، در صورت کاربرد صحیح آن میتوان موانع را برطرف ساخته و عملکرد نهاده‌های تولید کشاورزی و ارزشافزوده را افزایش داد (21). در هر جامعهای، با پرداخت اعتبارات به روستاییان برای سرمایهگذاری در صورتی که با مشکلات عدم دسترسی به فناوری مناسب یا بازار و حداقل مصرف ضروری مواجه نبوده و بتوانند از تسهیلات دریافتی به عنوان سرمایه، درآمد مورد نیاز را کسب نمایند، میتوان فقر را در این قشر کاهش داد (5). به‌بیان دیگر با توجه به جایگاه اعتبارات در برنامههای توسعهی بخشهای اقتصادی، پرداخت تسهیلات از طریق بانکها یک عامل مهم در رشد و توسعه بخش کشاورزی بوده که در این میان مؤسسات مالی و بانکها مبادرت به اعطای تسهیلات مینمایند. در ایران به دلیل ضعف بنیه مالی اکثریت روستاییان و نیز اندک بودن سرمایه‌گذاریهای خصوصی در بخش کشاورزی، تأمین نیازهای مالی در این بخش از طریق اعطای تسهیلات از سوی بانک کشاورزی انجام میگیرد (21). به‌عبارتی، با توجه به جایگاه اعتبارات در برنامههای توسعه بخشهای اقتصادی، پرداخت تسهیلات، یک عامل مهم در رشد و توسعه بخش کشاورزی بوده که در این میان مؤسسات مالی و بانکها مبادرت به اعطای تسهیلات مینمایند. از میان راهکارهای مورد استفاده به‌منظور افزایش میزان اشتغال، میزان تولید و سطح درآمد افراد بهویژه در مناطق روستایی و بخش کشاورزی، اعطای تسهیلات از سوی بانکها مطرح میباشد (14). در رابطه با تأثیر تسهیلات پرداختی بانک کشاورزی در توسعه مناطق روستایی مطالعات مختلفی صورت پذیرفته که در ادامه به برخی از این مطالعات اشاره شده است.
در نظریههای رشد درونزا نیروهای پیشبرندهی رشد، پویاییهای ناشی از آنها و همچنین نیروهایی که بر انباشت آنها تأثیر می‌گذارند، بررسی میشود. ظهور نظریههای رشد درونزا توسط رومر و لوکاس با توسعهی مدلهای رشد اقتصادی و به‌تبع آن تغییرات فناوری درونزا همراه بوده است. بر این اساس درون‌زایی فرایند رشد، به نقش و اثر سیاستها بر رشد در چارچوب اقتصادهای باز و بسته تأکید دارد.
پیشینه تحقیق
نتایج واکاویهای (5) در بررسی نقش اعتبارات اعطایی بانک کشاورزی به بخش کشاورزی در توسعه اقتصادی روستاهای استان تهران نشان داد، پرداخت تسهیلات بانکی به روستاییان در جهت برطرف نمودن نیازهای کوتاهمدت و همچنین سرمایهگذاری بلندمدت، موجب ایجاد اشتغال، افزایش درآمد و بهبود شرایط زندگی در روستا میگردد و همچنین نقش اعتبارات کشاورزی بر توسعة اقتصادی، بیشترین اثرگذاری را در روستاهای مورد مطالعه داشته است. بعد از توسعة اقتصادی، توسعة زیستمحیطی در منطقه مورد مطالعه بیشترین تأثیرپذیری را از اعتبارات بانک کشاورزی دارد. همچنین تسهیلات اعطایی از بانک کشاورزي بر توسعه اجتمـاعی- فرهنگی و توسعة زیرساختی روستاها نیز تأثیر‌گذار بوده است.
(8) در تحقیق خود به بررسی تطبيقی نقش اعتبارات خرد در توسعهروستایی نواحی کوهستانی و دشتی دهستان‌های کارده و ميان ولایت شهرستان مشهد، به این نتیجه رسیدند که اعتبارات خرد تأثيرات مثبتی در رونق کشاورزی، کاهش فقر، ايجاد فرصتهای شغلی، افزايش سطح زیر کشت و راندمان تولید، بهبود شيوههای آبياری و زيرساختها، ارتقاء ضریب مکانیزاسیون کشاورزی منطقه، توانمندسازی افراد كمدرآمد و زنان خانهدار و در نهايت توسعه اقتصادی نواحی روستايی داشته و در كنار آن به عواملی نظیر تفاوت اثربخشی اعتبارات، مشکلات دريافت اعتبارات و ميزان رضايتمندی متفاوت افراد در دو ناحيه كوهستانی و دشتی و كل جامعه نمونه اشاره كردهاند.
(9) در بررسی تأثیر اعتبارات بانک کشاورزی در کیفیت زندگی روستاییان شهرستان زنجان، دریافتند که اثرات دریافت اعتبارات بانک کشاورزی در کیفیت زندگی منطقه مورد مطالعه، از سه جنبه اقتصادی، اجتماعی و محیطی مطرح بوده و طبق اظهارنظر دریافتکنندگان وام در جامعه مورد مطالعه، تسهیلات بانک کشاورزی در کوتاهمدت اثر مثبتی بر بهبود کیفیت زندگی آنها داشته است. اما با این حال، در بلندمدت به توانمندسازی اقتصادی و فرار از مشکلات مالی که اهداف مدنظر دریافتکنندگان اعتبارات بوده، منجر نشده است.
(17) با استفاده از دادههاي پانل استاني، به بررسی تأثير اعتبارات بانك كشاورزي بر رشد و اشتغال بخش كشاورزي برای 21 استان کشور در سالهای 1379 تا 1392 پرداخته و به این نتیجه رسیدند که تسهیلات پرداختی، تأثیر مثبتی بر ارزش افزوده در بخش کشاورزی داشته و از طرفی ضرایب برآوردی، نشان دهندة کم بودن کششپذیری ارزش افزوده نسبت به این اعتبارات است. از سویی اعتبارات بانک کشاورزی، اثر منفی بر اشتغال در بخش کشاورزی داشته و با توجه به ضرایب برآوردی، کششپذیری اشتغال نسبت به اعتبارات کم بوده است..
(31) در تحقیقی که در بنگلادش انجام دادند، به بررسی اثر اعتبارات خرد بر کاهش فقر با استفاده از روش پرسشنامه در دو گروه خانوار دریافتکننده اعتبارات و بدون دریافت اعتبارات پرداخته و به این نتیجه رسیدند که در گروه دریافتکننده، اعتبارات باعث بهبود سطح درآمد و وضعیت اجتماعی- اقتصادی زنان و افزایش دارایی خانوارها شده و در گروه بدون دریافت اعتبارات، تغییری در وضعیت آنها حاصل نشده است.
(13) در پژوهش خود بمنظور تعیین تأثیرات تأمین مالی خرد در معیشت روستایی، به مقایسه برنامههای سرمایهگذاری خرد دولتی و غیردولتی و نقش تأمین مالی در توسعه پایدار روستاهای بنگلادش پرداخت و به این نتیجه رسید که اعتبارات خرد بر متغیرهای درآمد سالانه، مقدار پسانداز و اندازه مزرعه دارای اثرات مثبتی بوده است.
(10) در تحقیق خود تأثیر میزان دسترسی به اعتبار بر درآمد خانوار در گروههای مختلف دریافتکنندگان اعتبار به صورت همگن را بررسی کرده و نشان دادند که اعطای اعتبارات خرد هیچ تأثیری بر درآمد بخش کشاورزی نداشته و باعث افزایش درآمد سرانه، درآمد کل و درآمد غیر کشاورزی گردیده است.
با توجه به موارد فوق در راستای کمک به توسعه اقتصادی مناطق روستایی، یکی از برنامههای اجرایی توسط سیستم بانکی کشور، تخصیص اعتبارات به بخش کشاورزی بوده است. تسهیلات پرداختی بانک کشاورزی، شیوهای از تأمین مالی است که به عنوان ابزاری برای مبارزه با فقر، افزایش درآمد و کاهش نابرابریها به ویژه در مناطق روستایی مورد استفاده قرار میگیرد. از موارد فوق چنین برمیآید که میزان اثرگذاری اعتبارات خرد و کلان بانک کشاورزی به‌منظور دستیابی برابر تمامی افراد از تسهیلات و نیز فقرزدایی به عواملی همچون روشها و فرایند اعطای تسهیلات بانک، نظارت بر نحوهی بهکارگیری اعتبارات و حسن انجام فعالیتها، پسانداز و میزان داراییهای وامگیرندگان و موارد دیگری بستگی دارد. همچنین مطالعات نشان میدهند تسهیلات اعطایی بانک کشاورزی، دارای تأثیر مثبت و معناداری بر بخش کشاورزی و بهبود سطح توسعه در روستاها بوده است. تسهیلاتی که به بخش کشاورزی اعطاء میشود، از جمله متغیرهایی است که میتواند با افزایش در میزان ارزشافزوده بخش کشاورزی، رشد اقتصادی را در روستاها به همراه داشته باشد.
استان کهگیلویه و بویراحمد طبق آخرين تقسيمات سياسي سال 1399، شامل 9 شهرستان، 21 بخش، 18 شهر و 48 دهستان و 2238 آبادی میباشد. بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن آبانماه 1395 جمعیت استان کهگیلویه و بویراحمد، 713052 نفر بوده که از این تعداد 397461 نفر معادل 7/55 درصد در نقاط شهری و 315591 نفر معادل 3/44 درصد در نقاط روستایی سکونت داشتهاند. بر طبق آمار حاصل از مدیریت بانک کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد، این بانک دارای 20 شعبه مکانیزه در سطح استان بوده که از این تعداد 3 شعبه در مناطق روستائی و عشایری در نقاط مختلف استان مستقر میباشند. از کل 20 شعبه استان، 7 شعبه در شهر یاسوج، 3 شعبه دهدشت و 2 شعبه در دوگنبدان فعال بوده و شهرهای باشت، چرام، لنده، بهمئی، سی سخت، مارگون، پاتاوه و قلعه رئیسی هر کدام یک شعبه دارند. طبق آمار بانک کشاورزی، مجموع پرداختی بانک در کل استان، در سال 1395، 4255419 میلیون ریال، در سال 1396، 5703011 میلیون ریال، در سال 1397، 64494730 میلیون ریال، در سال 1398، 7069172 میلیون ریال و در سال 1399، 4054410 میلیون ریال بوده است. شغل اصلی نواحی روستایی در این استان اغلب کشاورزی بوده که در این مناطق، درآمد اندک حاصل از فعالیتهای اقتصادی موجب دسترسی محدود روستاییان به منابع پولی و در نتیجه سطح پایین پسانداز گردیده است. فقر، نابرابری در برخورداری از امکانات، بیکاری، افزایش میزان مهاجرت روستاییان به شهرها و در نتیجه از دست دادن نیروی کار بخش کشاورزی، باعث کاهش روند توسعه در مناطق روستایی این استان گردیده است. لذا این پژوهش با توجه به اهمیت تأثیر تسهیلات پرداختی بانک کشاورزی در توسعه اقتصادی مناطق روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد انجام شد. جمعبندی پیشینه پژوهش نشان داد که یکی از برنامههای اجرایی در راستای کمک به توسعه اقتصادی مناطق روستایی توسط سیستم بانکی کشور، تخصیص اعتبارات به بخش کشاورزی بوده و در این زمینه تلاش وافری نموده است. تسهیلات پرداختی بانک کشاورزی، شیوهای از تأمین مالی است که به عنوان ابزاری برای مبارزه با فقر، افزایش درآمد و کاهش نابرابریها به ویژه در مناطق روستایی مورد استفاده قرار میگیرد. از موارد فوق چنین برمیآید که میزان اثرگذاری اعتبارات خرد و کلان بانک کشاورزی به‌منظور دستیابی برابر تمامی افراد به تسهیلات و نیز فقرزدایی به عواملی همچون روشها و فرایند اعطای تسهیلات بانک، نظارت بر نحوهی بهکارگیری اعتبارات و حسن انجام فعالیتها، پسانداز و میزان داراییهای وامگیرندگان و موارد دیگری بستگی دارد. همچنین مطالعات نشان میدهند تسهیلات اعطایی بانک کشاورزی، دارای تأثیر مثبت و معناداری بر بخش کشاورزی و بهبود سطح توسعه در روستاها بوده است. تسهیلاتی که به بخش کشاورزی اعطاء میشود، از جمله متغیرهایی است که میتواند با افزایش در میزان ارزشافزوده بخش کشاورزی، رشد اقتصادی را در روستاها به همراه داشته باشد. با توجه به اعتبارات پرداختی توسط بانک کشاورزی به بخش کشاورزی در استان کهگیلویه و بویراحمد و از سوی دیگر با توجه به اهمیت بخش کشاورزی و نقش آن در رشد و توسعه روستاها، تعیین تأثیرات تخصیص اعتبارات بانک کشاورزی بر افزایش درآمد و در نهایت توسعه منطقه، ضرورت دارد. لذا در این تحقیق سعی میشود میزان اثربخشی اعتبارات اعطایی بر درآمد بخش کشاورزی که مؤثر بر توسعه اقتصادی روستاهای استان کهگیلویه و بویراحمد میباشد، مورد بررسی قرار گیرد. متغیرهای مورد استفاده در این پژوهش، بر اساس مرور مطالعات پیشین که در داخل و خارج از کشور انجام شده، انتخاب گردید.
روش تحقیق
انتخاب نوع روش آماری برای تحلیل، به نوع سنجش دادهها و اهداف کار تحقیقاتی مورد نظر بستگی دارد. یکی از این روشها، روش تجزیه و تحلیل دادههای ترکیبی سری زمانی و مقطعی است که به عنوان روشی کارا در تجزیه و تحلیلهای کاربردی رشته علوم اقتصادی و اجتماعی به کار میرود. به طور کلی، آمارهای اقتصادی به سه نوع مقطعی، سری زمانی و ترکیبی (پانل) تقسیم میشوند. در این بین، کاربرد دادههای پانل در اقتصادسنجی برتریهای زیادی نسبت به استفاده از دادههای مقطعی و سری زمانی دارد. از آنجا که لحاظ نکردن برخی از متغیرها در ساختار مدل‌ها موجب ایجاد عدم کارایی در برآورد مدلهای اقتصادسنجی میشود، روشهای پانل دیتا که از اطلاعات سریهای زمانی و دادههای مقطعی تشکیل شده است، اثر این نوع متغیرهای لحاظ نشده یا غیرقابل اندازهگیری را بهتر از دادههای مقطعی طی یک سال یا دادههای سری زمانی برای یک مقطع نشان میدهد (زراءنژاد و انواری، 1384). شکل کلی مدل به صورت رابطه (1) تعریف میشود:
| ||||||||||||||||||||
(2) |
| |||||||||||||||||||
مبلغ تسهیلات پرداختی بانک کشاورزی میلیون ریال The amount of the facility paid by the Agricultural Bank is millions of Rials | زراعی agricultural | باغی garden | آبزی‌پروری Aquaculture | ضریب مکانیزاسیون کشاورزی hp/ha Agricultural mechanization coefficient | ||||||||||||||||
سال | قرض‌الحسنه Qarzul-Hasna | مبلغ کل total amount | سطح زیر کشت هزار هکتار Cultivated area | میزان تولید هزار تن Production rate | میوه fruit | نهال seedling | مساحت مزارع پرورش ماهی و میگو هکتار The area of fish and shrimp farm Hectare s | میزان تولید تن production amount of tons
|
| |||||||||||
تعداد بهره‌بردار باغی نفر | میزان تولیدات باغی تن | سطح هکتار | میزان تولید اصله | |||||||||||||||||
1395 | 248091 | 4255419 | 163 | 481 | 23665 | 96166 | 1/6 | 60000 | 31 | 14800 | 26/1 | |||||||||
1396 | 325610 | 5703011 | 162 | 464 | 20908 | 75133 | 1/11 | 77000 | 42 | 17000 | 32/1 | |||||||||
1397 | 447235 | 6449473 | 155 | 475 | 20908 | 75133 | 1/6 | 149000 | 47 | 17600 | 38/1 | |||||||||
1398 | 684765 | 7753938 | 156 | 510 | 17332 | 69387 | 58/25 | 330000 | 5/47 | 16710 | 46/1 | |||||||||
1399 | 581277 | 6637889 | 156 | 517 | 17332 | 69387 | 12 | 350000 | 5/47 | 18000 | 57/1 | |||||||||
منبع: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کهگیلویه و بویراحمد، سالنامه آماری 1399-1395
Source: Management and Planning Organization of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Province, Statistical Yearbook 2016-2020
جدول 2- برآورد مدل دادههای پانل با استفاده از روش اثرات ثابت
نام متغير Variable name | ضرایب Coefficients | انحراف معیار Standard deviation | آماره z Z statistic | سطح معناداری Significant |
نسبت تسهیلات قرض‌الحسنه به کل تسهیلات The ratio of Qarz Al-Hasna facilities to the total facilities | 882/0- | 673/0 | 31/1- | 202/0 |
میانگین بعد خانوار The average household size | 150/0 | 060/0 | *** 53/2 | 018/0 |
میانگین سن The average age | 004/0 | 010/0 | 41/0 | 688/0 |
میانگین بارتکفل The average dependency ratio | 943/1 | 492/0 | *** 94/3 | 001/0 |
میانگین نرخ باسوادی The average Literacy rate | 006/0 | 004/0 | 40/1 | 174/0 |
Constant ضریب ثابت | 340/11 | 708/0 | *** 02/16 | 000/0 |
F test that all u_i=0: F (7, 25) = 2.75 Prob > F = 0.03 R-squared = 0. 64
مأخذ: یافتههای تحقیق (*، ** و *** به ترتیب بیانگر معناداری در سطح 10، 5 و 1 درصد(
برآورد مدل اثرات تصادفی
جدول 3- برآورد مدل دادههای پانل با استفاده از روش اثرات تصادفی
متغیر variable | ضرایب Coefficients | انحراف معیار Standard deviation | آماره Z | سطح معناداری Significant |
نسبت تسهیلات قرض‌الحسنه به کل تسهیلات The ratio of Qarz Al-Hasna facilities to the total facilities | 137/1- | 483/0 | *** 35/2- | 019/0 |
میانگین بعد خانوار The average household size | 092/0 | 047/0 | **93/1 | 053/0 |
میانگین سن The average age | 001/0 | 008/0 | 20/1- | 230/0 |
میانگین بارتکفل The average dependency ratio | 917/1 | 490/0 | ***91/3 | 000/0 |
میانگین نرخ باسوادی The average Literacy rate | 007/0 | 003/0 | **97/1 | 050/0 |
Constant ضریب ثابت | 250/12 | 567/0 | ***57/21 | 000/0 |
R-squared = 0.60
مأخذ: یافتههای تحقیق (*، ** و *** به ترتیب بیانگر معناداری در سطح 10، 5 و 1 درصد(
در جدول3 ، برآورد مدل اثرات تصادفی حاکی از آن است که متغیر نسبت تسهیلات قرض‌الحسنه به کل تسهیلات در سطح یک درصد با علامت منفی معنادار شده است. متغیر میانگین بعد خانوار تقریباً در سطح 5 درصد دارای اثر مثبت معناداری بر متغیر وابسته میباشد. متغیر میانگین سن دارای اثر معناداری بر متغیر وابسته نبوده است. متغیر میانگین بار تکفل در سطح یک درصد با اثر مثبت معنادار شده است. متغیر میانگین نرخ باسوادی در سطح 5 درصد معنادار شده و ضریب ثابت نیز با عرض از مبدأ 25/12 در سطح یک درصد معنادار شده است.
جدول4-مقایسه مدل اثرات تصادفی و اثرات ثابت با استفاده از آزمون هاسمن
متغیر Variable | اثرات ثابت fe | اثرات تصادفی re | تفاوت Difference | انحراف معیار Standard deviation |
نسبت تسهیلات قرض‌الحسنه به کل تسهیلات The ratio of Qarz Al-Hasna facilities to the total facilities | 882/0- | 137/1- | 255/0 | 470/0 |
میانگین بعد خانوار The average household size | 150/0 | 092/0 | **054/0 | 032/0 |
میانگین سن The average age | 004/0 | 001/0 | ***014/0 | 006/0 |
میانگین بارتکفل The average dependency ratio | 943/1 | 917/1 | **025/0 | 050/0 |
میانگین نرخ باسوادی The average Literacy rate | 006/0 | 007/0 | ***001/0 | 002/0 |
X2 = 6.76 Prob > chi2 = 0.24
مأخذ: یافتههای تحقیق (*، ** و *** به ترتیب بیانگر معناداری در سطح 10، 5 و 1 درصد(
از آنجایی که در آزمون هاسمن، فرضیه 
عدم ارتباط میان خطای تخمین و متغیرهای مستقل و فرضیه 
نیز وجود ارتباط بین خطای تخمین و متغیرهای مستقل را نشان میدهند، لذا پذیرش فرضیه به معنای وجود مدل با اثرات تصادفی و پذیرش فرضیه به معنای وجود مدل با اثرات ثابت است. با توجه به اینکه آماره آزمون هاسمن دارای توزیع X2 (کای اسکوئر) میباشد، مقدار این آماره برابر 76/6 بوده و در سطح یک درصد معنادار میباشد، این نتیجه حاکی از آن است که فرض پذیرفته شده و میبایست از مدل اثرات تصادفی برای تجزیه و تحلیل دادههای پانلی استفاده شود جدول (4).
نتیجهگیری و پیشنهادها
مقایسه میزان تسهیلات پرداختی و تولیدات محصولات کشاورزی در بخشهای مختلف، حاکی از آن است که با تزریق و افزایش مبلغ تسهیلات قرض‌الحسنه بانک به روستاییان استان در بخش کشاورزی، میزان تولید بیشتر در زیر بخشهای باغبانی، آبزی‌پروری و ضریب مکانیزاسیون طی سالهای مورد بررسی افزایش و روند صعودی داشته که موجب بهبود درآمد و ارتقاء کیفیت زندگی کشاورزان شده است.
نتایج برآورد مدل اثرات تصادفی نشان داد که متغیر نسبت تسهیلات قرض‌الحسنه به کل تسهیلات در سطح یک درصد با علامت منفی معنادار شده است. بدین معنی که به ازای یک درصد افزایش نسبت تسهیلات قرض‌الحسنه به کل تسهیلات، درآمد 14/1 درصد کاهش مییابد. در این مورد میتوان گفت که کشاورزان و یا روستاییان به طور معمول وامهای قرض‌الحسنه را در تولید بهکار نگرفتهاند. همچنین میتوان گفت که در کشورها یا در مناطق در حال توسعه، افزایش یک درصدی در درآمد قابل تصرف، بیشتر در حوزه مصرف وارد میشود که در این تحقیق نیز چنین مصداقی دارد. از طرفی میتوان گفت ممکن است تسهیلات قرض‌الحسنه دریافتی حتی در بحث بهکارگیری در تولید، به دلایل مختلف اثر مفید و مطلوب بر تولید نداشته است. دادههای استخراج شده از مرکز آمار ایران نشان داد که میانگین بعد خانوار در شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد بیشتر روند افزایشی داشته است. همچنین نتایج حاصل از مدل اثر تصادفی نشان داد که متغیر میانگین بعد خانوار در سطح 5 درصد دارای اثر مثبت معناداری بر متغیر وابسته میباشد. به این معنا که به ازای یک واحد تغییر در بعد خانوار، میزان متغیر وابسته 092/0 درصد تغییر مییابد و میتوان گفت افزایش بعد خانوار به مفهوم افزایش نیروی کار در دسترس خانوار میباشد که با بهکارگیری آن در تولید، افزایش درآمد سرانه را به همراه دارد. نتایج برآورد مدل اثرات تصادفی حاکی از آن است که متغیر میانگین بار تکفل در سطح یک درصد با اثر مثبت معنادار شده است. بدین معنی که به ازای یک درصد افزایش در بار تکفل، مقدار درآمد سرانه، 917/1 درصد افزایش پیدا میکند. میتوان گفت که با وجود بار تکفل بیشتر، افراد مسئولیت و تعهد بیشتری برای مرتفع نمودن مشکلات معیشتی خانوار در خود احساس نموده و لذا سعی در استفاده مناسب و مطلوب از ظرفیتهای موجود نموده که در نهایت منجر به افزایش تولید و درآمد سرانه میگردد. نتایج برآورد مدل اثرات تصادفی نشان داد که متغیر میانگین نرخ باسوادی در سطح 5 درصد معنادار شده یعنی به ازای یک درصد افزایش در نرخ باسوادی، درآمد سرانه 007/0 درصد افزایش مییابد. میتوان گفت با سوادی باعث افزایش توانایی افراد در بخشی از حوزههای مرتبط با کار و تولید میشود. پیگیری مشکلات و جستجوی راه حل مناسب از طریق مطالعه، ارتباط با مراکز علمی و ... همچنین استفاده از نتایج یافتههای تحقیقاتی از اقدامات کشاورز باسواد بوده که در افزایش تولید و درآمد مؤثر است.
در بررسی نتایج مطالعات پیشین در داخل کشور، نتایج حاصل از تحقیقات (4) در شهرستان خدابنده با ارزیابی اثرات اعطای اعتبارات خرد از سوی بانک کشاورزی در توسعه اقتصادی روستاها، حاکی از این بود که تسهیلات بانک کشاورزی به عنوان حامی معیشتی باعث کاهش آسیب‌پذیری گروههای پایین درآمدی در روستاها شده و با نتایج این تحقیق همسو بوده است. (8) در تحقیق خود با بررسی تطبيقی نقش اعتبارات بانک کشاورزی در توسعه روستایی نواحی کوهستانی و دشتی دهستان‌های کارده و ميان ولایت شهرستان مشهد به این نتیجه رسیدند که تسهیلات پرداختی تأثيرات مثبتی در رونق کشاورزی، ايجاد فرصتهای شغلی، افزايش راندمان تولید آبزی‌پروری، بهبود شيوههای آبياری و زيرساختها و ارتقاء ضریب مکانیزاسیون کشاورزی منطقه داشته که همسو با نتایج حاصل از این تحقیق بوده است. همچنین نتایج تحقیقات (15) که اثرات اعتبارات خرد بر توانمندسازی اقتصادی فقرای روستایی شهرستان زنجان (دهستان غنی بیگلو) را مورد بررسی قرار دادند، حاکی از آن بود که بین افزایش میزان تسهیلات بخش کشاورزی و بهبود مؤلفههای اقتصادی مؤثر در توسعه مناطق روستایی رابطه معناداری وجود دارد و با نتایج این تحقیق همسو بوده است.
در بررسی نتایج مطالعات پیشین در خارج از کشور با نتایج این تحقیق، (32) در تحقیقی به واکاوی نقش تسهیلات اعطایی به بخش کشاورزی در توسعه کشاورزی کشور لهستان در سالهای 2006-1997 پرداخت و دریافت که تخصیص اعتبارات بانکی در بخش کشاورزی، باعث بهبود شرایط زندگی و افزایش سطح درآمد سرانه خانوارهای روستایی گردیده و دارای اثر معناداری بر توسعه بخش کشاورزی است.
با توجه به رابطه منفی نسبت تسهیلات قرض‌الحسنه به کل تسهیلات با درآمد سرانه که ناشی از عدم استفاده وامگیرندگان از تسهیلات بخش کشاورزی در امر تولید میباشد، کارشناسان بانک بعد از اعطای تسهیلات، جهت جلوگیری از این اثر منفی و خروج سرمایه از بخش کشاورزی، نظارتهای لازم را تا مرحله نهایی بر نحوه استفاده از تسهیلات مورد نظر اعمال نمایند تا از انحرافهای احتمالی جلوگیری شود و یا اینکه سایر تسهیلات افزایش یابند.
با توجه به اینکه متغیر بار تکفل در مدل اثرات تصادفی دارای اثر معناداری بر درآمد سرانه بوده است، پیشنهاد میگردد بانک کشاورزی در بحث پرداخت تسهیلات، بار تکفلی که در منطقه ایجاد میشود را در نظر گرفته و متناسب با آن اقدام به پرداخت نماید.
برگزاری دورههای آموزشی مربوط به ایجاد اشتغال و استفاده بهینه از تسهیلات در مناطق روستایی از طریق سازمانها و مراجع ذیربط پیشنهاد میگردد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در مطالعه حاضر فرمهای رضایت‌نامه آگاهانه توسط تمامی آزمودنیها تکمیل شد.
حامی مالی
این مقاله برگرفته پایاننامه کارشناسی ارشد دانشگاه یاسوج میباشد که از حمایت مالی دانشگاه سپاسگزاری میشود.
مشارکت نویسندگان
طراحی و ایده پردازی: آیتاله کرمی، اعظم قربانی و مریم شریفزاده؛ روش‌شناسی و تحلیل دادهها: آیتاله کرمی، اعظم قربانی و مریم شریفزاده ؛ نظارت: آیتاله کرمی و نگارش نهایی: اعظم قربانی.
تعارض منافع
بنا بر اظهار نویسندگان مقاله حاضر فاقد هرگونه تعارض منافع بوده است.
References
1. Ismailzadeh Padari, S., Hosseini, S.M., and Omid Najafabadi, M. (2016). The role of credits in the agricultural sector in rural development (case study: credits granted by the Agricultural Bank in Tehran province). Village and Development, 20(1): 169-147.
2. Aliwafaei, N., and Tawhidi Moghadam, A. (2015). Investigating the effect of agricultural bank loans on the sustainability of the green city of Hamadan, Iran's national conference of knowledge and technology of agricultural sciences, natural resources and environment, Tehran, Sam Iranian Institute of Science and Technology Development.
3. Country Management and Planning Organization. (2000). Investigating the money and capital market and its importance in the development of rural areas of the country: analysis of the current situation and the experience of other countries, Vice President of Infrastructure Affairs, Office of Urban and Rural Civil Affairs, Tehran. (In Persian)
4. Eftekhari, a. a., Einali, G. and Sojasi Qeidari, H. A. (2007). Evaluation of the role of banks\' micro-credit in agricultural developmentA case study of gross root corporatives of Khodabande. Agricultural Economics and Development, 14(4), 45-76. (In Persian)
5. EsmaeilzadehPadari, S., Hosseini, S. M. and Omidi Najafabadi, M. (2017). The Role of Agricultural Bank Credits in Rural Development: A Case Study of Tehran Province of Iran. Village and Development, 20(1): 147-169. (In Farsi)
6. Fathi, S. 2013. An analysis of the role of social capital on rural development. Geography (regional planning, 2: 214-195.
7. Fasoranti, M.M. (2010). The infiuence of micro-credit on poverty allevition among rural dwellers: A case study of AKOKO North West Local Government Area of ONDO State. Africa Journal of Business Management, 4, 8: 1438-1446.
8. Javanshiri, M., Bozarjomehri, K., Harati, O., & Mahmoudi, H. (2017). The role of microcredits in the development of mountainous and plain rural areas (A case study of the villages of Kardeh and Miyan-velayat in the Mashhad County). Rural Development Strategies, 4(2), 157-180. (In Persian)
9. Karami, M., Agahi, H., & Salehi, L. (2020). The Effect of Agricultural Bank Credits on the Quality of Life in Rural Regions (Case Study: Zanjan Township). Journal of Rural Research, 10(4), 614-633. (In Persian)
10. Luan, D.X. and Bauer, S. (2016). Does credit access affect household income homogeneously across different groups of credit recipients? Evidence from rural Vietnam. Rural Studies, 47: 186-203.
11. Maadaniyan, B., Durandish, A., Ghorbani, M., and Kohensal, M.R. (2015). Prioritization of factors affecting the delay or non-repayment of the facilities granted by the Agricultural Bank to farmers. Agricultural Economics and Development, 29(3): 283-272.
12. Management and planning organization. (2002). Law of the Third Program of Economic, Social and Cultural Development of the Islamic Republic of Iran. Publications of the Center for Scientific Certificates and Publications of the Vice President of Support Affairs of the Management and Planning Organization. (In Persian)
13. Mazumder, M.S.U, and Lu, W. (2015). What impact does microfinance have on rural livelihood? A comparison of governmental and nongovernmental microfinance programs in Bangladesh. World Development, 68: 336-354.
14. Mohseni-Zenozzi, J., and Qolipour, A. M. (2013). Monetary, financial and agricultural production policies. Review of economic issues and policies, 11: 41-52
15. Mohammadiyeganeh, B., Cheraghi, M., & Ahmadi, K. (2014). Review the Effects of Micro-Credit on Economic Empowerment of the Rural Poor Case study: Ghani Begloo Village, Zanjan City. Geography and Development, 12(35), 233-247. (In Persian)
16. Movahedi, R., and Alitavakoli, F. (2017). Analyzing the obstacles of mobilization microfinance (MF) of women into rural women's cooperatives in Jiroft County. Women's Studies Sociological and Psychological, 15(1): 99-133. (In Persian)
17. parva, S., Moghaddasi, R., hoseini, S., & yazdani, S. (2021). Impact of Credit on Agricultural Growth and Employment in Iran (Using provincial panel data). Agricultural Economics Research, 13(1), 175-190. (In Persian)
18. Program and budget organization. (2017). Document of the third economic, social and cultural development program of the Islamic Republic. Tehran: Publications of the Center for Economic-Social Documents. Budget program organization. (In Persian)
19. Qureshi, K. and Shah, A. (1992). A critical review of rural credit Policy in Pakistan. The Pakistan Development Review, 31 (4): 781- 801.
20. Shafiwu, A. B., Salakpi, A., and Bonye, F. (2013). The role of agricultural development bank in the development of rural women in agriculture: A case study of Wa-West District. Account, Journal of Agricultural Extension and Rural Development, 4, 12: 168-180.
21. Sharifi Renani, H., Tavakoli, A., & Honarvar, N. (2014). Effect of Agricultural Credit Banks on the Value Added of Agricultural Sector in Iran. Agricultural Economics and Development, 21(4), 201-227. (In Persian)
22. Statistical Center of Iran, (2009). Statistical Yearbook: General Census of Population and Housing in 2009 in Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Province, Ministry of Interior, Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Governorate, Planning Deputy, Bureau of Statistics and Information. (In Persian)
23. Statistical Center of Iran, (2010). Statistical Yearbook: General Census of Population and Housing in 2010 in Kohgiluyeh and Boyar-Ahmad Province, Ministry of Interior, Kohgiluyeh and Boyar-Ahmad Governorate, Planning Deputy, Bureau of Statistics and Information. (In Persian)
24. Statistical Center of Iran, (2011). Statistical Yearbook: General Census of Population and Housing in 2011 in Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Province, Ministry of Interior, Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Governorate, Planning Deputy, Bureau of Statistics and Information. (In Persian)
25. Statistical Center of Iran, (2013). Statistical Yearbook: General Census of Population and Housing in 2013 in Kohgiluyeh and Boyar-Ahmad Province, Ministry of Interior, Kohgiluyeh and Boyar-Ahmad Governorate, Planning Deputy, Bureau of Statistics and Information. (In Persian)
26. Statistical yearbook of Kohgiluyeh and Boyar Ahmad province, (2021). Management and planning organization of Kohgiluyeh and Boyar Ahmad province, Expert of statistics and information. (In Persian)
27. Statistical yearbook of Kohgiluyeh and Boyar Ahmad province, (2022). Management and planning organization of Kohgiluyeh and Boyar Ahmad province, Expert of statistics and information. (In Persian)
28. Statistical yearbook of Kohgiluyeh and Boyar Ahmad province, (2023). Management and planning organization of Kohgiluyeh and Boyar Ahmad province, Expert of statistics and information. (In Persian)
29. Statistical yearbook of Kohgiluyeh and Boyar Ahmad province, (2019). Management and planning organization of Kohgiluyeh and Boyar Ahmad province, Expert of statistics and information. (In Persian)
30. Statistical yearbook of Kohgiluyeh and Boyar Ahmad province, (2020). Management and planning organization of Kohgiluyeh and Boyar Ahmad province, Expert of statistics and information. (In Persian)
31. Shafiwu, A. B., Salakpi, A., and Bonye, F. (2013). The role of agricultural development bank in the development of rural women in agriculture: A case study of Wa-West District. Account, Journal of Agricultural Extension and Rural Development, 4, 12: 168-180.
32. Tomasz, S. (2008). Do farm credits stimulate development of agriculture in Poland, International European Association of Agricultural Economicts congrcss, August 26-29, No. 44047.
33. Yaffee, R. (2003). A primer for panel data analysis, New York University, Information Technology Service. 15-24.
34. Zarra Nezhad, M. & Anvari, E. (2006). Reviews of Panel Data Application in Econometrics, 2(4): 22-52.
35. Zeller M., (1994). Determinant of credit rationing: A study of informal lenders and formal credit groups in Madagascar, World Development, 22(12): 1895-1907.
سند
الروابط
المراكز ذات الصلة
دعامة
الصفحات الرسمية
حقوق هذا الموقع الإلكتروني مملوكة لنظام SANAD Press Management. © 1442-1447