بررسی اثرات نامتقارن درآمدهای نفتی و تسهیلات اعطائی دولت بر اقتصاد کشاورزی ایران با بکارگیری مدل غیرخطی NARDL

الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مرجان دامن کشیده ¹ (گروه اقتصاد، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران.)

تاريخ الإرسال : 10 الأحد , جمادى الأولى, 1441 تاريخ التأكيد : 05 الإثنين , ربيع الأول, 1443 تاريخ الإصدار : 18 الجمعة , جمادى الثانية, 1443

الکلمات المفتاحية: درآمدهای نفتی, اقتصاد کشاورزی, تسهیلات اعطایی, سرمایه ناخالص بخش کشاورزی, رهیافت آزمون کرانه ها,

ملخص المقالة :

مقدمه و هدف: یکی از مهمترین و ممکن‌ترین راه‌های رشد و توسعه در مسیر صادرات کالاهای غیر نفتی و کاهش وابستگی به نفت، توجه به صنعت کشاورزی است که هم از حداقل ارزبری برخوردار بوده و هم توان ایجاد محصولات تبدیلی را دارند. بر پایه نظرات اقتصادی اگر کشوری دارای سرمایه بیشتر باشد، این سرمایه می‌تواند زمینه رشد، بالندگی و تولید اقتصادی را مهیا کند. اما کشور ما با دارا بودن منابع هنگفت نفت نتوانسته است از آن برای رشد و توسعه خود بهره بگیرد. یکی از دلایل اصلی این مشکل، اتکای اقتصاد ما به نفت است.
مواد و روش ها: مقاله حاضر به دنبال پاسخگویی به این سوال می‌باشد که؛آیا واقعاً نفت برای اقتصاد ایران بلا بوده و هرچه درآمد نفت افزایش یافته، اقتصاد و بخصوص بخش کشاورزی در مجموع آسیب دیده است و تا چه اندازه افزایش درآمد نفت روی عملکرد اقتصاد و بالاخص بخش کشاورزی تاثیر می گذارد و سمت و سوی این تاثیرگذاری به چه صورت است که با استفاده از مدل غیرخطی NARDL برای دوره زمانی 1360 تا 1397 به بررسی موضوع حاضر پرداخته است.
یافته ها: روابط برآوردی بیانگر تأثیر گذاری مثبت متغیرهای اثرات نامتقارن درآمدهای مثبت نفتی، حجم تسهیلات اعطایی توسط بانکها به بخش کشاورزی، اثرات نامتقارن نرخ مثبت ارز ، سرمایه و نیروی کار و رابطه منفی بین اثرات نامتقارن درآمدهای منفی نفتی، تورم، اثرات نامتقارن نرخ منفی ارز و شاخص رشد بخش کشاورزی در اقتصاد ایران می باشد. در این میان میزان سرمایه در بخش کشاورزی با ضریب 76/0 و درآمدهای مثبت نفتی با ضریب 59/0 بیشترین تأثیر را بر شاخص رشد بخش کشاورزی در بلند مدت داشته است.
بحث و نتیجه گیری: چیزی که نباید از آن غافل شد، وابستگی بخش کشاورزی و کلان اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی می باشد، بعبارتی با افزایش درآمدهای نفتی در کشور، بدلیل وابستگی شدید کشور به درآمدهای حاصل از نفت، درآمدهای دولت نیز افزایش می یابد ولی افزایش درآمدهای نفتی عمدتاً به خوبی مدیریت نشده و در عوض سرمایه گذاری های بلند مدت صرف مخارج کوتاه مدت گشته که نتیجه آن چیزی جز تورم و کاهش رشد بخش کشاورزی نبوده است. بنابرین ایجاد امنیت اقتصادی و محیط امن برای سرمایه گذاری، گسترش و متنوع ساختن بازارها و نهادهای مالی، حرکت به سوی اقتصاد باز و استفاده از سرمایه گذاری خارجی و ایجاد تحول در مقررات بازار سرمایه با هدف شفافیت و ثبات برای افزایش پس انداز و سرمایه گذاری می‌تواند زمینه را برای افزایش رشد اقتصادی بخش کشاورزی کشور فراهم آورد.               
طبقه بندی Jel: C33, C36, D31, F43

المصادر:

1. Darabi, F. (2017). Sources of output growth in Iranian agriculture: an input-output analysis, Iranian Journal of Economics and Agricultural Development Studies, Vol. 42, Issue 1.


2. Ebrahimi, S. (2011). Effects of oil price shocks and exchange rate volatility and uncertainty on economic growth in selective oil countries, Journal of Trade Studies, Issue 59.


3. Elbourn, A. (2008). "The UK Housing Market and the transmission of Monetary policy: an SVAR Approach" Journal of Housing Economics, Vol.17, Issue, PP.65-87.


4. Eltejaei, E., Arbab Afzali, M. (2012). Asymmetric effects of oil price shocks on Iran’s macroeconomic variables, Journal of Comparative Economics, Institute for Humanities and Cultural Studies, Vol. 3, Issue 2.


5. Emami, K., Adibpour, M. (2009). The asymmetric effects of shocks on output, Journal of Economic Modeling, Vol. 3, 4(10), winter 2009, Pp. 1-26.


6. Fallahi, F.,PourabdalhanQuech, M., Bahboodi, D., Mohseni Zanozi, F. S. (2013). The asymmetric effects of oil revenue shock on output in Iran using Markov-Switching Approach, Journal of Iranian Energy Economics, Issue 7, summer 2013, Pp. 103-127.


7. Hylmun Izhar, Dr. Mehmet Asutay (2007) “the Controllability and Reliability of Monetary Policy in Dual Banking System: Evidence from Indonesia”. Review of Islamic Economics, Vol. 11, No. 2, pp. 17-29, 2007


8. Jahadi, M., Elmi, Z. (2011). Oil price shocks and economic growth evidence from OPEC, Journal of Economic Growth and Development Research, Vol. 1, Issue 2.


9. Mehregan, N., Mohammadzadeh, p., Haghani, M., Salmani, Y. (2013). Investigating the economic growth multi behavior patterns in response to crude oil price volatility: an application of GARCH models and Markov Switching regression model, Journal of Economic Modeling Research, summer 2013, Vol. 3, Issue 12, 73-101.


10. Mirzaie Nezhad, J. (2015). The effects of increasing oil revenues on the agriculture sector, Journal of Agricultural Economics and Development, Vol. 9, Issue 35.


11. Mortazavi, S.A., Zamani, O., Noori, M., Nader, H. (2011). Investigation of the effect of exchange rate volatility on Iran’s pistachio export, Journal of Agricultural Economics and Development, Vol. 25, Issue 3.


12. Nasrollahi, Kh. Moghaddasfar, S., Mostolizadeh, S.M. (2013). Determining the equilibrium exchange rate and effect of its deviation from the real rate on four economic sectors of Iran, Journal of Economics, Vol. 13, and Issues 9 & 10.


13. Nassabian, A. (2017), Study of the impact of oil revenue on agriculture sector, Journal of Kooy-e-Danesh, Issue 37.


14. Riman, H, Akpan, E and Offiong, A. (2013). Asymetric E_ect of Oil Price Shocks on Exchange Rate Volatility and Domestic Investment in Nigeria. British Journal of Economics, Management & Trade 3(4): 513-532.


15. Shakeri, T. (2013). Effects of oil price shocks and exchange rate volatility and uncertainty on economic growth in selective oil countries, Journal of Economic Research Review, Issue 17.


16. Sharifi Renani, H., Ghobadi, S. (2012). Asymmetric effects of monetary shocks on real output in Iran: A Markov-Switching Approach, Journal of Economic Modeling, Fall 2012, Vol. 6, 3(19), Pp. 89-108.


17. Tan, S.H., & Habibullah, M.S. (2007). “Business cycles and monetary policy asymmetry: An investigation using Markov-Switching models”, physica a, 380: 297-30


18. Tohid, N. (2016). Incidence of Dutch disease in the agriculture sector of Iran, Journal of Economic Research, Vol. 11, Issue 1.