ارزیابی کارایی فنی تعاونی‌های صید ماهیان استخوانی سواحل خزر با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها: مطالعه موردی استان مازندران

الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

اندیشه ریاحی ¹ , سعید یزدانی ²

1 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران
2 - استاد اقتصاد کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران.

تاريخ الإرسال : 29 السبت , ربيع الأول, 1437 تاريخ التأكيد : 15 الأربعاء , رمضان, 1439 تاريخ الإصدار : 08 الجمعة , شوال, 1439

الکلمات المفتاحية: کارایی فنی, تحلیل پوششی داده‌ها, ماهیان استخوانی, تعاونی‌های استان مازندران,

ملخص المقالة :

    وجود ذخایر و پتانسیل مناسب در دریای خزر و پرجمعیت بودن سواحل آن از دیرباز، صیادی را از گذشته­های دور به یکی از فعالیت­های عمده در سواحل این دریاچه بدل کرده است. هم اکنون در صید ماهیان استخوانی دریای خزر، الگوی بهره­برداری تعاونی حاکم است که به تعاونی­های پره مشهورند. با توجه به سابقه طولانی صید پره در سواحل دریای خزر، هدف اصلی این مطالعه برآورد و تحلیل کارایی فنی تعاونی­های صید ماهیان استخوانی فعال در سواحل دریای خزر و به گونه مشخص استان مازندران است. بدین منظور، 110 پرسش‌نامه از 12 تعاونی در سطح این استان تکمیل شده و از روش تحلیل پوششی داده­ها بمنظور دست‌یابی به اهداف پژوهش بهره گرفته شده است. نتایج محاسبه کارایی گویای آن است که تنها 7/16 درصد از تعاونی­های مورد مطالعه دارای کارایی فنی کامل می‌باشند لذا، پیشنهاد می‌شود که داده‌های تعاونی­های مجموعه مرجع که دارای کارایی کامل بوده­اند، به صورت برنامه­های منظم سالیانه به تعاونی‌های ناکارا در راستای بهبود کارایی‌شان ارایه شود.

المصادر:

- آهوقلندری، م. (1387). تعیین مقدار بهینه صید ماهیان استخوانی در سواحل جنوبی دریای خزر با تأکید برپایداری ذخایر دریایی (مطالعه موردی:استان مازندران) پایان­نامه کارشناسی ارشد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی.

- بهروز، ع و امامی میبدی، ع. (1393). اندازه­گیری کارایی فنی، تخصیصی، اقتصادی و بهره­وری زیر بخش زراعت ایران با استفاده از روش ناپارامتری (با تاکید بر محصول هندوانه آبی). نشریه تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 6(3): 43- 66.

- ترکمانی، ج (1377). تعیین درجه ریسک گریزی، کارایی فنی و عوامل مؤثر بر آن: مطالعه موردی استان فارس. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، 24: 49- 68.

- جهانی‌فر، ک (1388). بررسی عوامل موثر بر صید ماهیان استخوانی سواحل جنوب شرقی دریای خزر. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.

- دهمرده، ن. هاشمی تبار، م (1388). تحلیل و ارزیابی کارآیی فنی تعاونی های صید و صیادی با استفاده از تابع مرزی تصادفی: مطالعة موردی منطقة چابهار. فصلنامه روستا و توسعه، 12(1): 169-188.

- سپهردوست، ح و یوسفی، س.ه (1392). بررسی کارایی اقتصادی تعاونیهای تولیدی کشاورزی به دو روش تابع مرزی تصادفی و تحلیل پوششی داده­ها. نشریه اقتصاد و توسعه منطقه­ای، 20(5): 189- 206.

- مرادی، ح (1389). بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی‌های شیلات استان کرمانشاه. پایاننامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه.

- مرکز پژوهش‌های مجلس (1385). بررسی وضعیت سازمان شیلات ایران، دفتر مطالات زیر بنایی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. زمستان 1385.

- یلقی، س. قربانی، ر. و عقیلی، س.م (1389). ارزیابی سودآوری تعاونی های صید پره ماهیان استخوانی مستقر در جنوب شرقی دریای خزر، محدوده استان گلستان. نشریه شیلات، 4(4): 57-66.

Refrences

- Banker, R.D., Charnes, A. & Cooper, W.W. (1984). Models for the estimation of technical and scale inefficiencies in DEA. Management Science, 30(9):1078-1092.

- Charnes, A., Cooper, W.W., Rhodes, E., (1978). Measuring the efficiency of decision making units. European Journal of Operational Research, 2: 429–444.

- Coelli, T.G. (1996). A Guide to DEAP Version 2.1, A Data Envelopment Analysis (Computer Program)". CEPA Working Paper, No.8, Department of Econometrics, University of New England.

- Coelli, T.J., Rao, D.S.P., O'Donnell, C.J., & Battese, G.E. (2005). An Introduction to Efficiency and Productivity Analysis, 2nd Edition, Springer.

- Coelli, T., Rao, D. S. P. & Battese, G. (1998). An Introduction to Efficiency and Productivity Analysis (Boston, MA, Kluwer).

- Farrell, M. J. (1957). The measurement of productive efficiency, Journal of the Royal Statistical Society. Series A, CXX, Part 3, 120 (3): 253-281.

- Tipi, T., Yildiz, N., Nargelecekenler, M., & Cetin, B. (2009). Measuring the Technical Efficiency and determinants of Efficiency of Rice (Oryza sativa) Farms in Marmara Region, Turkey. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, Vol 37. 121-129 0014-0671/093702-0121. The royal Society of New Zealand 2009.

- Unal V, Göncüoğlu H. & Franquesa R (2009). A comparative study of success and failure of fishery cooperatives in the Aegean, Turkey. Journal compilation, 2009 Blackwell Verlag, Berlin ISSN 0175–8659.