تحلیل حکمروایی دیپلماسی شهری در عصر جهانیشدن (نمونه موردی: کلان شهر تهران)
الموضوعات : Regional Planningکاظم آریافر 1 , محمدعلی خلیجی 2 , بهناز بابائی مراد 3
1 - دانشجوی دکتری گروه شهرسازی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
2 - نویسنده مسؤل، استادیار گروه شهرسازی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
3 - استادیار گروه شهرسازی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
الکلمات المفتاحية: تهران, کلان شهرها, حکمروایی, دیپلماسی شهری, عصر جهانی,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با اهدافی مانند شناسایی ابعاد و شاخص های حکمروایی دیپلماسی شهری کلانشهر تهران در عصر جهانی شدن و شناسایی موانع دستیابی به دیپلماسی شهری در کلان شهر تهران است. جامعه آماری جامعه آماری متشکل از شهرداران مناطق، نواحی و معاونین شهرسازی و معماری، فنی و عمران، حمل و نقل و ترافیک معاونت فرهنگی و اجتماعی، معاونت امور شهری و فضای شهر و معاونت توسعه منابع انسانی و هماهنگی و برنامه ریزی شهرداری های تهران و مناطق و شهرداران و نواحی 123 گانه سطح شهر تهران به تعداد 90 نفر به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده (نمونه در دسترس اقتضایی) انجام می‌گیرد. در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات و بررسی پیشینه ها و ادبیات پژوهش نظریه های علمی مربوط به موضوع پژوهش و بررسی سوابق تحقیق، از روش کتابخانه ای استفاده شده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه پژوهشگر ساخته بوده که این سه پرسشنامه حکمروایی، دیپلماسی شهری و جهانی شدن با مقیاس «طیف لیکرت» طراحی گردید و شاخص روایی(CVR) از نظرات 25 نفر از کارشناسان و اساتید دانشگاه استفاده شد. به منظور پایایی ابزار پرسشنامه ها و همسانی درونی یا پایایی گویه ها از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که پرسشنامه دیپلماسی برابر با 76% و آلفای کرونباخ پرسشنامه حکمروایی برابر با 83% و پرسشنامه جهانی شدن برابر با 89% که در سطح بالای و مورد تائید قرار گرفت. نتایج نشان می دهد روابط علی بین متغیرهای پژوهش که از کمترین و نامناسب ترین میزان به آن پرداخته شده، روابط غیر معنی دار هر یک از متغیرها به ترتیب: قانون مداری و حکمروایی شهری، قلمرو قانونی و جهانی شدن شهری، کارایی و اثربخشی در حکمروایی شهری، مشارکت وحکمروایی شهری، قلمرو سیاسی و جهانی شدن شهری و شفافیت و حکمروایی شهری و همجنین متغیرهای با روابط معنادار مانند: مسئولیت پذیری و حکمروایی شهری، پاسخگویی و حکمروایی شهری، اجماع محوری و حکمروایی شهری، قلمرو اقتصادی و جهانی شدن شهری، قلمرو فرهنگی و جهانی شدن شهری، روابط بین الملل و دیپلماسی شهری، عدالت محوری و حکمروایی شهری و توان مدیریت و دیپلماسی شهری به ترتیب از کمترین میزان در نامناسب بودن الگوی جهانی موثر می باشند.
_||_
Spring 2021. Vol 12. Issue 44 |
Journal of Regional Planning |
Research Paper
Analysis of governance of urban diplomacy in the globalization era (Case study:Tehran)
Abstract The present study aims to identify the dimensions and indicators of governance of urban diplomacy in Tehran in the era of globalization and identify barriers to achieving urban diplomacy in Tehran. Statistical population The statistical population consists of mayors of regions, districts and deputies of urban planning and architecture, technical and civil, transportation and traffic of cultural and social deputy, deputy of urban affairs and urban space and deputy of human resources development and coordination and planning of Tehran municipalities and Districts, mayors and 123 districts of Tehran with a total of 90 people are selected by simple random sampling (contingency available sample). In this research, the library method has been used to collect information and review the research backgrounds and literature of scientific theories related to the research topic and to review the research records. The data collection tool was a researcher-made questionnaire that these three questionnaires of governance, urban diplomacy and globalization were designed with "Likert scale" scale, and the validity index (CVR) was based on the opinions of 25 experts and professors. Cronbach's alpha method was used for the reliability of the questionnaires and internal consistency or the reliability of the items. it placed. Statistical analysis was also performed by SPSS software. The results showed; Causal relationships between the research variables that have been addressed from the lowest and most inappropriate, non-significant relationships of each of the variables, respectively: rule of law and urban governance, legal territory and urban globalization, efficiency and effectiveness in urban governance, participation and governance Urban, political realm and urban globalization and transparency and urban governance as well as variables with significant relationships such as: responsibility and urban sovereignty, urban accountability and sovereignty, central consensus and urban sovereignty, economic realm and urban globalization, cultural realm and urban globalization International relations and urban diplomacy, justice-oriented and urban governance, and the ability of management and urban diplomacy are the least effective in the inappropriateness of the global model, respectively
|
Received Accepted: 2019/12/17 PP:
Keywords: Governance, Urban Diplomacy, Metropolitan, Globalization Era, Tehran. |
Use your device to scan and read the article online
|
Extended Abstract
Introduction
Diplomacy in its classical (traditional) form was limited and secret, but over time it became overt and public. In the past and in the era of authoritarian governments, there was no place for the people or the nation and the sultans and rulers, at their discretion, made decisions and implemented them, and in most cases their behavior in They justified the framework of national goals and interests. In modern times, even some autocratic regimes try to expose at least the outcome of their foreign policy negotiations and data to public opinion in order to legitimize their decisions; Because in any case, in critical situations, they need the sacrifice and cooperation and efforts of their people, and the nations consider themselves entitled to be provided with information when they need to show self-sacrifice. Urban diplomacy refers to the concept in which individuals act as informal representatives of their own country in the field of foreign relations. In citizenship diplomacy, citizens have the right to communicate with citizens of other societies in order to reach common ground or to eliminate the adverse effects of some governments' misguided foreign policies. Accordingly, citizenship diplomacy is sometimes seen as complementary to and complementary to the official diplomacy of states, and sometimes as opposed to it.
Methodology
The method of the present study is developmental in terms of purpose because it aims to identify and construct a conceptual model of a combination of urban diplomacy and participatory governance in the metropolis of Tehran and has an exploratory nature. Also, in terms of data type, this research is a combination (qualitative-quantitative) research. The research method was a combination of sequential exploratory type, so that first the qualitative method and then the quantitative method.
Results and discussion
Causal relationships between research variables that are addressed from the lowest and most inappropriate beta to non-significant relationships of each variable, respectively: rule of law and urban governance 0.304, legal territory and urban globalization 0.07, efficiency. And effectiveness in urban governance 0.074 Participation and urban governance 0.091 , Political realm and urban globalization 0.101 and Transparency and Urban Governance. And also variables with significant relationships such as: accountability and urban governance 0.214, accountability and urban governance 0.224. , Axis Consensus and Urban Governance 0.231 Economic Realm and Urban Globalization 0.240. Cultural Realm and Urban Globalization 0.334 International Relations and Urban Diplomacy 0.340. Central justice and urban governance 0.354 And the power of management and urban diplomacy 0.392 They are the least effective in the inappropriateness of the global model.
Conclusion
The model of governance of urban diplomacy in metropolises in the era of globalization (case study: Tehran metropolis) has been discussed and this is due to some obstacles such as lack of clear organizational structure of urban diplomacy and international relations in Tehran municipality, lack of strategies and executive strategies of urban diplomacy Tehran, Lack of active and planned presence of Tehran municipal representatives in international non-governmental organizations, weakness or lack of specific local government laws in the field of urban diplomacy and international relations in Tehran, poor level of local government efficiency and weak urban diplomacy in the international arena, lack of understanding and National and cooperative cohesion around Tehran's accession to international organizations, especially in the field of urban diplomacy, and the passive performance of the Tehran City Council in the field of urban diplomacy and the expansion of international cooperation, legal divisions, policy-making, institutional and managerial has not achieved a proper position in urban diplomacy.
مقاله پژوهشی
تحلیل حکمروایی دیپلماسی شهری در عصر جهانیشدن (نمونه موردی: کلان شهر تهران)
چکیده این پژوهش با هدف تدوین الگوی حکمروایی دیپلماسی شهری در کلان شهرها در عصر جهانی شدن (نمونه موردی: کلان شهر تهران) انجام شد. پژوهش حاضر با اهدافی مانند شناسایی ابعاد و شاخص های حکمروایی دیپلماسی شهری کلانشهر تهران در عصر جهانی شدن و شناسایی موانع دستیابی به دیپلماسی شهری در کلان شهر تهران است. جامعه آماری جامعه آماری متشکل از شهرداران مناطق، نواحی و معاونین شهرسازی و معماری، فنی و عمران، حمل و نقل و ترافیک معاونت فرهنگی و اجتماعی، معاونت امور شهری و فضای شهر و معاونت توسعه منابع انسانی و هماهنگی و برنامه ریزی شهرداری های تهران و مناطق و شهرداران و نواحی 123 گانه سطح شهر تهران به تعداد 90 نفر به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده (نمونه در دسترس اقتضایی) انجام می‌گیرد. در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات و بررسی پیشینه ها و ادبیات پژوهش نظریه های علمی مربوط به موضوع پژوهش و بررسی سوابق تحقیق، از روش کتابخانه ای استفاده شده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه پژوهشگر ساخته بوده که این سه پرسشنامه حکمروایی، دیپلماسی شهری و جهانی شدن با مقیاس «طیف لیکرت» طراحی گردید و شاخص روایی(CVR) از نظرات 25 نفر از كارشناسان و اساتید دانشگاه استفاده شد. به منظور پایایی ابزار پرسشنامه ها و همسانی درونی یا پایایی گویه ها از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که پرسشنامه دیپلماسی برابر با 76% و آلفای کرونباخ پرسشنامه حکمروایی برابر با 83% و پرسشنامه جهانی شدن برابر با 89% که در سطح بالای و مورد تائید قرار گرفت. نتایج نشان می دهد روابط علی بین متغیرهای پژوهش که از کمترین و نامناسب ترین میزان به آن پرداخته شده، روابط غیر معنی دار هر یک از متغیرها به ترتیب: قانون مداري و حکمروایی شهری، قلمرو قانونی و جهانی شدن شهری، کارایی و اثربخشی در حکمروایی شهری، مشارکت وحکمروایی شهری، قلمرو سیاسی و جهانی شدن شهری و شفافیت و حکمروایی شهری و همجنین متغیرهای با روابط معنادار مانند: مسئولیت پذیري و حکمروایی شهری، پاسخگویی و حکمروایی شهری، اجماع محوري و حکمروایی شهری، قلمرو اقتصادي و جهانی شدن شهری، قلمرو فرهنگی و جهانی شدن شهری، روابط بین الملل و دیپلماسی شهری، عدالت محوري و حکمروایی شهری و توان مدیریت و دیپلماسی شهری به ترتیب از کمترین میزان در نامناسب بودن الگوی جهانی موثر می باشند.
|
تاریخ دریافت: 17/05/1398 تاریخ پذیرش: 06/10/1398 شماره صفحات: 74- 55
واژههای کلیدی: حکمروایی، دیپلماسی شهری، کلان شهرها، عصر جهانی، تهران. |
از دستگاه خود برای اسکن و خواندن مقاله به صورت آنلاین استفاده کنید
|
استناد: (1400): تحلیل حکمروایی دیپلماسی شهری در عصر جهانیشدن (نمونه موردی: کلان شهر تهران)، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 12، شماره 44، مرودشت، صص 74- 55.
DOI:
مقدمه:
شهر به‌عنوان یک نظام پیچیده دارای سکونتی گسترده در چارچوب دستاوردهای مدرن بوده که دارای فرهنگ‌های متفاوت با مردم گوناگون است. مهم‌ترین موضوع در شهر ایجاد و برقراری ارتباط بین سبک زندگی و محیط زندگی است (Shamsaldini et al, 2019). هزاره سوم میلادی را عصر شهرنشینی نامیده‌اند، از مهم‌ترین نمودهای شهرنشینی افزایش جمعیت جهان به 7 میلیارد نفر در سال 2020 می‌باشد. از عمده‌ترین پیامدهای افزایش جمعیت، رشد شهرهای میلیونی در نظام شهری است. در کشورهای صنعتی ارتباط تعاملی بین شکل‌گیری و توسعه شهرهای کوچک و بزرگ با مراحل رشد و توسعه صنعتی وجود دارد. (Htaminejad et al, 2014: 25). در طرف مقابل در کشورهای درحال‌توسعه این‌گونه نبوده و توسعه شهرها و افزایش جمعیت با مراحل توسعه صنعتی همگام و متعادل نیست. اما موضوع مهمی در کشورهای درحال‌توسعه به‌عنوان یک چالش بسیار اساسی تبدیل شده الگوی حکمروایی خوب شهری است. اصول حکمروایی خوب که با دستیابی به پایداری می‌تواند موجب تحقق اهداف اجتماعی توسط مدیران و سیاستگذاران در راستای ابعاد توسعه اقتصادی، کارآفرینی، بازاریابی، رقابت‌پذیری و برندسازی را فراهم نماید. سازمان ملل حکمروایی خوب شهری را همه شهروندان در تصمیم‌گیری‌ها می‌داند که علاوه بر دولت شامل جامعه مدنی و بخش خصوصی می‌گردد (Abdali,2019:254).
دیپلماسی در بعد سنتی محدود و مخفی می‌باشد، اما در گذر زمان به‌صورت آشکار و علنی مشخص گردید. در دوران گذشته و در عصر حکومت‌های مستبدانه، مشارکت مردم وجود نداشت و حاکمان بر اساس نظریات شخصی، تصمیم می‌گرفتند. این رفتار مستبدانه موجب اهداف و منافع ملی را تحت‌تأثیر قرار می‌داد. در عصر جدید نظامهای بروکراتیک در تلاش هستند برای مشروعیت بخشیدن به تصمیمهای خود، تضارب آرا در بین افکار عمومی انجام می‌دهند. چرا که در موقعیتهای حاد و بحرانی، به مشارکت، همکاری و تشریک‌مساعی مردم خود نیاز دارند و ملل وظیفه خود میدانند تا در مواقعی که خودگذشتگی لازم است، نهایت تلاش و مشارکت را انجام دهند. دیپلماسی شهری یعنی، افراد و گروه‌ها به‌عنوان نمایندگان غیررسمی کشور خود در زمینه ارتباط و روابط خارجی ایفای نقش میکنند. دیپلماسی شهری با لحاظ‌کردن پیچیدگی‌های فرایند جهانیشدن به‌ویژه در ابعاد جهان شهر، شهر اطلاعاتی، شهر - دنیا و شهر جهانی موجب شده است که بازیگران جدید نیمه‌دولتی و غیردولتی ابزار مناسب را برای تحقق منافع کنشگران بین‌المللی فراهم آورند. در دیپلماسی شهروندی، شهروندان دارای حق طبیعی ارتباط با شهروندان جوامع دیگر هستند تا بتوانند به نظرات مشترک برسند و از طرف دیگر بتوانند تأثیرات نامطلوب ناشی از سیاستهای خارجی نادرست بعضی دولت‌ها را از بین ببرند؛ بنابراین اساس، دیپلماسی شهروندی، هم می‌تواند به‌صورت هماهنگ با دولت‌ها و مکمل آن به شمار برود و یا در تقابل با آن قرار گیرد.
شهرها از نقش کانونی در سیاست، اقتصاد و بازسازی مدیریت جهانی برخوردار شده‌اند و به‌عنوان بازیگران کلیدی به‌حساب می‌آیند.
در چارچوب سیاستهای تمرکززدایی و اقدام‌های تعامل‌گرایانه شهر به شهر، زمینه‌های افزایش تعامل را در حوزه‌های فنّاوری اطلاعات، اقتصاد، اجتماع و فرهنگ در عصر جهانیشدن فراهم آورند. جهانیشدن موجب تحولات اساسی در شهرنشینی و توسعه شهرها می‌گردد. اقتصاد، فرهنگ، فناوری در عصر جهانیشدن تفاوت‌های بسیاری ایجاد میکنند و گاهی تفاوت‌های به‌عنوان الگوهای محرک شهری به‌حساب می‌آیند. جهانیشدن و دیپلماسی به دلیل ارتباطات عمیق افقی و حکمروایی چندلایه و چند سطحی، موجب نقش‌آفرینی فزایندۀ در عرصۀ سیاستگذاری شده‌اند؛ لذا دیپلماسی شهری موجب تشریک‌مساعی، هم‌افزایی در چارچوب حکومت‌های محلی و مرکزی شده است. دیپلماسی شهری ظرفیت‌های بسیاری در گردشگری، آموزش و تربیت شهروندان، کاهش چالش‌های شهری و نیازهای شهروندان، جذب سرمایه‌گذار خارجی، گسترش ارتباط‌های اقتصادی خارجی، انتقال فناوریهای جدید را دارد. لازمه موفقیت دیپلماسی در عصر جهانیشدن ایجاد توازن بین سطوح فروملی، ملی و فراملی است. همچنین در چارچوب تقسیم وظایف داخلی و بین‌المللی می‌تواند ارتباطات فرامرزی را گسترش دهد. نکته مهم در ارتباط با دیپلماسی، «دیپلماسی شهری»، واژههای «دیپلماسی شهر به شهر»، «دیپلماسی شهرداری» و «دیپلماسی شهروندی» است که نقش شهرها را در ایجاد بستر مناسب برای کسب وجهۀ بین‌المللی و افزایش سرمایه‌گذاری خارجی به منصۀ ظهور می‌رساند (Okeke,2022).
واقعیت آن است که امروز با دو فرایند عمدة «جهان شهری شونده» و «شهرهای جهانی شونده» روبرو هستیم، ماهیت روابط بین‌الملل پیچیده، چندلایه و چند سطحی شده است، به‌گونه‌ای که سطوح محلی شدن، منطقه‌ای شدن و جهانیشدن در ارتباط با یکدیگر قرار دارد و مهم‌ترین مشکلات و مؤلفه‌های جهانیشدن در حوزه اقتصاد، سیاست، مدیریت دیده می‌شود. تعارضات، تقابل‌ها و تعاملات در ابعاد گوناگون موجب شده است که دیپلماسی سنتی به ابزاری ناکارآمد برای کنش و واکنش بازیگران بین‌المللی تبدیل شود؛ درحالی‌که دیپلماسی شهری با درنظرگرفتن پیچیدگی‌های جهانیشدن به‌ویژه در بعد اقتصادی ابزار مناسبی برای تحقق منافع کنشگران بین‌المللی فراهم می‌آورد (Goodarzi et al, 2017: 62).
یکی از جنبه‌های دیگر این تحقیق حکمروایی شهری، یا به‌عبارت‌دیگر مشارکت شهروندان است؛ اصل و بنیان حکمروایی، بر حکومت مردمی استوار است. یعنی حکومتی که مردم اداره امور به عهده مردم است (Abdi et al, 2019).
باتوجه‌به مشکلات فراوان کلانشهر تهران در زمینه مدیریت و دیپلماسی شهری و علی‌رغم تهیه طرح‌ها و برنامه‌های متعدد، لزوم پرداختن به جایگاه دیپلماسی و حکمروایی شهری در ایجاد، توسعه و ساماندهی مدیریت بهینه ازیک‌طرف و لزوم ارائه الگو و الزامات حکمروایی و دیپلماسی شهری از طرف دیگر می‌تواند نوآوری جدیدی را ارائه داده و بر توسعه دانش مدیریتی کشور به‌ویژه در سازوکارهای حکمروایی مطلوب شهری مفید واقع شود.
این پژوهش درصدد پاسخ به این سؤال می‌باشد که کلانشهر تهران نیازمند چه تحول و تجدید ساختار در نظام حکمروایی و دیپلماسی شهری است؟ در این صورت چارچوب مطلوب و الزامات حکمروایی و دیپلماسی کلانشهر تهران دارای چه ویژگی‌ها و ساختاری است؟ همچنین میزان حکمروایی در دیپلماسی کلانشهر تهران مورد بررسی قرار خواهد گرفت. خروجی مورد انتظار پژوهش تبیین مفاهیم دیپلماسی و میزان مشارکت شهروندان در معیارهای حکمروایی شهری که شامل ابعادی مانند؛ شفافیت، مسئولیت‌پذیری، کارایی، اثربخشی، عدالت‌محوری و قانونمندی با مشارکت شهروندان در دیپلماسی شهری است، می‌باشد.
پیشینه و مبانی نظری تحقیق:
مدیریت شهری و توسعه پایدار شهری دارای ارتباطات تنگاتنگی هستند که ابعاد مختلف فیزیکی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، محیطی و نهادی را در بر می‌گیرند.
تحقیقات بسیاری در حوزه موضوع تحقیق انجام شده است که به برخی از آنها اشاره می‌گردد: خدا شاهی و همکاران (1398)، در مقاله تحلیل راهبردی چالش‌های مدیریتی کلان شهر تهران با رویکرد مدیریت یکپارچه شهری به ارائه راهبردهای مدیریتی کلان شهر می‌پردازند. نتایج تحقیق بیانگر آن است که از مجموع 45 عامل درونی و بیرونی تأثیرگذار بر مدیریت یکپارچه شهری کلان شهر تهران، مجموع امتیاز وزنی عوامل داخلی 67/2 و عوامل خارجی، 25/2 می‌باشد؛ لذا باید جهت موفقیت در یکپارچگی مدیریت کلان شهر تهران راهبردهای بازنگری را به اجرا درآورد. امان‌پور و سجادیان (1396)، در مقاله مداقه‌ای آسیب‌شناسانه بر سازمان‌یابی فضایی و مدیریت کلانشهر تهران منطبق بر رهیافت‌ها و رهنمودهای منبعث از آرمان مدیریت یکپارچه در کشور نشان می‌دهد که کلانشهر تهران وارث سیاستهای تمرکزگرایی نظام بسیط متمرکز نفتی است دارای تفرق‌های عملکردی، قوانین، تکثر منافع، اجتماعی، سیاسی، کالبدی و فضایی و اکولوژیک می‌باشد.
در موضوع دیپلماسی شهری، مطالعات نسبتاً محدود صورت‌گرفته است. موضوعات مرتبط با تحقیق در زیر اشاره می‌گردد.
یانگ کیم (2020) در مقاله پیامدهای سیاستهای حکمروایی از طریق فعالیت‌های دیپلماسی عمومی، این مطالعه وضعیت فعلی دیپلماسی عمومی را که به‌عنوان نوعی نماینده از سبک جدید دیپلماتیک ظهور کرده است، مشخص می‌کند و پیامدهای سیاست برای احیای حکمروایی جهانی را به دست می‌آورد که فعالیت‌های مختلفی بر اساس مرحله جهانی به دلیل تغییر در وسایل دیپلماتیک انجام می‌شود. مهم‌تر از همه، آنها می‌فهمیدند که همه مردم نقش دیپلماسی خصوصی را بازی میکنند و نقش‌ها و قابلیت‌های دولت‌های محلی قوی‌تر می‌شوند. برای احیای دیپلماسی عمومی باید حاکمیت جهانی احداث شود و سیاستهای پشتیبانی باید با گسترش نقش دیپلماسی عمومی و موضوعات مختلف ادامه یابد.
کلرک (2020)، (فنلاند) به‌عنوان یک مطالعه موردی در دیپلماسی مراکز شهری کوچک، در این مقاله به بررسی تلاش‌های بین‌المللی در شهر تورکو واقع در جنوب غربی فنلاند پرداخته می‌شود. تورکو یک منطقه آزمایش فوق‌العاده برای این ایده است، زیرا از اوایل اولین شهر دوقلو لنگراد در اواخر دهه 1960 تا عضویت در سازمان‌های مختلف بین‌المللی و برنامه‌های همکاری بالتیک مستقر در اتحادیه اروپا تکامل‌یافته است. باحرر و همکاران (2019)، در مقاله حکمروایی و دیپلماسی، چالش‌های مهم در دنیای در حال تغییر را با تحولات دگرگونی در سراسر مسائل جهانی مشخص می‌کند. حکمروایی، دیپلماسی و سیاست می‌تواند اعتمادبه‌نفس، آگاهی و تفاهم را برای مدیریت یکپارچه ایجاد کند و می‌تواند از توسعه راهکارها و پیشرفت‌های پایدار پشتیبانی کند. اسپیس (2019) در کتاب دیپلماسی ساختاری: توسعه، مشارکت و حکمروایی، شیوه دیپلماتیک مشخص، به یک رویکرد ترکیبی می‌پردازد. دیپلماسی ساختاری - هدفمند و همچنین روش - به سمت شرایط تعامل در سیستم بین‌المللی است. این اختلافات بین مفهوم‌های "دموکراسی جهانی" و سلسله‌مراتب قدرتمند و واقعی قدرت مقابله می‌کند. نقش قدرت‌های میانی در تأمین کارآفرینی هنجار را توضیح می‌دهد و دیپلماسی جذاب قدرت‌های نوظهور که از "قوانین بازی" برای به چالش کشیدن معماری قدرت جهانی استفاده میکنند.
اکس و همکاران (2019) در مقاله حکمروایی برای دیپلماسی علوم به سمت یک چارچوب اروپایی مقاله به فرایند و ماده در حال ظهور چارچوب فرا دولت در ساخت می‌پردازد. ترتیبات حاکمیتی شامل تشکیلات رسمی، چارچوب‌های قانونی، قوانین، ابزار سیاست، استراتژی‌های دولت، دستورالعمل‌های رسمی و مقررات قانونی تجویز شده است. همچنین چگونگی پیوندهای هم‌افزایی با سایر زمینه‌های اجتماعی یا سیاسی برای منافع بیشتر بازیگران برقرار می‌شود.
مشایخی و همکاران (1397) در مقاله تحلیل استراتژیک دیپلماسی شهری کلان شهر مشهد، این پژوهش؛ ضمن معرفی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای کلان شهر مشهد در استراتژی دیپلماسی شهری، به شرح وضعیت اقدامات دانشگاه‌های کلان شهر مشهد در زمینه تعاملات و روابط فراملی، با بررسی دو شاخص تعداد دانشجویان بین‌المللی و تعداد تفاهمات بین‌المللی دانشگاهی و نیز بررسی وضعیت اقدامات بخش روابط‌عمومی و امور بین‌الملل شهرداری مشهد در زمینه گسترش روابط فراملی و توسعه دیپلماسی شهری کلان شهر مشهد، بوده که نتایج پژوهش نشان می‌دهد که با استفاده از مدل تحلیل استراتژیک swot، جایگاه کلان شهر مشهد در استراتژی دیپلماسی شهری؛ موقعیت محافظه‌کارانه WO، است که ارتقا این جایگاه استراتژیک دیپلماسی شهری در وضعیت فعلی، نیازمند سیاستگذاری کلان شهر مشهد در جهت برطرف‌کردن نقاط ضعف داخلی با استفاده مطلوب از فرصت‌های خارجی است.
گودرزی و حسینی (1396) در مقاله نسبت‌سنجی شهر و دیپلماسی در عصر جهانیشدن، در پی پاسخ به این سؤال هستند که «چگونه نسبتی مابین تغییرات جهانیشدن با روابط شهرها از یک‌سوی و روابط بین‌الملل با دولت ملت‌ها از سوی دیگر برقرار می‌باشد؟» مفروض این نوشتار بر آن است که هرگاه ساختارهای جهانی دستخوش تغییروتحول شوند، دیپلماسی نیز متحول می‌شود؛ لذا روابط بین‌الملل در نسبتی عام با تحولات جهانیشدن رو به‌سوی دیپلماسی‌های موازی چون دیپلماسی شهری آورده و از سطح صرف دولت ملت‌های رسمی به سمت بازیگران متداخل غیردولتی حرکت نموده و اقدام به ایجاد روابط دو و چندسویه نموده است.
- دیپلماسی شهری: یعنی ارتباط با جوامع برای تأمین منافع، افزایش نفوذ، کاهش آسیب‌پذیری، با کمترین هزینه تعریف می‌شود و آنچه در طی دیپلماسی وجود خواهد داشت کوشش و تکاپو در جهت جلوگیری از تعرض و افزایش هم‌افزایی سیاسی و اقتصادی و مبادله دانش، کار و تمشیت مناسبات خارجی می‌باشد (Amiri, 2017:26).
- حکمراني شهري: تعریف حکمروایی نشان از هماهنگ‌سازی نظامهای شهری پیچیده و راهنمایی گسترش و پیشرفت جامعه، با کمترین دخالت دولت، بلکه روابط پایدار میان دولت و بخش‌های غیردولتی را می‌طلبد (Rakodi, 2001: 524).
دیپلماسی شهری: از موضوعات مهم در دیپلماسی شهری، جهانیشدن است. جهانیشدن موجب دگرگونی و دگردیسی در نظام بین‌الملل و مفاهیم مدیریتی شده است. این تحولات موجب تغییروتحول در مرزها گردید. دولت‌ها حاکمیت خود را در روابط بین‌المللی ازدست‌داده و بازیگران غیردولتی به‌عنوان بازیگران اصلی تلقی شده‌اند. همچنین اذهان عمومی تأثیر بسزایی در شکل‌گیری فرایندها و نگرش‌ها در نظام بین‌الملل داشته باشد و تمامی کشورها صرف‌نظر دوری مسافت با یکدیگر، ارتباطات آنها افزایش یابد.
جدول 1- شاخص‌های دیپلماسی شهری
فضای مفهومی دیپلماسی شهری | |||||
امنیت شهری | توسعه شهری | اقتصاد شهری | شبکه شهری | نمایندگی شهری | فرهنگ شهری |
Source:(Van der Pluijm,2007)
جدول 2- معیارها و شاخص‌های حکمروایی شهري
شاخص‌ها | شاخص‌هاي موردنظر |
مشارکت | مشارکت در تصمیم‌گیری (برطرف‌کردن مشکلات محله)، مشارکت در تقویت و عضویت نهادهاي مدنی، مشارکت در سرمایه‌گذاری‌های اقتصادي محله (کارگاه‌های تولیدي) مشارکت زیست‌محیطی (حفظ ارزش‌های زیست‌محیطی، رفع انواع آلودگی‌ها) |
قانون‌مداری | میزان آگاهی از قانون و عرف محل، بی‌طرف و برابري در برابر قانون (عدم تبعیض یا) جانب‌داری قانون محوري شهروندان (کنترل فساد اقتصادي و اداري) پایبندي به قانون در فعالیت‌های اقتصادي و تجاري، پایبندي به قانون جهت حفظ ارزش‌های زیست‌محیطی |
پاسخگویی | رضایتمندي از شیوه پاسخگویی (مدیران و مسئولان شهرداري، شورایاري و ...)، باورپذیري به پاسخگو در فرایند مدیریت، پاسخگویی به موانع اقتصادي، پاسخگویی در برابر آلودگی‌های زیست‌محیطی |
مسئولیت‌پذیری | مسئولیت‌پذیری در برابر مشکلات کالبدي، مسئولیت‌پذیری در برابر وظایف محوله، احساس مسئولیت جهت رونق فعالیت‌های تجاري، احساس مسئولیت جهت رونق انجمن‌ها و صندوق‌های قرض‌الحسنه، اعتراف به خطا و اشتباه مدیریتی، احساس مسئولیت جهت تمیزي محیط |
عدالت‌محوری | رعایت اصل توازن و تعادل (ابعاد اکولوژیکی، اجتماعی، اقتصادي و...) برابري فرصت‌ها - تخصیص بهینه منابع و امکانات، برخورد یکسان با فعالیت‌های غیرقانونی، گسترش برابر دامنه بهداشت در محله‌ها |
شفافیت | قابلیت دسترسی به جریان آزاد اطلاعات قابل‌اعتماد – کنترل و پایش عملکرد مدیران محله‌ها، نهادهاي مدنی و ... تصمیم‌گیری‌های آشکار و نهان مدیران محله‌ها –مستندسازي اطلاعات – اطلاع‌یابی براي شفافیت تصمیمات – برگزاري جلسه با مردم |
کارایی و اثربخشی | بهبود مستمر اقدامات و فعالیت‌ها در محله‌ها – کاهش مستمر هزینه‌ها در سطح محله عمل‌کردن بر اساس دانش روز، نهادینه‌کردن فرهنگ توانمندي، تعاملی –افزایش مستمر کیفیت مهارت‌ها –بهبود فرایند برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری |
اجماع محوري | نگرش باور به جمع و کار جمعی – میزان رابطه بین مسئولان و مدیران محله با مردم– نحوه میزان رابطه و تعامل بین سه نهاد دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی – توافق جمعی در خصوص مشکلات مهم محله (اقتصادي، زیست‌محیطی) |
Source: Authors
جدول 3-مؤلفه‌های دیپلماسی و جهانیشدن شهری
مؤلفه‌های تبیین گر دیپلماسی شهری | مؤلفه‌های جهانیشدن | ||||
1- روابط بین‌الملل شهری | 2- توان مدیریت شهری | 3- قلمرو اقتصادي | 4- قلمرو فرهنگی | 5- قلمرو سیاسی | 6- قلمرو ارتباطاتی |
Source: Authors
نمودار 1- متغیرهای حکمروایی و دیپلماسی شهری
Source: Authors
جهانیشدن و شکل‌گیری بازیگران و گونه‌های جدید مشارکت سیاسی
پژوهش‌های اخیر پیرامون جهانیشدن سیاسی بیانگر این است، پژوهشگران اعتقاد دارند که کاهش قدرت در سطح ملی، موجب ظهور خط‌مشی‌ها سیاستهای متعدد در سطوح فرو ملی و فراملیتی می‌گردد؛ لذا، دولت ملی تا حدودی موقعیت خود را به‌عنوان رأس قدرت و رویه‌های اجتماعی از دست می‌دهد. نظام سیاست جهانی با مفاهیمی همانند سیاست شهری، دیپلماسی شهری دارای اهمیت می‌باشد (Sassen, 2009: 90).
دیپلماسی شهری و حکمروایی مشارکتی شاید در نگاه اول دو مقوله سوای از هم به نظر برسند ولی اتفاقاً دیپلماسی شهری باعث می‌شود در اداره یک شهر به جز نظرات مردمی که در یک شهر زندگی میکنند از نظرات مدیران دیگر کلان‌شهرها و مردم سایر نقاط دنیا نیز استفاده نمود، یعنی مدیریت یکپارچه با مشارکت تمامی ذی‌نفعان و ذی‌نفوذان. مثال عینی این امر، بیماری کووید 191 است که به تمام کشورها نشان داد که مرزهای سیاسی، مرزهای بدون تأثیر هستند در همپوشانی و سرایت مشکلات از یک شهر به شهر دیگر و از کشوری به کشور دیگر. مشارکت جهت دستیابی به اهداف عمومی، کار در طول مرزهای داخل یک مجموعه چندبخشی. مشارکت بر اساس ارزش متقابل است (Polk & Knutsson,2008: 645).
هم‌افزایی و تشریک‌مساعی حکومت‌های خودمختار در عرصه بین‌المللی نشان می‌دهد مفهوم حاکمیت نیز در عرصه جهانیشدن دچار تغییروتحول شده است؛ به‌گونه‌ای که دولت‌ها باید به نقش بازیگران فرو ملی اهمیت داده و در روابط خارجی آنها را سهیم سازند (Criekemans,2010:119). حکمروایی مشارکتی یا همکارانه یک رویکرد مناسب و گام بعدی در تحول شمول‌گرایی در تصمیم‌سازی عمومی می‌باشد. این امر شامل مشارکت بیشتر بین سازمان‌ها و جامعه شهری است تا به تصمیم‌سازی کامل‌تر و پیشرفته‌تر برسند (Koebele,2019: 36). این رویکرد شامل تأمین ابزارهایی برای مشارکت افراد و سازمان‌های خارج از دولت و حکومت از طریق ساختارها و مکانیسم‌هایی می‌شود که از روابط مؤثر بین بخش‌های دولتی، خصوصی و اجتماعی و همچنین مشارکت آنها در تصمیم‌سازی حمایت می‌کند. این امر باعث کاهش هزینه و زمان برای تجارت و حکمروایی می‌شود، از استفاده پایدارتر سرمایه و منابع حمایت می‌کند و بین شهرها رقابت ایجاد می‌کند. این رویکرد با مشارکت بین دولت و شرکت‌ها برای غلبه بر موانعی به دست می‌آید که از دسترسی تجاری شهرهای کوچک‌تر به بازارها جلوگیری می‌کند (Pestoff & Hulgård, 2016: 1744).
مشارکت‌پذیری نیروی محرکه برای به سرانجام رساندن موفقیت‌آمیز فرایند مدیریت شهری است. این مدل جامع‌ومانع که تمامی بخش‌های مؤثر در رویه مشارکت را شامل می‌شود، مسئله مهمی که با آن روبرو است مغفول ماندن نقش‌آفرینان و توانمندسازی آنها در حل چالش‌ها و تصمیم‌گیری‌های عمومی است (Barakpour,2006).
ابعاد حکمروایی همکارانه، شامل نهادها و ذی‌نفعان درگیر (چه کسی، چه قدرت و چه وظایفی دارد و نحوه تعاملات میان آنها به چه صورتی است)، شرایط ساختاری (منابع و ظرفیت‌های مدیریتی و قانونی) و شرایط هنجاری (ارزش‌ها، ایدئولوژی‌ها و ادراک از نهادها و ذی‌نفعان) است. تعاریف و ویژگی‌های مطرح شده برای حکمروایی مشارکتی در جدول 4 ارائه شده است.
جدول 4- تعریف حکمروایی همکارانه
منبع | سال | کلیدواژه | ویژگی‌های تعریف حکمروایی همکارانه |
Smith | 1998 | هماهنگی میانجی‌گرانه | حکمروایی همکارانه شامل نمایندگی گروه‌های ذی‌نفع کلیدی است (Smith, , 1998). |
Reilly | 1998 | تلاش برای حل مسئله | شامل پیگیری اشتراکی سازمان‌های دولتی و شهروندان مربوطه است (Reilly, 1998). |
Walter & Petr | 2000 | تفاوت «حکمروایی همکارانه» با «تأثیر گروه ذی‌نفع» | حکمروایی همکارانه به معنی یک استراتژی صریح و عمومی برای سازماندهی نفوذ (تأثیر) گروه ذی‌نفع است و یک فعالیت رسمی شامل فعالیت‌های مشترک، ساختارهای مشترک و منابع مشترک است (Walter, U. M., & Petr, 2000). |
Connick & Innes | 2003 | حکمروایی همکارانه | شامل «نمایندگان همه منافع مربوطه» |
Ansell & Gash | 2008 | تصمیم‌گیری و رسیدن به اجماع (هم‌رأیی) | حکمروایی همکارانه به یک راهبرد صریح و رسمی از ترکیب ذی‌نفعان تا فرایندهای تصمیم‌گیری چندجانبه و اجماع محور، اشاره دارد؛ فرایند اداره کردن شامل برنامه‌ریزی، سیاستگذاری و مدیریت است؛ واژه همکارانه، نشان‌دهنده «رهیافت شورایی و اجماع محور» است. |
حکمروایی همکارانه | یک چیدمان اداره‌کننده که در آن چند سازمان عمومی، ذی‌نفعان غیردولتی را به طور مستقیم در یک فرایند تصمیم‌گیری جمعی درگیر میکنند که این فرایند، رسمی، اجماع گرا، و شورایی است و قصد دارد که سیاست عمومی را ایجاد یا اجرا کند، یا برنامه‌ها یا دارایی‌های عمومی را مدیریت کند. | ||
واژههای معادل | واژههای به‌کاررفته در ادبیات نظری و نسبتاً معادل با حکمروایی همکارانه عبارت‌اند از: تعاون (همکاری) دولت به جامعه، شراکت عمومی - خصوصی، مدیریت مشارکتی، سیاستگذاری تعاملی، حکمروایی ذی‌نفعان و مدیریت همکارانه. | ||
Emerson | 2012 | حکمروایی همکارانه | فرایندها و ساختارهای تصمیم‌گیری سیاست عمومی و مدیریت که مردم را به طور مفید، به‌منظور انجام یک هدف عمومی که بدون مشارکت و درگیرشدن آنها انجام نمی‌شود، در سرتاسر محدوده‌های سازمان‌های عمومی، سطوح دولت و یا گردونه‌های عمومی، خصوصی و مدنی، درگیر می‌کند. |
Bradley | 2012 | انواع حکمروایی همکارانه | شامل: «ایجاد هم‌رأیی» و شبکه همکارانه |
Source: Ariana et al , 2019
نقش‌آفرینی دیپلماسی شهری
نقش‌آفرینی در پیرامون دیپلماسی شهری و حضور کارآمد در سازمان‌های جهانی، می‌تواند در ارتقای جایگاه کلان‌شهرها و شهرهای عصر جهانیشدن در حکمروایی جهانی اثرات فزاینده‌ای داشته و به‌نوعی در قالب وجود سطوح پایین‌تر در حکمروایی جهانی، مکانیسم همکاری مؤثر در ابعاد جهانی بر توسعه شهری را دارد. شهرداران و مسئولین شهری، نمایندگان حکومت‌های محلی و گاه شهروندان و نمایندگان سازمان‌های غیردولتی که بازیگران اصلی دیپلماسی شهری به شمار می‌روند نقش مهمی می‌توانند ایفا کنند.
بدیهی است کلان‌شهرها به تنها قادر نخواهند بود چالش‌های موجود در حوزه مدیریت شهری را حل کنند؛ لذا نیازمند تشریک‌مساعی متقابل و بین‌المللی و چندجانبه در قالب نهادها و سازمان‌های خصوصی در بستر دیپلماسی شهری هستند (Ghorchi, Amani, 2008: 106). شهرداری‌ها نیازمند ابزاری به‌عنوان دیپلماسی شهری هستند تا با بهره‌گیری از آن بتوانند به تعامل با کنشگران داخلی و بین‌المللی بپردازند. این روند رو به توسعه می‌تواند نقش کاربردی و حیاتی را در روابط بین‌المللی برای همکاری، تقویت، هم‌افزایی مذاکرات و توسعه روابط میان ملل ایفا کند. (Ghorchi, Kavianirad, 2019: 63).
جدول 5-اهداف مدیران کلان‌شهرها در برقراری روابط با یکدیگر در قالب دیپلماسی شهری
حرکت در مسیر دو رخداد مهم جهانی «شهری شدن جهان» و «ظهور شهرهای جهانی». |
تکیه بر مشارکت آگاهانه شهروندان به‌ویژه تشکل‌های غیردولتی و داوطلب. |
حرکت در مسیر تحقق سیاست تمرکززدایی و ایجاد دموکراسی در مدیریت واحد شهری. |
ایجاد فرصت‌های برای تعاملات فرهنگی و گردشگری برای معرفی همه‌جانبه شهر در عرصه بین‌المللی. |
ایجاد تعاملات فضایی و اجرای رویدادهای مشترک برای شناخت هر چه‌بهتر طرفین. |
ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران داخلی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های سرمایه‌گذاران خارجی برای رشد و شکوفایی شهر. |
آموزش مستمر جریان دانایی (به‌روز بودن داده‌ها و به‌کارگیری یافتهها و دستاوردهای نوین جهانی در مدیریت شهری) |
Source:Ghorchi, Kavianirad, 2019
شکل 2- مختصات الگوی حکمروایی دیپلماسی شهری در کلان شهرها در عصر جهانیشدن شدن
Source: Authors
مواد و روش تحقیق:
روش پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی توسعه‌ای است زیراکه باهدف شناسایی و ساخت مدل مفهومی ترکیب آمیخته دیپلماسی شهری و حکمروایی مشارکتی کلانشهر تهران بوده و ماهیت اکتشافی دارد. همچنین از نظر نوع داده‌ها این پژوهش از نوع پژوهش ترکیبی (کیفی - کمی) است.
روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی متوالی بوده است، به‌این‌ترتیب که نخست روش کیفی و سپس روش کمی می‌باشد. رویکرد فراترکیب که در مرحله کیفی استفاده شده است، نوعی مطالعه کیفی می‌باشد که اطلاعات و یافته‌های استخراج شده از مطالعات کیفی دیگر با موضوع مرتبط و مشابه را بررسی می‌کند. در نتیجه نمونه موردنظر برای فراترکیب از مطالعات کیفی منتخب و بر اساس ارتباط آنها با سؤال پژوهش ساخته می‌شود. خروجی مرحله کیفی، مدل مفهومی آمیخته الگوی حکمروایی دیپلماسی شهری در کلان شهرها در عصر جهانیشدن است که مؤلفه‌ها و متغیرهای کسب شده از پیشینه پژوهش می‌باشد.
جامعه آماری متشکل از شهرداران مناطق، نواحی و معاونین شهرسازی و معماری، فنی و عمران، حمل‌ونقل و ترافیک معاونت فرهنگی و اجتماعی، معاونت امور شهری و فضای شهر و معاونت توسعه منابع انسانی و هماهنگی و برنامه‌ریزی شهرداری‌های تهران و مناطق و شهرداران و نواحی 123 گانه سطح شهر تهران و اساتید و دانشجویان شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری و منطقه و طراحی شهری و مدیریت شهری و سایر رشته‌های مرتبط می‌باشد.
تعداد جامعه آماری برابر با 90 نفر می‌باشد که با استفاده از فرمول کوکران و با درنظرگرفتن خطای 5 درصد، 90 نفر به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده (نمونه در دسترس اقتضایی) انجام می‌گیرد. حجم جامعه نمونه با استفاده از فرمول کوکران و با درنظرگرفتن خطای 5 درصد از فرمول آنلاین(اینترنتی) محاسبه شده است.
در بخش کمی برای جمع‌آوری داده‌های میدانی از دو پرسشنامه حکمروایی با 38 شاخص و مقياس نگرش سنج طبق مقياس ليكرت در 5 گزینه تنظیم شده است «کاملاً مخالفم، مخالفم، تا حدودی، موافقم، کاملاً موافقم» که این پرسشنامه نیز توسط محقق رساله حاضر تهیه و تدوین شد و پرسشنامه دیپلماسی شهری و جهانیشدن با 35 شاخص از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روش اصلی مقیاس سازی از «طیف لیکرت» می‌باشد و گویه‌های موردنظر از طریق پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفته و مقياس نگرش سنج طبق مقياس ليكرت در 5 گزینه تنظیم شده است .
براي آزمون پايايي پرسشنامه، از روش آلفاي كرونباخ استفاده شده است. به این صورت که ابتدا پرسشنامه در بین 24 نفر از کارکنان به طور تصادفی توزیع گردید، سپس اطلاعات جمع‌آوری شده مورد آزمون قرار گرفته و با محاسبه آلفای کرونباخ پایایی مورد تأیید قرار گرفت، آلفای کرونباخ برای پرسشنامه حکمروایی که متشکل از 38 سؤال است که از طریق آلفای کرونباخ محاسبه می‌شود. در پایایی گویه‌های پرسشنامه ی دیپلماسی برای همسانی درونی یا پایایی گویه‌ها در این پژوهش از روش آلفای کرونباخ کلی استفاده شده است که (دیپلماسی) برابر با 76% و آلفای کرونباخ پرسشنامه جهانیشدن برابر با 89% که در سطح بالایی می‌باشد.
برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده از آماره‌های توصیفی برای توصیف سؤالات باز پرسشنامه به همراه جدول‌های توزیع فراوانی و نمودار مربوط به هر قسمت پرداخته می‌شود. در قسمت آماره‌های استنباطی جهت بررسی تأثیر رابطه هم‌زمان مسیرهای مستقل بر متغیر وابسته از آزمون‌های میانگین، ضریب همبستگی جزئی، رگرسیون خطی و چندمتغیره استفاده می‌شود، و برای تعیین اثرات مستقیم متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته از تحلیل مسیر استفاده شده است.
جایگاه تهران در عرصه دیپلماسی شهری
مهم‌ترین برآیند همکاری‌های بین‌المللی و به‌خصوص حکمروایی جهانی موضوع خواهر شهری یا خواهرخواندگی است. اولین و مهم‌ترین مرحله در ایجاد خواهرخواندگی اطمینان از این مسئله است که هر دو شهر حداقل در یک زمینه دارای تشابهاتی با یکدیگر باشند. برای این کار، باید بالاترین مقام رسمی هر شهر به گفتگو با مقام ارشد شهر همسان خود بپردازد و پس از توافق نهایی، قرارداد را به امضا برساند. بعضی از این قراردادها در زمینه ارتباط فرهنگی عقد می‌شود حال آن که در بسیاری از موارد نیز، منافع اقتصادی، آموزشی و اجتماعی موردتوجه قرار می‌گیرد. رابطه خواهرخواندگی مشارکتی طولانی‌مدت به‌حساب می‌آید و در نتیجه باید برای هر دو شهر طرف قرارداد، مزایایی داشته باشد بنابراین شناخت کامل شهر همسان، پایه و اساس موفقیت رابطه محسوب می‌شود که دستیابی به آن، تنها از طریق انجام تحقیقات متعدد از سوی سران هر دو شهر امکان‌پذیر است. از جمله اطلاعاتی که مقامات هر شهر باید در مورد خواهرخوانده احتمالی خود داشته باشند می‌توان به جمعیت، موقعیت جغرافیایی، صنعت، مؤسسه‌های آموزشی، نهادهای فرهنگی، روابط پیشین و ارتباطات تاریخی و موروثی اشاره کرد. بسیاری از جوامع معیارها و تدابیری را شکل داده‌اند که بر اساس آنها می‌توانند تحقیقات خود را در مورد شهر خواهرخوانده‌شان سازماندهی کنند و به بهترین نتیجه در مورد پیامدهای احتمالی ایجاد رابطه دست یابند. (Ghorchi, Amani, 2008). در شرایط کنونی مدیریت شهری تهران با سازمان‌های تخصصی بین‌المللی متعددی دارای تعامل و همکاری است. تا کنون تعاملات مستقیم مدیریت شهری تهران با سازمان‌های بین‌المللی در حیطه موضوعات شهری به شرح زیر محقق شده است: مجمع شهرداران آسیایی و مجمع شهرداران برای صلح برنامه توسعه سازمان ملل، سازمان شهرها و حکومت‌های محلی متحد، برنامه اسكان بشر سازمان ملل، سازمان بین‌المللی شهرها و پایتخت‌های اسلامی، سازمان متروپلیس. (Basirat et al, 2012) (Hoseini, Basirat, 2016)
شهرها برای اینکه به آرمان‌ها خود دست پیدا کنند لازم است زمینه لازم برای مشارکت شهروندان فراهم شده باشد که با حضور فعال در نهادهای بین‌المللی در سیاستگذاری جهانی نقش مهمی ایفا کنند. بعدازاین مرحله کارگزاران دیپلماسی شهری می‌توانند به‌عنوان نیروی اثرگذار در حکمروایی جهانی نقش‌آفرینی کنند.
امروز کلانشهر تهران با انعقاد تفاهم‌نامه همکاری و خواهرخواندگی با شهرهای مختلف منطقه و جهان، در زمینه‌های مختلفی مانند فرهنگی و اجتماعی، حمل‌ونقل، سرمایه‌گذاری و مدیریت شهری تفاهم‌نامه‌های همکاری و مشارکت بین‌المللی دارد. به‌علاوه، مذاکرات بسیاری جهت انعقاد پیمان خواهر شهری میان تهران با سایر شهرهای مهم دنیا در حال انجام است. در سال‌های اخیر، روابط و پیوندهای بین‌المللی در بین سایر شهرهای مختلف دنیا نیز افزایش‌یافته است. زیرا نهادها و سازمان‌های بین‌المللی نظیر سازمان شهرهای متحد و حکومت‌های محلی و انجمن جهانی متروپلیس و سازمان شهرها و پایتخت‌های اسلامی و همچنین مجمع شهرداران آسیایی، در ایجاد و تسهیل روابط دوستانه و تعاملات مختلف بین شهرها در سطح محلی و مردمی فعالیت دارند. دستاوردهای فراوانی را می‌توان حاصل این تفاهم‌نامه‌های مشترک دانست به طور مثال تبادل دانش و اطلاعات و تجارب، گسترش سرمایه‌گذاری و صنعت گردشگری در شهرها، اجرای پروژه‌های مشترک در امر توسعه شهری و ارتقای سطح زندگی و همکاری در زمینه افزایش انسجام و گسترش صلح جهانی، کمک به گسترش توانایی‌های فنی و مدیریتی در کلان‌شهرها اشاره کرد. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، یکی از اصلی‌ترین عناصر تأثیرگذار در نظام حکمروایی بین‌المللی، حضور در سازمان‌های تخصصی بین‌المللی است. در حال حاضر مدیریت شهر تهران با سازمان‌های بین‌المللی متعددی در حال همکاری است. سازمان بین‌المللی شهرها و پایتخت‌های اسلامی، برنامه اسکان بشر سازمان ملل، برنامه توسعه سازمان ملل، سازمان شهرها و حکومت‌های محلی متحد، سازمان متروپلیس، مجمع شهرداران آسیایی و مجمع شهرداران برای صلح از جمله نهادهایی هستند که شهرداری تهران در تعامل مستقیم با آنها است.
جدول 6- تحليل شرایط تهران در حوزه دیپلماسی شهری
محور بررسی | نتایج بررسی وضعيت تهران | |
حضور فعال در سازمان‌های تخصصی بین‌المللی حوزه مدیریت شهری | - سازمان بین‌المللی شهرها و پایتخت‌های اسلامی (OICC) | - تهران از اعضا فعال این سازمان محسوب می‌شود. |
برنامه اسکان بشر سازمان ملل (UN-HABITAT) | - تفاهم‌نامه همکاری تهران و برنامه اسکان بشر - وجود فرصت‌ها و ظرفیت‌های مغفول | |
برنامه توسعه سازمان ملل (UNDP) | عدم تعریف همکاری‌ها در سطح مثلی و تمرکز بر فعالیت در مقیاس ملی | |
سازمان شهرها و حکومت‌های محلی متحد (UCLG) | عضویت فعال تهران | |
سازمان متروپلیس Metropolis | حضور فعال تهران در سطوح کارشناسی و رهبری سازمان | |
مجمع شهرداران آسیایی Asian Mayors Forum | تأسیس به پیشنهاد شهردار تهران و نقش‌آفرینی فعال تهران در پیشبرد فعالیت‌های مجمع | |
مجمع شهرداران برای صلح Mayors for Peace | عضویت ایران از 1989 | |
همکاری‌های بین‌المللی تهران با دیگر شهرها | 11 خواهر شهر و تفاهم‌نامه همکاری و خواهر شهری با 18 شهر بزرگ منطقه و جهان | |
بحث و ارائه یافتهها:
در بخش کیفی برای جمع‌آوری اطلاعات از طریق ابزار مصاحبه با 25 نفر از افراد مدیران و متخصصان و اساتید مسلط و آشنا به موضوع حکمروایی دیپلماسی شهری در کلان شهرها در عصر جهانیشدن (نمونه موردی کلان شهر تهران) و تحلیل محتوا با روش نمونه‌گیری هدفمند، دست به جمع‌آوری اطلاعات اولیه جهت تدوین ابعاد و مؤلفه‌ها و شاخص‌های پرسشنامه و در بخش کمی برای جمع‌آوری داده‌های میدانی از دو پرسشنامه حکمروایی با 38 شاخص پرداخته شد.
ابعاد پرسشنامه شاخص‌های حکمروایی: براي جمع‌آوری اطلاعات از جامعه آماري و به‌منظور آزمون فرضیه‌های تنظيم شده اين تحقيق، از پرسشنامه محقق ساخته، استفاده گرديده است. پرسشنامه تحقيق متشكل از دودسته سؤال است. دسته اول كه با حروف الفبا كدگذاري شده است به‌منظور تعيين و مشخص‌شدن مشخصات نمونه آماري از لحاظ جنسيت، سن، میزان تحصيلات و سابقه خدمت و دسته دوم به‌منظور آزمون فرضیه‌های تحقيق حاضر تنظیم شده است. سؤالات پرسشنامه که حاوی 38 سؤال پنج‌گزینه‌ای برای حکمروایی بر اساس نظریه کمیسیون مستقل حکمروایی شهری طراحی شده است که در آن از طیف لیکرت استفاده گردیده است، این پرسشنامه نیز محقق ساخته می‌باشد.
ابعاد پرسشنامه شاخص‌های دیپلماسی: سؤالات پرسشنامه دیپلماسی شهری با 35 شاخص اصلی که شامل 15 شاخص بوده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد و گویه‌های موردنظر از طریق پرسشنامه و کارکردهاي مهم شهرهاي جهانی را در قلمروهاي اقتصادي، فرهنگی، سیاسی و ارتباطاتی با 20 شاخص و مورد بررسی قرار گرفته و مقياس نگرش سنج طبق مقياس ليكرت در 5 گزینه تنظیم شده است.
فرضیه اصلی تحقیق
- حکمروایی دیپلماسی شهری کلان شهرها در عصر جهانیشدن نیازمند تدوین الگوی نوین است.
برونداد نتایج آماری آزمون رگرسیون چندمتغیره:
جدول 7- خلاصه الگوی مدل رگرسیونی حکمروایی دیپلماسی شهری در عصر جهانیشدن
برآورد استاندار اشتباه | ضریب تعدیل شده | R مجذور ضریب همبستگی | R ضریب همبستگی | رابطه رگرسیونی متغیرهای اصلی و فرعی |
30790/24 | 451/0 | 454/0 | (a) 674/0 | توان مدیریت شهری+ روابط بین‌الملل شهری (دیپلماسی) =حکمروایی دیپلماسی شهری در عصر جهانیشدن |
05250/25 | 417/0 | 423/0 | (a) 651/0 | قلمرو اقتصادي + قلمرو سیاسی+ قلمرو فرهنگی+ قلمرو قانونی (جهانیشدن شهری) = حکمروایی دیپلماسی شهری در عصر جهانیشدن |
46040/25 | 398/0 | 411/0 | (a) 641/0 | مشارکت+ قانون‌مداری+ پاسخگویی+ مسئولیت‌پذیری + عدالت‌محوری+ شفافیت+ کارایی و اثربخشی + اجماع محوري (حکمروایی) = حکمروایی دیپلماسی شهری در عصر جهانیشدن |
دررابطه‌با فرضیه اصلی تحقیق که به؛ حکمروایی دیپلماسی شهری کلان شهرها در عصر جهانیشدن نیازمند تدوین الگوی نوین می‌پردازد. یافته‌های حاصله نشان داد:
توان مدیریت شهری+ روابط بین‌الملل شهری (دیپلماسی) =حکمروایی دیپلماسی شهری در عصر جهانیشدن = (a) 674/0 در سطح بالای است. بر اساس مقادیر بدست آمده در محاسبات رگرسیونی اثرات مستقیم و متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته را باتوجه‌به ضریب بتا (Beta) با استفاده از روش رگرسیونی به شیوه Enter محاسبه و نتایج به ترتیب؛ توان مدیریت شهری 392/. + روابط بین‌الملل شهری 340/. دیپلماسی که بر حکمروایی دیپلماسی شهری در عصر جهانیشدن مؤثر هستند.
و همچنین در بحث قلمرو اقتصادي + قلمرو سیاسی+ قلمرو فرهنگی+ قلمرو قانونی (جهانیشدن شهری) = حکمروایی دیپلماسی شهری در عصر جهانیشدن = (a) 651/0 در سطح بالای بوده است که بر اساس مقادیر بدست آمده در محاسبات رگرسیونی اثرات مستقیم متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته را باتوجه‌به ضریب بتا (Beta) با استفاده از روش رگرسیونی به شیوه Enter محاسبه و نتایج ارائه شده به ترتیب؛ قلمرو سیاسی 334/.+ قلمرو اقتصادي 240/. + قلمرو فرهنگی 101/.+ قلمرو قانونی 057/. (جهانیشدن شهری) که بر حکمروایی دیپلماسی شهری در عصر جهانیشدن مؤثر هستند.
و در نهایت متغیر مشارکت+ قانون‌مداری+پاسخگویی+مسئولیت‌پذیری +عدالت‌محوری+ شفافیت+کارایی و اثربخشی + اجماع محوري (حکمروایی) =حکمروایی دیپلماسی شهری در عصر جهانیشدن= (a) 641/0 در سطح بالای می‌باشد که بر اساس مقادیر بدست آمده در محاسبات رگرسیونی اثرات مستقیم متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته را باتوجه‌به ضریب بتا (Beta) با استفاده از روش رگرسیونی به شیوه Enter محاسبه و نتایج ارائه شده به ترتیب؛ عدالت‌محوری 354/.+ پاسخگویی 224/.+ مسئولیت‌پذیری 214/. + شفافیت 109/. + مشارکت 091/. + کارایی و اثربخشی 074/. + قانون‌مداری 034/.+ اجماع محوري 231/.- (حکمروایی) = حکمروایی دیپلماسی شهری در عصر جهانیشدن مؤثر هستند.
فرضیه اول تحقیق
1- دستیابی به دیپلماسی شهری در کلانشهر تهران نیازمند ابعاد سازمانی و نهادی مناسب است.
خروجی یافته‌های آزمون میانگین نشان داد که بیشترین میزان میانگین در بعد حکمروایی شهری مؤلفة مشارکت به‌دست‌آمده بیشترین میانگین شاخص‌های مربوط به؛ مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها جهت برطرف‌کردن مشکلات با 76/3 درصد و دررابطه‌با مؤلفة قانون‌مداری به‌دست‌آمده بیشترین میانگین شاخص‌های مربوط به؛ میزان آگاهی از قانون و عرف محل، در همگام نمودن مردم با 71/3 درصد و مؤلفة پاسخگویی به‌دست‌آمده بیشترین میانگین شاخص‌های مربوط به؛ پاسخگویی به موانع اقتصادي با 91/2 درصد، دررابطه‌با نتایج مؤلفة مسئولیت‌پذیری به‌دست‌آمده بیشترین میانگین شاخص‌های مربوط به؛ احساس مسئولیت جهت تمیزي محیط شهری با 78/2 درصد، مؤلفة عدالت‌محوری به‌دست‌آمده بیشترین میانگین شاخص‌های مربوط به؛ برخورد یکسان با فعالیت‌های غیرقانونی شهری با 70/2 درصد، مؤلفة شفافیت به‌دست‌آمده بیشترین میانگین شاخص‌های مربوط به؛ قابلیت دسترسی به جریان آزاد اطلاعات قابل‌اعتماد شهری از سوی مسئولین با 76/2 درصد، مؤلفة کارایی و اثربخشی به‌دست‌آمده به ترتیب میانگین شاخص‌های مربوط به؛ افزایش مستمر کیفیت مهارت‌های مدیران شهری با 63/2 درصد و در نهایت مؤلفة اجماع محوري به‌دست‌آمده به ترتیب میانگین شاخص‌های مربوط به؛ توافق جمعی در خصوص مشکلات مهم بین مدیران شهری با 76/2 درصد می‌باشد.
فرضیه دوم تحقیق
2- موانع قانونی در دستیابی به دیپلماسی شهری در کلانشهر تهران مؤثر هستند.
جدول 8-آماره‌های خروجی همبستگی شناسایی ابعاد و شاخص‌های دیپلماسی شهری در حکمروایی
موانع دیپلماسی شهری | مقدار | مشارکت | قانون‌مداری | پاسخگویی | مسئولیت‌پذیری | عدالت‌محوری | شفافیت | کارایی و اثربخشی | اجماع محوري |
مشارکت | همبستگی | 0001/. | 685/. | 304/. | 087/. | 170/.- | 014/. | 037/.- | 038/.- |
معناداری | . | 000/. | 000/. | 103/. | 001/. | 787/. | 495/. | 478/. | |
درجه آزادی | 0 | 349 | 349 | 349 | 349 | 349 | 349 | 349 | |
قانون‌مداری | همبستگی | 685/. | 0001/. | 357/. | 071/. | 003/.- | 018/.- | 030/. | 094/. |
معناداری | 000/. | . | 000/. | 184/. | 951/. | 735/. | 579/. | 078/. | |
درجه آزادی | 349 | 0 | 349 | 349 | 349 | 349 | 349 | 349 | |
پاسخگویی | همبستگی | 304/. | 357/. | 0001/. | 631/. | 315/. | 463/. | 391/. | 510/. |
معناداری | 000/. | 000/. | . | 000/. | 000/. | 000/. | 000/. | 000/. | |
درجه آزادی | 349 | 349 | 0 | 349 | 349 | 349 | 349 | 349 | |
مسئولیت‌پذیری | همبستگی | 087/. | 071/. | 631/. | 0001/. | 546/. | 590/. | 611/. | 684/. |
معناداری | 103/. | 184/. | 000/. | . | 000/. | 000/. | 000/. | 000/. | |
درجه آزادی | 349 | 349 | 349 | 0 | 349 | 349 | 349 | 349 | |
عدالت‌محوری | همبستگی | 170/.- | 003/.- | 315/. | 546/. | 0001/. | 719/. | 556/. | 682/. |
معناداری | 001/. | 951/. | 000/. | 000/. | . | 000/. | 000/. | 000/. | |
درجه آزادی | 349 | 349 | 349 | 349 | 0 | 349 | 349 | 349 | |
شفافیت | همبستگی | 014/.- | 018/.- | 463/. | 590/. | 715/. | 0001/. | 705/. | 753/. |
معناداری | 787/. | 735/. | 000/. | 000/. | 000/. | . | 000/. | 000/. | |
درجه آزادی | 349 | 349 | 349 | 349 | 349 | 0 | 349 | 349 | |
کارایی و اثربخشی | همبستگی | 037/.- | 030/. | 391/. | 611/. | 556/. | 705/. | 0001/. | 794/. |
معناداری | 495/. | 579/. | 000/. | 000/. | 000/. | 000/. | . | 000/. | |
درجه آزادی | 349 | 349 | 349 | 349 | 349 | 349 | 0 | 349 | |
اجماع محوري | همبستگی | 038/.- | 094/. | 510/. | 684/. | 682/. | 753/. | 794/. | 0001/. |
معناداری | 478/. | 078/. | 000/. | 000/. | 000/. | 000/. | 000/. | . | |
درجه آزادی | 349 | 349 | 349 | 349 | 349 | 349 | 349 | 0 |
باتوجه‌به خروجی جدول 8- کمترین میزان همبستگی متغیرهای وارد شده در این آزمون یعنی موانع دستیابی به دیپلماسی شهری، به ترتیب متغیرهای عدالت‌محوری با مشارکت به میزان همبستگی 170/.- و پس از آن متغیرهای اجماع محوري با مشارکت به میزان همبستگی 038/.- ، متغیرهای کارایی و اثربخشی با مشارکت به میزان همبستگی 037/.-، متغیرهای قانون‌مداری با شفافیت به میزان همبستگی 018/.-، متغیرهای قانون‌مداری با عدالت‌محوری به میزان همبستگی 003/.-، متغیرهای مشارکت با شفافیت به میزان همبستگی 014/. متغیرهای قانون‌مداری با کارایی و اثربخشی به میزان همبستگی 030/. متغیرهای قانون‌مداری با مسئولیت‌پذیری به میزان همبستگی 087/. متغیرهای قانون‌مداری با مسئولیت‌پذیری به میزان همبستگی 071/.، متغیرهای قانون‌مداری با اجماع محوري به میزان همبستگی 094/.، متغیرهای مشارکت با پاسخگویی به میزان همبستگی 304/.، متغیرهای پاسخگویی با عدالت‌محوری به میزان همبستگی 315/.، متغیرهای پاسخگویی با قانون‌مداری به میزان همبستگی 357/.، متغیرهای پاسخگویی با کارایی و اثربخشی به میزان همبستگی 391/.، متغیرهای پاسخگویی با شفافیت به میزان همبستگی 463/.، متغیرهای پاسخگویی با اجماع محوري به میزان همبستگی 510/.، متغیرهای مسئولیت‌پذیری با عدالت‌محوری به میزان همبستگی 546/.، متغیرهای عدالت‌محوری با کارایی و اثربخشی به میزان همبستگی 556/.، متغیرهای شفافیت با مسئولیت‌پذیری به میزان همبستگی 590/.، متغیرهای کارایی و اثربخشی با مسئولیت‌پذیری به میزان همبستگی 611/.، متغیرهای پاسخگویی با مسئولیت‌پذیری به میزان همبستگی 631/.، متغیرهای عدالت‌محوری با اجماع محوري به میزان همبستگی 682/.، متغیرهای اجماع محوري با مسئولیت‌پذیری به میزان همبستگی 684/.،، متغیرهای کارایی و اثربخشی با شفافیت به میزان همبستگی 705/.، متغیرهای اجماع محوري با شفافیت به میزان همبستگی 753/ و در نهایت متغیرهای اجماع محوري با کارایی و اثربخشی به میزان همبستگی 794/. نسبت به محرکه‌ای موانع دستیابی به دیپلماسی شهری در حکمروایی در این تحقیق مؤثر هستند.
جدول 9-آماره‌های خروجی همبستگی موانع دستیابی به دیپلماسی شهری در - جهانیشدن
موانع دیپلماسی شهری | مقدار | قلمرو اقتصادي | قلمرو سیاسی
| قلمرو فرهنگی
| قلمرو قانونی |
قلمرو اقتصادي
| همبستگی | 0001/. | 636/. | 486/. | 507/. |
سطح معناداری | . | 000/. | 000/. | 000/. | |
درجه آزادی | 0 | 357 | 357 | 357 | |
قلمرو سیاسی
| همبستگی | 636/. | 0001/. | 754/. | 609/. |
سطح معناداری | 000/. | . | 000/. | 000/. | |
درجه آزادی | 357 | 0 | 357 | 357 | |
قلمرو فرهنگی
| همبستگی | 486/. | 754/. | 0001/. | 752/. |
سطح معناداری | 000/. | 000/. | . | 000/. | |
درجه آزادی | 357 | 357 | 0 | 357 | |
قلمرو قانونی | همبستگی | 507/. | 609/. | 752/. | 0001/. |
سطح معناداری | 000/. | 000/. | 000/. | . | |
درجه آزادی | 357 | 357 | 357 | 0 |
باتوجه‌به خروجی جدول 9-کمترین میزان همبستگی متغیرهای وارد شده در این آزمون یعنی موانع دستیابی به دیپلماسی شهری، به ترتیب متغیرهای قلمرو فرهنگی با قلمرو اقتصادی به میزان همبستگی 486/ و پس از آن متغیرهای قلمرو قانونی با قلمرو اقتصادی به میزان همبستگی 507/.، متغیرهای قلمرو قانونی با قلمرو قانونی به میزان همبستگی 609/. ، متغیرهای قلمرو اقتصادي با قلمرو سیاسی به میزان همبستگی 636/.، متغیرهای قلمرو قانونی با قلمرو فرهنگی با میزان همبستگی 752/ و متغیرهای قلمرو فرهنگی با قلمرو سیاسی به میزان همبستگی 754/. در موانع دستیابی به دیپلماسی شهری در جهانیشدن مؤثر هستند.
فرضیه سه تحقیق
3- الگوی حکمروایی دیپلماسی کلانشهر تهران در عصر جهانیشدن نامناسب است.
جدول 10- نتایج رابطۀ مستقیم و ضرایب معناداری مدل پژوهش
روابط علی بین متغیرهای پژوهش | مقدار ضریب B | ضریب Beta | معناداری (sig) | نتیجه |
روابط بین‌الملل دیپلماسی شهری | 124/1 | 340/. | 000/. | رابطه معنی‌دار |
توان مدیریت دیپلماسی شهری | 323/2 | 392/. | 000/. | رابطه معنی‌دار |
قلمرو اقتصادي جهانیشدن شهری | 551/1 | 240/. | 000/. | رابطه معنی‌دار |
قلمرو فرهنگی جهانیشدن شهری | 243/2 | 334/. | 000/. | رابطه معنی‌دار |
قلمرو سیاسی جهانیشدن شهری | 650/. | 101/. | 203/. | رابطه غیرمعنی‌دار |
قلمرو قانونی جهانیشدن شهری | 377/. | 057/. | 378/. | رابطه غیرمعنی‌دار |
مشارکت حکمروایی شهری | 803/. | 091/. | 143/. | رابطه غیرمعنی‌دار |
قانون‌مداری حکمروایی شهری | 304/. | 034/. | 586/. | رابطه غیرمعنی‌دار |
پاسخگویی حکمروایی شهری | 414/2 | 224/. | 000/. | رابطه معنی‌دار |
مسئولیت‌پذیری حکمروایی شهری | 645/1 | 214/. | 002/. | رابطه معنی‌دار |
عدالت‌محوری حکمروایی شهری | 122/3 | 354/. | 000/. | رابطه معنی‌دار |
شفافیت حکمروایی شهری | 800/. | 109/. | 159/. | رابطه غیرمعنی‌دار |
کارایی و اثربخشی حکمروایی شهری | 609/. | 074/. | 312/. | رابطه غیرمعنی‌دار |
اجماع محوري حکمروایی شهری | 840/1- | 231/.- | 008/. | رابطه معنی‌دار |
یافته‌های فرضیه سوم نشان‌دهنده روابط علی بین متغیرهای پژوهش که از کمترین و نامناسب‌ترین میزان بتا به آن پرداخته می‌شود که روابط غیر معنی‌دار هر یک از متغیرها به ترتیب: قانون‌مداری و حکمروایی شهری 034/. قلمرو قانونی و جهانیشدن شهری 057/.، کارایی و اثربخشی در حکمروایی شهری 074/.، مشارکت و حکمروایی شهری 091/. ، قلمرو سیاسی و جهانیشدن شهری 101/ و شفافیت و حکمروایی شهری 109/ و همچنین متغیرهای با روابط معنادار مانند: مسئولیت‌پذیری و حکمروایی شهری 214/.، پاسخگویی و حکمروایی شهری 224/. ، اجماع محوري و حکمروایی شهری 231/.-، قلمرو اقتصادي و جهانیشدن شهری 240/.، قلمرو فرهنگی و جهانیشدن شهری 334/.، روابط بین‌الملل و دیپلماسی شهری 340/. ، عدالت‌محوری و حکمروایی شهری 354/ و توان مدیریت و دیپلماسی شهری 392/. به ترتیب از کمترین میزان در نامناسب بودن الگوی جهانی مؤثر هستند.
نتیجهگیری و ارائه پیشنهادها:
دیپلماسی شهری، موجب همبستگی اجتماعی، جلوگیری از بروز تعارضات، ارائه راهکارهایی برای ایجاد محیطی پایدار می‌گردد. بعلاوه دیپلماسی شهری موجب ارتباطات دوسویه بین مسئولان محلی و کنشگران روابط بین‌المللی شده است که همین امر در ارتباط مدیریت شهری در فضای سیاست جهانی بسیار کارگشا و ضروری است. همین روند را می‌توان در ساختار متمرکز و فرمایشی در برنامه‌ریزی شهرها و نگرش‌بخشی در مدیریت شهری تهران، تفرق عملکردی - فضایی، ضعف نهاد ادارۀ کلانشهر (شهرداری و شورای شهر) به لحاظ برخورداری از اختیارات تصمیم‌گیری و اجرا، نبود برنامه‌های مشخص برای احراز کارکردهای شهر جهانی، نبود مشارکت شهروندی، فقدان پاسخگویی و شفافیت، سیاست‌زدگی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری در و بی‌توجهی به روندهای جهانی و نقش کلانشهر در توسعۀ ملی مشاهده کرد.
کلانشهر تهران حائز فرصت‌های بسیار جهت نقش‌آفرینی فعال در حوزه دیپلماسی شهری است.
اما موانع بسیاری از جمله فقدان ساختار سازمانی مشخص دیپلماسی شهری و روابط بین‌المللی در شهرداری تهران، کمبود راهبردها و راهکارهای اجرایی دیپلماسی شهر تهران، عدم حضور مشارکت‌پذیر و نمایندگان شهرداری تهران در سازمان‌های بین‌المللی غیردولتی، تفرق قانونی در زمینه‌های دیپلماسی شهری و روابط بین‌المللی شهر تهران، سطح ناکارآمد مدیریت محلی و ضعف دیپلماسی شهری در جامعه جهانی، عدم تشریک‌مساعی و هم‌افزایی ملی در ارتباط پیوستن تهران به سازمان‌های جهانی به‌خصوص حوزه دیپلماسی شهری و عملکرد معیوب شورای شهر تهران، تفرق نهادی، سیاستگذاری و مدیریتی نتوانسته است به جایگاهی مناسب در عرصه دیپلماسی شهری دست یابد.
بر اساس اهداف و یافته‌های تحقیق به‌عنوان پیشنهاد می‌شود:
· ایجاد نهادها و مؤسسه‌های غیردولتی و صرف از این نهادهاي مردمي در حل مسائل و معضلات شهر.
· وسعت شبکه‌های اطلاع‌رسانی و سیستم‌های ارتباطي برای ارائه نظرات و پیشنهادها ساکنان به مدیران شهري
· نگرش راهبردی برای نیل به پایداري، پیشرفت و پیشرفت مناطق با مشارکت ساکنان از طریق فراهم‌آوردن حس مالکیت و مسئولیت‌پذیری بین آنها.
· افزایش فعالیت‌های نظارتی در امور حکومتي و فرایندهاي عمران با مشارکت بخش خصوصي و مردم
· رعایت ارکان اصلی برابری اجتماعي در جریان تهیه طرح‌ها و توزیع فعالیت‌ها و تلاش‌ها در سطح نواحي شهري. این موضوع می‌تواند از جهات متعددي بر رضایتمندي اجتماعي و در نهایت بر مشارکت ساکنان در امور شهري تأثیر مثبتي داشته باشد.
ملاحظات اخلاقی:
پیروی از اصول اخلاق پژوهش: در مطالعه حاضر فرمهای رضایت‌نامه آگاهانه توسط تمامی آزمودنیها تکمیل شد.
حامی مالی: هزینههای مطالعه حاضر توسط نویسندگان مقاله تأمین شد.
تعارض منافع: بنابر اظهار نویسندگان مقاله حاضر فاقد هرگونه تعارض منافع بوده است.
[1] . Covid19
- Abdali, A., Zabihi, H., and Majdi, H. (2019). Explaining the conceptual framework of good urban governance based on integrated urban management (case example: Tehran metropolis). New Perspectives in Human Geography, 45(11), 293-309.
- Abdi, K., jafari mehrabadi, M., safaie reyneh, M., allahyari, S. (2019). Measuring Citizens’ Satisfaction with Municipality Performance via Good Urban Governance Approach (Case study: Kiasar Town). , 12(45), 139-166.
- Amanpour, S., and Sajjadian, M. (2017). A pathological study on the spatial organization and management of the metropolis of Tehran according to the approaches and guidelines emanating from the ideal of integrated management in the country. Journal of Zagros Landscape Geography and Urban Planning, 8(30), 87-125.
- Amiri, H. (2016), Geopolitics, Diplomacy and Behavior of Powers, Kani Mehr Publications, Tehran.
- Ansell, C., & Gash, A. (2008). Collaborative governance in theory and practice. Journal of public administration research and theory, 18(4), 543-571.
- Ariana, A., Mohammadi, M., Kazemian, G. (2019). A Model for Stakeholders’ Conflict Management in Urban Regeneration Based On Collaborative Governance. Journal of Architecture and Urban Planning, 11(21), 123-143. doi: 10.30480/aup.2019.624
- Aukes, E. J., Matamoros, G. O., & Kuhlmann, S. (2019). Meta-Governance for Science Diplomacy-towards a European framework.
- Bährer-Kohler, S., Soghoyan, A., & Gasparyan, K. (2019). Governance, Diplomacy and Politics-Diversity and Lifespan. In Diversity in Global Mental Health (pp. 77-88): Springer.
- Barakpour, N. (2006). Urban governance and city administration system in Iran. The first urban planning and management conference.
- Bradley, Q. (2012). A ‘Performative’social movement: The emergence of collective contentions within collaborative governance. Space and Polity, 16(2), 215-232.
- Basirat, M., Azizi, M., Zebardast, E., Ahmad Akhoundi, A. (2012). opportunities and challenges of good metropolitan governance in the globalization era, a case study of tehran. memari-va-shahrsazi (honar-ha-ye-ziba ), 17(1), 5-16.
- Clerc, L. (2020). Turku (Finland) as a Case Study in the City Diplomacy of Small Urban Centers, 1971-2011. In City Diplomacy (pp. 331-358): Springer.
- Coleman, j. (2009). Social in the creation of human capital. American journal of Sociology, 94:95-120.
- Connick, S., & Innes, J. E. (2003). Outcomes of collaborative water policy making: Applying complexity thinking to evaluation. Journal of environmental planning and management, 46(2), 177-197.
- CRIEKEMANS, David.(Ed.) Regional Sub-State Diplomacy Today. Leiden: Martinus Nijhoff Publishers, 2010.
- Emerson, K., Nabatchi, T., & Balogh, S. (2012). An integrative framework for collaborative governance. Journal of public administration research and theory, 22(1), 1-29.
- Ghorchi, M., Amani, M. (2008). Urban diplomacy in the process of globalization, Tehran City Studies and Planning Center, Danesh Shahr (No. 7) Bahman 88).
- Ghorchi, M., Kavianirad, J. (2019). A Study of the Consistency of Urban Diplomacy with Foreign Policy of the Islamic Republic of Iran; Case Study: Sister Cities of Tehran. Geopolitics Quarterly, 15(53), 60-84.
- Goodarzi, M., Sabagh kalate Hosyni, E. (2017). City's measurement ratio & diplomacy in globalization era. Strategic Studies of public policy, 7(23), 61-71.
- Hosseini Dehaghani, M., Basirat, M. (2016). A Game Theory Approach to the Analysis of Urban Power Games: Analysis of Construction Building Processes in Tehran Metropolis. Honar-Ha-Ye-Ziba: Memary Va Shahrsazi, 21(1), 91-100.
- Htaminejad, H., Zamani, Z., Hajinejad, S., Ghazaie, M. (2014). Pathology of new towns in Iran. Scientific- Research Quarterly of Geographical Data (SEPEHR), 22(88), 47-57.
- Iran Statistics Center (2015). Statistical Yearbook.
- Khodashahi, A., Rahmani, M. T., and Moderi, M. (2018). Strategic analysis of management challenges of Tehran metropolis with integrated urban management approach. New Perspectives in Human Geography, 10(4), 141-162.
- Kim, Y. M. (2020). Policy Implications of Global Governance through Public Diplomacy Activities, Journal of Digital Convergence, 18(5), 139-144. doi:10.14400/JDC.2020.18.5.139
- Koebele, E. A. (2019). Integrating collaborative governance theory with the Advocacy Coalition Framework. Journal of Public Policy, 39(1), 35-64.
- Mashayikhi, M., Zarkani, S. H., and Khwarazmi, A. A. (2017). Strategic analysis of urban diplomacy of Mashhad metropolis. Journal of Political Geography, 3(9), 105-131.
- Okeke, C. C. (2022). Globalization and Foreign Policy of Nigeria: Issues and Challenges in Umaru Musa Yar’Adua’s Diplomacy of Consequence. Global Journal of Arts Humanity and Social Sciences ISSN, 2583, 2034.
- Pestoff, V., & Hulgård, L. (2016). Participatory governance in social enterprise. VOLUNTAS: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, 27(4), 1742-1759.
- Polk, M., & Knutsson, P. (2008). Participation, value rationality and mutual learning in transdisciplinary knowledge production for sustainable development. Environmental education research, 14(6), 643-653.
- Rahnama, M. (2015). "Measuring the distribution and density of the metropolis of Iran by using quantitative models." Arid Regions Geographic Studies 4(16): 87-107.
- Rakodi.C (2003), Politics and Performance: The Implication of Emerging Governance Arrangements for Urban Management Approaches and Information Systems, Habitat International 27,523-54.
- Reilly, T. (1998). Communities in conflict: Resolving differences through collaborative efforts in environmental planning and human service delivery. J. Soc. & Soc. Welfare, 25, 115.
- Sassen, S. (2009). Sociology of Globalization, translated by Masoud Karbasian, Cheshme Publishing House, Tehran.
- Shamsoddini, A., Derakhshan, E., Karimi, B. (2017). The effect of empowerment of human resources in tourism development Case Study: Kohgiluyeh & Boyer-Ahmad province. Regional Planning, 6(24), 89-100.
- SMITH, Nancy Paige, “Paradiplomacy Between the U. S. and Canadian Provinces: the Case of Acid Rain Memoranda of Understanding”. Journal of Bordelands Studies, Vol III, No 1(March 1988,), p. 13-38.
- Smith, S. L. (1998). Collaborative approaches to Pacific Northwest fisheries management: The salmon experience. Willamette Journal of International Law and Dispute Resolution, 6(1), 29-68.
- Spies, Y. K. (2019). Structural Diplomacy: Development, Participation and Governance. In Global South Perspectives on Diplomacy (pp. 201-250): Springer.
- van der Pluijm, Rogier, (2007), City Diplomacy: The Expanding Role of Cities inInternational Politics, The Hague, Netherlands Institute of International Relations Clingendael,Clingendael Diplomacy Papers No. 10.
- Walter, U. M., & Petr, C. G. (2000). A template for family-centered interagency collaboration. Families in Society, 81(5), 494-503.
- Ziyari, K. (2015). Planning new cities, Tehran - 13th edition -: with a biophilic approach (nature-oriented city)
