ارائه الگوی گردشگری روستایی پایدار با رویکرد سرمایه اجتماعی

امیر کاظمی ¹ ( گروه مدیریت ،واحد شیراز ،دانشگاه آزاد اسلامی ،شیراز،ایران )
زهرا مشایخ ² ( - ،گروه مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی،واحد شیراز ،دانشگاه آزاد اسلامی ،شیراز،ایران )
حمید محمودیان عطا آباد ³ ( گروه معارف اسلامی ،واحد شیراز ،دانشگاه آزاد اسلامی ،شیراز،ایران )
حسن سلطانی ⁴ ( گروه مدیریت، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران )

تاريخ الإرسال : 06 السبت , ربيع الثاني, 1445 تاريخ التأكيد : 02 الإثنين , محرم, 1446

الکلمات المفتاحية: سرمایه اجتماعی, گردشگری روستایی, توسعه پایدار, گردشگری پایدار,

ملخص المقالة :

گردشگری روستایی با برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند کیفیت زندگی را ارتقاء دهد، منافع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایجاد کند. هدف از تحقیق ارائه الگوی گردشگری روستایی پایدار با رویکرد سرمایه اجتماعی بود. پژوهش حاضر از حیث هدف پژوهش کاربردی و از حیث روش، کیفی با رویکرد نظریه داده بنیاد بود. در این پژوهش زاویه بندی روش شناختی با استفاده از روشهای مختلف گردآوری دادهها نظیر روش مطالعه کتابخانه‌ای و بررسی منابع و متون تخصصی و همچنین مصاحبه نیمه ساختاریافته رعایت گردید. براساس نمونه گیری هدفمند، 14 نفر از نخبگان، خبرگان و مدیران گردشگری و مدیریت مناطق روستایی در سال 1402 مورد مصاحبه قرار گرفتند. مصاحبه‌های انجام شده در نرم افزار ATLAS.TI کدگذاری شدند. برای تائید نتایج به دست آمده براساس سه سویه سازی، داده‌ها مورد ارزیابی و تحلیل روایی قرار گرفتند. یافته‌های پژوهش در پنج مقوله شرایط علی، زمینه‌ای، مداخله گر، راهبرد و پیامدها به تفکیک مشخص شدند. یک مدل در 6 مقوله، 19 کد محوری براساس 112 کد باز شناسایی شد. شرایط علی (5 مقوله شامل شرایط کشاورزی، شرایط فرهنگی و اجتماعی، شرایط روستا، جاذبه های گردشگری و شرایط مالی)، راهبردها (5 مقوله شامل استراتژی های بازاریابی، حمایت و پشتیبانی، توانمندسازی محلی، مدیریت و برنامه ریزی گردشگری و توسعه محصولات روستایی)، پیامدها (4 مقوله شامل ارزش آفرینی، کارآفرینی، توسعه سرمایه اجتماعی و توسعه منطقه)، شرایط زمینه ای (2مقوله شامل مشارکت و همکاری و زیرساخت های منطقه ای)، شرایط مداخله گر (3 مقوله شامل سیاست گذاری و قوانین، سوگیری های مردمی و نگرش گردشگران). مدل گردشگری روستایی پایدار با رویکرد سرمایه اجتماعی به منظور توسعه پایدار روستاها و تقویت ارتباطات اجتماعی در آن‌ها طراحی شده است. استفاده از رویکرد سرمایه اجتماعی در مدل گردشگری روستایی پایدار، منجر به تقویت ارتباطات میان اهالی محلی، جوانان و گردشگران می‌شود. این ارتباطات اجتماعی بهبودی را در زندگی روستایی‌ها، افزایش همبستگی اجتماعی و توسعه مشارکتی در تصمیم‌گیری‌های مربوط به گردشگری روستایی به همراه دارد. علاوه بر این، با توجه به اهمیت سرمایه اجتماعی، اهالی محلی می‌توانند همبستگی و همکاری را در زمینه‌های مختلف مانند حفظ محیط زیست، حفظ و ارتقای فرهنگ محلی و توسعه اقتصادی روستا تقویت کنند.