تسکینی بر فقیران شهری: ارائه الگوی برنامه‌ریزی مسکن بی‌خانمان‌ها در کلانشهر تهران

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

ابوالفضل مشکینی ¹ , الهه شاکری منصور ²

1 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
2 - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 17 الثلاثاء , ذو الحجة, 1442 تاريخ التأكيد : 04 السبت , صفر, 1443 تاريخ الإصدار : 08 الأربعاء , جمادى الأولى, 1445

الکلمات المفتاحية: کلانشهر تهران, تحلیل عاملی تاییدی, برنامه ریزی مسکن, بی خانمانی,

ملخص المقالة :

برنامه­ریزی و سیاست­گذاری مسکن با توجه به ابعاد گسترده آن به ویژه برای بی­خانمان­ها و الگوی مناسب برای ساکنان آن یکی از دغدغه­های اصلی امروز برنامه­ریزان شهری است. بی­خانمانی نوعی از سکونت است که استانداردهای اساسی مسکن آن جامعه در آن رعایت نشود. هدف این مقاله، ارائه الگوی برنامه­ریزی مسکن بی­خانمان­ها براساس الگوی حق به مسکن مناسب است.این پژوهش به لحاظ هدف کابردی و با توجه به ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی و از نوع تحلیل محتوا می­باشد. ابتدا با استفاده از ادبیات نظری تحقیق الگوی مناسب مسکن در شش شاخص (امنیت تصدی؛ دسترسی به خدمات، تسهیلات و زیرساخت­ها؛ قابلیت سکونت؛ استطاعت و توانایی؛ قابلیت دسترسی و تناسب فرهنگی) تدوین گردیده و سپس با استفاده از روش دلفی متشکل از سه گروه اساتید، کارشناسان و مدیران حوزه مسکن و شهرسازی و دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد که از طریق روش نمونه گیری قضاوتی در دسترس انتخاب شده­اند؛ سپس پرسشنامه­ها به­صورت الکترونیکی ارسال گردید. در نهایت نیز برای ارائه الگوی برنامه­ریزی مسکن بی­خانمان­ها در کلانشهر تهران از تحلیل عاملی تاییدی در نرم افزار Amos استفاده شده­است.یافته­ ها نشان می­دهد که شاخص امنیت تصدی با بار عاملی 83/0، شاخص دسترسی به خدمات، تسهیلات و زیرساخت­ها با 80/0 و شاخص استطاعت و توانایی با 63/0 به ترتیب بیشترین بار عاملی و اهمیت را در ارائه الگوی برنامه­ریزی مسکن دارند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مدل عاملی تدوین شده، برازش خوبی داشته و رابطه معناداری میان شاخص­های مسکن مناسب در کلانشهر تهران وجود دارد. بنابراین می­توان گفت برای حل مشکل مسکن بی­خانمان­ها، استفاده از الگوی برنامه­ریزی مسکن مبتنی بر حق به مسکن مناسب در سیاست­گذاری­ها و برنامه­ریزی­های مسکن کشور مطابق با ماهیت قانون اساسی امری ضروری می­باشد.

المصادر:

• Aalbers, M.B.; Gibb, K. (2014). Housing and the right to the city: Introduction to the special issue. International Journal of Housing Policy, 14(3), 207-213. DOI:1080/14616718.2014.936179.


• AlKhalili, N.; Dajani, M.; De Leo, D. (2014).Shifting realities: Dislocating Palestinian Jerusalemites from the capital to the edge. International Journal of Housing Policy, 14(3), 257-267. DOI:1080/14616718.2014.933651.


• Amore, K. (2013).Focusing on conceptual validity: a response. European Journal of Homelessness, 7(2), 223-236.


• Anderson, L. (2012). Policies to Address Homelessness: Rights-Based Approaches. International Encyclopedia of Housing and Home, 5, 249-254. http://www.elsevierdirect.com/article.jsp?pageid=11696.


• Arifin, W. N.; Yusoff, M. S. B. (2016). Confirmatory Factor Analysis of the Universiti Sains Malaysia Emotional Quotient Inventory Among Medical Students in Malaysia, SAFE Open,1-9. DOI:1177/2158244016650240.


• Bratt, R.; Stone, M.; Hartman, C. (2006). A Right to Housing: Foundations for a New Social Agenda, Philadelphia. Temple University Press.


• Busch-Geertsema, V.; Gulhane, D.; Fitzpatrick, S. (2016). Developing a global framework for conceptualising and measuring homelessness. Habitat International, 55,124-132 DOI:1016/j.habitatint.2016.03.004.


• Chamberlain, C.; Mackenzie, D. (1992). Understanding contemporary homelessness: Issues of definition and meaning. The Australian Journal of Social Issues ,27, 274-297. https://doi.org/10.1002/j.1839-4655.1992.tb00911.x


• Dagnall, N.; Denovan, A.; Parker, A.; Drinkwater, K.; Walsh, R. S .(2018). Confirmatory Factor Analysis of the Inventory of Personality Organization-Reality Testing Subscale, Front. Psychol, 9, Article 1116. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.01116.


• Duff, C. (2017). The affective right to the city, Transactions of the Institute of British Geographers. 42(4), 516-529. https://doi.org/10.1111/tran.12190.


• Erasmus, C. (2010). Impact of low cost housing on the perceived quality of life and wellbeing of its occupants. Nurture, 4(1), 26-31. https://doi.org/10.55951/nurture.v4i1.49.


• Esmailpoor, N., Zare Rodd Bazani, M., Nasrian, Z. (2017). Investigation and Analysis of Urban Housing Policies in Asia's East and Southeast Countries. Building Engineering & Housing Science, 11(21), 19-33. [In Persian].


• Fanni, Z., Kuzegar, L., Samani Majd, A. (2020). Obstacles and Requirements for the Realization of Sustainable Housing from the Point of View of Experts and Urban Managers (Case Study: Atabak Abandoned Texture). Regional Planning, 10(37), 151-164. [In Persian].


• FEANTSA .(2012). On the Way Home? FEANTSA Monitoring Report on Homelessness and Homeless Policies in Europe, Brussels: FEANTSA.


• Fawaz, M. (2009). Neoliberal urbanity and the right to the city: A view from Beirut’s periphery. Development and Change, 40(5), 827-52. DOI:1111/j.1467-7660.2009.01585.x


• Fitzpatrick, S.; Stephens, M. (2014). Welfare regimes, social values and homelessness: Comparing responses to marginalised groups in six European countries. Housing Studies, 29(2), 215-234. DOI: 10.1080/02673037.2014.848265.


• Habibi, S .M.; Ahari, Z. (2004). A Comparative Study of Household Population Transformation - Housing and Urbanism in Iran, France and Romania. Honar ha ye Ziba, 19(19). 5-16. [In Persian].


• Hartman, C. (2002). Between Eminence & Notoriety: Four Decades of Radical Urban Planning (New Jersey: Center for Urban Policy Research. The University of New Jersey).


• Hastings, C. (2020). Homelessness and critical realism: a search for richer explanations. Housing Studies, 36(5), 1-21. DOI:1080/02673037.2020.1729960.


• Kadi, J.; Ronald, R. (2014). Market-based housing reforms and the right to the city: the variegated experiences of New York, Amsterdam and Tokyo. International Journal of Housing Policy. 14(3), 268-292. DOI:1080/14616718.2014.928098.


• Kenna, P. (2005).Housing Rights and Human Rights, Brussels: FEANTSA.


• King, A.Th. (2000). The Demand for Housing: A Lancastrian Approach, Southern Economic Journal. 43, 1077-1087. https://doi.org/10.2307/1057332.


• Leijten, I.; De Bel, K. (2020). Facing financialization in the housing sector: A human right to adequate housing for all. Netherlands Quarterly of Human Rights, 38(2), 94-114. DOI:1177/0924051920923855.


• Loison-Leruste, M.; Quilgars, D. (2009). Increasing access to housing: implementing the right to housing in England and France. European Journal of Homelessness, 3, 75-100.


• Lucas, D, S. (2016). Federal homelessness policy: A robust political economy approach. The Review of Austrian Economics, 30(3), 277-303. DOI: 10.1007/s11138-016-0356-x.


• Marais, L.; Ntema, J.; Cloete, J.; Rani, Kh.; Lenka, M. (2016). Reinforcing Housing Assets in the Wrong Location? The Case of Botshabelo, South Africa. Urban Forum, 27(3), 347-362. DOI:1007/s12132-016-9276-x.


• McClure, K. (2008). Deconcentrating Poverty with Housing Programs. Journal of the American Planning Association, 74(1), 90-99. DOI:1080/01944360701730165.


• Meshkini, A.;Sadeghi, Y.; Akbari, M. (2013). Residence Security, the Organization Key to Informal Settlements Case Study: Tehran Metropolis District (Eslamshahr, Nasim Shahr, and Gulistan) and Karaj in Alborz Province. Geography and Environmental Planning Journal, 50(2), 212-222.1001.1.20085362.1392.24.2.15.2 [In Persian].


• Meshkini, A,; Zarghamfard, M. (2018). The Right to Adequate Housing Component of right to city. Tahan Press, Tehran. [In Persian].


• Min Park, J.; Fertig, A.; Metraux, S. (2011). Changes in maternal health and health behaviours as a function of homelessness. Social Service Review, 85(4), 565-585. doi/abs/10.1086/663636.


• Minnery, J.;Greenhalgh, E. (2007). Approaches to homelessness policy in Europe, the United States, and Australia. Journal of Social Issues, 63(3), 641-655. DOI:1111/j.1540-4560.2007.00528.x.


• Mitchell, D. (2003). The right to the city: Social justice and the fight for public space. New York: Guilford Press.


• Morris, A. (2010). The lack of a right to housing and its implications in Australia. Journal of Australian Political Economy, 65, 28-57.


• O’Donnell, J. (2019). Does social housing reduce homelessness? A multistate analysis of housing and homelessness pathways. Housing Studies,1-27. DOI:1080/02673037.2018.1549318.


• (2021). The human right to adequate housing. OHCHR


• Paraschiv, M. (2013). Urban Space Patterns and Homelessness in Bucharest, Romania, Proceedings REAL CORP 2013 Tagungsband, ISBN: 978-3-9503110-4-4.


• Quicke, S. P.; Green, Ch. (2017). Precarious residence: Indigenous housing and the right to the city. Geoforum, 85,167-177. DOI:1016/j.geoforum.2017.07.023.


• Rapelang, Th.; Nel, V.; Stewart, Th. (2018). Exercising the right to access adequate housing in Joe Morolong Local Municipality, Rural South Africa. J Hous and the Built Environ, 33(4), 695-714. DOI:1007/s10901-017-9578-x.


• Rauh, V. A.; Landrigan, Ph.; Claudi, L. (2008). Housing and Health, Intersection of Poverty and Environmental Exposures. Annals of the New York Academy of Sciences, 1136(1), 276-288. DOI: 1196/annals.1425.032.


• Rezaei, M.R.; KamaeiZadeh, Y. (2013), An Evaluation of the Satisfaction Level of the Residents of Maskan-e-Mehr Complexes Case Study: The Case of Fatemieh Site in Yazd. Motaleate Shahri. 2(5), 13-26. [In Persian].


• Rolink, R. (2014). Place, inhabitance and citizenship: the right to housing and the right to the city in the contemporary urban world. International Journal of Housing Policy, 14(3), 293-300. DOI: 10.1080/14616718.2014.936178.


• Shams, M.; Gomar, M. (2016). Evaluation of Quantitative and Qualitative Housing in Hamadan Province (Emphasizing: low-income Families). Journal of Regional Planning, 5(20), 55-68. [In Persian].


• Shinn, M.; Khadduri, J. (2020). In the Midst of Plenty, Homelessness and What to Do About It, Hoboken, NJ: Wiley-Blackwell.


• Smith, J. (2013). Methodological problems of sampling young homeless people in four European societies with different level of service provision and definitions of homelessness, Housing. Care and Support, 16, 64-75. ISSN: 1460-8790.


• Strauss, M. (2017). A right to the city for South Africa’s urban poor, Dissertation presented for the degree of Doctor of Laws in the Faculty of Law at Stellenbosch University, Supervisor: Professor Sandra Liebenberg, March, 2017.


• Tipple, G.; Speak, S. (2006). Who is homeless in developing countries? Differentiating between inadequately housed and homeless people. International Development Planning, 28 (1), 57-84. DOI:3828/idpr.28.1.3.


• UN Habitat. (2017). Human Rights In Cities Handbook Series The Human Rights-Based Approach to Housing and Slum Upgrading, United Nations Human Settlements Programme (UN-Habitat).


• UN Committee on Economic, Social and Cultural Rights (CESCR), General Comment No. 4: The Right to Adequate Housing (Art. 11 (1) of the Covenant), 13 December 1991.


• Waldbrook, N. (2015) Exploring opportunities for healthy aging among older persons with a history of homelessness in Toronto, Canada. Social Science & Medicine, 128,126-133. DOI: 1016/j.socscimed.2015.01.015


• Yung, B.; Lee, F,P. (2012). Right to Housing in Hong Kong: Perspectives from the Hong Kong Community. Housing, Theory and Society, 29(4), 401-419. https://doi.org/10.1080/14036096.2012.655382.