تحلیل فضایی بیماری های تنفسی در ایران مرور دامنه ای مقالاتِ علمی پژوهشی داخلی 1402-1390

قاسم فتحی ¹ ( گروه جغرافیا و یرنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران )
علیرضا محمدی ² ( استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری )
عطا غفاری ³ ( گروه جغرافیا و یرنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران )

تاريخ الإرسال : 16 الجمعة , جمادى الثانية, 1445

الکلمات المفتاحية: &quot, تحلیلِ فضایی&quot, , &quot, بیماری تنفسی&quot, , &quot, مرورِ دامنه ای&quot, , &quot, ایران&quot, .,

ملخص المقالة :

در سال های اخیر پژوهش های تجزیه و تحلیل فضایی بیماری های تنفسی در کشور بخصوص بعد از دوره کرونا در حال افزایش است. با این حال، براساس اطلاعات ما، هیچ مطالعه قبلی، بررسی جامعی از این حوزه تحقیقاتی ارائه نکرده است. بنابراین، در این پژوهش با رویکرد مرور دامنه ای ، دایره مطالعاتِ اپیدمیولوژیک جغرافیایی، تحلیل فضایی و تحلیل فضایی-زمانی از منظر سیستم اطلاعات جغرافیایی را بررسی کردیم تا به تلخیص این مطالعات بپردازیم و همچنین شکاف‌های این تحقیقات را بررسی و در نتیجه دستورالعمل‌هایی برای تحقیقات آینده ارائه کنیم. در این پژوهش روش مرور دامنه ای تحقیقات مورد بررسی در 5 مرحله صورت گرفته است. با اجرای غربالگری، مقالات علمی-پژوهشی داخلی در پایگاه های SID، پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و سایر پایگاه ها از سال 1390 تا سال 1402، در مجموع، 17 مقاله نهایی معیارهای ورود به تحقیق را داشتند و در سه موضوع اصلی سازماندهی شدند که شامل: تحلیل خطر بیماری(n=13)، مدلسازی بیماری (n=9) و نقشه پردازی بیماری(n=12) می باشد. یافته ها نشان می‌دهد که اغلب مطالعات به نقشه برداری بیماری در سطح ابتدایی تحلیل فضایی همانند نقشه های حرارتی و ... در سطح محدوده جغرافیایی مورد بررسی پژوهش پرداخته اند. هیچ یک از مطالعات به تحلیل فضایی ارتقای سلامت و بیماران بهبودیافته در مجدوده جغرافیایی مطالعه خود نپرداخته اند و اغلب نسبت به وضع موجود بیماری توجه داشته اند. در استفاده از روش های بیزی بعنوان روش کارآ در سنجش سوگیری نتایج تحلیل فضایی در مطالعات سابقه ای مشاهده نشد. از شیوه خودهمبستگی فضایی بعلت ماهیت اغلب واگیرداری بیماری های تنفسی و لزوم بررسی تاثیر عوامل، کمتر مورد استفاده واقع شده است. از شیوه ها و رویکردهای نوین مدلسازی و پیش بینی انتشار بیماری ها کمتر استفاده شده است. طبقه بندی عوامل موثر در شیوع و انتشار بیماری های تنفسی در سطح محدوده، تصادفی سازی آنها و در نظر گرفتن محدودیت های دسترسی به منابع داده ای در مورد متغیرها در مطالعات کمتر استفاده شده است.