کاربرد روشهای استوکاستیک و مدلهای ریاضی در پیش بینی تغییرات سطح آب های زیرزمینی شهر شیراز
الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
سیدامیر شمس نیا
1
(استادیار گروه مهندسی آب، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران)
نازنین پیرنیا
2
(دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آب، دانشکده علوم و کشاورزی و فناوری نوین، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران)
رضا افشین شریفان
3
(استادیار گروه مهندسی آب، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران)
الکلمات المفتاحية: شیراز, سری زمانی, آب زیرزمینی, مدل, استوکستیک,
ملخص المقالة :
مدلهای استوکستیک به عنوان یک روش جهت بررسی تغییرات دادههای سری زمانی در آینده مورد استفاده قرار میگیرند. هدف از پژوهش حاضر تحلیل وضعیت سطح آب زیرزمینی چاههای پیزومتری شهر شیراز، شبیهسازی و پیشبینی کوتاهمدت وضعیت آن در آینده با استفاده از روشهای استوکستیک میباشد. در این تحقیق جهت مدلسازی، از آمار سطح آب 14 عدد چاه پیزومتری که آمار کاملتری داشتند از سال 1372 تا 1398 استفاده شد. سپس بر اساس مدل آریما و روش خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی و با ارزیابی تمامی الگوهای احتمالی به لحاظ ایستا بودن و بررسی پارامترها و انواع مدلها، مدل مناسب جهت پیشبینی سطح آب زیرزمینی در هرچاه به صورت جداگانه بدست آمد. پس از اعتبارسنجی و ارزیابی مدل براساس معیارهای ضریب تعیین همبستگی خطی (R2)، معیار اطلاعاتی ضریب آکاییک (AIC)، جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) و ضریب کارایی مدل (EF)، پیشبینی مقدار سطح آب زیرزمینی در سالهای 1399 تا 1405 انجام گرفت. نتایج حاصل از پیشبینی سطح آب زیرزمینی در چاههای سطح شهر شیراز با استفاده از مدلهای سری زمانی نشان داد که با فرض ثابت ماندن الگوی مصرف و عدم تغییر محسوس در روند تغذیه سفره آب زیرزمینی در طی 7 سال آینده به طور متوسط با کاهش حدود 5/3 متر در سطح آب زیرزمینی نسبت به وضعیت فعلی مواجه خواهد شد. بنابراین با توجه به افت قابل ملاحظه سطح آب زیرزمینی در آینده و محدودیت منابع تأمین آب شرب شهر شیراز و لزوم برداشت آب بیشتر در آینده، تصمیمگیری مناسب جهت مدیریت تأمین و مدیریت مصرف در این شهر ضروری به نظر میرسد.
_||_