نقش جریانهای روستایی-شهری در تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی(مطالعه موردی: روستاهای پیرامونی شهر زاهدان)
الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه اییعقوب مزارزهی 1 , بیژن رحمانی 2 , ناصر شفیعی ثابت 3
1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3 - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: شهر زاهدان, جریان های فضایی, تحولات فضایی, روستاهای پیرامونی,
ملخص المقالة :
ج
جریانهای فضایی بین سکونتگاههای روستایی و شهری وجود دارند که در غالب جریان افراد، سرمایه، کالا، اطلاعات و فناوری و مانند آن تعریف میشوند. جریانهای فضایی بین شهر و روستا در گذر زمان از عوامل کلیدی در تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش جریانهای فضایی در تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی پیرامون شهر زاهدان است. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی-تحلیلی است و جامعه آماری پژوهش را 218 روستای شهرستان زاهدان تشکیل میدهند که از این میان 30 روستا با استفاده از روش تخمین شخصی به عنوان نمونه موردی تحقیق برگزیده شدهاند. با توجه به هدف پژوهش، از بین خانوارهای روستاهای نمونه، 348 خانوار به عنوان نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین شدهاند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار استنباطی (آزمون کندال تائوبی و آزمون رگرسیون چند متغیره) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که aبر اساس آزمون کندال تائوبی رابطه معناداری بین جریانهای فضایی و تحولات فضایی با ضریب همبستگی 594/0 وجود دارد. همچنین بر اساس نتایج آزمون رگرسیون نشان میدهد 9/58 درصد تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی مورد مطالعه به وسیله جریانهای فضایی تبیین میگردد. جریانهای سرمایه و افراد با ضریب Beta، 508/0 و 412/0 بیشترین تاثیر را در تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی مورد مطالعه داشته است. تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی نیز در همه ابعاد یکسان نیست به طوری که تحولات بیشتر در بعد کالبدی-زیربنایی و بخش های غیر تولیدی روستاهای پیرامونی شهر زاهدان عنیت دارد. در نهایت در ناحیه مورد مطالعه به دلایل ساختاری و عملکردی پیوند ناقص بین شهر زاهدان و روستاهای پیرامونی شکل گرفته است که باعث عدم تحقق توسعه در سطح منطقه شده است.
1- Akkoyunlu. Ş [2015]; “The Potential of Rural–Urban Linkages for Sustainable Development and Trade” International Journal of Sustainable Development & World Policy, 2015, 4(2): PP 20-40.
2- Alemu Zewdu. G and Malek. Mehrab;[2010]; "Implications of Land Policies for Rural-urban Linkages and Rural Transformation in Ethiopia"; Development Strategy and Governance Division IFPRI, International Food Policy Research Institute –EDRI,Ethiopia Development Research Institute; Ethiopia Strategy Support Program 2, (ESSP);ESSP II Working Paper No. 15.1-14.
3- Andersson Djurfeldt. A ;[ 2012];" Virtuous and Vicious Cycles in Rural–Urban Linkages: Cases from Zimbabwe"; Africa Review 4, 2, 2012: 136–156; African Studies Association of India, New Delhi.
4- Douglass, Milk (1998), A regional network Strategy or Reciprocal Rural - Urban Linkege in: TWPR. 20(1), PP 1-33.
5- Gollin, D. (2018). Rural-Urban Linkages and Frictions. Oxford University. World Bank Urbanization Conference.
6- Gough, K. V. (2016). Rural/Urban Divide. International Encyclopedia of Geography: People, the Earth, Environment and Technology: People, the Earth, Environment and Technology, PP 1-3.
7- Hafeznia, Mohammad Reza, (2010): Introduction to Research in Humanities, Khome Publications, Tehran.
8- Iran Census Center, Population and Housing Census, 2016.
9- Kammeier, D. H. (2003), “Rural- urban and subregional linkages in the Mekong region”, ADB. Bankok, pp. 9-22. http://www.adb.org/projects/37156-012/main.
10- Lynch. K;[ 2005];"Rural-Urban Interaction in the developing World"; Publisher: Rutledge.
11- Mohammadi Yeganeh, Behrouz, Sanai Moghaddam, Soroush. (2016): Analyzing the effects of city-village relationships on rural-urban migration Case study: Zilaii Ridge District, Dehdasht County. Journal of Regional Planning Research, Volume 7, Number 27, pp. 103-116.
12- Ou, Y., & Bevilacqua, C. (2018, May). From Binarism to Polarism: On Rural Knowledge Outflows’ Role in Fostering Rural-Urban Linkages. In International Symposium on New Metropolitan Perspectives (pp. 50-57). Springer, Cham.
13- Rokhsarzadeh. E, Pourfeikoee. Seyed Ali, and Baset Ghorshi Mina Abad .Mohammad; [2014]; "The Analysis of Effective Factors on Rural-urban Linkages in Astara City"; International Journal of Management and Humanity Sciences. Vol., 3 (2),PP 1334-1341.
14- Saeedi, Abbas and Reyhaneh Soltani, (2004): The Role of Metropolitan Links in Physical-Spatial Evolution of Villages Surrounded by Fences in Mashhad Metropolis, Geography Quarterly, Volume 2, Number 3, pp. 49-35.
15- Sajasi Ghaydari, Hamdollah, Roumani, Ahmad, Mansouri, Kheirlensa. (2016): Spatial Analysis of Rural-Urban Links Based on the Functioning of Urban Centers Influence Area (Case Study: Kouhdasht County). Journal of Regional Planning Research, Volume 7, Number 25, pp. 129-142.
16- Satterthwaite, D., & Tacoli, C. (2003). The urban part of rural development: the role of small and intermediate urban centres in rural and regional development and poverty reduction (No. 9). IIED.
17- Shafiei Sabet, Nasser and Hassan Esmaeilzadeh, (2014): Rural-Urban Links, Periodic Markets and Regional Development Network (Case Study: Peripheral Settlements of Tehran Metropolis), Land Statistics Quarterly, Vol. 6, No. 2, pp. 307-283.
18- Surveying Organization, 2016, Tehran.
19- Tacoli, C, (2002), Rural-Urban Interaction In Sub-Saharan Africa And Their Impact On livelihoods, I.I.E.D, Briefing Paper Series on Rural-Urban Interaction, n.6, London.
20- Tacoli, C. (1998). Rural-urban interactions: a guide to the literature. Environment and urbanization, 10(1), PP 147-166.
21- Tacoli, C., & Agergaard, J. (2017). Urbanisation, rural transformations and food systems: the role of small towns.
22- Talbot. H and Courtney. Paul ;[2011];" Improvement urban-rural linkages as an EU rural development policy measure"; Regional Studies Association Annual International Conference Newcastle, UK; 17th April,20th April,PP 1-14.
23- Uchenna Mberu. B& Chika Ezeh. Alex& Chepngeno-Langat. Gloria& Kimani. James&Oti.Samuel & Beguy.Donatien; [2013];"Family Ties and Urban–Rural Linkages among Older Migrants in Nairobi Informal Settlements"; POPULATION, SPACE AND PLACE; Popul. Space Place 19, 275–293.
24- Vatta.K ;[ 2012];" Rural-urban Linkages and Rural Livelihoods in Punjab: Impact of commuting and outsourcing"; Shji Uckikaea(ed) The Linkage between Agriculture and Industry in India, IDE', PP 19-28.
25- Von Braun, J. (2007, June). Rural-urban linkages for growth, employment, and poverty reduction. In International Food Policy Research Institute, Washington, DC, USA. Ethiopian Economic Association Fifth International Conference on the Ethiopian Economy June (pp. 7-9).
_||_