نقش جریان‌های روستایی-شهری در تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی(مطالعه موردی: روستاهای پیرامونی شهر زاهدان)

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

یعقوب مزارزهی ¹ (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
بیژن رحمانی ² (دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
ناصر شفیعی ثابت ³ (استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 03 السبت , ذو القعدة, 1440 تاريخ التأكيد : 26 الإثنين , ربيع الثاني, 1441 تاريخ الإصدار : 09 الأربعاء , رمضان, 1442

الکلمات المفتاحية: شهر زاهدان, جریان های فضایی, تحولات فضایی, روستاهای پیرامونی,

ملخص المقالة :

ج
جریان­های فضایی بین سکونتگاههای روستایی و شهری وجود دارند که در غالب جریان افراد، سرمایه، کالا، اطلاعات و فناوری و مانند آن تعریف می­شوند. جریان­های فضایی بین شهر و روستا در گذر زمان از عوامل کلیدی در تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش جریان­های فضایی در تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی پیرامون شهر زاهدان است. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی-تحلیلی است و جامعه آماری پژوهش را 218 روستای شهرستان زاهدان تشکیل می­دهند که از این میان 30 روستا با استفاده از روش تخمین شخصی به عنوان نمونه موردی تحقیق برگزیده شده­اند. با توجه به هدف پژوهش، از بین خانوارهای روستاهای نمونه، 348 خانوار به عنوان نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین شده­اند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار استنباطی (آزمون کندال تائوبی و آزمون رگرسیون چند متغیره) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که aبر اساس آزمون کندال تائوبی رابطه معناداری  بین جریان­های فضایی و تحولات فضایی با ضریب همبستگی 594/0 وجود دارد. همچنین بر اساس نتایج آزمون رگرسیون نشان می­دهد 9/58 درصد تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی مورد مطالعه به وسیله جریان­های فضایی تبیین می­گردد. جریان­های سرمایه و افراد با ضریب Beta، 508/0 و 412/0 بیشترین تاثیر را در تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی مورد مطالعه داشته است. تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی نیز در همه ابعاد یکسان نیست به طوری که تحولات بیشتر در بعد کالبدی-زیربنایی و بخش های غیر تولیدی روستاهای پیرامونی شهر زاهدان عنیت دارد. در نهایت در ناحیه مورد مطالعه به دلایل ساختاری و عملکردی پیوند ناقص بین شهر زاهدان و روستاهای پیرامونی شکل گرفته است که باعث عدم تحقق توسعه در سطح منطقه شده است.

المصادر:

1- Akkoyunlu. Ş [2015]; “The Potential of Rural–Urban Linkages for Sustainable Development and Trade” International Journal of Sustainable Development & World Policy, 2015, 4(2): PP 20-40.

2- Alemu Zewdu. G and Malek. Mehrab;[2010]; "Implications of Land Policies for Rural-urban Linkages and Rural Transformation in Ethiopia"; Development Strategy and Governance Division IFPRI, International Food Policy Research Institute –EDRI,Ethiopia Development Research Institute; Ethiopia Strategy Support Program 2, (ESSP);ESSP II Working Paper No. 15.1-14.

3- Andersson Djurfeldt. A ;[ 2012];" Virtuous and Vicious Cycles in Rural–Urban Linkages: Cases from Zimbabwe"; Africa Review 4, 2, 2012: 136–156; African Studies Association of India, New Delhi.

4- Douglass, Milk (1998), A regional network Strategy or Reciprocal Rural - Urban Linkege in: TWPR. 20(1), PP 1-33.

5- Gollin, D. (2018). Rural-Urban Linkages and Frictions. Oxford University. World Bank Urbanization Conference.‏

6- Gough, K. V. (2016). Rural/Urban Divide. International Encyclopedia of Geography: People, the Earth, Environment and Technology: People, the Earth, Environment and Technology, PP 1-3.

7- Hafeznia, Mohammad Reza, (2010): Introduction to Research in Humanities, Khome Publications, Tehran.

8- Iran Census Center, Population and Housing Census, 2016.

9- Kammeier, D. H. (2003), “Rural- urban and subregional linkages in the Mekong region”, ADB. Bankok, pp. 9-22. http://www.adb.org/projects/37156-012/main.

10- Lynch. K;[ 2005];"Rural-Urban Interaction in the developing World"; Publisher: Rutledge.

11- Mohammadi Yeganeh, Behrouz, Sanai Moghaddam, Soroush. (2016): Analyzing the effects of city-village relationships on rural-urban migration Case study: Zilaii Ridge District, Dehdasht County. Journal of Regional Planning Research, Volume 7, Number 27, pp. 103-116.

12- Ou, Y., & Bevilacqua, C. (2018, May). From Binarism to Polarism: On Rural Knowledge Outflows’ Role in Fostering Rural-Urban Linkages. In International Symposium on New Metropolitan Perspectives (pp. 50-57). Springer, Cham.‏

13- Rokhsarzadeh. E, Pourfeikoee. Seyed Ali, and Baset Ghorshi Mina Abad .Mohammad; [2014]; "The Analysis of Effective Factors on Rural-urban Linkages in Astara City"; International Journal of Management and Humanity Sciences. Vol., 3 (2),PP 1334-1341.

14- Saeedi, Abbas and Reyhaneh Soltani, (2004): The Role of Metropolitan Links in Physical-Spatial Evolution of Villages Surrounded by Fences in Mashhad Metropolis, Geography Quarterly, Volume 2, Number 3, pp. 49-35.

15- Sajasi Ghaydari, Hamdollah, Roumani, Ahmad, Mansouri, Kheirlensa. (2016): Spatial Analysis of Rural-Urban Links Based on the Functioning of Urban Centers Influence Area (Case Study: Kouhdasht County). Journal of Regional Planning Research, Volume 7, Number 25, pp. 129-142.

16- Satterthwaite, D., & Tacoli, C. (2003). The urban part of rural development: the role of small and intermediate urban centres in rural and regional development and poverty reduction (No. 9). IIED.

17- Shafiei Sabet, Nasser and Hassan Esmaeilzadeh, (2014): Rural-Urban Links, Periodic Markets and Regional Development Network (Case Study: Peripheral Settlements of Tehran Metropolis), Land Statistics Quarterly, Vol. 6, No. 2, pp. 307-283.

18- Surveying Organization, 2016, Tehran.

19- Tacoli, C, (2002), Rural-Urban Interaction In Sub-Saharan Africa And Their Impact On livelihoods, I.I.E.D, Briefing Paper Series on Rural-Urban Interaction, n.6, London.

20- Tacoli, C. (1998). Rural-urban interactions: a guide to the literature. Environment and urbanization, 10(1), PP 147-166.

21- Tacoli, C., & Agergaard, J. (2017). Urbanisation, rural transformations and food systems: the role of small towns.‏

22- Talbot. H and Courtney. Paul ;[2011];" Improvement urban-rural linkages as an EU rural development policy measure"; Regional Studies Association Annual International Conference Newcastle, UK; 17th April,20th April,PP 1-14.

23- Uchenna Mberu. B& Chika Ezeh. Alex& Chepngeno-Langat. Gloria& Kimani. James&Oti.Samuel & Beguy.Donatien; [2013];"Family Ties and Urban–Rural Linkages among Older Migrants in Nairobi Informal Settlements"; POPULATION, SPACE AND PLACE; Popul. Space Place 19, 275–293.

24- Vatta.K ;[ 2012];" Rural-urban Linkages and Rural Livelihoods in Punjab: Impact of commuting and outsourcing"; Shji Uckikaea(ed) The Linkage between Agriculture and Industry in India, IDE', PP 19-28.

25- Von Braun, J. (2007, June). Rural-urban linkages for growth, employment, and poverty reduction. In International Food Policy Research Institute, Washington, DC, USA. Ethiopian Economic Association Fifth International Conference on the Ethiopian Economy June (pp. 7-9).‏