تحلیل چالش‌های پیش‌روی ‌توسعۀ‌ پایدار اجتماعی، نهادی و اقتصادی کلانشهرهای ایران

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

امیرحسین خادمی ¹ , محمدرحیم رهنما ² , مسعود زمانی پور ³

1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنا‌مه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
2 - استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
3 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنا‌مه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

تاريخ الإرسال : 19 الأربعاء , شعبان, 1440 تاريخ التأكيد : 03 الخميس , رجب, 1441 تاريخ الإصدار : 13 الجمعة , ذو الحجة, 1442

الکلمات المفتاحية: توسعه‌پایدار, پایداری اقتصادی, پایداری اجتماعی و نهادی, کلانشهرهای ایران,

ملخص المقالة :

امروزه جمعیت جهان به سرعت در حال افزایش بوده و به مرز 9 میلیارد نفررسیده است. از این میزان بیش از نیمی از جمعیت جهان شهرنشین می باشند و پیش بینی می شود تا سال 2050 این جمعیت از مرز 70 درصد فراتر رود. بر طبق پیش بینی ها، طی دهه‌های آتی بر اهمیت توسعه‌پایدار برای شهرهای جهان افزوده خواهد شد. از این رو داشتن آگاهی از چالش‌های پایداری پیش روی شهرها می‌تواند گام مهمی در جهت برنامه‌ریزی‌ها ‌باشد. در این‌راستا این تحقیق با هدف بررسی چالش‌های پایداری اجتماعی، نهادی و اقتصادی در 9 کلانشهر اصلی کشور (شامل تهران، مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، قم، اهواز و کرمانشاه ) با جمعیت بیش از 20 میلیون نفر که در حدود 25 درصد جمعیت کشور و 33 درصد کل جمعیت شهرنشین کشور ا دربرمی‌گیرند، انجام پذیرفته است. از این‌رو چالش‌های اصلی پایداری برای شهرهای درحال توسعه از منابع معتبر استخراج گردید و در قالب ماتریس اثرات متقابل در اختیار 54 نفر از مدیران و برنامه‌ریزان کلانشهرهای مورد مطالعه قرار گرفت. داده‌های بدست‌آمده در نرم-افزار میک‌مک تحلیل گردیدند. نتایج نشان داده است که سیستم کلانشهرهای کشور، هم در زمینه‌های اجتماعی و نهادی و هم در زمینه‌های اقتصادی از ناپایداری رنج می‌برند. متغیرهای "بروز رسانی قوانین" و "بهبود زیرساخت‌های عمومی و اجتماعی" در پایداری اجتماعی و نهادی و متغیرهای " افزایش قوای رقابت‌پذیری"، " کاهش شکاف درآمدی" و " رونق فضای کسب و کار " در پایداری اقتصادی، متغیرهای کلیدی و تنظیم‌کننده‌ی توسعه‌ی پایدار کلانشهرها بوده‌اند.
واژگان کلیدی: توسعه‌پایدار، پایداری اجتماعی و نهادی، پایداری اقتصادی، کلانشهرهای ایران.

المصادر:

1. Alusi Annissa; Eccles, Robert; Edmondson, Amy; Zuzul, Tiona,(2011), Sustainable cities: oxymoron or the shape of the future?, SSRN Electronic Journal, Available at: http://ssrn.com/ abstract=1726484.


2. Awasth,Purnima,(2011), Socio-Economic Challenges and Sustainable Development in Developing Countries, management insight journal, 7(2), pp 56-63. (Accessed 10 Jun 2018).


3. Beheshti, Mohammad Bager; mohamadzadeh, Parviz, (2018), Structural Changes and Income Inequality in Iran's Provinces, Journal Management System , 8(30) , pp 1-14.


4. Blewitt, John,(2008); Understanding Sustainable Development, Earthscan Publication, First ed, London.


5. Chiu, Rlh. (2003). Social sustainability and sustainable housing, Routledge Publication, First ed, London.


6. Danilov, Victor; Losev, Kim; Reyf, Igor; (2009), Sustainable Development and the Limitation of Growth, Springer Publication, First ed, Berlin.


7. Elliott, Jennifer.(2006), An Introduction to Sustainable Development, Routledge Publication, Third ed, London.


8. Eshghi, Ali, Nazmfar, Hossein, Alavi, Hossein, (2019), Sustainable Development Evaluation provinces of Iran Based on environmental planning, Journal Management System ,9(33), pp 29-42


9. Gharakhloo,Mehdi; Hoseini, Hadi. (2010). Indicators of urban sustainable development. Journal of Geography and Regional Development (Peer-Reviewed), 5(8), pp 157-177.


10. Gulland, Milner; Akçakaya, Resit; (2001), Sustainability indices for exploited populations. Trends in Ecology and Evolution, 16(12), 686–692.


11. Hancock, T (2001). Towards healthy and sustainable communities: Health environment and economy at the local level, Quebec, pp:198-201, Klienburg, Ontario.


12. Hoornweg, Daniel ; Freire, Mila,(2013),Building Sustainablity in an urbanizing world, World Bank, first Ed, Washington DC.


13. Hosinzadeh Dalir, Karim., Ghorbani, Rasol., Shokri Firozjah, Pari., (2009), Analysis and qualitative assessment of urban sustainablity measures in the Tabriz city, urban-regional  studies and research, Isfahan, 1(2), pp 1-18.


14. Jucker, Rolf ; Mathar, Reiner,(2015), Schooling for Sustainable Development in Europe, Springer International Publishing, first Ed, Switzerland.


15. Lynch, Amy; Mosbah, Simon. (2017), Improving local measures of sustainability: A study of built-environment indicators in the United States. Cities, 60(1), pp301–313.


16. Maoh, Hannah; Kanaroglou,Pavlos; (2009), A Tool for Evaluating Urban Sustain­ability Via Integrated Transportion and Land Use Simulation Models, Urban Environnement , 3(2), pp 28- 49.


17. Mclaren, Virginia. (1996), Urban Sustainability Reporting, Journal of the American Planning Association, 62(2), pp 183-184.


18. Moonshiram, Baguant; Samy, Martin; Thomas, Kimber; (2013), The challenges of building sustainable cities: a case study of Mauritius, The Sustainable City, 8(1), pp 247-253.


19. Revi, Aromar; Rosenzweig, Cynthia. (2013). The urban opportunity: Enabling transformative and sustainable development.Background Research Paper for the High-Level Panel of Eminent Persons on the Post-2015 Development Agenda., Earthscan Publication, First ed, London.


20. Terakado, Masayo; Williams, Holly, (2014), Investing in Sustainable Cities: Challenges and Opportunities, IDFC Publication, Available at: www.idfc.org.


21. Ukaga, Okechukwu; Maser ,Chris; Reichenbach,Mike; (2010), Sustainable Development Principles, Frameworks, and Case Studies, CRC Publicatio, First ed, Boca Raton,.


22. UN, (2012), World Urbanization Prospects, The 2011 Revision . Department of Economic and Social Affairs, United Nations Publication, Washington DC, Available at:https://www.un.org. (Accessed 20 May 2018).


23. UN. (2013). Sustainable development Challenges,United Nations Publication, Washington DC, Available at: www.sustainable development.un.org.(Accessed 15 May 2018).


24. UN.(2013). Sustainable development goals: An action agenda for sustainable development: Network issues report outlining priority challenges. United Nations Publication, Washington DC, Available at: www.unsdsn.org. (Accessed 20 August 2018).


25. UNDESA (United Nations Department of Economic and Social Affairs), (2009),World Urbanization Prospects,The 2009 Revision. United Nations Publication. NewYork, Available at: www.un.org. (Accessed 18 August 2018).


26. UNDESA (United Nations Department of Economic and Social Affairs).(2007).Development in an Ageing World( World Economic and Social Survey 2007) . United Nations Publication, New York: UNDESA. Available at: www.un.org. (Accessed 20 August 2018).


27. UNESCO,(2010),UNESCO Science Report 2010, United Nations Publication NewYork,  Available at:www.unesco.org. (Accessed 20 August 2018).


28. UNESCO,(2015), list: Angkor. United Nations Publication, NewYork, Available at: www.whc. unesco. org/en/list/668/. (Accessed 18 August 2018).


29. World Bank,(2009). World Development Report 2009: Reshaping Economic Geography. Washington, D.C. Available at:  www.documents.worldbank.org. (Accessed 10 Jun 2018).


30. World Bank,(2013). Planning, Connecting and Financing Cities–Now: Priorities for City Leaders. Washington, D.C. Available at: www.documents.worldbank.org. (Accessed 10 Jun 2018).


31. WWF Sweden,(2017), Five Challenges for Sustainable Cities, Sweden. Available at:  www.wwf.se  . (Accessed 20 August 2018