واکاوی فرایند خزش شهری و تأثیر آن در پسکرانه‌های روستایی پیرامون شهر مریوان

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

حسین کریم زاده ¹ (استادیار دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران)
سیما سعدی ² (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران)

تاريخ الإرسال : 12 الثلاثاء , ربيع الأول, 1440 تاريخ التأكيد : 19 الجمعة , صفر, 1441 تاريخ الإصدار : 05 الخميس , ربيع الأول, 1442

الکلمات المفتاحية: مدل معادلات ساختاری, خزش شهری, پسکرانه‌های روستایی, شهر مریوان, رشد بی قواره,

ملخص المقالة :

         گسترش ناموزون شهری پدیده‌ای است که در نیمه دوم قرن بیستم در اکثر کشورهای جهان اتفاق افتاده است. به طوری که نواحی کلان شهری با فشار در درون نواحی روستایی رشد کرده و سکونتگاه‌های روستایی مورد مهاجرت سریع قرار گرفته‌اند. به همین دلیل در پژوهش حاضر به واکاوی خزش شهری و تأثیر آن در پسکرانه‌های روستایی مجاور شهر مریوان پرداخته شده است.  این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی - پیمایشی و میدانی می‌‌باشد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و بررسی ارتباط میان عوامل(ابعاد و شاخص های مورد استفاده در پژوهش) و تعیین سهم هر یک از آنان از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار 22  SPSS برای مرتب سازی داده‌ها و تحلیل توصیفی روستاهای مورد مطالعه و پاسخگویان و همچنین از نرم افزار 24 AMOS برای مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده، از طرفی برای تجزیه و تحلیل فضایی از روش درونیابی IDW در نرم افزار ARC GIS استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که  با توجه به یافته های مدل معادلات ساختاری AMOS، نسبت کای دو بر درجة آزادی بین مقدار مورد قبول 2 تا 3 یعنی 2.286 می باشد. بنابریان بر اساس نتایج حاصل شده مدل از برازش مناسبی برخوردار است. همچنین، در منطقه مورد مطالعه بیشترین تأثیر خزش شهری بر نواحی روستای الحاقی در زمینه بعد اقتصادی (بار عاملی 2.63)، در مرتبه دوم بعد اجتماعی _ فرهنگی(بار عاملی 2.21)  در مرتبه سوم بعد کالبدی (بار عاملی 1.97)  و در مرتبه چهارم بعد مدیریتی _ اداری (بار عاملی 1.15) ...را داشته‌اند. با توجه به یافته‌های تحلیل فضایی پژوهش، هر چه فاصله از شهر بیشتر باید تأثیرات خزش شهری کمتر می شود و برعکس. همچنین، بیشترین اثرات منفی خزش شهری در شهر مریوان افزایش گرایش به زیرساخت و ساز بردن اراضی کشاورزی، روستایی شدن بافت شهری و شهری شدن بافت روستایی، تعارض‌های اجتماعی - فرهنگی، چالش و مدیریت زیر ساخت ناشی از اسکان غیر رسمی، افزایش اثرات مخرب زیست‌محیطی بر شهر و سردرگمی مدیریت در روستاهای حاشیه‌ای می‌باشد.

المصادر:

1. Aalavi, S. A; Shakeri Mansour, E; Gorasi, A. (2017): Spatial Analysis of Urban Creep Development in Babol City. Geography Quarterly and Urban Planning of Zagros Landscape, 9, 32, PP: 88-65.


2. Afrakhate, H; Azizpour, F. And Jornipian, R. (2013): The role of spatial currents in the process of rural creep Case Study: Solayman Abad District. Quarterly Journal of Spatial Planning, 1, 2, pp: 9-24.


3. Afifi, Ramin (2015): The Effectiveness of Knowledge Management on Urban Management in terms of Managers of the Municipality of Tehran. Journal of Urban Management Studies, 7, 23, pp: 91-77.


4. Angel, A. (2003): Environmental planning  and management of the peri-urban: perspectives on an emerging field. Environmental and Urbanization, 15, PP: 117-132.


5. Banai, R., (2014): Urban Sprawl: Definition, Data, Methods of Measurement, and Environmental, Consequences. Journal of Sustainability Education , 7 , PP: 2151-7452.


6. Bianca, M., et al. (2012): Post-communist land use changes related to urban sprawl in the Romanian metropolitan areas. Journal of Studies and Research in Human Geography, 6, PP: 35-46.


7. Carbó-Ramírez, P. Zuria, I (2011): The value of small urban greenspaces for birds in a Mexican city. Landscape and Urban Planning, 23, pp: 213_222.


8. Clark, D. (1996): Urban World/ Global City. by Rutledge. London.PP: 13-22.

1. Celik, A. (2005): Land-use effects on organic matter and physical properties of soil in a southern editerranean highland of Turkey. Soil and Tillage Research, 83,PP: 270–277.


2. Engle, N. (2010): Understanding rural sprawl:A look at Osceola Country. Michigan, SPNH Revie, 6, PP: 1-13.


3. Meyer, W.B., Turner, B.L. (1994): Modeling land use and cover as part of Global environmental change. Kluwer Academic Publishers, Printed in the Netherlands, 28, PP: 45-64.


4. Martinuzzi, S.,William A., Gould, O. M., Gonz´alez R. (2007): Land Development, Land use, and Urban Sprawl in Puerto Rico, integrating remote sensing and population census data. Landscape and Urban Planning, 79, PP: 288-297.


5. Parry M.L, (1990): climate change and world agriculture, EarthSacan, London.


6. Rojas C, Moniz, I., and Pino J., (2013): Understanding the urban sprawl in the mid-size Latin American cities through the urban form: Analysis of the Concepcion metropolitan area (Chile). Journal of Geographic Information System,5(3),PP: 219- 227.


7. Radeloff, V.C., Hammer. R.B., Stewart, S.I. (2005): Rural And suburban sprawl in the U.s Midwest from 1940 to 2000 and its relation to forest fragmentation. Conseroation Biology, 19(3), PP: 793-805.

10. Eglin, R. (2010): A New Village Region : Region Rural Sprawl. Journal Transformer, 11, PP: 213-234.

12. Firouznia, K; Kazemi, M. M. And Sadeghi Taheri, A. (2011): A study on the impact of village integration in a typical city: Integrated villages in Kashan. Geography and Development, 9, 25, pp: 79-96.


13. Haraini, M; Anbarloo, M. and Aqil O. (2016): Urban Creep and its Effects on Land Use Change (Case Study: Khomein City in the Last 30 Years). International Conference on Urban Economics, Tehran, Scientific Society of Urban Economics of Iran.


14. Irandost, K. (2011): A Review of the Short Experience of the Empowerment of Informal Settlements in the City of Kermanshah. Journal of Geography and Development, 8, 20, pp: 78-59.


15. Jalalian, H; Ziaian, P; Daroyi, P. And  Karimi Kh. (2013): Analysis of Urban Creep and Land Use Change (Comparative Study of Urmia and Isfahan). Quarterly Spatial Planning, 2, 4, pp: 98-73.


16. Kamila, A. and Pal, S. C., (2015): Urban Growth Monitoring and Analysis of Environmental Impacts on Bandura-I and II Block using Landsat Data. International Journal of Advanced Remote Sensing and GIS, 4, PP: 965-975.


17. Krieger, D. J. (1999): Saving Open Spaces: public support for farmland protection. American Farmland Trust Center for Agriculture in the Environment. National Conference Proceedings: The Ohio State University, Columbus, Ohio, September. Available from: http://atvb.ahajournals.org/.


18. Klapka, p. (2010): Spatial Organization Development. Structure And Apporximation Of Geographical System Moraviam Geographica Reports, 18, PP: 51-67.


19. Li, W., Zhou, W., Han, L., Qian, Y. (2019): Uneven urban-region sprawl of China’s megaregions and the spatial relevancy in a multi-scale approach. Ecological Indicators, 97, PP: 194-203.


20. Ma, W., Jiang, G., Li, W., Zhou, T. (2018): How do population decline, urban sprawl and industrial transformation impact land use change in rural residential areas? A comparative regional analysis at the peri-urban interface.Journal of Cleaner Production, 205, PP: 76-85.

23. Mahdavi, M. And Barnkar, A. (2014): City Creep and Land Use Change (A Case Study of Bandar Anzali Town in the Recent 45 Years). Geographic Perspective in Human Studies, 9, 27, pp: 17-1.


24. Meshkini, A; Mahdinezhad, H. and Parviz, Sh. (2015): Models of Entropism in Urban Planning, Omid Enghelab Publications, First Edition, Tehran.


25. NouriKermani, A; Mohammadpourilima, N. And AliazadMina Abad, F. (2015): Urban management and conflict arising from the integration of rural areas into the city limits (Case study: Islamshahr and Shateera towns). Human Geography Research, 47,1, pp: 129-119.


26. Najafi Kani, A. A.; Sadeghi, N.; Rahmani, M. (2013): Challenges and Strategies for Spatial Development of Additional Villages to Gorgan. Journal of Space Economics and Rural Development, 3, 5, pp: 118-101.

30. Scott, A., Alana G. and AyeleGelan, (2007): The Urban-Rural Divide: Myth or Reality? Macaulay Institute, Design and Layout by Claudia Carter and Pat Carnegie.


31. Saeedi, A. And Shafiee Sabet, N. (2011): The Corrosiveness of Landscape and the Transformation of Agricultural Land Use, in: Rural-Urban Relationships in Iran. Mehrermo, First Edition, Tehran.


32. Saeedi, A; Rahmani Fazli, A. And Ahmadi, M. (2013): Urban Integration of Rural Settlements around the City of Zanjan; Case: Sayan and Gawazang Villages. Journal of Housing and Rural Environment, 33, 145, pp: 16-3.


33. Saeedi, A; Afrakhate, H; Azizpour, F. and Mohammadi, S. K. (2014): In a study titled Metropolitan Creep, Attachment and Conflict of the Fabric-Space-Based Sphere-Based Case of Darband-Kashank (Northern Tehran). Quarterly Journal of the Geographical Society of Iran, 12 , 41, pp: 42-7.


34. Saeedi, A; Taleshi, M; Musa Kazemi, S. Mehdi; Zia Nooshin, M. M. (2016): The role of rural creep and land use change Case Study: Villages around Hamedan. Geography (Quarterly Journal of the Iranian Geographic Society), 14, pp: 5-32.


35. Shafiee Sabet, N; Khaksar, S. (2017): Environmental-Ecological Consequences of Urban Creep in Rural Settlements around the City of Hamedan. Journal of Environmental Sciences, 15, 3, PP: 74-55.


36. Sheikh Biglou, R; Akbarian Ronizzi, S. R. (2018): Urban Creep, Village Attachment to the City, Analysis of Impacts and Implications from the Perspective of Residents (Case Study: Extension Villages to the City of Shiraz). Human Geography Research, 50, 3, pp: 608-591.


37. Varesi, H.re.; Rajaei, J. A.. And Ghanbari, M. (2012): An Analysis on Urban Creep and Physical Growth in Gonabad City Using Entropy and Hellendian Models. Land Planning, 4, 6, pp: 100-79.


38. Wood, M. (2010): Rural geography (process, reactions, experiences of rural rebuild )Tehran, Tehran University Publication.


39. ZiaTavana, M. H. and Ghadarmarzi, H.(2009), Land use change in Pira Shahri villages in the process of creep in the villages of Naysar and Hassanabad, Sanandaj. Human Geography Research, 42, 68, pp: 119-135.


40. Zamani, M; Salehi, S. (2018): Marivan Urban Creep and Its Effect on the Instability of Adjacent Towns Villages. Issue Quarterly of Human Sciences, 1, 2, pp: 1-10.