تحلیلی بر چالشهای شکل گرفته برای شیعیان در کشور بحرین

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

حجت مهکویی ¹ (گروه جغرافیای سیاسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران)
علیرضا عباسی ² (گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران)

تاريخ الإرسال : 17 الجمعة , صفر, 1440 تاريخ التأكيد : 07 الخميس , ذو الحجة, 1440 تاريخ الإصدار : 24 الإثنين , محرم, 1441

الکلمات المفتاحية: کشور بحرین, هویت خواهی, اقلیت گرایی مذهبی, مذهب شیعه, چالش,

ملخص المقالة :

         اختلافات مذهبی به عنوان یک عامل چالش­زا در منطقه­ی ژئوپولیتیکی خلیج فارس نمایان است. اختلافات سیاسی میان برخی کشورها در این منطقه باعث شده است تا، اختلافات مذهبی نیز مزید بر علت شود و روابط میان کشورهای این منطقه را تحت­الشعاع قرار دهد. 8 کشور در منطقه­ی خلیج فارس همگی مسلمان هستند و دین اسلام به عنوان دین رسمی آنها می­باشد، در همه­ی 8 کشور، پیروان مذهب شیعه حضور دارند. در سال­های اخیر، به دلایلی همچون خودآگاهی بیشتر، محرومیت از ساختار اجتماعی و سازمانی که به دلیل گرایش مذهبی به تشیع بوده و سالها این مسأله وجود داشته است، در کشورهای بحرین، قطر، عربستان­سعودی، امارات متحده عربی و عراق (تا قبل از سرنگونی رژیم بعث)، پیروان مذهب شیعه به دنبال حقوق خود بر آمده­اند؛ لذا این امر سبب گردیده است تا از سوی دولت­های عربستان­سعودی و بحرین، خشونت­های فیزیکی علیه شیعیان، شکل بگیرد و با آنها مقابله شود. به طورکلی تعصبات مذهبی بی­مورد و چالش­های مذهبی در کشورهای حاشیه خلیج فارس به عنوان یک مشخصه بارز نمایان است که این در دنیای جهانی شدن و با روند تحولات به سمت رفاه و توسعه انسانی بسیار متفاوت است. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف تحلیل چالش­های شکل گرفته برای پیروان مذهب شیعه در کشور بحرین، با استفاده از منابع کتابخانه­ای و سایت­های اینترنتی به این مسأله پرداخته است؛ سؤال اصلی در این مقاله این است که وضعیت شیعیان در کشور بحرین از نظر سطوح سیاسی، اجتماعی و اقتصادی چگونه است؟ نتایج نشان می­دهد که چالش­هایی برای شیعیان در کشور بحرین وجود دارد و باعث برهم خوردن روابط میان شیعیان و حاکمان این کشور شده است.  

المصادر:

1. آدمی، علی (1391): «بحران بحرین و امنیت منطقه­ای جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه راهبرد، شماره 62، بهار، صص 161-145.


2. امینی­زاده، سینا و بوستانی، داریوش (1395): «همگرایی و واگرایی ملی، مذهبی و جهانی (مطالعه موردی : دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان)»، فصلنامه توسعه اجتماعی، دوره 10، شماره 3، صص 138- 111.


3. بدیعی ازنداهی، مرجان و قالیباف، محمدباقر و پورموسوی، سیدموسی و پوینده، محمدهادی (1393): «تبیین جغرافیایی بنیادهای هویت در مقیاس ملی»، فصلنامه پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 46، شماره 3، پاییز، صص 522-505.


4. برادن، کتلین و شلی، فرد (1383): ژئوپلیتیک فراگیر، ترجمه علیرضا فرشچی و حمیدرضا رهنما، تهران : انتشارات دافوس، چاپ اول


5. جهانی، محمد (1392): «تأثیر اقلیت­گرایی مذهبی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (با تأکید بر نقش سلفیت)»، فصلنامه آفاق امنیت، سال ششم، شماره بیستم، پاییز، صص 39-5.


6. حمیدی، محمدمحسن (1390): «ناآرامی­ها در بحرین، درخواست اصلاحات یا انقلاب»، ماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال بیست­و­پنجم، تابستان، صص 63-48.


7. حزباوی، خالد و کریمی­فرد، حسین (1395): «نظریه پخش و تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر شیعیان بحرین»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال پنجم، شماره 18، تابستان، صص 205-189.


8. خداوردی، علی (1394): «بیداری اسلامی در بحرین»، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال دوازدهم، بهار، شماره 40، صص 184-165.


9. دوئرتی، جیمز و فالتزگراف، رابرت (1992): نظریه­های متعارض در روابط بین­الملل، ترجمه علیرضا طیب و وحید بزرگی، تهران: انتشارات قومس، جلد اول و دوم، چاپ اول.


10. دیلمی­معزی، امین و شجاع، مرتضی (1387): «آمریکا و راهبرد بازنگری در مرزهای سرزمینی در خاورمیانه»، ماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال بیست­ودوم، شماره هفتم و هشتم، فروردین و اردیبهشت، صص 109-96.


11. عزیزی، ستار (1394): حمایت از اقلیت­ها در حقوق بین­الملل، تهران : انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، چاپ دوم.


12. قاسمی، فرهاد (1389): «مدل ژئوپلیتیکی امنیت منطقه­ای : مطالعه موردی خاورمیانه»، فصلنامه ژئوپلیتیک، تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی، سال ششم، شماره دوم، تابستان، صص 86-71.


13. قاسمی، صفت­الله (1385): «وضعیت شیعیان در بحرین»، فصلنامه مطالعات منطقه­ای جهان اسلام، سال هفتم، شماره 28، زمستان، صص 142-128.


14. قوام، عبدالعلی (1384): روابط بین­الملل نظریه­ها و رویکردها، تهران : انتشارات قومس، چاپ اول.


15. قوام، عبدالعلی (1395): اصول سیاست خارجی و سیاست بین­الملل، تهران : انتشارات سمت، چاپ بیست­ویکم.


16. کلاوال، پل (1394): جغرافیای قرن بیست­ویکم، ترجمه حسن صدوق­ونینی، تهران : انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول.


17. کوزه­گرکالجی، ولی (1396): ایران و جمهوری­های قفقاز جنوبی، تهران : انتشارات مؤسسه ایراس، چاپ اول.


18. ضابطی، معین و علی­حسینی، علی و امام­جمعه­زاده، سیدجواد (1396): «فرصتهای اسلام سیاسی شیعه در فضای جهانی شدن»، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، سال هفتم، شماره 4، زمستان، صص 167-149.


19. ویسی، هادی (1397): «واکاوی چالشهای ژئوپلیتیکی رابطه شورای همکاری خلیج فارس با جمهوری اسلامی ایران و تأثیر آن بر جهان اسلام»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال هفتم، شماره 25، بهار،صص 167-145.


20. هدایتی­شهیدانی، مهدی و صفری، عسگر (1396): «نقش عربستان­سعودی در تصاعد زمینه­های خشونت­آمیز هویت اسلامی : مطالعه موردی آسیای مرکزی»، فصلنامه جامعه­شناسی سیاسی جهان اسلام، دوره 5، شماره 2، پاییز و زمستان.


21. Dalacoura, K, (2012): "The 2011 uprisings in the arab Middle East", International Affairs, No 88.


22. http://fa.alkawthartv.com/news/80808


23. http://fa.shafaqna.com/news/239452


24. http://intjz.net/maqalat/sh-bahrein.htm 


25. http://rotbe3.com/economic/social/world-population/


26. http://www.hajij.com


27. http://www.hawzah.net/fa/MagArt.html?MagazineArticleID=40296&MagazineNumberID=4848


28. http://www.irna.ir


29. http://www.tabnak.ir


30. Muzaffarli, (2008): Centeral Asia and the Caucasus, Journal of social and political studies; Guam : from a Taetieal Allianee To Strategic Partnership, NazimMuzaffarli, 3-4 (51-52).


31. www.Cia factboook.com